Quaestio 3 de simplicitate ipsius
Quaestio 4 de perfectione ipsius
Quaestio 8 utrum hoc deo conveniat, quod ubique et in omnibus sit
Quaestio 12 quomodo cognoscatur a creaturis
Quaestio 13 de divinorum nominum
Quaestio 19 de ipsa dei voluntate
Quaestio 21 de iustitia et misericordia eius
Quaestio 23 de praedestinatione
Quaestio 25 de divina potentia
Quaestio 26 de divina beatitudine
Quaestio 27 de origine sive processione
Quaestio 28 de relationibus divinis
Quaestio 30 de pluralitate personarum
Quaestio 31 de his quae ad unitatem vel pluralitatem pertinent in divinis
Quaestio 32 de cognitione divinarum personarum
Quaestio 36 de nomen spiritus sancti
Quaestio 39 de personis in comparatione ad essentiam
Quaestio 40 de personis in comparatione ad relationes sive proprietates
Quaestio 41 de personis in comparatione ad actus notionales
Quaestio 42 de comparatione personarum ad invicem
Quaestio 43 de missione divinarum personarum
Quaestio 44 De Prima Causa Entium
Quaestio 45 de modo emanationis rerum a primo principio, qui dicitur creatio
Quaestio 46 de principio durationis rerum creatarum
Quaestio 47 de distinctione earum
Quaestio 48 de distinctione rerum in speciali
Quaestio 50 De Substantia Angelorum
Quaestio 51 de Angelis per comparationem ad corporalia
Quaestio 53 de motu locali Angelorum
Quaestio 54 de his quae pertinent ad virtutem cognoscitivam Angeli
Quaestio 55 de medio cognitionis angelicae
Quaestio 56 de cognitione Angelorum ex parte rerum quas cognoscunt
Quaestio 57 de his materialibus quae ab Angelis cognoscuntur
Quaestio 58 de modo angelicae cognitionis
Quaestio 59 de his quae pertinent ad voluntatem Angelorum
Quaestio 60 de actu voluntatis, qui est amor sive dilectio
Quaestio 61 quomodo angeli producti sunt in esse naturae
Quaestio 62 quomodo Angeli facti sunt in esse gratiae vel gloriae
Quaestio 63 quomodo Angeli facti sunt mali
Quaestio 65 de opere creationis creaturae corporalis
Quaestio 66 de ordine creationis ad distinctionem
Quaestio 67 de opere primae diei
Quaestio 68 de opere secundae diei
Quaestio 69 de opere tertiae diei
Quaestio 70 de opere ornatus de opere quartae diei
Quaestio 71 de opere quintae die
Quaestio 72 de opere sextae diei
Quaestio 73 de iis quae pertinent ad septimum diem
Quaestio 74 de omnibus septem diebus in communi
Quaestio 75 de ipsa anima secundum se
Quaestio 76 de unione animae ad corpus
Quaestio 77 de his quae pertinent ad potentias animae in generali
Quaestio 78 de his quae sunt praeambula ad intellectum
Quaestio 79 De Potentiis Intellectivus
Quaestio 80 de potentiis appetitivis
Quaestio 83 de libero arbitrio
Quaestio 84 quomodo anima intelligit corporalia
Quaestio 85 de modo et ordine intelligendi
Quaestio 86 quid intellectus noster in rebus materialibus cognoscat
Quaestio 87 quomodo anima intellectiva cognoscat seipsam, et ea quae in se sunt
Quaestio 88 quomodo anima humana cognoscat ea quae supra se sunt, scilicet immateriales substantias
Quaestio 89 de cognitione animae separatae
Quaestio 90 de productione primi hominis quantum ad animam
Quaestio 91de productione corporis primi hominis
Quaestio 92 de productione mulieris
Quaestio 94 de statu vel conditione primi hominis
Quaestio 95 de his quae pertinent ad voluntatem primi hominis
Quaestio 96 de dominio quod competebat homini in statu innocentiae
Quaestio 98 de his quae pertinent ad conservationem speciei
Quaestio 99 de conditione prolis generandae quantum ad corpus
Quaestio 100 de conditione prolis generandae quantum ad iustitiam
Quaestio 101 de conditione prolis generandae quantum ad scientiam
Quaestio 102 de loco hominis, qui est Paradisus
Quaestio 103 De Rerum Gubernatione in Communi
Quaestio 104de effectibus divinae gubernationis in speciali
Quaestio 105 de secundo effectu gubernationis divinae qui est mutatio creaturarum
Quaestio 106 Quomodo Angeli Moveant
Quaestio 107 de locutionibus Angelorum
Quaestio 108 de ordinatione Angelorum secundum hierarchias et ordines
Quaestio 109 de ordinatione malorum Angelorum
Quaestio 110 de praesidentia Angelorum super creaturam corporalem
Quaestio 111 de actione Angelorum in homines
Quaestio 112 de missione Angelorum
Quaestio 113 de custodia bonorum Angelorum
Quaestio 114 de impugnatione Daemonum
Quaestio 115 De Actione Corporalis Creaturae
Quaestio 117 de actione hominis
Quaestio 118 de traductione hominis ex homine
Quaestio 119 de propagatione hominis quantum ad corpus
Quaestio 1 de Ultimo Fine Humanae Vitae
Quaestio 2 In Quibis Sit Beatitudine
Quaestio 3 Quid Sit Beatitudine
Quaestio 4 His Quae Exiguntur ad Beatitudinem
Quaestio 5 De Adeptione Beatitudinis
Quaestio 6 De Volontatario et Involontario
Quaestio 8 De Voluntate, Quorum sit ut Volitorum
Quaestio 9 De Motivo Voluntatis
Quaestio 10 De Modo Quo Voluntas Movetur
Quaestio 17 De Actibus Imperatis
Quaestio 18 De Bonitate et Malitia Humanorum Actuum
Quaestio 19 De Bonitate Actus Interioris Voluntatis
Quaestio 20 De Bonitate et Malitia Exteriorum Actuum
Quaestio 21 His Quae Consequuntur Ratione Bonitatis vel Malitiae
Quaestio 22 De Subiecto Passionum Animae
Quaestio 23 De Passionum Differentia ad Invicem
Quaestio 24 De Bona et Malo Circa Passiones Animae
Quaestio 25 De Ordine Passionem ad Invicem
Quaestio 28 De Effectibus Amoris
Quaestio 32 De causis delectationis
Quaestio 33 de effectibus delectationis
Quaestio 34 de bonitate et malitia delectationum
Quaestio 35 de dolore et tristitia
Quaestio 36 de causis tristitiae
Quaestio 37 de effectibus doloris vel tristitiae
Quaestio 38 de remediis doloris seu tristitiae
Quaestio 39 de bonitate et malitia doloris vel tristitiae
Quaestio 40 de spe et desperatione
Quaestio 42 de obiecto timoris
Quaestio 44 de effectibus timoris
Quaestio 47 de causa effectiva irae, et de remediis eius
Quaestio 48 de effectibus irae
Quaestio 49 De Habitibus in Generali
Quaestio 50 de subiecto habituum
Quaestio 52 de augmento habituum
Quaestio 53 de corruptione et diminutione habituum
Quaestio 54 de distinctione habituum
Quaestio 56 de subiecto virtutis
Quaestio 57 de distinctione virtutum
Quaestio 58 de virtutibus moralibus
Quaestio 59 de comparationem virtutis ad passionem
Quaestio 60 de distinctione virtutum Moralium ad invicem
Quaestio 61 de virtutibus cardinalibus
Quaestio 62 de virtutibus theologicis
Quaestio 64 de proprietatibus virtutum
Quaestio 65 de connexione virtutum
Quaestio 66 de aequalitate virtutum
Quaestio 67 de duratione virtutum post hanc vitam
Quaestio 71 De Vitiis et Peccatis
Quaestio 72 de distinctione peccatorum vel vitiorum
Quaestio 73 de comparatione peccatorum ad invicem
Quaestio 74 de subiecto vitiorum, sive peccatorum
Quaestio 75 de causis peccatorum in generali
Quaestio 76 de causis peccati in speciali
Quaestio 77 utrum passio animae sit causa peccati
Quaestio 78 de causa peccati quae est ex parte voluntatis, quae dicitur malitia
Quaestio 79 de causis exterioribus peccati
Quaestio 80 de causa peccati ex parte diaboli
Quaestio 81 de traductione peccato originali
Quaestio 82 de peccato originali quantum ad suam essentiam
Quaestio 83 de subiecto originalis peccati
Quaestio 84 de causa peccati secundum quod unum peccatum est causa alterius
Quaestio 85 de effectibus peccati de corruptione boni naturae
Quaestio 88 de veniali per comparationem ad mortale
Quaestio 89 de peccato veniali secundum se
Quaestio 91 de diversitate legum
Quaestio 92 de effectibus legis
Quaestio 93 de singulis legibus
Quaestio 96 de potestate legis humanae
Quaestio 97 de mutatione legum
Quaestio 99 de distinctione praeceptis veteris legis
Quaestio 100 de singulis generibus praeceptorum veteris legis
Quaestio 101 de praeceptis caeremonialibus
Quaestio 102 de causis caeremonialium praeceptorum
Quaestio 103 de duratione caeremonialium praeceptorum
Quaestio 104 de praeceptis iudicialibus
Quaestio 105 de ratione iudicialium praeceptorum
Quaestio 106 De Lege Evangelii secundum se
Quaestio 107 de comparatione legis novae ad legem veterem
Quaestio 108 de his quae continentur in lege nova
Quaestio 109 De Necessitate Gratiae
Quaestio 110 de gratia dei quantum ad eius essentiam
Quaestio 111 de divisione gratiae
Quaestio 113 de effectibus gratiae
Quaestio 2 de actu interiori fidei
Quaestio 3 de exteriori fidei actu
Quaestio 4 de ipsa fidei virtute
Quaestio 5 de habentibus fidem
Quaestio 7 de effectibus fidei
Quaestio 8 de dono intellectus
Quaestio 13 de peccato blasphemiae
Quaestio 14 de blasphemia in spiritum sanctum
Quaestio 15 de caecitate mentis et hebetudine sensus, quae opponuntur dono intellectus
Quaestio 16 de praeceptis pertinentibus ad praedicta
Quaestio 22 de praeceptis pertinentibus ad spem et timorem
Quaestio 24 de caritate in comparatione ad subiectum
Quaestio 25 de obiecto caritatis
Quaestio 26 de ordine caritatis
Quaestio 27 de principali actu caritatis, qui est dilectio
Quaestio 33 de correctione fraterna
Quaestio 44 de praeceptis caritatis
Quaestio 45 de dono sapientiae
Quaestio 48 de partibus prudentiae
Quaestio 49 de singulis prudentiae partibus quasi integralibus
Quaestio 50 de speciebus prudentiae quibus multitudo gubernatur
Quaestio 51 de virtutibus adiunctis prudentiae, quae sunt quasi partes potentiales ipsius
Quaestio 55 de vitiis oppositis prudentiae quae habent similitudinem cum ipsa
Quaestio 56 de praeceptis ad prudentiam pertinentibus
Quaestio 61 de distinctione iustitiae commutativae et distributivae
Quaestio 63 de acceptione personarum
Quaestio 65 de peccatis aliarum iniuriarum quae in personam committuntur
Quaestio 66 de furto et rapina
Quaestio 67 de verbis in quibus laeditur proximus quae pertinent ad iudicium
Quaestio 68 de his quae pertinent ad iniustam accusationem
Quaestio 69 de peccatis quae sunt contra iustitiam ex parte rei
Quaestio 70 de iniustitia pertinente ad personam testis
Quaestio 71 de iniustitia quae fit in iudicio ex parte advocatorum
Quaestio 77 de fraudulentia quae committitur in emptionibus et venditionibus
Quaestio 78 de peccato usurae, quod committitur in mutuis
Quaestio 80 de partibus potentialibus iustitiae, idest de virtutibus ei annexis
Quaestio 86 de oblationibus et primitiis
Quaestio 89 de assumptione nominis divini per modum iuramenti
Quaestio 90 de assumptione divini nominis per modum adiurationis
Quaestio 91 de assumptione divini nominis ad invocandum per orationem vel laudem
Quaestio 92 de superstitione, et de partibus eius
Quaestio 93 de speciebus superstitionis
Quaestio 95 de superstitione divinativa
Quaestio 96 de superstitionibus observantiarum
Quaestio 97 de tentatione qua deus tentatur
Quaestio 102 de observantia, et partibus eius
Quaestio 106 de gratia sive gratitudine
Quaestio 111 de simulatione et hypocrisi
Quaestio 112 de iactantia et ironia
Quaestio 114 de amicitia quae affabilitas dicitur
Quaestio 122 de praeceptis iustitiae
Quaestio 126 de vitio intimiditatis
Quaestio 128 de partibus fortitudinis
Quaestio 133 de pusillanimitate
Quaestio 135 de vitiis oppositis magnificentiae
Quaestio 138 de vitiis oppositis perseverantiae
Quaestio 139 de dono fortitudinis
Quaestio 140 de praeceptis fortitudinis
Quaestio 142 de vitiis oppositis temperantiae
Quaestio 143 de partibus temperantiae in generali
Quaestio 146 de his quae sunt circa delectationes ciborum
Quaestio 153 de vitio luxuriae
Quaestio 154 de luxuriae partibus
Quaestio 157 de clementia et mansuetudine
Quaestio 161 de speciebus modestiae
Quaestio 162 de superbia in communi
Quaestio 163 de peccato primi hominis, quod fuit per superbiam
Quaestio 164 de poena primi peccati
Quaestio 165 de tentatione primorum parentum
Quaestio 168 de modestia secundum quod consistit in exterioribus motibus corporis
Quaestio 169 de modestia secundum quod consistit in exteriori apparatu
Quaestio 170 de praeceptis temperantiae
Quaestio 172 de causa prophetiae
Quaestio 173 de modo cognitionis propheticae
Quaestio 174 de divisione prophetiae
Quaestio 176 de gratia linguarum
Quaestio 177 de gratia gratis data quae consistit in sermone
Quaestio 178 de gratia miraculorum
Quaestio 179 de divisione vitae per activam et contemplativam
Quaestio 180 De Vita Contemplativa
Quaestio 182 de comparatione vitae activae ad contemplativam
Quaestio 183 de officiis et statibus hominum in generali
Quaestio 184 de his quae pertinent ad statum perfectionis
Quaestio 185 de his quae pertinent ad statum episcoporum
Quaestio 186 de his in quibus principaliter consistit religionis status
Quaestio 187 de his quae competunt religiosis
Quaestio 188 de differentia religionum
Quaestio 189 de ingressu religionis
Quaestio 1 De convenientia Incarnationis
Quaestio 3 de unione ex parte personae assumentis
Quaestio 4 de unione ex parte assumpti
Quaestio 5 de assumptione partium humanae naturae
Quaestio 6 de ordine assumptionis praedictae
Quaestio 8 de gratia christi secundum quod est caput ecclesiae
Quaestio 9 de scientia christi
Quaestio 10 de qualibet praedictarum scientiarum
Quaestio 11 de scientia indita vel infusa animae christi
Quaestio 12 de scientia animae christi acquisita vel experimentali
Quaestio 13 de potentia animae christi
Quaestio 14 de defectibus corporis
Quaestio 15 de defectibus pertinentibus ad animam
Quaestio 16 de his quae conveniunt christo secundum esse et fieri
Quaestio 17 his quae pertinent ad unitatem in christo in communi
Quaestio 18 de unitate quantum ad voluntatem
Quaestio 19 de unitate operationis christi
Quaestio 20 His Quae Conveniunt Christo Per Comparatione ad Patrem: De Subiectione Christi
Quaestio 21 de oratione christi
Quaestio 22 de sacerdotio christi
Quaestio 23 an adoptio christo conveniat
Quaestio 24 de praedestinatione christi
Quaestio 25 His Quae Pertinent ad Christum in Comparatione ad Nos: De Adoratione Christi
Quaestio 26 Christus Mediator Dei et Hominum
Quaestio 27 De Sanctificatione Beatae Virginis
Quaestio 28 de virginitate matris dei
Quaestio 29 de desponsatione matris dei
Quaestio 30 de Annuntiatione beatae virginis
Quaestio 31 de ipsa conceptione salvatoris
Quaestio 32 de principio activo in conceptione christi
Quaestio 33 de modo et ordine conceptionis christi
Quaestio 34 de perfectione prolis conceptae
Quaestio 35 De Nativitate Christi
Quaestio 36 de manifestatione christi nati
Quaestio 37 de circumcisione christi
Quaestio 38 de baptismo quo christus baptizatus est
Quaestio 39 de baptizatione christi
Quaestio 40 de modo conversationis ipsius
Quaestio 41 de tentatione christi
Quaestio 42 de doctrina christi
Quaestio 43 de miraculis a christo factis
Quaestio 44 de singulis miraculorum speciebus
Quaestio 45 de transfiguratione christi
Quaestio 46 De Passione Christi
Quaestio 47 de causa efficiente passionis christi
Quaestio 48 de effectu passionis christi
Quaestio 49 de ipsis effectibus passionis christi
Quaestio 51 de sepultura christi
Quaestio 52 de descensu christi ad inferos
Quaestio 53 De Resurrectione Christi
Quaestio 54 de qualitate christi resurgentis
Quaestio 55 de manifestatione resurrectionis
Quaestio 56 de causalitate resurrectionis christi
Quaestio 57 de ascensione christi
Quaestio 58 de sessione christi ad dexteram patris
Quaestio 59 de iudiciaria potestate christi
Quaestio 60 Quid Sit Sacramentum
Quaestio 61 de necessitate sacramentorum
Quaestio 62 de effectu sacramentorum principali, qui est gratia
Quaestio 63 de alio effectu sacramentorum, qui est character
Quaestio 64 de causis sacramentorum
Quaestio 65 de numero sacramentorum
Quaestio 67 de ministris per quos traditur sacramentum baptismi
Quaestio 68 de suscipientibus baptismum
Quaestio 69 de effectibus baptismi
Quaestio 71 de praeparatoriis quae simul currunt cum baptismo
Quaestio 72 De Sacramento Confirmationis
Quaestio 73 De Sacramento Eucharistiae
Quaestio 74 de materia huius sacramenti
Quaestio 75 de conversione panis et vini in corpus et sanguinem christi
Quaestio 76 de modo quo christus existit in hoc sacramento
Quaestio 77 de accidentibus remanentibus in hoc sacramento
Quaestio 78 de forma huius sacramenti
Quaestio 79 de effectibus huius sacramenti
Quaestio 80 de usu sive sumptione huius sacramenti
Quaestio 81 de usu huius sacramenti quo christus usus est in prima sui institutione
Quaestio 82 de ministro huius sacramenti
Quaestio 83 de ritu huius sacramenti
Quaestio 84 De Sacramento Poenetentiae
Quaestio 85 de poenitentia secundum quod est virtus
Quaestio 86 de effectu poenitentiae
Quaestio 87 de remissione venialium peccatorum
Quaestio 88 de reditu peccatorum post poenitentiam dimissorum
Quaestio 89 de recuperatione virtutum per poenitentiam
Objection 1: It would seem that poverty is not required for religious perfection. For that which it is unlawful to do does not apparently belong to the state of perfection. But it would seem to be unlawful for a man to give up all he possesses; since the Apostle (2 Cor. 8:12) lays down the way in which the faithful are to give alms saying: "If the will be forward, it is accepted according to that which a man hath," i.e. "you should keep back what you need," and afterwards he adds (2 Cor. 8:13): "For I mean not that others should be eased, and you burthened," i.e. "with poverty," according to a gloss. Moreover a gloss on 1 Tim. 6:8, "Having food, and wherewith to be covered," says: "Though we brought nothing, and will carry nothing away, we must not give up these temporal things altogether." Therefore it seems that voluntary poverty is not requisite for religious perfection.
Objection 2: Further, whosoever exposes himself to danger sins. But he who renounces all he has and embraces voluntary poverty exposes himself to danger---not only spiritual, according to Prov. 30:9, "Lest perhaps . . . being compelled by poverty, I should steal and forswear the name of my God," and Ecclus. 27:1, "Through poverty many have sinned"---but also corporal, for it is written (Eccles. 7:13): "As wisdom is a defense, so money is a defense," and the Philosopher says (Ethic. iv, 1) that "the waste of property appears to be a sort of ruining of one's self, since thereby man lives." Therefore it would seem that voluntary poverty is not requisite for the perfection of religious life.
Objection 3: Further, "Virtue observes the mean," as stated in Ethic. ii, 6. But he who renounces all by voluntary poverty seems to go to the extreme rather than to observe the mean. Therefore he does not act virtuously: and so this does not pertain to the perfection of life.
Objection 4: Further, the ultimate perfection of man consists in happiness. Now riches conduce to happiness; for it is written (Ecclus. 31:8): "Blessed is the rich man that is found without blemish," and the Philosopher says (Ethic. i, 8) that "riches contribute instrumentally to happiness." Therefore voluntary poverty is not requisite for religious perfection.
Objection 5: Further, the episcopal state is more perfect than the religious state. But bishops may have property, as stated above (Question 185, Article 6). Therefore religious may also.
Objection 6: Further, almsgiving is a work most acceptable to God, and as Chrysostom says (Hom. ix in Ep. ad Hebr.) "is a most effective remedy in repentance." Now poverty excludes almsgiving. Therefore it would seem that poverty does not pertain to religious perfection.
On the contrary, Gregory says (Moral. viii, 26): "There are some of the righteous who bracing themselves up to lay hold of the very height of perfection, while they aim at higher objects within, abandon all things without." Now, as stated above, (Articles 1,2), it belongs properly to religious to brace themselves up in order to lay hold of the very height of perfection. Therefore it belongs to them to abandon all outward things by voluntary poverty.
I answer that, As stated above (Article 2), the religious state is an exercise and a school for attaining to the perfection of charity. For this it is necessary that a man wholly withdraw his affections from worldly things; since Augustine says (Confess. x, 29), speaking to God: "Too little doth he love Thee, who loves anything with Thee, which he loveth not for Thee." Wherefore he says (Questions. lxxxiii, qu. 36) that "greater charity means less cupidity, perfect charity means no cupidity." Now the possession of worldly things draws a man's mind to the love of them: hence Augustine says (Ep. xxxi ad Paulin. et Theras.) that "we are more firmly attached to earthly things when we have them than when we desire them: since why did that young man go away sad, save because he had great wealth? For it is one thing not to wish to lay hold of what one has not, and another to renounce what one already has; the former are rejected as foreign to us, the latter are cut off as a limb." And Chrysostom says (Hom. lxiii in Matth.) that "the possession of wealth kindles a greater flame and the desire for it becomes stronger."
Hence it is that in the attainment of the perfection of charity the first foundation is voluntary poverty, whereby a man lives without property of his own, according to the saying of our Lord (Mt. 19:21), "If thou wilt be perfect, go, sell all thou hast, and give to the poor . . . and come, follow Me."
Reply to Objection 1: As the gloss adds, "when the Apostle said this (namely "not that you should be burthened," i.e. with poverty)," he did not mean that "it were better not to give: but he feared for the weak, whom he admonished so to give as not to suffer privation." Hence in like manner the other gloss means not that it is unlawful to renounce all one's temporal goods, but that this is not required of necessity. Wherefore Ambrose says (De Offic. i, 30): "Our Lord does not wish," namely does not command us "to pour out our wealth all at once, but to dispense it; or perhaps to do as did Eliseus who slew his oxen, and fed the poor with that which was his own so that no household care might hold him back."
Reply to Objection 2: He who renounces all his possessions for Christ's sake exposes himself to no danger, neither spiritual nor corporal. For spiritual danger ensues from poverty when the latter is not voluntary; because those who are unwillingly poor, through the desire of money-getting, fall into many sins, according to 1 Tim. 6:9, "They that will become rich, fall into temptation and into the snare of the devil." This attachment is put away by those who embrace voluntary poverty, but it gathers strength in those who have wealth, as stated above. Again bodily danger does not threaten those who, intent on following Christ, renounce all their possessions and entrust themselves to divine providence. Hence Augustine says (De Serm. Dom. in Monte ii, 17): "Those who seek first the kingdom of God and His justice are not weighed down by anxiety lest they lack what is necessary."
Reply to Objection 3: According to the Philosopher (Ethic. ii, 6), the mean of virtue is taken according to right reason, not according to the quantity of a thing. Consequently whatever may be done in accordance with right reason is not rendered sinful by the greatness of the quantity, but all the more virtuous. It would, however, be against right reason to throw away all one's possessions through intemperance, or without any useful purpose; whereas it is in accordance with right reason to renounce wealth in order to devote oneself to the contemplation of wisdom. Even certain philosophers are said to have done this; for Jerome says (Ep. xlviii ad Paulin.): "The famous Theban, Crates, once a very wealthy man, when he was going to Athens to study philosophy, cast away a large amount of gold; for he considered that he could not possess both gold and virtue at the same time." Much more therefore is it according to right reason for a man to renounce all he has, in order perfectly to follow Christ. Wherefore Jerome says (Ep. cxxv ad Rust. Monach.): "Poor thyself, follow Christ poor."
Reply to Objection 4: Happiness or felicity is twofold. One is perfect, to which we look forward in the life to come; the other is imperfect, in respect of which some are said to be happy in this life. The happiness of this life is twofold, one is according to the active life, the other according to the contemplative life, as the Philosopher asserts (Ethic. x, 7,8). Now wealth conduces instrumentally to the happiness of the active life which consists in external actions, because as the Philosopher says (Ethic. i, 8) "we do many things by friends, by riches, by political influence, as it were by instruments." On the other hand, it does not conduce to the happiness of the contemplative life, rather is it an obstacle thereto, inasmuch as the anxiety it involves disturbs the quiet of the soul, which is most necessary to one who contemplates. Hence it is that the Philosopher asserts (Ethic. x, 8) that "for actions many things are needed, but the contemplative man needs no such things," namely external goods, "for his operation; in fact they are obstacles to his contemplation."
Man is directed to future happiness by charity; and since voluntary poverty is an efficient exercise for the attaining of perfect charity, it follows that it is of great avail in acquiring the happiness of heaven. Wherefore our Lord said (Mt. 19:21): "Go, sell all thou hast, and give to the poor, and thou shalt have treasure in heaven." Now riches once they are possessed are in themselves of a nature to hinder the perfection of charity, especially by enticing and distracting the mind. Hence it is written (Mt. 13:22) that "the care of this world and the deceitfulness of riches choketh up the word" of God, for as Gregory says (Hom. xv in Ev.) by "preventing the good desire from entering into the heart, they destroy life at its very outset." Consequently it is difficult to safeguard charity amidst riches: wherefore our Lord said (Mt. 19:23) that "a rich man shall hardly enter into the kingdom of heaven," which we must understand as referring to one who actually has wealth, since He says that this is impossible for him who places his affection in riches, according to the explanation of Chrysostom (Hom. lxiii in Matth.), for He adds (Mt. 19:24): "It is easier for a camel to pass through the eye of a needle, than for a rich man to enter into the kingdom of heaven." Hence it is not said simply that the "rich man" is blessed, but "the rich man that is found without blemish, and that hath not gone after gold," and this because he has done a difficult thing, wherefore the text continues (Mt. 19:9): "Who is he? and we will praise him; for he hath done wonderful things in his life," namely by not loving riches though placed in the midst of them.
Reply to Objection 5: The episcopal state is not directed to the attainment of perfection, but rather to the effect that, in virtue of the perfection which he already has, a man may govern others, by administering not only spiritual but also temporal things. This belongs to the active life, wherein many things occur that may be done by means of wealth as an instrument, as stated (ad 4). Wherefore it is not required of bishops, who make profession of governing Christ's flock, that they have nothing of their own, whereas it is required of religious who make profession of learning to obtain perfection.
Reply to Objection 6: The renouncement of one's own wealth is compared to almsgiving as the universal to the particular, and as the holocaust to the sacrifice. Hence Gregory says (Hom. xx in Ezech.) that those who assist "the needy with the things they possess, by their good deeds offer sacrifice, since they offer up something to God and keep back something for themselves; whereas those who keep nothing for themselves offer a holocaust which is greater than a sacrifice." Wherefore Jerome also says (Contra Vigilant.): "When you declare that those do better who retain the use of their possessions, and dole out the fruits of their possessions to the poor, it is not I but the Lord Who answers you; If thou wilt be perfect," etc., and afterwards he goes on to say: "This man whom you praise belongs to the second and third degree, and we too commend him: provided we acknowledge the first as to be preferred to the second and third." For this reason in order to exclude the error of Vigilantius it is said (De Eccl. Dogm. xxxviii): "It is a good thing to give away one's goods by dispensing them to the poor: it is better to give them away once for all with the intention of following the Lord, and, free of solicitude, to be poor with Christ."
Ad tertium sic proceditur. Videtur quod paupertas non requiratur ad perfectionem religionis. Non enim videtur ad statum perfectionis pertinere illud quod illicite fit. Sed quod homo omnia sua relinquat, videtur esse illicitum, apostolus enim, II ad Cor. VIII, dat formam fidelibus eleemosynas faciendi, dicens, si voluntas prompta est, secundum id quod habet, accepta est, idest, ut necessaria retineatis; et postea subdit, non ut aliis sit remissio, vobis autem tribulatio, Glossa, idest, paupertas. Et super illud I ad Tim. VI, habentes alimenta et quibus tegamur, dicit Glossa, etsi nihil intulerimus vel ablaturi simus, non tamen omnino abiicienda sunt haec temporalia.
Ergo videtur quod voluntaria paupertas non requiratur ad perfectionem religionis.
Praeterea, quicumque se exponit periculo, peccat. Sed ille qui, omnibus suis relictis, voluntariam paupertatem sectatur, exponit se periculo, et spirituali, secundum illud Prov. XXX, ne forte, egestate compulsus, furer et periurem nomen dei mei, et Eccli. XXVII, propter inopiam multi perierunt; et etiam corporali, dicitur enim Eccle. VII, sicut protegit sapientia, sic protegit et pecunia.
Et philosophus dicit, in IV ethic., quod videtur quaedam perditio ipsius hominis esse corruptio divitiarum, quia per has homo vivit.
Ergo videtur quod voluntaria paupertas non requiratur ad perfectionem religiosae vitae.
Praeterea, virtus in medio consistit, ut dicitur in II ethic..
Sed ille qui omnia dimittit per voluntariam paupertatem, non videtur in medio consistere, sed magis in extremo. Ergo non agit virtuose. Et ita hoc non pertinet ad vitae perfectionem.
Praeterea, ultima perfectio hominis in beatitudine consistit. Sed divitiae conferunt ad beatitudinem, dicitur enim Eccli. XXXI, beatus est dives qui inventus est sine macula.
Et philosophus dicit, in I ethic., quod divitiae organice deserviunt ad felicitatem.
Ergo voluntaria paupertas non requiritur ad perfectionem religionis.
Praeterea, status episcoporum est perfectior quam status religionis. Sed episcopi possunt proprium habere, ut supra habitum est.
Ergo et religiosi.
Praeterea, dare eleemosynam est opus maxime deo acceptum, et, sicut chrysostomus dicit, medicamentum quod maxime in poenitentia operatur.
Sed paupertas excludit eleemosynarum largitionem. Ergo videtur quod paupertas ad perfectionem religionis non pertineat.
Sed contra est quod Gregorius dicit, VIII Moral., sunt nonnulli iustorum qui, ad comprehendendum culmen perfectionis accincti, dum altiora interius appetunt, exterius cuncta derelinquunt.
Sed accingi ad comprehendendum culmen perfectionis proprie pertinet ad religiosos, ut dictum est.
Ergo eis competit ut per voluntariam paupertatem cuncta exterius derelinquant.
Respondeo dicendum quod, sicut supra dictum est, status religionis est quoddam exercitium et disciplina per quam pervenitur ad perfectionem caritatis. Ad quod quidem necessarium est quod aliquis affectum suum totaliter abstrahat a rebus mundanis, dicit enim Augustinus, in X confess., ad deum loquens, minus te amat qui tecum aliquid amat quod non propter te amat.
Unde et in libro octogintatrium quaest., dicit Augustinus quod nutrimentum caritatis est imminutio cupiditatis, perfectio, nulla cupiditas.
Ex hoc autem quod aliquis res mundanas possidet, allicitur animus eius ad earum amorem.
Unde Augustinus dicit, in epistola ad Paulinum et therasiam, quod terrena diliguntur arctius adepta quam concupita. Nam unde iuvenis ille tristis discessit, nisi quia magnas habebat divitias? aliud est enim nolle incorporare quae desunt, aliud iam incorporata divellere, illa enim velut extranea repudiantur; ista velut membra praeciduntur.
Et chrysostomus dicit, super Matth., quod appositio divitiarum maiorem accendit flammam, et vehementior fit cupido.
Et inde est quod ad perfectionem caritatis acquirendam, primum fundamentum est voluntaria paupertas, ut aliquis absque proprio vivat, dicente domino, Matth. XIX, si vis perfectus esse, vade et vende omnia quae habes et da pauperibus, et veni, sequere me.
Ad primum ergo dicendum quod, sicut Glossa ibidem subdit, non ideo dixit apostolus (scilicet, ut vobis non sit tribulatio, idest paupertas), quin melius esset, sed infirmis timet, quos sic dare monet ut egestatem non patiantur.
Unde similiter etiam ex Glossa alia non est intelligendum quod non liceat omnia temporalia abiicere, sed quod hoc non ex necessitate requiritur.
Unde et Ambrosius dicit, in I de offic., dominus non vult, scilicet ex necessitate praecepti, simul effundi opes, sed dispensari, nisi forte ut eliseus boves suos occidit et pavit pauperes ex eo quod habuit, ut nulla cura teneretur domestica.
Ad secundum dicendum quod ille qui omnia sua dimittit propter christum, non exponit se periculo, neque spirituali neque corporali. Spirituale enim periculum ex paupertate provenit quando non est voluntaria, quia ex affectu aggregandi pecunias, quem patiuntur illi qui involuntarie sunt pauperes, incidit homo in multa peccata; secundum illud I ad Tim. Ult., qui volunt divites fieri, incidunt in tentationem et in laqueum diaboli.
Iste autem affectus deponitur ab his qui voluntariam paupertatem sequuntur, magis autem dominatur in his qui divitias possident, ut ex dictis patet.
Corporale etiam periculum non imminet illis qui, intentione sequendi christum, omnia sua relinquunt, divinae providentiae se committentes.
Unde Augustinus dicit, in libro de serm. Dom. In monte, quaerentibus regnum dei et iustitiam eius non debet subesse sollicitudo ne necessaria desint.
Ad tertium dicendum quod medium virtutis, secundum philosophum, in II ethic., accipitur secundum rationem rectam, non secundum quantitatem rei. Et ideo quidquid potest fieri secundum rationem rectam, non est vitiosum ex magnitudine quantitatis, sed magis virtuosum. Esset autem praeter rationem rectam si quis omnia sua consumeret in intemperantiam, vel absque utilitate. Est autem secundum rationem rectam quod aliquis divitias abiiciat ut contemplationi sapientiae vacet, quod etiam philosophi quidam fecisse leguntur.
Dicit enim Hieronymus, in epistola ad Paulinum, Crates ille thebanus, homo quondam ditissimus, cum ad philosophandum Athenas pergeret, magnum auri pondus abiecit, nec putavit se posse simul divitias et virtutes possidere.
Unde multo magis secundum rationem rectam est ut homo omnia sua relinquat ad hoc quod christum perfecte sequatur.
Unde Hieronymus dicit, in epistola ad rusticum monachum, nudum christum nudus sequere.
Ad quartum dicendum quod duplex est beatitudo sive felicitas, una quidem perfecta, quam expectamus in futura vita; alia autem imperfecta, secundum quam aliqui dicuntur in hac vita beati.
Praesentis autem vitae felicitas est duplex, una quidem secundum vitam activam, alia vero secundum vitam contemplativam, ut patet per philosophum, in X ethic..
Ad felicitatem igitur vitae activae, quae consistit in exterioribus operationibus, divitiae instrumentaliter coadiuvant, quia, ut philosophus dicit, in I ethic.
Multa operamur per amicos, per divitias et per civilem potentiam, sicut per quaedam organa.
Ad felicitatem autem contemplativae vitae non multum operantur, sed magis impediunt, inquantum sua sollicitudine impediunt animi quietem, quae maxime necessaria est contemplanti.
Et hoc est quod philosophus dicit, in X ethic., quod ad actiones multis opus est, speculanti vero nullo talium, scilicet exteriorum bonorum, ad operationem necessitas, sed impedimenta sunt ad speculationem.
Ad futuram vero beatitudinem ordinatur aliquis per caritatem.
Et quia voluntaria paupertas est efficax exercitium perveniendi ad perfectam caritatem, ideo multum valet ad caelestem beatitudinem consequendam, unde et dominus, Matth. XIX, dicit, vade et vende omnia quae habes et da pauperibus, et habebis thesaurum in caelo.
Divitiae autem habitae per se quidem natae sunt perfectionem caritatis impedire, principaliter alliciendo animum et distrahendo unde dicitur, Matth. XIII, quod sollicitudo saeculi et fallacia divitiarum suffocat verbum dei; quia, ut Gregorius dicit, dum bonum desiderium ad cor intrare non sinunt, quasi aditum flatus vitalis necant.
Et ideo difficile est caritatem inter divitias conservare.
Unde dominus dicit, Matth. XIX, quod dives difficile intrabit in regnum caelorum.
Quod quidem intelligendum est de eo qui actu habet divitias, nam de eo qui affectum in divitiis ponit, dicit hoc esse impossibile, secundum expositionem chrisostomi, cum subdit, facilius est camelum per foramen acus transire quam divitem intrare in regnum caelorum.
Et ideo non simpliciter dives dicitur esse beatus, sed, qui inventus est sine macula et post aurum non abiit.
Et hoc, quia rem difficilem fecit, unde subditur, quis est hic.
Et laudabimus eum? fecit enim mirabilia in vita sua, ut scilicet, inter divitias positus, divitias non amaret.
Ad quintum dicendum quod status episcopalis non ordinatur ad perfectionem adipiscendam, sed potius ut ex perfectione quam quis habet, alios gubernet, non solum ministrando spiritualia, sed etiam temporalia. Quod pertinet ad vitam activam, in qua multa operanda occurrunt instrumentaliter per divitias, ut dictum est.
Et ideo ab episcopis, qui profitentur gubernationem gregis christi, non exigitur quod proprio careant, sicut exigitur a religiosis, qui profitentur disciplinam perfectionis acquirendae.
Ad sextum dicendum quod abrenuntiatio propriarum divitiarum comparatur ad eleemosynarum largitionem sicut universale ad particulare, et holocaustum ad sacrificium.
Unde Gregorius dicit, super Ezech., quod illi qui ex possessis rebus subsidia egentibus ministrant, in bonis quae faciunt sacrificium offerunt, quia aliquid deo immolant, et aliquid sibi reservant, qui vero nihil sibi reservant, offerunt holocaustum, quod est maius sacrificio.
Unde etiam Hieronymus, contra vigilant., dicit, quod autem asserit eos melius facere qui utantur rebus suis et paulatim fructus possessionum pauperibus dividant, non a me eis, sed a deo respondetur, si vis perfectus esse, etc..
Et postea subdit, iste quem tu laudas, secundus et tertius gradus est, quem et nos recipimus, dummodo sciamus prima secundis et tertiis praeferenda.
Et ideo, ad excludendum errorem vigilantii, dicitur in libro de ecclesiasticis dogmatibus, bonum est facultates cum dispensatione pauperibus erogare, melius est, pro intentione sequendi dominum, insimul donare, et, absolutum sollicitudine, egere cum christo.