Albert the Great, Summa Theologiae

1. In libro II Sententiarum, distinct. XXV, cap. Et possunt notari in homine quatuor status liberi arbitrii, " Ante peccatum enim, ad bonum nil impediebat, ad malum nil impellebat. Non habuit infirmitatem ad malum, et ha- buit adjutorium ad bonum. Tunc sine errore ratio judicare, et voluntas sine difficultate bonum appetere poterat. Post peccatum vero ante reparationem gratiae premitur a concupiscentia et vincitur, et habet infirmitatem in malo, sed non habet gratiam in bono: et ideo potest peccare, et non potest non peccare, etiam damnabiliter. Post reparationem vero, ante confirmationem premitur a concupiscentia, sed non vincitur: et habet infirmitatem in malo, sed gratiam in bono: ut possit peccare propter libertatem et infirmitatem, et possit non peccare ad mortem propter libertatem, et gratiam adjuvantem. " Sed si ita est, quod ante reparationem non posset non peccare damnabiliter, per consequentiam quam docet Aristoteles in II Perihermenias, necesse est damnabiliter peccare: quia quod non potest non esse, necesse est esse.

2. Adhuc, Hoc idem videtur per illud Isaiae, xxxi, 3: Dominus inclinabit manum suam, et corruet auxiliator, et cadet cui praestatur auxilium, simulque omnes consumentur. Ex his accipitur, quod quem Dominus non tenet per manum gratiae, cum propriis virtutibus stare non possit, necesse est quod continue cadat.

3. Adhuc, In Psalmo lxviii, 3: Infixus sum in lumo profundi, ei non est substantia. Substantia illa dicitur fundamentum sustinens ne descendat: ergo qui in limo concupiscentiae infixus est, et non habet gratiam sublevantem, continue descendit: ergo continue cadet.

4. Adhuc, Gregorius: " Peccatum quod per paenitendam mox. non deletur, suo pondere ad aliud trahit. " Ergo necesse est, quod ante reparationem continue cadat. Contra.:

Augustinus in libro I Retractationum: " Peccatum est adeo voluntarium, quod

si non sit voluntarium, non sit peccatum . " Sed peccatum sequens ante reparationem constat, quod est peccatum. Ergo est voluntarium. Et arguit Augustinus: " Si aliquid fit voluntate, non fit necessitate. " Ergo tale peccatum non fit aliqua necessitate, sed voluntate libera: et sic non est necesse, quod peccet damnabiliter.

Solutio. Dicendum, quod necessitas duplex est, scilicet necessitas causae agentis, et necessitas non prohibentis. Sicut est in descensu lapidis deorsum, in quo, sicut dicit Aristoteles et alii Philosophi naturales, causa agens est generans ad formam gravis, quod generando dat formam, et dando formam dat omne quod consequens est eam, sicut motum et locum: et ideo gravi generato de necessitate descendit ad centrum, nisi aliquid sit prohibens, sicut columna supposita, quae si removeatur, statim de necessitate descendit. Et ita dicendum est ad propositum, quod omne peccatum quidem sive praecedens reparationem gratiae, sive subsequens, voluntarie fit, et nullum ex necessitate agentis fit, ut dicit Augustinus. Si autem attendatur non prohibens, sive necessitas non. prohibentis, cum ex peccato perpetrato jam insit pondus deprimens et non gratia tenens, post perpetratum peccatum et ante gratiae reparationem, quantum est ad defectum gratiae tenentis, homo non potest resistere peccato: quia nec ratio potest resistere errori, nec voluntas concupiscentiae: et ideo non potest non peccare damnabiliter: et tamen quodlibet peccatum quantum ad agens fit voluntarie, et non necessitate. Et hoc est quod dicitur, Osee, xiii, 9: Perditio tua, Israel: tantummodo in me auxilium tuum. Et, in Psalmo xciii, 17: Nisi quia Dominus adjuvit me, paulo minus habitasset in inferno anima mea.

Ad prima ergo quatuor dicendum, quod illa procedunt: quia non concludunt de necessitate quae est ex delectu prohibentis et retinentis.

Ad id quod objicitur, dicendum quod illud procedit, et bene concludit de necessitate agentis: quia nulla necessitas agentis est ibi: et talis necessitas vocatur necessitas consequentiae et non consequentis. Et sic quatuor status liberi arbitrii respondent quatuor naturae hominis statibus. Status enim innocentiae, quando poterat homo non mori si vellet, et non poterat mori nisi peccaret, respondet statui liberi arbitrii ejusdem status, in quo homo ex adjutorio innocentiae poterat non peccare: quia nullam habebat infirmitatem deprimentem, sicut in libero arbitrio nihil habuit inclinans ad peccatum. Status autem damnati hominis post peccatum est de necessitate mori et non posse non mori: eo quod habet infirmitatem deprimentem de necessitate. Unde, Psal, lxxxviii, 49: Quis est homo qui vivet et non videbit mortem ? eruet animam suam de manu inferi ? Huic respondet status liberi arbitrii, in quo homo propter defectum gratiae retinentis et propter vulnus peccati non potest resistere peccato damnabili: quia semivivus relictus est a latronibus , et virtutem non habet resistendi, nisi per gratiam reparetur. In statu post reparationem non potuit resistere quin peccet venialiter, propter adhaerentiam peccati quae multiplex est et multipliciter infestat. I Joan. i, 8: Si dixerimus quia peccatum non habemus, ipsi nos seducimus, et veritas in nobis non est. Et hoc est quod dicitur, ad Roman, vii, 18 et seq.: Velle adjacet mihi, perficere autem bonum non invenio... Condelector enim legi Dei secundum interiorem hominem: video autem aliam legem in membris meis, repugnantem legi mentis meae, ei captivantem me in lege peccati quae est in membris meis. Et ideo statim inclamat, v, 24: In-

felix ego homo ! quis me liberabit de corpore mortis hujus ? Et respondet, v. 25: Gratia Dei per Jesum Christum Dominum nostrum. Unde in illo statu sicut habet necessitatem moriendi, ita habet necessitatem peccandi quantum ad defectum retinentis et salvantis gratiae: tamen libertatem a coactione numquam amittit, sicut ante dictum est. Sed post resurrectionem quando liberabitur natura a miseria et glorificabitur, tunc erit status non posse mori, et non posse peccare: quia proportionalia sunt, non posse mori, et non posse peccare: et posse mori et posse peccare: eo quod mors causata est a peccato: et sicut se peccatum habet ad liberum arbitrium, ita mors ad naturam.