ARTICULUS V.

Quid sit aemulatio et in quo differat ab invidia ? et si sit mater omnium malorum sicut videntur sancti dicere ?

Quinto, Quaeritur de aemulatione, quae etiam conjuncta est invidiae sicut filia, de qua duo quaeruntur, scilicet quid sit aemulatio, et in quo differt ab invidia ?

Quaeritur ergo primo, Quid sit aemulatio ?

Et videtur, quod sit idem quod indidignatio: quia super illud Psalmi xxxvi 1: Noli aemulari in malignantibus, Glossa, " Inter tales aemulari est indignari. "

Contra:

1. Chrysostomus super Joannem, Homilia 54, aemulationem ponit loco invidiae, et e converso. Ergo videtur, quod sint idem.

2. Adhuc, Invidus indignatur ei cui invidet: si ergo aemulatio indignatio est, videtur aemulatio idem esse cum invidia.

3. Adhuc, I Regum, i, 6, de Anna dicitur et de Phenenna, uxoribus Elcanae: Affligebat quoque eam aemula ejus, et vehementer angebat, in tantum, ut exprobraret quod Dominus conclusisset vulvam ejus. Et constat, quod Phenenna non aemulabatur Annam, nisi quia invidebat ei de majori dilectione mariti. Ergo videtur, quod aemulatio et invidia sint idem.

4. Adhuc, Contra istud Apostoli, ad Galat, v, 19 et 22: Manifesta sunt opera carnis, quae sunt... contentiones, aemulationes,... invidiae. Apostolus aemulationem ibi et invidiam tamquam diversa enumerat. Ergo diversa sunt.

Ulterius quaeritur hic, Utrum invidia sit mater omnium malorum, sicut videntur sancti dicere.

1. Chrysostomus super Joannem, Homilia quae prius inducta est: " Fera venenosa invidia est, fera immunda et morbus voluntatis, omni venia et excusatione indigna, omnium causa et mater malorum . ''" Ergo videtur, quod invidia sit causa et mater omnium malorum.

2. Adhuc, Sapient, ii, 24 et 25: Invidia diaboli mors introivit in orbem terrarum: imitantur autem illum qui sunt ex parte illius. Ergo videtur, quod invidia sit causa et mater omnium malorum: quia hoc quod per invidiam diaboli intravit in mundum, omne malum est.

3. Adhuc, Genes, xxxvii, 33: Fera pessima comedit eum, bestia devoravit Joseph. Glossa: " Fera pessima, id est, invidia, devoravit Joseph, id est, Christum tam in se quam in membris. "

Solutio. Ad primam partem quaestionis dicendum, quod aemulatio diversimode accipitur a Sanctis, et aequivoce.

Aliquando enim accipitur pro amore. II ad Corinth. xi, 2: aemulor enim vos Dei aemulatione. Glossa, hoc est, amore. Ad Galat iv, 17 et 18: aemulantur vos non bene: sed excludere vos volunt, ut illos aemulemini. Bonum autem aemulamini in bono semper. Et sic nihil habet invidiae, sed est virtus.

Aliquando accipitur pro contentione, quando scilicet duo vel plures contendunt ad idem obtinendum: et tunc habet aliquid invidiae, indignationem scilicet: quia non potest esse quando duo ita contendunt, quin unus indignetur alteri, quasi volenti sibi praeripere illud, sicut Phenenna indignabatur Annae, quasi volenti sibi praeripere dilectionem mariti. Et sic dixerunt antiqui, quod invidia est in actu interiori, scilicet quando aliquis videt felicitatem proximi, et livet, et tabescit intrinsecus. aemulatio autem in actu exteriori, quando per actum exteriorem cum indignatione contendit ad ipsum habendum pro quo alium aemulatur.

Et ita patet solutio ad omnia quae inducta sunt pro hac parte: quia non sunt nisi auctoritates Sanctorum de aemulatione diversimode loquentium.

Ad ulterius quaesitum dicendum, quod vera causa et mater malorum superbia est, sicut in antehabitis determinatum est: sed quia, talis reginae, superbiae scilicet, pedissequa est semper invidia, ideo hoc etiam attribuitur invidiae. Superbia enim diaboli causa est omnis mali, tam in se quam in homine: sed per invidiam malum procuravit in homine, non autem in seipso, quia nemo invidet sibiipsi.

Ei sic patet solutio ad argumenta.

Et ad auctoritatem Chrysostomi dicendum, quod fera pessima est invidia, et omnium mater: quia sicut dicit Gregorius in libro XXXVIII Moralium, inter septem vitia capitalia nullum est quin aliquando unum oriatur ex altero, sicut ex invidia superbia, et de superbia ira, et sic de aliis. Et hoc modo loquitur Chrysostomus de invidia.