Albert the Great, Summa Theologiae

2. Adhuc, Deus delectatur in propria excellentia: et homo non peccat in his in quibus imitatur Deum: ergo homo non peccat appetendo propriam voluntatem et excellentiam.

3. Adhuc, Excellere, secundum se non est peccatum: appetere ergo propriam excellentiam nullum peccatum est.

Contra:

Anselmus super illud Apostoli, I ad Corinth. iv, 7: Quid habes quod non accepisti ? Si autem accepisti, quid gloriaris quasi non acceperis ? " Quia nihil habet propriam excellentiam sive potestatem sive voluntatem nisi Deus. " Appetere ergo excellentiam ut propriam, est injuriari Deo. Injuriari autem Deo peccatum est et maximum. Ergo superbia maximum peccatum est.

Solutio. Ad primo quaesitum dicendum, quod definitiones Augustini satis sunt convenientes. Sed cum dicitur amor propriae excellentiae , proprium sonat in vitium: quia nullus habet proprium in bonis nisi solus Deus: sed in malis habemus proprium. Unde in ipsa sua definitione concludit, quia peccatum est: excellentia enim peccatum non est, sed usurpata in injuriam Dei, sicut bene probatum est ex verbis Apostoli et Anselmi.

Ad id quod objicitur, quod non sit peccatum, dicendum quod delectari in excellentia sub Deo, nullum peccatum est: sed delectari in excellentia propria, peccatum est simile primo peccato diaboli, qui in hoc peccavit, quod excellentiam propriae potestatis ambivit ad similitudinem Dei. Hoc enim intendit secundum expositionem Augustini, quod dicitur, Isa. xiv, 13 et 14: In caelum conscendam, super astra Dei exaltabo solium meum, sedebo in monte testamenti... Similis ero Altissimo. Existens enim in caelo empyreo, ut dicit Hieronymus, cupivit esse in caelo Trinitatis ad aequalitatem omnimodam Dei: ut scilicet nihil a Deo se habere cognosceret, sed a seipso.

Ad aliud dicendum, quod. Deus potest delectari in propria excellentia, quia propriam habet: sed homo non, quia nullam habet propriam: et si delectatur, usurpatum est ad injuriam Dei.

Ad ultimum dicendum, quod excellere secundum se non est peccatum: sed propriam excellentiam appetere est peccatum, ut dictum est: quia in injuriam Dei usurpatur.

Et ita tertio quaeritur, Quid sit motivum in superbia ?

Et videtur, quod excellentia in dignitate.

Finis enim omnis desiderii motivum est desiderii, ut vult Aristoteles qui dicit in VIII Physicorum, quod primum movens immobile movet, sicut desideratum movet desiderium. Constat autem., quod omnis superbus in quocumque genere superbiae intendit excellere alios et dignior esse aliis: ergo videtur, quod excellentia in dignitate sit motivum in superbia: et sic est primum motivum.

Contra:

1. Non omnis superbus quaerit excellere in dignitate, sed forte in laude, vel scientia, vel in aliquo alio tali: videtur ergo, quod excellere in dignitate non sit generaliter motivum in superbia.

2. Adhuc, Augustinus in libro de Conflictu vitiorum et virtutum, superbiam inducit loquentem contra humilitatem., et sic dicentem: " Quidquid milites in pugnis militiae, clerici disputantes in scholis, monachi jejunantes et orantes in claustris per observantiam religionis agunt, meum est. " Ergo videtur, quod gloria de observantia cujuscumque laudabilis exercitii sit motivum superbiae.

Ulterius quaeritur, Utrum peccatum sit separatum ab aliis, vel diffusum in omnibus aliis ?

Et videtur, quod sit diffusum in omnibus aliis,

1. Tob. iv, 14: Superbiam numquam in tuo sensu, aut in tuo verbo, dominari permittas: in ipsa enim initium sumpsit omnis perditio, Sed omnis perditio non est nisi in quolibet peccato. Ergo super- bia initium omnis peccati est: et sic est diffusum peccatum in omnibus aliis.

2. Adhuc, Eccli, x, 15: Initium omnis peccati est superbia, Ergo videtur, quod sit initium omnis peccati et non separatum ab aliis.

Contra:

Superbia unum est de capitalibus peccatis per se: sed alia capitalia divisa sunt ab aliis et singula: ergo et superbia.

Solutio. Ad tertio quaesitum dicendum, quod superbia duobus modis dicitur, specialiter secundum quod est speciale peccatum. Specialiter superbia est. appetitus excellendi in dignitate. Et sic motivum ejus est excellentia in propria dignitate: quia sic speciale peccatum est et aequalitatem Dei concupiscit sicut primus Angelus, qui in hoc Deo aequari voluit, quod, esset propriae dignitatis, et suam dignitatem a nullo alio haberet.

Alio modo dicitur superbia generaliter, in hoc scilicet, quaerere excellentiam ex hoc, quod, non vult subdi Deo et praeceptis, sed sequi propriam voluntatem, ut dicit Anselmus: et sic motivum ejus est delectatio propriae potestatis et voluntatis, quam neque sub Deo, neque sub praeceptis ejus vult habere, sed ut propria frui.

Ad primum ergo quod objicitur per Aristotelem, dicendum, quod hoc procedit: quia finis desiderii semper movet desiderium, et est sicut movens immobile: sed diversum est in superbia specialiter dicta et generaliter dicta.

Ad illa duo quae in contrarium objiciuntur, dicendum, quod jam quasi solutum est: quia superbia generaliter dicta habet in quolibet laudabili opere appetitum excellentiae: in illo enim quaerit esse propriae potestatis et propriae voluntatis, quod iniquissimum est, ut dicit Anselmus. Unde qui vult esse propriae potestatis et propriae. voluntatis, usurpat quod divinum est.

Ad id quod ulterius quaeritur, dicen-

dum, quod superbia specialiter dieta speciale peccatum, est, et unum de septem capitalibus. Generaliter vero dicta initium omnis peccati, et diffusum in omnibus.

Et sic intelliguntur auctoritates Tobiae, iv, 14, et Ecclesiastici, x, 15. Per aversionem enim a Deo et a praeceptis ejus initiatur omne peccatum.

Ad id quod contra objicitur, dicendum quod jam patet solutio: quia secundum quod, peccatum est speciale, divisum est ab omnibus aliis.