ARTICULUS III.

Quid sit peccatum veniale ? et, In quo differat a mortali ?

Tertio quaeritur, Quid sit peccatum veniale, et in quo differat a mortali?

I. Et videtur, quod peccatum veniale sit, quod est venia dignum ex parvitate reatus: quia hoc dicitur per nomen.

2. Adhuc, Venia et ignoscenda convertuntur, et idem dicere videntur. Sed facile Deus ignoscit omne peccatum. Ezechiel, xviii, 21 et 22: Si impius egerit paenitentiam ab omnibus, peccatis suis,... omnium iniquitatum ejus, quas operatus est, non recordabor. Ergo omne peccatum videtur esse veniale, quia facile ignoscitur: et non videtur differre a mortali, quod falsum est.

3. Adhuc, Isa. lv, 7: Derelinquat impius viam suam, ei vir iniquus cogitationes suas, ei revertatur ad Dominum, et miserebitur ejus: ei ad Deum nostrum,, quoniam multus est ad ignoscendum. Non distinguit inter peccata venialia et mortalia, sed in omnibus dicit facilem ad ignoscendum. Ergo videtur, quod in hoc veniale non differt a mortali.

4. Adhuc, Joel, ii, 12: Convertimini ad me in toto corde vestro. Et ex hoc idem arguitur quod prius.

Ulterius quaeritur, In quo veniale differt a mortali?

Et videtur,. quod proportionalia sunt: quia in utroque est delectatio in commutabili bono et finito: finiti enim ad finitum proportio est : ergo videtur, quod ad minus sint proportionalia veniale et mortale.

Contra:

1. Venialiter peccans delectatur in commutabili bono citra Deum: mortaliter peccans delectatur in commutabili bono ultra Deum: et haec duo distant in infinitum. Infiniti ad finitum et finiti ad infinitum nulla est proportio.

2. Adhuc, Peccato mortali debetur reatus aeternus et poena aeterna: veniali peccato reatus paenae temporalis: aeternum et temporale nullam habent proportionem: ergo veniale et mortale nullam habent proportionem.

Solutio. Ad id quod primo objicitur, dicendum, quod, proprie peccatum veniale est, quod, non est dignum paena aeterna, et compatitur secum gratiam gratum facientem, quae semper impetrat veniam, et levi remissivo remittitur, sicut tonsione pectoris, et aspersione aquae benedictae, etc, ut supra diximus.

Ad primum ergo dicendum, sicut dicit objectio, quod veniale est, quod ex se venia dignum est.

Ad aliud dicendum, quod non omne peccatum facile remittitur ex se, sed ex gratia compunctionis et bonitate remittentis: sicut etiam remittitur mortale quod non est veniale nisi ab eventu, sicut in antehabitis dictum est.

Ad auctoritatem Isaiae et Joel, dicendum eodem modo, quod loquuntur de peccato quod est remissibile ex bonitate remittentis, et gratia compunctionis.

Ad id quod ulterius quaeritur, dicendum quod peccatum mortale et veniale dupliciter possunt considerari, scilicet secundum delectationem ex qua oriuntur, et secundum reatum quo obligant ad paenam. Et primo modo adhuc dupliciter considerantur, scilicet secundum ipsam delectationem in seipsa consideratam, et secundum delectationem comparatam ad bonum in quo delectatur. Si primo modo: tunc utraque finita est, et

sunt proportionabilia: et sic procedit argumentum primum. Si secundo modo: tunc delectatio venialis est in bono commutabili citra Deum, et delectatio mortalis supra Deum et contra Deum: quae distant in infinitum, et sic non sunt proportionalia: et sic procedit objectio secunda. Similiter si considerantur in reatu obligationis ad paenam aeternam et temporalem, distant in infinitum, et sic non sunt proportionalia: et sic procedit objectio tertia.

Unde omnes objectiones procedunt, et per distinctionem soluta est quaestio.