MEMBRUM I.

Quae sit illa justitia generalis quae tam magna est animi virtus ? et, In quo differat a justitia speciali?

Ad primum objicitur sic:

1. Justitia est, ut dicit Plato, virtus quae reddit unicuique quod suum est, servata uniuscujusque propria dignitate. Et haec non potest esse generalis: quia non est nisi in communicandis et distribuendis, ut dicit Aristoteles in V Ethicorum. In communicandis quidem secun- dum medietatem arithmeticam, quae est

medietas rei: in distribuendis autem secundum medietatem geometricam, quae est medietas secundum proportionem dignitatis accepta. Propter quod dixit Pythagoras, qui principia omnium posuit esse numeros, quod justitia est numerus pariter par, eo quod ad par dignitatis vel rei reddit unicuique quod suum est, sicut dicit Plato. Haec justitia non potest esse generalis: quia in speciali materia est. Illa ergo justitia non est qua justificatur impius, et qua salvatur: illa enim cum sit particularis, non potest salvari totus homo.

2. Adhuc, Illa est opus hominis, ut dicunt Philosophi: illa autem quae magna virtus est, non est opus hominis, sed Dei, ut dicit Augustinus super illud Psalmi cxviii, 121: Feci judicium et justitiam, sic: " Feci non ipsam virtutem dicit, quam non facit in homine nisi Deus, non homo. " Illa ergo virtus non est major alia: quia omnes virtutes infusae fiunt a Deo, non ab homine, sicut dicit Augustinus. Dicit enim ibidem, quod de aliis virtutibus idem intelligendum est, quod scilicet sunt opera Dei in homine, non hominis. Non est ergo ratio qualiter haec magna virtus dicatur prae aliis.

3. Adhuc, Homo non perfecte sanatur nisi secundum omnem virtutem: et tale opus est opus Dei, sicut dicitur, Joan. vii, 23: Totum hominem sanum feci in sabbato. Non ergo fit secundum justitiam solam, sed secundum omnem virtutem. Justificatio ergo et sanatio non debent potius attribui justitiae quam alii virtuti.

4. Adhuc, Anselmus dicit, quod justitia est rectitudo voluntatis. Voluntas autem specialis potentia est, et rectitudo ejus specialis rectitudo. Illa ergo rectitudine non totus sanatur homo nec justificatur, sed in parte tantum. Ergo videtur, quod justitia non sit illa virtus qua sanamur et justificamur.

5. Adhuc, Sicut dicit Tullius in libro de Republica: " Omnis justitia proficiscitur a pari, vel a pacto, vel a judicato. " Haec tria non sunt nisi inter homines, et sunt opera hominis. Ergo non justificant nisi ad hominem, et non ad Deum. Sed illa justitia quae magna virtus est et opus Dei, generaliter justificat ad Deum et ad homines et ad Angelos. Illa ergo justitia quae proficiscitur a pari, pacto, et judicato, non est illa justitia.

Quaeritur ergo, Quae sit, et quare potius denominatur a justitia quam ab alia virtute ?

Solutio. Dicendum, quod duplex est justitia, specialis scilicet, et generalis. Specialis justitia est de qua loquuntur Philosophi: et de illa inductae sunt objectiones. Generalis est, ut dicit Aristoteles in V Ethicorum, idem quod perfecta consonantia legis. Lex enim, ut idem dicit, quae aptatur ad optimam civilitatem quae secundum virtutem est, praecipit de omni virtute et consonantia legis secundum omnem virtutem, justitia generalis est, ut ibidem dicit Aristoteles. Et haec est de qua dicitur, Lucae, i, 6, de Zacharia et Elisabeth: Erant autem justi ambo ante Deum, incedentes in omnibus mandatis et justificationibus Domini sine querela. Haec ergo est justitia generalis et Dei donum in homine et non opus hominis, qua justificatur impius, et quae magna virtus dicitur, quia omnes comprehendit: et ideo perfecta sanitas hominis est secundum illam. Et haec est de qua dicit Augustinus, quod in persona Ecclesiae dicit Propheta: Feci judicium, etc. .

Ad primum ergo dicendum, quod Plato loquitur ibi de justitia speciali, et non generali. Aptatur tamen generali sic: quia non redditur Deo quod suum est, nisi servando omnia mandata et justificationes Dei, servata dignitate dominationis divinae.

Ad aliud dicendum, quod illa specialis bene est opus hominis, sed generalis non: generalis enim non est nisi Dei: quia sine charitate et gratia gratum, faciente fieri non potest. Et hoc est quod dicitur, ad Roman, xiii, 10: Plenitudo legis est dilectio.

Ad aliud dicendum eodem modo, quod illa attribuitur justitiae generali quae comprehendit omnem virtutem, et perfectam legis impletionem.

Ad aliud dicendum, quod quando Anselmus dicit, quod justitia est rectitudo voluntatis, non accipit voluntatem pro speciali potentia, sed pro generali motore omnium potentiarum tam animae quam corporis, prout secundum Damascenum diffundit libertatem suam in omnes alias potentias: et sic rectitudo ejus est rectitudo justitiae generalis.

Ad ultimum dicendum, quod justitia de qua Tullius loquitur, est justitia quae redditur in causis, et per sententias judicum secundum leges humanas, quae inter communitates praecipiunt servari. paritatem rei, in lucro scilicet, et damno. Et praecipiunt servari pacta secundum quod conventum est inter aliquos paciscentes. Praecipiunt etiam servari judicata principum pro lege: quia quod principi placuit, legis habet vigorem, Unde in his, sicut dicitur in V Ethicorum, quando discordant, confugiunt ad judicem sicut ad justum animatum. Quare autem attribuatur plus justitiae, jam dictum est: quia scilicet reddere unicuique quod suum est in quolibet, non convenit nisi justitiae, quae sicut dictum est, iacit incedere hominem in omnibus mandatis et justificationibus Dei sine querela.