Albert the Great, Summa Theologiae

2. Adhuc, Augustinus super illud Psalmi civ, 25: Convertit cor eorum, ut odirent populum ejus, diffinit sic: " Invidia est odium felicitatis alienae. "

3. Adhuc, Remigius sic diffinit eam: " Invidia est dolor de alieno bono. "

. e Et objicitur contra istas sic:

1. Definitio et nomen ad idem referun- tur. Invidia autem dicit privationem in usu rationis, quae est potentia rationalis.

Ergo deberet diffiniri vel per habitum vel per actum rationalis potentiae: dolor

autem et odium sunt potentiae irascibilis: ergo male diffinitur vel per dolorem vel per odium.

2. Adhuc, Odium, ut dicit Gregorius, est inveterata ira: hoc autem magis pertinet ad iram, quam ad invidiam: ergo male ponitur in definitione ejus odium, 3. Adhuc, Aristoteles in II et III Ethicorum dicit, quod nemesis et invidia opponuntur. Nemesis autem est tristitia in malorum prosperitatibus. Invidia vero, in prosperitatibus bonorum est tristitia. Deberet ergo definiri per tristitiam, et non per odium.

4. Adhuc, Seneca ad Lucillum: " Cum ea ingeruntur oculis quae mens refugit, cum dolore videntur. Cum vero ingeruntur quae mens appetit, videntur cum

gaudio. " Ergo videtur, quod invidia definiatur per tristitiam et gaudium quae sunt affectiones oppositae: et hoc est impossibile: quia opposita in uno non conveniunt.

Solutio. Dicendum, quod in invidia duo sunt. Unum per comparationem ad subjectum in quo est. Aliud per comparationem ad objectum de quo est, quod est motivum ejus ad actum: quia, sicut dicit Philosophus, actus sunt praevii potentiis, et objecta actibus secundum rationem. Unde per comparationem ad subjectum in duplici genere ponitur, propter diversa objecta quae causant diversas affectiones. Bonum enim in invidia, est causa doloris et odii in proximo: malum autem visum in proximo, est causa gaudii et amoris. Invidus enim amat malum proximi. Opposita enim objecta oppositarum affectionum sunt causa, Unde propter odium felicitatis proximi, necesse est, quod, per odium definiatur et tristitiam: et propter gau- dium adversitatis, necesse est, quod gaudium, in definitione ponatur: quia aliter non diceretur totum quod est in invidia: quia, sicut dicit Aristoteles in Topicis et Ethicis, " Sicut ejusdem moris est amicis benefacere, et inimicis male: ita ejusdem moris est gaudere de bono proximi, et tristari de malo, et gaudere de malis et tristari, de bonis. " Et propter hoc etiam vitium vocatur, quia bonum morem vitiat.

Dicendum ergo, quod definitiones inductae a Sanctis bonae sunt, licet in duplici genere affectionum ponant invidiam, propter causam quae dicta est.

Ad primum ergo quo dicitur, quod invidia dicit privationem usus in ratione, dicendum quod hoc verum est secundum Bernardum, quod invidia est quasi intus vidia: pervidet hoc quod videt: et hic est actus ejus quasi praeambulus ad actum motum. Sicut dicitur tertio capitulo de Anima, de movente quod in omnibus motivis actus cognitivae faciens signum de motu, praecedit et excitat motum ad actum: et sic ingestum bonum cognitivae invidorum, causa est doloris et odii in invido.

An aliud dicendum, quod ad utrumque potest pertinere diversis rationibus: ad iram scilicet, secundum quod odium est inveterata ira in proximum et appetitus vindictae: ad invidiam autem, secundum quod est aversio oculi beneplaciti a bono proximi, et conversio oculi displicentiae ad bonum proximi.

Ad aliud dicendum, quod diffinitur per odium et tristitiam: quia odium in talibus causa tristitiae est.

Ad ultimum: dicendum, quod. Seneca verum dicit. Et quod dicitur, quod opposita in uno non conveniunt, intelligitur de formaliter oppositis, sicut album et nigrum: sed de affectionibus oppositis non est verum quando causantur ex oppositis objectis: tunc enim in eodem sunt, et ad eumdem motum referuntur secundum doctrinam Philosophorum. Unum enim sequitur ad aliud: quia gaudere

de malo proximi, sequitur tristari de bono, et e converso, quia aliter opposita objecta non essent causae oppositarum affectionum.