MEMBRUM II. De filiabus avaritiae.

Deinde, Quaerendum est de filiabus avaritiae.

Sunt autem filiae avaritia) secundum Gregorium septem, quae sunt proditio, fraus, fallacia, perjuria, inquietudo mentis, violentia, objurgatio cordis: quarum ratio sic accipitur: Avaritia nimius amor est habendi pecuniam sive acquirendi. Illud, autem fit vel retinendo, vel acquirendo. Si in acquirendo: aut est in machinatione cordis, aut in machinatione oris. Si cordis, est dolus sive proditio. Si oris, est fraus, quae est in mendacio et perjurio, quibus homo fraudat proximum et decipit. Si in retinendo injuste: aut est in corde, aut in ore, aut in facto. Si est in corde: tunc est inquietudo mentis: quia tunc ex se generat omnem modum evagationis mentis, quo potest habere illicitam acquisitionem sive retentionem. Sapient, xv, 12: aestimaverunt... conversationem vitae compositam ad lucrum, et oportere undecumque etiam ex malo acquirere. Et sic etiam in acquirendo et retinendo generat violentiam in furtis et rapinis. Quia, sicut dicit Labeo, fur est qui in furno, hoc est, in nigro contrectat rem alienam invito domino. Latro autem qui violenter aliena rapit. Si per deceptionem acquirere intendit, si est in corde, est fallacia: si est in ore, est mendacium et perjurium. Mendacium est falsae vocis significatio cum intentione fallendi, ut dicit Augustinus in libro de Mendacio. Perjurium autem divinae voluntatis invocatio super mendacium, Adhuc, si est in retinendo illicite: aut est in ore,, aut in corde. Si in ore: tunc est objurgatio: quia tunc negat pauperi cum objurga- tione contra opera misericordiae. Si est in corde: tunc est obduratio a clamore pauperis: et ipse clamabit, et non exauditur.

isidorus autem filias avaritiae ponit novem, quae sunt mendacium, fraus, furtum, perjurium, turpis lucri appetitus, falsa testimonia, violentia, inhumanitas, rapacitas, Quarum primae quatuor sunt in avaritia prout est in acquirendo. Similiter aliae quinque sunt in acquirendo cum violentia vel sine violentia. Sola autem inhumanitas est in retinendo et in corde: nihil enim habet de pietate humanitatis qui obturat aurem a clamore pauperis cum tamen dicat Dominus, Lucae, vi 30 Omni petenti te, tribue: et qui aufert quae tua sunt, ne repetas. Et ibidem, v. 25: Mutuum date, nihil inde sperantes. Per quod et excluditur usura, de qua dicit Chrysostomus super Joannem , quod usurarius in hoc pejor est fure: quia fur intrans in domum alienam accipit quod sibi sufficit et exit: usurarius autem per modicum mutuum et continuam excrescentiam usurarum exhaurit totam substantiam domus. Abdiae, v 5: Si fures introissent ad te, si latrones per noctem, quomodo conticuisses ? Nonne furati essent sufficientia sibi ? Quasi dicat: Sic Usurarius autem implet quod sequitur, v. 6 et 7: Quomodo scrutati sunt Esau ? Investigaverunt abscondita ejus ? Usque ad terminos emiserunt te.

Haec dicta de filiabus avaritiae sufficiant: non enim aliquid dignum quaestione est hic: nisi hoc solum, Quomodo posita sit inquietudo mentis filiae avaritiae, cum tamen a Gregorio posita sit filia acediae ?

Ad hoc dicendum, quod secundum diversas rationes et filia dicitur acediae et filia avaritiae. Secundum enim quod nascitur ex taedio interiori spiritualium et evagatur in exterioribus circa illicita, nascitur ex acedia. Secundum autem quod ex nimio amore lucrandi et habendi discurrit circa illicitos modos acquirendi et habendi, sic nascitur ex avaritia.

Quaerunt etiam quidam, Quare usura non ponitur filia avaritiae, sicut furtum, et sicut rapina ?

Sed ad hoc dicendum, quod furtum et rapina sunt tam contra leges humanas, quam contra leges divinas. Usura tantum contra leges divinas est, et non humanas: quia leges humanae confirmant pacta: et in usura pactum voluntarium est, per quod transfertur dominium usurae in usurarium secundum leges civiles, sed non secundum leges divinas.

Et si objicitur, quod competit solventi usuras repetitio ab usurario, dicendum quod vim repetitionis confert ei lex divina, et non pactum: et illa lege divina utitur judex Ecclesiasticus.