QUAESTIO IV. Utrum mala fieri sit verum.

Quarto quaeritur, utrum mala fieri sit verum. Et videtur, quod sic:

1. " Quia de quolibet affirmatio vel negatio vera "; sed haec est falsa, nulla mala fiunt; ergo oppositum est simpliciter verum. scilicet mala fieri.

2. Item, " veritas est adaequatio rei et intellectus ": ergo quoties homo intelligit, sicut est in re, veritatem habet et intellectus et intellectum. Sed qui intelligit mala fieri, vere intelligit; ergo si vere intelligit, intellectum est verum; ergo mala fieri, est verum.

3. Item, veritas propositionis asserit veritatem in dicto

unde si Socrates currit, Socratem currere est verum

ergo si malum fit, malum fieri est verum ; sed malum fit, constat: ergo etc.

4, Item, veritas dicentis ponit veritatem in dicto; sed Deus, qui non est mendax, dicit mala fieri, Matthaei nono : Quid cogitatis mala in cordibus vestris? ergo verum est, mala cogitari; pari ratione verum est fieri.

Contra; 1. Verum et bonum convertuntur; sed mala fieri, non est bonum, ut supra probatum est; ergo mala fieri, non est verum. Si forte dicas, quod verum est de veritate incomplexi; ostenditur de omni veritate, quia omnis veritas entitas quaedam est; et omne quod participat rationem entis, participat rationem boni; ergo etc.

2. Item, omnis veritas est a veritate prima, ergo et omne verum a primo vero; si ergo malum fieri est verum, malum fieri est a Deo; sed hoc est supra improbatum; ergo etc. Si tu dicas, quod illud est verum de veritate rei, non signi; hoc nihil est, quia, sicut a Deo sunt res, ita et signa; et Ambrosius dicit, quod "omne verum est a Spiritu sancto, a quocumque dicatur "; loquitur ergo de veritate in sermone, et ita de veritate complexionis sive signi.

3. Item, omnis veritas signi sive complexionis causam et ortum habet a veritate incomplexionis , ergo veritas huius: istum furari, ortum habet a veritate furti; sed furtum non dicit actionem veram, immo defectivam; ergo pari ratione, istum furari non est simpliciter verum. Si tu dicas, quod veritas complexionis triplex est, scilicet positionis, privationis et negationis , et prima causatur a veritate rei, secunda vero et tertia non causatur ; contra; Philosophus generaliter dicit, " quod ab eo, quod res est vel non est, oratio dicitur vera vel falsa": ergo hoc ubique verum est.

4. Item, omne quod modo verum est de praesenti, ab aeterno verum fuit de futuro : ergo si malum hoc est modo verum, ab aeterno fuit verum. Sed nihil aeternaliter fuit verum, nisi esset Deus vel in Deo ut in causa; ergo si malum fore fuit verum et non fuit Deus, fuit in Deo tanquam in causa, ergo a Deo; sed hoc falsum; ergo etc.

CONCLUSIO.

Mala fieri est simpliciter verum.

Respondeo: Dicendum, quod sine distinctione concedendum est, quod mala fieri est verum; vere enim enuntiatur et vere intelligitur. Verum enim dictum de complexo respicit compositionem, sicut dicit Philosophus quia veritas et falsitas circa compositionem consistit; et ideo dicit veritatem signi. Signum autem est verum, quando significat, rem se habere, sicut se habet; tunc enim dicitur adaequari. Et ideo, cum ita se habeat in re, sicut signum exprimit, simpliciter loquendo verum est mala fieri.

1. Ad illud quod obiicitur, quod verum et bonum convertuntur; dicendum, quod circa idem verum est. Unde si res est vera, est bona, et si signum est verum, est bonum ; sed tamen non sequitur, quod si signum sit verum, quod signatum sive res sit bona. Et ideo hic est fallacia accidentis; omne verum est bonum; sed istum furari est verum: ergo istum furari est bonum, ex variatione minoris extremitatis. Verum enim praedicatur de illo dicto ratione compositionis, cum sit dictio modalis, bonum, vero ratione attributionis; et hanc instantiam facit Magister in littera . Similis modus arguendi est hic; Audio Angelos cantare; sed cantare Angelos est verum: ergo audio verum. Consimilis modus arguendi est in illa ratione : omne verum est a Deo; istum furari est verum; ergo etc.; et ideo similiter solvendum.

3. Ad illud quod obiicitur, quod veritas signi est a veritate rei; dicendum, quod falsum est. Tunc enim signum verum est, quando significat rem non esse, quae non est; et non habere veritatem, cum illa non habet. Nam sicut aliquid imperfectum perfecte aequatur alii imperfecto, ita res defectiva plene potest significari. Unde Philosophus non dixit; "Ab eo, quod res est tantum ", sed: est, vel non est. Et est sensus; ab eo quod res est, est oratio vera, quae significat ipsam esse, et ab eo quod non est, est falsa, quae significat esse; e contrario intelligendum in re, quae non est . Unde quamvis furtum sit ens secundum quid, tamen oratio, quae significat aliquem furari, est vera simpliciter. Verum est tamen, quod omnis veritas complexa super aliquid fundatur; sed non oportet, quod super rem intellectam, sed super intelligentem, in quo oratio habet esse. Et sic patet illud.

Posset tamen dici, quod fundatur super ens secundum quid ratione deformitatis; et tamen verum est simpliciter propter adaequationem, quae est simpliciter.

Nota tamen, quod de fundamento veritatis propositionis diversimode sentiunt diversi.

Aliqui enim distinguunt, sicut tactum est , tripliciter veritatem orationis, scilicet positionis, ut cum dicitur: Caesar est homo; privationis, ut cum dicitur: Caesar est homo mortuus; negationis, ut cum dicitur: Caesar non est. Primam dicunt fundari supra ens simpliciter, secundam supra ens secundum quid, et tertiam non dicunt fundari super aliquid, quia talis oratio nihil ponit.

Sed tamen illud non videtur sufficere, quia, cum dicitur; haec oratio est vera, verum praedicat aliquam conditionem entis; ergo necesse est super aliquid fundari, quod sit.

Et ideo dicunt alii, quod fundatur super principia Caesaris. - Sed hoc non sufficit, quia, esto quod Caesar omnino sit corruptus et secundum materiam et secundum formam, adhuc tamen vera est ista: Caesar fuit sive Caesar non est.

Et ideo dicunt alii, quod fundatur super intelligentem. - Sed adhuc illud non videtur sufficiens; quia, esto quod nullus intelligat actu, adhuc oratio ista est vera, scripta in pariete: Caesar fuit .

Ideo dicendum, quod cum veritas orationis sit veritas signi, et veritas signi non dicat qualitatem absolutam

sicut nec necessitas consequentiae - sed respectivam, sicut signum ; cum omne quod contingit significare, contingat vere significare, et etiam falso; sicut ad rationem significandi non oportet rem esse entem, sed cognoscibilem, sic nec ad rationem verae significationis. Et quoniam omne quod intellectus capit, vel est ens, vel capit sive imaginatur per comparationem ad ens ; ideo omnis significatio et veritas orationis significantis vel fundatur simpliciter super ens, ut si dicatur; Petrus est, vel in ordine ad ens. Unde propositio de praeterito fundatur super ordinem eius ad praesens; similiter propositio de futuro, sicut propositio negativa, ut si dicatur; Caesar non est; aliquod enim ens est, quod non est Caesar, et sic de aliis; similiter si dicatur: chimaera non est hircocervus.

4. Ad illud quod obiicitur ultimo, quod malitiam fore sit verum ab aeterno; dicendum, quod ad hoc, quod aliquid sit verum, non oportet, quod sit in Deo tanquam in causa, sed sufficit, quod sit in Dei praescientia, quae non est nisi veri. Ad hoc autem quod aliquid sit in Dei praescientia, sufficit, quod ipsum, vel eius causa, vel eius oppositum sit in Deo tanquam in causa, sicut supra dictum est de cognitione Dei.