MEMBRUM I.

De haeresi Pelagii.

Primo ergo quaeritur de haeresi Pelagii, de qua Augustinus in libro I Retractationum sic dicit ": Pelagianorum haeresis omnium novissima, a Pelagio monacho, exorta est. Hi Dei gratiae qua praedestinati sumus, et qua meruimus de potestate tenebrarum erui, in tantum inimici sunt, in sine hac credant hominem posse facere omnia mandata divina. "

Pelagius autem ad haec quae dixit talem induxit rationem:

1. Dicit enim Ambrosium dicere et concilium Nicaenum, quod anathema sit, qui dicit Deum impossibilia praecepisse. Mandata autem Dei data sunt homini gratiam non habenti: et, sicut dicitur, I Joan. v, 3: Mandata ejus gravia non sunt. Aut ergo possibile est, quod homo sine gratia operante et cooperante impleat mandata, aut non. Si non: tunc Deus impossibilia homini praecepit: quod esse non potest: quia anathema est qui hoc dicit. Et sic habetur propositum, quod non indigemus gratia ad servandum mandata.

2. Adhuc, Gregorius: " Servitia quanto minus debita, tanto magis sunt grata. " Sed si servimus Deo ex nostro, minus debitum est quam si servimus ex suo. Ergo videtur, quod magis sit gratum ex solis naturalibus servare mandata, quam ex naturalibus et gratia.

3. Adhuc, Gratia habitus est accidentalis, quem contingit adesse et abesse praeter subjecti corruptionem. Ergo videtur, quod, non nisi accidentaliter se habet ad impletionem mandatorum: ergo etsi absit, nihilominus possent impleri ad salutem mandata.

4. Adhuc objicit Pelagius, et hoc ponitur in Littera in illo cap. Quod vero dicunt, sic: " Augustinus in libro III de Libero arbitrio asserit: et hoc assumit Pelagius contra eum sic dicens: Tu ipse, Augustine, in libro de Libero arbitrio sic asseris: Quis, inquis, peccat in eo quod nullo modo caveri potest ? Peccatum autem caveri potest. " Ergo videtur, quod sine gratia homo proficere potest ne peccet non observando mandata.

5. Adhuc, Potentiae definiuntur per actus et actus per objecta, ita quod ad intellectum veri perfectum non exigitur nisi quod intellectus dirigatur in verum et comprehendat ipsum. Ergo similiter ad voluntatem bonam quod perfecte bona sit, non exigitur nisi ut voluntas dirigatur in bonum et appetat ipsum: non ergo requiritur gratia.

Contra:

Nulla potentia potest in proprium actum nisi sit completa per habitum actus illius: potentia merendi vitam aeternam per observationem mandatorum, constat quod est in homine secundum animam: quia,, sicut dicit Damascenus, anima hominis propter hoc posita est in corpore, ut in eo pugnans athletice contra vitia, mereatur beatitudinem aeternam et sibi et corpori. Ergo in hunc actum non potest nisi completa per habitum proprium istius: ille autem habitus est gratia gratum faciens: quia sicut supra in eodem tractatu de gratia probatum est, quaestione, quid sit gratia, solus habitus est gratiae ille qui gratum facit habentem, et opus ejus gratum reddit: ergo nullus actus alicujus potentiae potest esse meritorius sine gratia.

Auctoritates etiam sunt contra Pelagium, ad quas, sicut dicit Augustinus, astute respondit ut evaderet. Sicut est illa Joannis, xv, 5: Sine me nihil potestis facere. Glossa, " sine gratia mea, " Et illa Isaiae, xxvi, 12: Omnia opera nostra operatus es nobis, Domine. I ad Corinth. xv, 10: Gratia Dei sum id quod sum. Et ibidem, Non ego auton, sed gratia Dei mecum.

Ad has omnes auctoritates et similes dicit Augustinus respondisse Pelagium astute ut evaderet: sic quod gratia dividatur ut facilius impleantur mandata, non quin ex libero arbitrio possint impleri ante habentem gratiam. Sicut eum qui vult discere aliquam scientiam juvat doctor ut facilius discat: licet etiam sine doctore potentiam discendi habeat per inventionem.

Solutio. Dicendum, quod absque dubio incunctanter et indubitanter tenendum est, nullum umquam potuisse vel posse implere mandata divina ad efficaciam meriti sine gratia gratum faciente: nec umquam hoc dixit nisi inimicus gratiae. Et indiget homo duplici gratia, operante, et cooperante, de quibus in praehabitis disputatum est sufficienter.

Ad primum: ergo dicendum, quod Deus impossibilia homini non praecepit: nec hoc aliquis dicit Catholicus. Praecepit tamen servari mandata quae sine gratia servari non possunt: sed haec gratia omnibus est praeparata. Jacob, i, 5: Dat nobis omnibus affluenter, et non improperat. Qui enim facit quod in se est, exhibendo Deo se, statim accipit gratiam a Deo. Et hoc expresse dicitur in Glossa super illud Psalmi cxxxviii, 16: Imperfectum meum viderunt oculi tui, et in libro tuo omnes scribentur. Glossa, " Supple, qui faciunt hoc quod possunt. " Dies formabuntur splendore, scilicet gratiae a te datae: et nemo in eis, supple, deficit qui iecit hoc quod potuit. Et sic Deus non praecipit impossibilia: et tamen sine gratia non possunt servari mandata ad efficaciam meriti, ut dictum est. Et hoc est quod dicitur, ad Roman, vii, 18: Velle adjacet mihi: perficere autem bonum non invenio. Et subdit Apostolus, v. 24, in persona damnati hominis, ut dicit Augustinus: Infelix ego homo ! quis me liberabit de corpore mortis hujus ? Et statim subdit, v. 25: Gratia Dei per Jesum Christum Dominum nostrum.

Ad aliud dicendum, quod, hoc stulte et contra intentionem Gregorii inductum est: quia nulla creatura habet aliquid de suo nisi acceperit a Deo. I ad Corinth. iv, 7: Quid habes quod non accepisti ? si autem accepisti, quid gloriaris quasi non acceperis ? Unde etiam id quod naturale esse dicitur, non est nostrum: quod si etiam nostrum esset aliquo mo- do, tamen ex ipso placere Deo non possemus. Et hoc supra probatum est in quaestione de divisione gratiae: quia non possumus placere Deo nisi ex hoc quod Dei. est, et per quod ipse habitat in nobis. Plura etiam de hoc dicta sunt in primo libro Summae Theologiae, in tractatu de missione Spiritus sancti in cor per invisibilem gratiam. Ad aliud dicendum, quod licet gratia sit habitus habentis, tamen non accidentaliter se habet ad actum merendi, sed substantialiter: et ideo meritum non potest esse sine gratia: sicut virtus, licet accidens quoddam sit, tamen non potest progredi in actum, nisi adsit virtus: quia aliter non potest esse actus virtutis nisi informetur virtute.

Ad aliud dicendum, quod Pelagius in cassum sensit verbum Augustini. Homo enim cavere potest peccatum accepta gratia, quam semper potest homo habere si facit quod in se est. De hoc tamen multum dictum est supra, in quaestione ubi quaeritur, Si liberum arbitrium per se potest resistere peccato ?

Ad aliud dicendum, quod in his quae secundum naturam vel sub natura sunt, tenet illa objectio: sed in his quae supra naturam sunt, sicut est meritum, et fides, et bonum vitae aeternae, non sufficit nisi adsit aliquod divinum elevans naturam supra se: et hoc est gratia per quam Deus habitat in sanctis.

Illa quae in contrarium objiciuntur, procedunt.

Ad id quod ultimo objicitur de responsione Pelagii, dicendum quod gratia exigitur ut necessaria ad meritum, et sine qua non potest esse meritum, ut patet in rationibus inductis contra Pelagium.

Ad similitudinem quam inducit, dicendum quod nulla est. Doctrina enim scientiae non est supra naturam: et ideo non indiget aliquo elevante se supra naturam: meritum autem beatitudinis

aeternae supra omnem naturam est, et ideo indiget gratia elevante se supra naturam.