MEMBRUM II.

Utrum judicium suspiciosum semper sit peccatum mortale, vel aliquando veniale ? Et, Ex qua suspicione fiat judicium rectum, et ex qua judicium, non rectum ?

Secundo quaeritur, Utrum judicium suspiciosum semper sit mortale vel aliquando veniale ?

Et videtur, quod non.

Suspicari enim de malo quod malum est, bonum est: quia sic se habet in re.

Et iterum, Suspicari de bono quod bonum est, bonum est: quia sic etiam se habet in re. Ergo judicium suspiciosum, nullum peccatum est aliquando, ut videtur, sed aliquando bonum.

Contra:

1. Quod sub prohibitione cadit, malum est si fiat. Matth. vii, 1: Nolite judicare, ut. non judicemini, etc. Glossa ibidem:

" De occultis aliorum malum, est judicare. " Ergo videtur, quod judicium suspiciosum mortale peccatum sit: quia si prohibitum fiat, mortale peccatum est.

2. Adhuc, I ad Corinth. iv, 5, super illud: Nolite ante tempus judicare, Glossa: " Prohibet nobis Apostolus judicia: quia occulta sunt nobis corda hominum, et de occultis non licet nobis judicare. " Ergo videtur, quod, judicium tale sit peccatum mortale..

3. Adhuc, Hieronymus: " De rebus occultis non diffinias, sed suspensam tene sententiam. " Et Augustinus: " Si suspiciones evitare non possemus, saltem non judicemus, ut definitivas sententias proferamus: quia hoc prohibet nobis Apostolus. " Ergo tale judicium mortale peccatum est.

Ulterius hic quaeritur, ex quo pendet tota quaestio, scilicet ex qua suspicione fit judicium rectum, et ex qua fit judicium non rectum ?

Solutio. Dicendum ad primam partem quaestionis, quod suspicio sive judicium aliquando est in genere mali paenae, et aliquando in genere mali culpae, sicut ignorantia et error in quae incidit homo per peccatum.

Similiter, dicendum, quod aliquando est mortale peccatum, aliquando veniale. Et hoc est quod dicit Glossa super illud Psalmi cxviii, 39: Amputa opprobrium meum quod suspicatus sum,, hoc est, opprobrium suspicationis quo nos de falsis quasi de veris judicamus: in quod homo per primum peccatum incidit. Unde si accipiantur secundum pronitatem paenae, sunt ex originali causatae: per quod ad tales paenas, ignorantiam scilicet, et errorem, et suspicionem damnati sumus. Et ideo dicit Augustinus, quod " talia sunt poena hominis damnati, non natura instituti. "

Similiter, si suspicio ex signis exterioribus procedat non usque ad definitivas sententias: tunc est in genere pec- cati venialis: quia tunc humana tentatio est secundum Augustinum supra in Glossa. Si vero procedat usque ad definitivam sententiam damnationis, tunc diabolica tentatio est, et mortale peccatum.

Ad primum ergo dicendum, quod suspicatio talis est de ipso facto, non de homine. Et sic procedit objectio: quia qui suspicatur perjurium esse malum, non peccat: sed qui judicat hominem ex signis condemnabilem, peccat. Unde Apostolus, ad Roman, ii, 1: Propter quod inexcusabilis es, o homo omnis qui judicas: in quo etiam judicas alterum, teipsum condemnas.

Et per hoc patet solutio, quando sit mortale, et quando veniale.

Ad secundam partem, quaestionis, ex quibus scilicet signis fit judicium rectum, et ex quibus non rectum ?

Dicendum quod, solvendum est per Apostolum, I ad Timoth, v, 24: Quorumdam hominum peccata manifesta sunt, praecedentia ad judicium: quosdam autem et subsequuntur. Unde dicendum, quod signa quae sunt ex factis hominum et manifesta, faciunt judicium rectum. Signa autem quae potius finguntur ex malitia judicantis, quam appareant in rebus, faciunt judicium non. rectum. Et hoc est quod in canone dicitur, quod de quolibet praesumendum est bonum, nisi probetur contrarium. Et, Job, vi, 25 et seq: Quare detraxistis sermonibus veritatis, cum e vobis nullus sit qui possit arguere me ? Ad increpandum tantum eloquia concinnatis, et in ventum verba profertis. Super pupillum irruitis, et subvertere nitimini amicum vestrum. Verumtamen quod coepistis explete : praebete aurem? et videte an mentiar. Respondete, obsecro, absque contentione: et loquentes id quod justum est, judicate. Ei non invenietis in lingua mea iniquitatem, nec in faucibus meis stultitia personabit. Et Bernardus super Cantica ponens medicinam contra istud peccatum, sic dicit: " Si videris in proximo tuo malum, non in fames eum, sed excusa factum. Si non potes excusare factum, excusa intentionem facti. Si nec iactum nec intentionem facti excusare poteris., accusa, teipsum in comparatione ipsius, et die: O quam vehemens fuit ista tentatio ! si me invenisset, quanto turpius me quam illum prostravisset. Sic enim fiet, quod in quo alium judicas, teipsum non condemnas. "

Quod vero de tertio et quarto quaerendum esset, jam tactum est, quando scilicet judicium suspiciosum sit culpa, et quando paena, et etiam de quibus modis permittitur judicare, et satis patet.