ARTICULUS VII.

De reliquis filiabus superbiae, quae sunt

praesumptio, arrogantia, ei jactantia, Post haec de aliis filiabus superbiae quae sunt praesumptio, arrogantia, jactantia, sub uno quaestionis articulo inquiremus: quia plura de talibus quaerere magis est curiosum, quam fructuosum.

Prima est praesumptio, quando aliquis praesumit aliquid habere ex se, quod non habet nisi ex Deo.

Secunda est arrogantia, quando adscribit propriis meritis quod non habet nisi ex gratia Dei,

1. Et videtur prima non esse peccatum, nec filia superbiae: quia quod homo habet ex se., si adscribit sibi, non videtur esse peccatum, sed potius debitum: nec videtur esse superbia, sed veritas.

2. Similiter, Secunda non videtur esse peccatum: multa enim merentur homines et sibi et aliis: et si adscribunt illa meritis, non videntur peccare, nec superbire in aliquo.

Contra:

1. I ad Corinth. iv, 7: Quid habes quod non accepisti? si autem accepisti, quid gloriaris quasi non acceperis ? Ergo cum nihil habet a se, peccat si aliquid sibi adscribit.

2. Similiter, Objicitur contra secundam, quod sit peccatum. I ad Corinth. xv, 10: Non ego autem, sed gratia Dei mecum. Et ibidem, Gratia Dei in me vacua non fuit. Qui ergo sibi adscribit quod gratiae Dei est, peccat, et superbit contra Deum.

3. Adhuc, II ad Corinth. iii, 5: Non quod sufficientes simus cogitare aliquid a nobis quasi eae nobis, sed sufficientia nostra ex Deo est. Qui ergo aliquid adscribit propriis meritis, peccat et superbit contra Deum: usurpat enim sibi quod Dei est.

4. Adhuc, Job, xxxi, 27: Siosculatus sum manum meam ore meo. Ibi Gregorius in Glossa: " Osculari manum, est bona quae habet homo, vel quae facit, sibi vel propriis meritis adscribere: et haec est iniquitas maxima, ut ibidem dicit textus , et negatio contra Deum altissimum. Videtur, quod hoc non tantum sit peccatum superbiae, sed etiam infidelitatis.

5. Adhuc, Joan. xv, 5: Sine me nihil potestis facere. Glossa: " Nihil, hoc est, peccatum, illud potestis facere sine me, et nihil boni. " Joan. i, 3: Sine ipso factum est nihil.

Similiter, Objicitur de jactantia, scilicet quando aliquis jactat quod non habet, et in hoc superbit: hoc enim videtur potius, esse filia mendacii quam superbiae.

Juxta hoc hic quaeritur de extollentia quae plus omnibus jactat se: haec enim videtur non esse peccatum, cum dicat Apostolus, I ad Corinth. xv, 10: Abundantius illis omnibus laboravi.

Contra:

1. Hoc est Antichristi proprium: ergo est peccatum. II ad Thessal, ii, 4: Extollitur supra omne quod dicitur Deus, aut quod colitur.

2. Adhuc, Eccli, xxvi, 12: Fornicatio mulieris in extollentia oculorum: Glossa, hoc est, fornicatricis animae. Job, xli, 25: Omne sublime videt: ipse est rex super universos filios superbiae. Et propter hoc superbia dicitur maximum peccatum. Psal, xviii, 14: Et emundabor a delicto maximo, Glossa, id est, a superbia.

Solutio. Dicendum, quod omnes illae filiae sunt superbiae.

Et quod objicitur de prima, dicendum quod homo nihil habet ex se, ut saepe dictum est, et probatum per auctoritatem Apostoli, I ad Corinth. iv, 7: Quid habes, etc. Et ideo magna praesumptio est, adscribere sibi donum quod non suum est, sed Dei. Unde, I Paralip, xxix, 14: Quae de manu tua accepimus, dedimus tibi. Quasi diceret Propheta: Nihil a nobis habemus.

Ad aliud dicendum, quod duplex est meritum: ex congruo, et ex condigno. Ex congruo potest aliquis aliquid iacere, unde magis congruat sibi dari gratiam quam alii, sed ex condigno nihil. Et hoc notatur in auctoritate praeinducta quae est: De manu tua accepimus. Et in Psalmo cxliv, 16: Aperis tu manum litam, et imples omne animal benedictione. Et de hoc antiqui fecerunt versum, Praepositivus scilicet,

Quidquid habes meriti praeventrix gratia donat. Nil Deus in nobis praeter sua dona coronat.

Unde homo nihil potest facere ex condigno, unde Deus efficiatur sibi debitor: et si adscribit sibi, arrogantia est et superbia.

Ad aliud dicendum, quod jactantia mendacium est in actu, sed radix inclinans ad hoc superbia est: et ideo superbia mater est jactantiae.

Ad id quod ultimo objicitur de extollentia, dicendum quod peccatum est imitatio primi peccati daemonis, qui voluit esse sicut Deus, et extolli super alios Angelos. Et quod dicit Apostolus , non est contrarium. In labore enim semper debemus crescere, et non in extollentia animi: sed dicere illud Lucae, xvii, 10: Servi inutiles sumus: quod debuimus facere, fecimus.