ARTICULUS IV.

Quae sit radix peccati venialis, et in quo sit sicut in subjecto ? et, Utrum in hac vita aliquis esse possit sine eo ? et, Utrum veniale possit fieri mortale, vel non ?

Quarto quaeritur, Quae sit radix venialis?

Et, In quo sit sicut in subjecto ?

Et, Utrum in hac vita aliquis possit esse sine eo ?

Et, Utrum veniale possit fieri mortale, vel non?

Quaeritur ergo, Quae sit radix ejus?

Et videtur, quod libido.

1. Augustinus in libro de Libero arbitrio dicit, quod libido est improba voluntas ex qua procedit peccatum in eo quo male libet: veniale peccatum est, et male libet: ergo procedit ex libidine sicut ex radice.

2. Adhuc, Augustinus in Hypognosticon: " Omne quod male libet, libido est. " Peccatum veniale male libet. Ergo libido est vel ex libidine est.

Ulterius quaeritur, In quo est sicut in subjecto ?

Et videtur, quod in inferiori, parte rationis, vel in sensualitate: quia, sicut in praehabitis ostensum est, peccatum consummatur in nobis sicut in primis parentibus, ita quod sensualitas suadet inferior pars rationis decipitur sicut mulier, superior pars rationis avertitur a bono incommutabili: ergo videtur, quod in superiori parte rationis non sit veniale: ergo est vel in inferiori parte, vel in sensualitate.

Contra:

Proverb, xxiv, 16, super illud: Septies in die cadet justus, et resurget, Glossa: " De levibus peccatis agit, sine quibus haec vita non ducitur, " Per ignorantiam vel oblivionem vel subreptionem vel per necessitatem carnis singulis diebus inviti vel nolentes peccamus. Ignorantia et subreptio cadunt in inferiorem partem rationis. Ergo et veniale peccatum.

Ulterius quaeritur, Si aliquis possit esse sine veniali in hac vita?

Videtur, quod non.

1. Proverb, xx, 9: Quis potest dicere: Mundum est cor meum,: purus sum a peccato ? Quasi dicat: Nullus. Et constat, quod non loquitur de mortali, sine quo multi sunt: ergo videtur, quod loquitur de veniali: ergo nullus in hac vita potest esse sine veniali peccato.

2. Adhuc, Augustinus super illud epist. I Joannis, i, 8: Si dixerimus quoniam peccatum non habemus, etc.: " impossibile est sanctum aliquem aliquando in terrenis non cadere peccatis. "

3. Adhuc, Idem in libro Retractationum: " Sicut non impediunt a vita aeterna justum peccata venialia, sine quibus vita ista non ducitur: sic ad salutem aeternam nihil prosunt impio ali- qua bona opera, sine quibus vita cujuslibet pessimi difficiliter invenitur. " Ergo nullus est sine peccato veniali.

4. Adhuc, Idem, ibidem in eodem libro: " Nemo utens liberae voluntatis arbitrio, hic vivere potest sine peccato. " Et constat, quod hoc non intelligit de mortali. Ergo de veniali: et sic nullus sine veniali in hac vita potest esse.

Ulterius quaeritur, Utrum veniale possit fieri mortale?

Et videtur, quod sic.

1. Augustinus: " Nihil est adeo veniale quod non possit fieri mortale, dum placet. " Ergo peccatum veniale potest fieri mortale.

2. Adhuc, Idem super illud Psalmi xxxix, 13: Multiplicatae sunt super capillos capitis mei, " Si vitasti grandia, cave ne obruaris arena. " Sed non obruitur homo nisi per mortalia. Ergo venialia possunt fieri mortalia.

Solutio. Ad primo quaesitum dicendum, quod libido tripliciter dicitur. Primo modo dicitur improba voluntas pascens in quocumque bono commutabili. Et sic omne peccatum oritur ex libidine tam veniale quam mortale. Secundo modo, dicitur libido improba voluntas pascens se contra Deum in bono commutabili. Et sic solum peccatum mortale oritur ex libidine. Tertio modo, dicitur libido antonomastice, libido scilicet venereorum in coitu, de qua dicitur, quod concupiscibilis in generativa est corrupta et infecta, ex qua oritur peccatum originale in parentibus, ut dicit Augustinus in libro de Nuptiis et concupiscentia, quod " peccatum originale non transmittit in posteros propago., sed libido. "

Ad primum ergo dicendum, quod libido in dicto Augustini accipitur primo modo: quia sic bene est origo et radix venialis peccati.

Ad aliud dicendum, quod ibi Augustinus accipit libidinem generaliter non specialiter: et sic est radix venialis et mortalis.

Ad secundo quaesitum dicendum, quod in uno genere peccati intelligitur quod dicit Augustinus, quod perficitur ad modum peccati primorum parentum. In diversis autem generibus peccatorum non est ita. Unde cum veniale peccatum ex multis occasionibus oriatur, sicut in praeinducta Glossa de Proverbiis dicitur, dicimus quod aliquando potest esse veniale in superiori parte rationis, sicut in antehabitis dictum et probatum est: frequentius tamen est in inferiori parte rationis, et secundum primum motum in sensualitate. Unde concedendum est, quod aliquando est in superiori parte rationis, sed frequentius in inferiori, ut dictum est.

Ad id quod contra objicitur, dicendum quod procedit: et propter hoc aliquando est in superiori parte rationis.

Ad tertio quaesitum dicendum, quod meo judicio in hac vita corrupta vix vel non potest homo esse sine veniali peccato, nisi forte ad horam quando fecit confessionem, sicut in praehabitis, in distinct. XXVI, de gratia operante et cooperante probatum est. Ibi enim dictum est, quod ante reparationem non. potest homo non peccare venialiter, ut probant quatuor objecta quae ad hoc inducta sunt.

Ad quarto et ultimo quaesitum dicendum., quod veniale acceptum in actu isto vel illo numquam fit mortale, quando est veniale ex genere: sed placentia adjuncta et contemptus possunt esse mortalia, quando scilicet bonum incommutabile contemnitur propter bonum commutabile, vel placentia boni commutabilis excrescit ad exclusionem boni incommutabilis.

Et per hoc etiam patet solutio ad sequens de Glossa: quia eodem modo loquitur: quia arena (per quam intelligi-

tur multitudo venialium) non obruit nisi per placentiam excrescentem vel contemptum, sicut dictum est.