ARTICULUS II.

Utrum invidia sit semper mortale peccatum, vel aliquando veniale?

Secundo quaeritur, Utrum invidia sit semper mortale peccatum, vel aliquando veniale ?

Et videtur, quod semper sit mortale.

1. Dicitur enim, Matth. xxii, 39: Diliges proximum tuum sicut teipsum. Et contra haec directe venit invidia, quae est odium sive dolor felicitatis proximi. Venire contra praeceptum semper est mortale peccatum, et maxime contra istud praeceptum de quo dicitur, Matth. xxii, 37 et seq.: Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et in tota anima tua, et in tota mente tua. Hoc est maximum et primum mandatum. Secundum autem simile est huic: Diliges proximum tuum sicut teipsum. Ergo invidia semper est mortale peccatum.

2. Adhuc, Apostolus, I ad Corinth. xlii, 4: Charitas non aemulatur. Glossa, hoc est, non invidet. Ergo invidia venit contra charitatem: venire contra charitatem semper est mortale peccatum: ergo videtur, quod invidia semper sit mortale peccatum.

3. Adhuc, Proverb, xiv, 30: Putredo ossium invidia. Glossa: " Vult, quod per ossa significentur virtutes. " Ergo invidia destruit virtutes: quidquid destruit virtutes, mortale peccatum est: ergo invidia semper mortale peccatum est,

4. Adhuc, Sapient, ii, 24 et 35: Invidia diaboli mors introivit in orbem terrarum: imitantur autem illum qui sunt ex parte illius, id est, ex parte invidiae. Inritari diabolum, mortale peccatum est. Ergo invidia semper mortale peccatum est.

Contra:

1. Augustinus et Damascenus dicunt, quod invidia est tristitia de felicitate proximi: tristitia passio est et paena: ergo invidia passio est vel paena: sed nec passionibus nec paenis meremur nec demeremur, cum involuntaria fiant, et omne peccatum est ita voluntarium, quod si non sit voluntarium, non est peccatum, sicut dicit Augustinus: et ita videtur, quod invidia non sit peccatum, cum ponatur in genere passionis.

2. Adhuc, Seneca ad Lucillum: " Nequitia quae est invidia, sui paena est. Quanta enim sunt gaudia felicium, tanti sunt gemitus invidentium. " Et ideo dicit, quod, vellet oculos invidorum esse in toto mundo, ut ubique conspectis gaudiis felicium, semper torquerentur. Ad hoc facit illud Horatii:

Invidia Siculi non invenere tyranni Majus tormentum.

Tormentum paena est involuntaria. Sed nullum peccatum involuntarium. Ergo invidia non est peccatum.

3. Adhuc, Videtur quod non sit semper mortale peccatum, sed aliquando veniale: quia sicut in aliis peccatis sunt primi motus, ita et in invidia, et primi motus non sunt mortalia peccata, quia ex subreptione surgunt.

4. Adhuc, In omni peccato mortali est aversio a bono incommutabili, et conversio ad bonum commutabile: in invidia non videtur bonum commutabile ad quod convertatur: ergo videtur, quod invidia nec sit mortale,. nec veniale peccatum,

Solutio. Dicendum, quod invidia semper est peccatum, et aliquando veniale, et aliquando mortale, sicut objectum est. Qualiter autem sit in genere passionis vel paenae, in praecedenti articulo quaestionis satis determinatum est.

Ad hoc autem quod objicitur, quod passionibus vel paenis non meremur, quia involuntaria sunt, dicendum quod hoc est verum in quantum involuntaria sunt. In quantum autem virtus est in, rationabili ordine passionum et paenarum, est falsum: quia tunc passionibus et paenis meremur et demeremur in corruptione talis ordinis.

Ad primum ergo dicendum, quod, venire contra praeceptum ex deliberatione et consensu, semper est mortale peccatum, sed ex subreptione et ex primo motu non semper: hoc enim non est contra praeceptum, sed praeter praeceptum.

Eodem modo respondendum est ad sequens: quia primo motu non venit aliquis contra charitatem, sed praeter charitatem facit.

Ad aliud dicendum, quod invidia non semper est putredo ossium, hoc est, virtutum: sed quando est ex deliberato consensu cum actu susurrationis, vel detractionis, vel alterius impedimenti, quo impeditur bonum proximi: tunc enim corrumpit virtutes.

Eodem modo dicendum est ad sequens: quia non imitantur diabolum in quibus est primus motus subreptionis: sed qui ex consensu et voluntarie impediunt bonum proximi, et gaudent de malo, illi imitantur diabolum.

Ad duo sequentia objecta quae sunt in contrarium, dicendum quod jam soluta sunt per distinctionem quae paulo ante ponitur in hujus articuli determinatione.

Ad id quod objicitur, quod non semper sit mortale, sed aliquando veniale, dicendum quod concedendum est, et procedit, sicut dictum est.

Ad ultimum dicendum sicut dicitur in Glossa Gregorii super Job, v, 2: Parvu-lum occidit invidia: " Nisi parvulus esset non timeret aequalem sibi praeferri, et minorem sibi parificari. " Unde omnis invidus propter hoc invidus est quia delectatur in sui excellentia: et hoc est commutabile bonum ad quod convertitur, et timet alium sibi praeferri vel aequari. Et propter hoc dicit Augustinus, quod individua pedissequa reginae superbiae, est invidia.