MEMBRUM I &

II.

Quae sit origo primi peccati, scilicet utrum res bona vel res mala ? Et, In qua re sit peccatum ?

Primo ergo quaeritur, Quae sit origo peccati?

Et dicit Magister, quod res bona. Quod non videtur esse:

1. Contrarium enim non oritur de contrario, sed potius destruitur: bonum et malum contraria sunt: ergo malum non oritur ex bono.

2. Adhuc, Matth. vii, 18: Non potest arbor bona malos fructus facere, neque arbor mala bonos fructus facere. Unaquaeque enim arbor ex fructu suo cognoscitur. Ergo videtur, quod malum non oritur ex bono, et e converso.

3. Adhuc, Matth. xiii, 27 et 28: Domine, nonne bonum semen seminasti in agro tuo ? Unde ergo habet zizania ? Respondet Dominus: Inimicus homo hoc fecit. Ergo videtur, quod bonum semen sit a Deo: malum autem, quod significatur per zizania, sit ab inimico qui diabolum significat, ut ibidem in Glossa dicitur, sive principem tenebrarum. Ex hoc concluditur, quod malum non oritur ex bono.

4, Adhuc, Matth. vii, 16: Numquid colligunt de spinis uvas, aut de tribulis ficus ? Quasi dicat: Non. Videtur ergo, quod malum ex bono non oritur, nec e converso.

5. Adhuc, Lux non oritur a tenebris, nec e converso. Damascenus et Dionysius in libro de Divinis nominibus , dicunt, quod bonum est lumen spirituale, et malum tenebra, Ergo videtur, quod nec bonum oritur ex malo, nec malum ex bono: et sic videtur falsum esse, quod bonum sit origo mali.

Contra:

1. Augustinus in libro Responsionum contra Julianum haereticum, qui dixit: Si ex natura peccatum est, tunc mala natura, est. Respondet Augustinus: " Quaeso, ut si potest, respondeat. Manifestum est ex voluntate mala tamquam ex arbore fieri omnia mala opera tamquam fructus malos, sed ipsam malam voluntatem unde dicit exortam, nisi ex bono? Si enim ex Angelo, quid est Angelus nisi bonum opus Dei. Si ex homine, quid est ipse homo nisi, bona et laudanda natura? Imo quid erant hi duo antequam oriretur in eis mala voluntas, nisi bonum opus Dei, et bona et laudanda natura? " Malum ergo oritur ex bono.

2. Adhuc, Dionysius in libro de Divinis nominibus dicit, quod " malum non repugnat bono in quo est, et ex quo oritur. " Idem ibidem dicit, quod " malum non coalescit nisi in bono. " Ergo malum est ex bono et in bono.

3. Adhuc, Logice objiciunt quidam, quod privatio non est nisi circa habitum, nec oritur nisi ex habitu privato: malum privatio boni est: ergo circa

bonum est: nec oritur nisi ex bono. 4. Adhuc, Sicut narrat Aristoteles in XIII primae philosophiae, Pythagoras dixit, quod locus mali, in quo fundatur et est, non est nisi bonum. Ergo cum locus principium sit ortus et generationis ejus quod est in loco, videtur quod malum oritur ex bono, et est in ipso.

Uterius quaeritur hic de hoc quod dicit Magister in illo cap. Ideoque in his contrariis quae bona ei mala vocantur, illa dialecticorum regula deficit, qua dicunt, nulli rei duo simul inesse contraria. Et subdit: " Cum autem bona et mala nullus ambigat esse contraria, non solum simul esse possunt, sed mala, omnino sine bonis et nisi in bonis esse non possunt. Et haec duo contraria ita simul sunt, ut si bonum non esset in quo esset malum, malum prorsus esse non posset. " Hoc autem videtur falsum: unum enim destructivum alterius, non potest cum ipso salvari: quia unum destruitur ex altero, et sic non est, et ideo non salvatur cum ipso.

2. Adhuc, Subjectum denominatur a forma quae est in ipso, sicut album et nigrum dicitur, in quo est albedo et nigredo. Si ergo malum est in bono, bonum dicetur malum: et qui hoc dicunt, incidunt in maledictionem Prophetae Isaiae, v, 20: Vae qui dicitis malum bonum, et bonum malum: ponentes tenebras lucem, et lucem tenebras, etc. !

Solutio. Haec quaestio subtiliter disputata est in principio istius summae, tractatu de Bono et malo, quaestione, Unde malum ? et ideo breviter hic pertranseundo dicimus, quod sicut Magister ex verbis Augustini probat, malum non oritur nisi ex bono, sicut patet per auctoritates et rationes inductas: sed non oritur ex ipso in quantum bonum est, sed in quantum deficiens est a specie, modo, et ordino, quibus determinatur bonum. Bonum enim est, ut dicit Dionysius in libro de Divinis nominibus, quod " est a. bono plantatum in bono et ad bonum . " Unde si avertitur a bono a quo est, tunc avertitur a suo principio: et si avertitur a specie boni in qua plantatum est, tunc per aversionem a bono a quo est, caret modo debito quo esse debet bonum: et per aversionem a specie boni in qua est plantatum, caret specie: et per amissionem ordinis ad bonum, caret ordine: et sic caret omnibus his quibus determinatur bonum secundum rationem boni, et non retinet nisi id quod est subjectum boni, quod est ens quoddam a Deo creatum. Et sic oritur ex eo malum et in Angelo et in homine: quia sic procedens in actum, non potest procedere nisi in actum malum, qui peccatum est et malum. Unde Augustinus in Enchiridion: " Peccatum est actus incidens ex defectu boni. " Et sic malum oritur ex bono, hoc est, ex eo quod est bonum non in quantum bonum, sed in quantum deficiens est a ratione boni.

Ad primum, ergo dicendum, quod contraria non oriuntur ex se invicem, sed potius destruunt se: nec malum oritur ex bono in quantum bonum est, sed in quantum deficiens est a bono. Et sic unum contrariorum semper oritur ex altero in omni motu: quia ex continua abjectione albi oritur nigrum: et sic est in omnibus aliis.

Ad aliud dicendum, quod verba Domini intelliguntur per se: quia arbor mala in quantum mala, non potest fructus bonos facere, nec e converso: sed arbor quae est mala, per defectum boni, licet bona sit in quantum est, quia omne quod est, bonum est in quantum est, potest facere malos fructus.

An aliud dicendum, quod semen bonum non est nisi a Deo: semen autem malum in quantum, malum, est ab ini-

mico. In quantum vero est, sic bonum est, et a Deo est.

Ad aliud dicendum eodem modo, quod spinae in quantum spinae, hoc est, in quantum deficiunt a bono vitis, non proferunt uvas: tamen in quantum sunt, sunt natura bona quaedam, sed deficiens a bono vitis.

Ad aliud dicendum, quod lux non oritur ex tenebris, nec e converso per se: sed ab occasu lucis oritur tenebra, cum tenebra nihil sit nisi defectus lucis, ut dicit Augustinus, et malum nihil aliud, sit nisi defectus boni.

Ad illa quae inducuntur in contrarium, dicendum quod concedenda sunt, et procedunt secundum dicta Sanctorum et secundum fidem Catholicam.

Ad id quod ulterius quaeritur de regula dialecticorum, dicendum quod regula dialecticorum non fallit si recte intelligatur: quia quando dicitur, quod duo contraria non possunt simul esse in eodem, intelligitur secundum idem et per se: et sic numquam fallit. Quando autem malum dicitur esse in bono, et e converso, hoc non est secundum idem, sed malum inest secundum defectum eorum quibus determinatur bonum, modo scilicet, specie, et ordine: bonum autem secundum id quod est natura quaedam et substantia a Deo creata.

Ad ultimum dicendum, quod verum est, quod subjectum denominatur a forma quae est in ipso: sed nihil prohibet duas formas contrarias esse in eodem, non secundum idem, et ab utraque denominari secundum quid, non simpliciter.

Et quae inducuntur de maledictione Prophetae solvit ipse Augustinus dicens, quod Propheta intelligit de bonis per se, et malis per se, sicut sunt virtutes et vitia: sicut qui diceret castitatem esse malum, et adulterium bonum, ille incideret in maledictionem Prophetae: sed non ille qui dicit, quod id quod est bonum per naturam et substantiam, est malum per defectum eorum quibus determinatur bonum.

Quod secundo quaeritur, In qua re si peccatum sicut in subiecto? jam patet solutio per id quod, jam disputatum est supra.