MEMBRUM I.

Utrum omne peccatum essentialiter sit paena cum hoc quod est peccatum ?

Ad primum proceditur sic: et est argumentum Magistri in Littera in cap. 1. Et ideo merito quaeritur.

1. Et objicit, quod non omne peccatum essentialiter sit paena peccati per Augustinum in libro Retractationum et in libro III de Libero arbitrio , qui sic dicit: " Omnis paena peccati justa est, et supplicium nominatur, et de justitia Dei venit. " Ex hoc sic concludit: Si ergo peccatum in quantum peccatum, paena est, videtur omne peccatum in quantum est, justum esse, et a Deo provenire: quod sanae doctrinae contrarium est: quia peccatum non est a Deo.

2. Adhuc, Paena est effectus peccati secundum justitiam Dei: effectus et causa numquam sunt essentialiter idem: ergo peccatum et paena numquam sunt essentialiter idem.

3. Adhuc, Quaecumque sic se habent ad invicem, quod unum prius est tempore quam aliud, numquam essentialiter sunt idem: peccatum et paena sic se habent, quod peccatum semper praecedit paenam tempore: ergo numquam essentialiter sunt idem.

Contra:

1. Augustinus in libro Confessionum: " Jussisti, Domine, et sic est, ut paena sit sibi omnis inordinatus actus. " Sed actus inordinatus est peccatum. Ergo omne peccatum est sibi paena.

2. Adhuc, Ad hoc facit, quod Magister adducit Augustinum in Littera super illud Psalmi lvii, 9: Supercecidit ignis et non viderunt solem, ubi sic ait: " Ignis superbiae et concupiscentiae et irae intelligitur. Istas paenas pauci vident, ideo eas maxime commemorat Apostolus, ad Roman, i, 26: Tradidit illos Deus in passiones ignominiae , ut faciant quae non conveniunt. " Ubi multa ponit quae simul sunt peccata et paenae. Et addit dictum Augustini ibidem in Glossa: " Inter primum peccatum apostasiae et ultimam paenam ignis inferni, media quae sunt, et peccata sunt et paena peccati. " 3. Adhuc adducit Gregorium super Ezechielem, Homilia ii: " Contemnenti qui non vult redire per paenitentiam ponit Deus offendiculum, ut scilicet gravius impingat. Peccatum enim quod per paenitentiam citius non deletur, aut peccatum est et causa peccati, aut peccatum est et paena peccati, aut peccatum simul et causa et paena peccati. "

Solutio. Dicendum, quod duplex est paena, scilicet paena damni, et paena sensus. Paena damni omne peccatum paena est, eo ipso quod peccatum est: quia est corruptio modi, et speciei, et ordinis: quod damnum maximum est. Paena sensus est causa tantum paenae: relinquit enim pronitatem in anima, suo pondere inclinantem animam ad simile peccatum, sicut dicit auctoritas Gregorii paulo ante inducta. Unde auctoritas ad hoc inducta, scilicet peccata eo ipso quod peccata sunt, paena sunt, ut dictum est.

Ad primum dicendum, quod nihil prohibet unum et idem secundum diversas rationes quas habet, et a justitia Dei procedere, et non procedere: cujus tamen causa Deus non est impertiendo malitiam, sed subtrahendo gratiam. Justum enim est ut qui avertit se a gratia, ei subtrahatur gratia. Sicut dicitur, Matth. xxv, 28 de servo pigro quod, ablatum est ab eo talentum, et alii datum qui in usum posuit. Omni enim habenti dabitur, et abundabit, sicut dicitur, Luc. xix, 26.

Ad aliud dicendum, quod effectus et causa non sunt essentialiter idem, ita quod sint eadem essentia: sed bene sic sunt idem, quod sunt in eadem essentia secundum rationes diversas: et hoc sufficit ad hoc quod essentialiter dicantur idem.

Ad ultimum dicendum, quod peccatum et poena damni simul tempore sunt: et quam cito peccatum fit, tam cito corrumpit modum, speciem, et ordinem: et sic est poena ex justitia Dei inflicta, non impertiendo malitiam, sed subtrahendo gratiam, ut dictum est.