Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo : Sic laudate de caelis existentes generaliter, qui tamen ibi per gratiam habitatis, et etiam " laudate eum, omnes Angeli, " id est, nuntii," ejus," ad revelandum ipsius bonitatem. Daniel, III, 38 : Benedicite, Angeli Domini, Domino. Angelus autem nomen est officii. Supra, in Psal. cur, 4 : Qui facis Angelos tuos spiritus . Gregorius : " Ccele-"slis patriae spiritus semper spiritussunt, "sed Angeli semper vocari non possunt. "Tunc autem recte Angeli nominantur, " cum per eos nobis aliqua nuntiantur. " Ecce quod revelant. Supra, in Psal. CII, 20 : Benedicite Domino, omnes Angeli ejus, potentes virtute, facientes verbum illius ad audiendam vocem sermonum ejus.''

" Laudate eum, omnes virtutes, " id est, ipsi Angeli, ad exercendas operationes mirabiles constituti, " ejus, " creatione et regimine. Supra, in Psal. CII, 21: Benedicite Domino, omnes virtutes ejus,ministri ejus, qui facitis, etc. 11 Paralip, in oratione Manassae : Te laudat omnis virtus caelorum. Daniel, III, 61 : Benedicite, omnes virtutes Domini, Domino.

Sed quomodo hic imperat Angelis, cura non videatur major illis ? Responsio est, quod verbum imperativi modi aliquando sumitur proprie, seu imperative, Exod. xx, 12 : Honora patrem tuum et matrem tuam. Luc. x, 28 : Hoc fac, et vioes. Aliquando consultive, Matth. XIX, 21 : Vade, vende quae habes, et da pauperibus. Aliquando hortative,Ad Ephes v, 15 et 17 : Videte, fratres, quomodo caute ambuletis,... et nolite fieri imprudentes. Aliquando praediclive. Joan. II, 19 : Solvite templum hoc, et in tribus diebus excitabo illud. Joan. XIII, 27 : Quod facis, fac citius. Aliquando ironice, et irrisorie, III Reg. XXII, 15, respondit Michaeas regi Israel quaerenti si ascenderet in Ramoth Galaad : Ascende, et vade prospere, et tradet eam Dominus in inanus regis. Aliquando deprecatorie, Supra, Psal. L, 1: Miserere mei, Deus. Job, VII, 16 : Parce mihi, Domine. Aliquando congratulalorie, sicut hic, sicut vult Glossa. Aliquando delestalive, Matth. VII, 23 : Discedite a me, omnes operarii iniquitatis. Aliquando invitatoris, vel ad gratiam, Matth. xxv, 34 : Venite ad me, omnes qui laboratis. Vel ad gloriam, Matth. XI, 28 : Venite, be. nedicti Patris mei.

" Laudate eum, sol et luna. " Hic secundum, in quo invitat ad laudem superiores creaturas corporales : et dicuntur tria secundum triplicem caeli differentiam quam tangit. Primo, sidereum in ornatu suo. Secundo, empyreum, ibi, v. 4 : " Laudate eum, caeli caelorum. " Tertio, crystallinum, quod est medium inter duos, ibi, v. 5 : " Et aquae quae super caelos. "

Et in prima parte tangit primo luminare majus, scilicet solem. Secundo, mediocre, scilicet lunam. Tertio, minimum, scilicet stellas.

Ait ergo : Sic laudate, creaturae spiri- tuales superiores, et etiam " laudate eum, " vos scilicet, "sol," luminare majus. " et luna, " luminare mediocre. " Laudate eum, omnes stellae. " Et non solum vos in vestris substantiis laudetis, sed in ipso effectu : unde addit, " Et lumen, " quod causatur a sole, luna, et stellis : creator enim vester est. Genes. I, 16 : Fecit Deus duo luminaria magna : luminare majus, ut praeesset diei, et luminare minus, ut praeesset nodi, et stellas. Daniel. III, 62 : Benedicite, sol et luna, Domino: benedicite, stellae caeli, Domino. Nec mirum si hic addit lumen, cum ibi etiam tenebrae invitentur ad laudem. Daniel, iii, 72 : Benedicite, lux et tenebrae, Domino.

" Laudate eum, caeli caelorum. " Hic tangit secundum, caelorum differentiam.

Quasi diceret : Sic laudate pertinentia ad caelum sidereum, et etiam " caeli caelorum, " scilicet caeli empyrei, qui estis super omnes caelos, et illos continentes, " laudate eum, " cujus magnitudinem capere non potestis. III Reg. viii, 27 : Caelum et caeli caelorum te capere non possunt. Sed sunt alii caeli his in infinitum excellentiores, caeli Trinitatis, qui ipsam comprehendunt. Deuter, x, 14 : En Domini Dei tui caelum est, et caelum caeli, etc. Supra, in Psal. CXIII, 16 : Caelum caeli Domino.

" Et aquae, quae super caelos sunt, laudent nomen Domini. " Ecce quod pertinet ad caelum aqueum : aquae enim ponuntur a Sanctis, super caelum sidereum, ad modum crystalli solidissimae, et ex omni parte ab influentia lucis empyrei illustratae. Daniel. III, 60 : Benedicite, aquae omnes quae super caelos sunt, Domino.Sol, Christus. Malach, IV, 2 : Orietur vobis timentibus nomen meum Sol justitiae. Hic laudat, Matth. XI, 25 : Confiteor tibi, Pater. Luna, Maria. Cantic. VI, 9 :

Pulchra ut luna. Luna quae non eclipsatur, Psal. lxxxviii, 38 : Luna perfecta in aeternum. Haec laudat, Luc. I, 46 : Magnificat anima mea Dominum. Per stellas, Sacerdotes et Praelati. Baruch, iii, 34 : Stellae dederunt lumen in custodiis suis. Istae laudant, Eccli. xlvii, 10, de David in figura Praelatorum : De omni corde suo laudavit Dominum. Per luminare, boni subditi, qui quasi effectus sunt bonorum Praelatorum. Ad Ephes, v, 8 : Eratis aliquando tenebrae, nunc autem lux in Domino. Et isti laudant, Luc. xviii, 43 : Et omnis plebs, ut vidit, dedit laudem Deo. Per caelos caelorum, Apostoli. et Prophetae. Job, XXVI, 13 : Spiritus, Domini scilicet, ornavit caelos. Hi laudant, II Paral, xx, 19 : Porro Levitae... de filiis Core, decalvati in Calvaria, Core enim interpretatur Calvaria, laudabant Dominum Deum Israel voce magna. Per aquas super caelos, Sancti minores. Apocal, xv, 17 : Aquae, quas vidisti, populi sunt, etc. Hi laudant, Eccli. XXIV, 4 : In multitudine electorum habebit laudem. Isa. xliii, 2, de omnibus simul : Populum istum formavi mihi, laudem meam narrabit. Apocal. XIX, 5 : Laudem dicite Deo nostro, omnes servi ejus : et qui timetis Deum, pusilli et magni. Isa. lxv, 14 : Servi mei laudabunt prae exsultatione cordis, et vos, etc.

" Quia ipse dixit. " Hic secundum, scilicet quare laudandus ab iis : et tangitur duplex ratio. Prima, collatio essendi simpliciter. Secunda, essendi ordinabiliter, ibi, v. 6 : " Statuit ea. "

In prima, primo tangit naturale esse corporalium. Secundo, spiritualium, ibi, " Ipse mandavit. "