Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo : Sic, Domine, beatus populus, et dignum est, quia o " Domine, ambulabunt, " proficiendo de virtute in virtutem. Psal. lxxxiii, 8 : Ibunt de virtute in virtutem, " in lumine vultus tui, " id est, in fide de vultu tuo, scilicet de Filio, vel Spiritu sancto procedenti. lsa. lx, 3, dicit ad Filium : Ambulabunt gentes in lumine tuo. II ad Cor. v, 7 : Per fidem ambulamus, et non per speciem. Hoc lumen, de quo in Psal. IV, 7 : Signatum est super nos lumen, etc.

" Et in nomine tuo. " Hic secundum Quasi diceret : Sic fide erunt illuminati, et etiam " exsultabunt tota die, " non ad horam : quod respicit ad con- cupiscibilem. " In nomine tuo, " in efficacia nominis tui. Habac. III, 18 : Exsultabo in Deo Jesu meo. Quare? Quia nomen virtutis. Act. IV, 12 : Nec enim aliud nomen est sub caelo datum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri. Hoc nomen, de quo Paulus ad Philip. ii, 9 : Donavit illi nomen, quod est super omne nomen, ut in nomine Jesu, etc.

" Et exaltabuntur, " magnos se reputantes, quod respicit ad irascibilem, non in seipsis : sic enim exaltati humiliantur. Luc. XIV,11, et XVIII, 14 : Omnis, qui se exaltat, humiliabitur. Sed " in tua justitia , " id est, in justitia eis data a te, et hoc eis scientibus et fatentibus : aliter non esset justitia. Eccli. xx, 30 : Qui operatur justitiam, ipse exaltabitur. Augustinus : " Aufe-" rat justitiam suam de medio, et hu-" milietur : veniat Dei misericordia, ut " exaltetur. " Possunt autem haec referri ad praemium, ut praemium, quod tactum est generaliter, cum dicitur, " Beatus populus, " quasi specificaretur. " Domine, in lumine vultus tui, " in contemplatione tuae luminosae divinitatis : " ambulabunt. " " In lumine, " Filio, videntes lumen ipsum Patrem, et e contrario. Psal. xxx, 10 : Apud te est fons vitae, et in lumine tuo videbimus lumen.

" Et in nomine tuo. " Nomen appellatur cognitio, hoc est, in cognitione tua, " exsultabunt tota die, " in illa die, quae tota est, et integra dies. Zachar. XIV, 7 : Erit dies una quae nota est Domino : in hac exsultabunt, in cognitione tui. Cant. I, 3 : Exsultabimus et laetabimur in te. ''Hoc ad gloriam concupiscibilis.

" Et in justitia tua, " quam videbunt in malos exerceri, et de malis, " exaltabuntur. " Psal. lxxiv, 11 : Omnia cornua peccatorum confringam,

Ipsos damnando In infernum : et exaltabuntur tunc cornua justi, in justitia Dei hoc facientis. In Psal. lvii, 11 : Laetabitur justus cum viderit vindictam. Et respicit hoc ad irascibilem.

" Quoniam gloria virtutis. " Hic tertium, In quo tangitur praemii et meriti prima causa et ratio, quae tangitur quasi quadruplex. Prima, Deus virtutum eis dator. Secundo, ipse conservator, ibi, " Et in beneplacito. " Tertia, ejus incarnatio, ibi, " Quia Domini est assumptio. Quarta, incarnati passio, ibi, " Et sancti Israel.

Ait ergo : Haec bona habebunt in praemio et In merito, et hoc non ex se, sed ob hoc, " quoniam gloria virtutis eorum tu es, " id est, dator et infusor gloriosae virtutis eorum. Unde non in se, sed in te solo est gloriandum : ut dicant: Non nobis, Domine, non nobis sed nomini, etc . Et impleant illud Jerem. IX, 23 et 24 : Non glorietur sapiens in sapientia sua, ei non glorietur fortis in fortitudine sua, et non glorietur dives in divitiis suis : sed in hoc glorietur, qui gloriatur, scire ei nosse me. Et illud II ad Cor. x, 17 : Qui gloriatur, in Domino glorietur . " Et in beneplacito tuo, " non in nostro exercitio, " exaltabitur, " proficiendo, " cornu nostrum, " id est, virtus nostra. I Reg. ii, 1 : Exaltatum est cornu meum in Deo meo. Et Luc. I, 69 : Erexit cornu salutis nobis. Quia sicut in Psal. CXLIX , 4 , dicitur : Beneplacitum est Domino in populo suo, et exaltabit mansuetos in salutem.''

" Quoniam Domini est. " Hic est tertium. Quasi diceret : Sic haec bona habent, quia virtutes dat, datas augmentat : et etiam " quoniam Domini, "

Filii tui scilicet, " est assumptio nostra, id est, nostrae carnis, id est, quia Filius nostram assumpsit naturam. Supra, in Psal. lxiv, 5 : Beatus, quem elegisti et assumpsisti. I ad Tim. iii, 16 : Magnum est pietatis sacramentum, quod manifestatum est in carne,... assumptum est in gloria, id est, in unione gloriosa. Ad Philip. ii, 7 : Formam servi accipiens,... et habitu inventus ut homo. Ad Hebr. II, 16 : Nusquam Angelos apprehendit, sed semen Abrahae apprehendit.

" Et sancti Israel. " Hic quarta causa, quae totum consummat, scilicet incarnati passio.

Ait enim : Sic Domini est assumptio, et etiam assumptio nostra est " Regis nostri, " Illius, qui regit nos, qui omnium regum Rex est. Apoc. XIX, 16 : Ipse est Rex regum, et Dominus dominantium. Et in cap. I, 5 : Primogenitus mortuorum, et princeps regum terrae. I ad Cor. xv, 25 : Oportet illum regnare, donec ponat omnes inimicos sub pedibus ejus . " Sancti, " id est, sanctificantis " Israel " per suam passionem Isa. XII, 6 : Magnus in medio tui sanctus Israel. Ad Ephes. v, 25 et 26 : Christus dilexit Ecclesiam, et seipsum tradidit pro ea, ut illam sanctificaret. Joan. XVII, 19 : Et pro eis, scilicet discipulis, ego sanctifico meipsum, ut sint et ipsi sanctificati in veritate. Idem ergo est ac si dixisset : Haec bona erunt eis, quia virtutum es dator, datarum auctor, et carnem nostram assumpsisti, et passione tua eos sanctificasti.

" Tunc locutus es. " Hic est secunda pars primae partis totius hujus Psalmi, in qua postquam promisit se cantaturum, et alios similiter, Dei misericordias, specificat illos : et dicuntur duo. Primo, adimpletio eorum, quae praemisit de Christo, sub typo et figura David. Secundo, correctio levis eorum qui crediderunt, si forte in aliquo deviaverunt, ibi, " Si autem dereliquerint. "

In prima tria secundum tria quae impleta videmus in Christo, quae dicit sub typo David. Primum, ipsius exaltatio in Regem. Secundo, exaltati promotio et confirmatio in regnum, ibi, " Manus enim mea. " Tertio, honoratio exaltati et promoti finalis, et cum perseverantia, ibi, " Ipse invocabit me. "

In prima duo. Primum, promissio de Christo sublimanda. Secundo, descriptio meriti sublimandi, ibi, " Inveni David. "

In prima duo. Primo tangitur modus promittendi, et quibus promisit. Secundo, quid, ibi, " Ei dixisti : Posui. "