PSALMUS I. Felicitas justorum, et impiorum miseria.
Dicit ergo: His malis caret,nec hoc tantum sed in lege Domini voluntas ejus.
Psalmus II. Christi imperium panis conatibus homines expugnabunt.
PSALMUS III. David fugiens Absalom a Deo salutem sperat.
PSALMUS IV. David hortatur ad pacem et omnia bona speranda.
PSALMUS V. Contra malignum, auxilium divinum implorat justus.
PSALMUS VI. Oratio poenitentis Dei misericordiam implorantis.
PSALMUS VIII. In operibus suis mirabilis Dominus.
PSALMUS IX. Celebratur potentia Dei qui impios disperdit et pauperes tuetur.
Dicit ergo : Sic adulabuntur impii
PSALMUS XI. Oratio pro imploranda Dei ope contra impios.
PSALMUS XII. Deprecatio animae fidelis in tribulatione.
Dicit ergo: Sic fecisti, sed tandem
Dicit ergo : Sic retribuet mihi et justitiam, et puritatem: et hoc justum,
PSALMUS XVIII. Deum praedicant creaturae et divina. Peccatorum condonatio postulatur.
PSALMUS XIX. Oratio pro principe ad bellum proficiscente.
PSALMUS XX. Christi post depictos inimicos gratiarum actio.
PSALMUS XXI. Christus moriturus obsecrat ut sibi adsit Deus, et eum laudat.
Dicit ergo : Sic rogo : nec mirum :
Dicit ergo : Sic mea dimitte delicta, nec hoc tantum peto, imo, respice ini - micos meos,
PSALMUS XXVI. David sitam profitetur fiduciam in Deo, et ejus implorat auxilium.
PSALMUS XXVIII. Vocantur filii Dei ad adorandum Dominum, cujus vox describitur.
PSALMUS XXIX. Gratiarum actio pro liberatione a morte et tribulatione.
PSALMUS XXX. Precatio Christi et fidelium se Deo in moerore commitentium.
PSALMUS XXXIII. Benedicit Dominum qui est justorum lumen et tutela, et impiorum aversor.
PSALMUS XXXIV. Inimicis excidium, sibi salutem precatur.
Dicit ergo : Confundantur, pro peccatis praeteritis : et revereantur,
PSALMUS XXXV. Impiorum malitia justitia Dei: iustorum gloria.
PSALMUS XXXVI. Bonorum et malorum dispares sunt spes et exitus.
Dicit ergo : 0 infirme, Noli aemulari, indignari scilicet, et offendi, in malignantibus,
PSALMUS XXXVIII. Agit de vanitate et brevitate vitae. Deum orat ut peccatum remittat, et sibi adsit.
PSALMUS XLI. Homo exsul et conturbatus anhelat ad meliorem vitam,
PSALMUS XLII. Spem in Domino reponit a quo judicari exoptat.
PSALMUS XLVI. Deus omnis terroe Dominus
PSALMUS XLVII. Magnus et laudabilis Dominus qui fundavit Sion.
PSALMUS XLVIII. Nihil prosunt opes contra infernum.
Dicit ergo : Audite haec, quae di- cturus sum, omnes gentes
PSALMUS L Poenitentis animae amara contritio.
PSALMUS LI. Frustra in divitiis sperant impii: salus est sperantibus in Domino.
Dicit ergo : Sic gaudebunt justi super afflictum iniquum, et dicent ridendo :
PSALMUS LII. Impiorum insipientia, numerus et paena.
Dicit ergo : Tales sunt mali, sed
Jacta super Dominum curam tuam.
Dicit ergo: Sic psallam, quia es Deus meus
Dicit ergo : Sic vana salus hominis, sed nos. faciemus vir Iidem,
PSALMUS LX. Exsul petit reditum, longam vitam, et ampliationem regni Christi.
Dicit ergo : Sic exclamari, et tu exaudisti me, et hoc in petra, Christo.
PSALMUS LXII. Exsul se in Dei laudibus consolatur : praedicit hostium ruinam.
PSALMUS LXIII. Implorat Dei opem contra inimicos : peribunt, et laetabitur justus.
Dicit ergo : Tanta mala patior, propter quod salvum fac : et etiam quia
Dicit ergo : Bene solvi quae non ra- pueram, quia o Deus Pater, tuscis,
Dicit ergo : Quae praemisi, sustinui ab omnibus simpliciter, et etiam extra-
Dicit ergo : Haec mala mihi intulerunt, ego vero e contrario, orationem meam, ad te,
Dicit ergo : Sic laudabo, et placebit talis laus Deo super vitulum novellum, .
PSALMUS LXIX. Oratio ad opem Dei petendam in magnis periculis.
PSALMUS LXX. Opem Dei implorat adversus persecutores : promittit se Deo gratias acturum.
Dicit ergo : Non est similis tibi : quia quantas ostendisti, etc.
PSALMUS LXXI. Christi regnum justum, pacificum et felix precatur.
Dicit ergo : Sic sit nomen ejus benedi- ctum, et dictum est, quia ante solem
PSALMUS LXXII. Impii felices in hac vita peribunt: Domino adhaerere bonum est.
Dicit ergo : Sic invidus, instabilis fui, terrena inordinate dilexi, et nescivi,
Dicit ergo : Sic rogo ut memor sis, quia ecce inimicus, Judaeorum scilicet populus, ((improperavit
Dicit ergo : Quoniam sic est ut praemisi, propter hoc vovete, et post votum, reddite Deo vestro.
PSALMUS LXXVII. Judaeos excitat memorando beneficia et flagella Dei.
Dicit ergo : Sic dedit volatilia ad capiendum apta : et post manducaverunt, et saturati sunt, nimis,
Dicit ergo : Sic eos in rebus suis affinxit, et post misit in eos iram,
Dicit ergo : Sic est destructa vinea Judaeae, sed, o Deus virtutum, quae
PSALMUS LXXXI. Domini deorum terrae judex judices improbos arguit.
PSALMUS LXXXII. Exponit hostium improperia, et illis exsilium imprecatur.
Dicit ergo : Sic rogo, ut placatus sis avertendo malum, et culpae et paenae :
Dicit ergo : Sic nullus similis, quia Deus est qui glorificatur in consilio, sanctorum suorum :
PSALMUS XCVII. Hortatio ad congratulandum Christo venturo.
Dicit ergo : Dixi, quod psallatis, et ecce modum addo quo psallere debetis.
Dicit ergo : Sic custodiebant testimo-
PSALMUS CII. Omnes creaturas invitat ad recolenda Dei beneficia.
Dicit ergo : Benedic, anima mea, Domino. Tob. xiii, 19 : Anima mea, benedic Dominum, quoniam,
PSALMUS CIV. Hortatur ad cultum Del, memorans ejus beneficia.
Dicit ergo : Sic fuit memor testamenti, promissionis scilicet, quod testamentum disposuit ad Abraham
Dicit ergo : Haec promissa fecit, et etiam dixit. Expone, ut prius.
PSALMUS CV. Deus ob suam bonitatem laudandus : Judaeorum ingratitudo.
Dicit ergo : Haec beneficia illis contulit, et in tantum aperta, quod ipsi crediderunt, verbis ejus.
Dicit ergo : Sic confitemini confessione peccati, et praecipue laudis,
PSALMUS CVII. Dicit cor suum ad Dei cultum paratum, et ideo victoriam sperat.
PSALMUS CVIII. Opem Dei implorat, et proditori dignas paenas praedicit.
PSALMUS CX. Laudat Deum ob beneficia, et incitat ad ejus timorem.
PSALMUS CXII. Laudandus Deus super omnia excelsus et exaltans humiles.
PSALMUS CXIV. Gratiarum actio pro liberatione a periculis.
PSALMUS CXVI. Ad laudandum Deum provocatio.
PSALMUS CXVIII. Multis modis ostendit beatam pilam in legis observatione esse positam.
PSALMUS CXIX. Vitae miserias luget, ab his liberari efflagitat.
PSALMUS CXX. Securus qui se Deo committit.
PSALMUS CXXII. Actus fiduciae in Deum tempore tribulationis.
PSALMUS CXXVI. Vani hominum labores quibus non opitulatur Dominus.
PSALMUS CXXVIII. Funestus impiorum exitus.
PSALMUS CXXIX. Oratio pro precando fiducialiter peccatorum petita.
PSALMUS CXXX. Humilitatis sincera professio.
PSALMUS CXXXIII. Hortatio ad benedicendum Domino.
Dicit ergo : Sic percussit magnos reges, et fortes, . Sehon scilicet, regem Amorrhaeorum,
PSALMUS CXXXVIII. Sciens Deum nihil latere, suam in eum fiduciam profitetur.
Dicit ergo : Sic omnia cognovisti, et prima: et hoc patet, supple, quia, tu, non alius, formasti me,
PSALMUS CXXXIX. Orat pro sua salute : hostibus imprecatur.
PSALMUS CXL. Petii regi a Domino tempore persecutionis.
Dicit ergo : Domine, clamavi, tam diu est, non modo clamo primo, ad te, Clamo, Ad te,
PSALMUS CXLI. Circumdatus a Saule orat pro sua salute.
PSALMUS CXLIII Gratias agit pro victoria: petit hostium exitium.
PSALMUS CXLV. Solus beatus qui soli Deo fidit.
Dicit ergo : Tanta est ejus potentia, talis veritas et justitia, et etiam o Sion,
PSALMUS CXLVI. Hortatio ad laudandum Deum ob ejus beneficia.
PSALMUS CXLVII. Ecclesiam invitat ad laudandum Deum qui eam bonis cumulavit.
PSALMUS CXLVIII. Invitat omnes creaturas ad laudandum Deum.
PSALMUS CXLIX. Gratiarum actio pro insigni victoria.
PSALMUS CL. In omnibus et ubique Deum celebrandum profitetur.
Dicit ergo : Sic laudate, dracones, et etiam vos, " omnes abyssi, " omnia maria, omnium aquarum profunditates. Daniel. iii, 77 : Benedicite, fontes, Domino : benedicite, maria et flumina, Domino, qui vos creavit. 11 Paral, in oratione Manassae : Domine... qui ligasti mare verbo praecepti tui: qui conclusisti abyssum, et signasti eam terribili et lau-ddbili nomine tuo : quem omnia pavent,
etc.
" Ignis. " Ecce secundum. Quasi diceret : Et IU, ignis, lauda. Daniel, III, 66 : Benedicite, ignis et aestus, Domino.
" Grando. " Hic tangit aerem perquam tuor differentias impressionum, quae in ipso fiunt, " grando, nix, " et " glacies " in aere ex vaporibus frigidis et humidis, " spiritus procellarum, " ex vaporibus frigidis et siccis : grando enim fit in parte aeris superiori, glacies in inferiori, et nix in media. Haec autem omnia, sicut vult Glossa, etsi mutabilia et turbida sint, habent tamen locum, et ordinem suum, et creaturae sunt. Exod, IX, 24 : Grando et ignis mista pariter ferebantur. Unde patet, quia etiam obediunt. Job, XXXVII, 6 : Praecipit nivi ut descendat super terram. Et in eodem, v. 10 : Flante Deo concrescit gelu. Ezechiel. xiii, 13 : Erumpere faciam spiritum tempestatum in indignatione mea. Et hoc est quod addit, hic : " Quae faciunt verbum ejus. " In Psal. CVI, 25, supra : Dixit, et stetit spiritus procellae, etc.
" Montes et omnescolles. " Montes, majores elevationes terrae, colles vero, minores. Daniel. III, 75: Benedicite, montes et nolles, Domino. Isa. lv, 12 : Montes et colles cantabunt coram vobis laudem.
" Ligna fructiferia. " Hic invitat animata, vel materiam laudis esse monstrat. Et primo, vegetabilia. Secundo, sensibilia, ibi, " Bestiae. " Tertio, rationabilia, ibi, v. 11 : " Beges terrae. "
Vegetabilium tangit duo genera. Primo, quae sunt ad esum. Secundo, quae ad aedificium, ibi, " Et omnes cedri. " Prima contra consumptivum interius data sunt homini: alia contra afflictivum exterius. Et haec omnia sunt creaturae. Genes. ii, 9 : Produxit Dominus Deus de humo omne lignum pulchrum visu, et ad vescendum suave, et dedit homini in esum. Genes, ii, 16 : Ex omni ligno paradisi comede, scilicet dedi vobis omnia ligna, quae habent in semetipsis sementem generis sui, ut sint vobis in escam. Similiter cedros, et talia ligna, in aedificium apta creavit, et homini dedit. Isa. xli, 19 : Dabo in solitudine cedrum, et spinam. Et maxime cedri debent laudare, quae fuerunt in aedificatione templi Dei .
" Bestiae, et universa pecora. " Hic invitat sensibilia. Et primo, gressibilia. Secundo,reptilia, ibi, " Serpentes. " Tertio, volatilia, ibi, " Et volucres. "
Et in prima, tangit primo majora gressibilia, ibi, " Bestiae. " Secundo, minora, ibi, " Et universa pecora. "
Haec enim sunt creaturae. Genes. I, 24 : Producat terra animam viventem in generesuo, jumenta, et reptilia,et bestias terrae. Et, paulo supra, vv. 21 et 22 : Creavit Deus... omne volatile secundum genussuum... Benedixitqueeis, dicens:... Aves multiplicentur super terram.
Aliter, ab illo loco : " Laudate Dominum, de terra, dracones, etc." Draco, diabolus. Apocal. XII, 3 : Et cauda ejus, scilicet draconis, trahebat tertiam partem stellarum, de terra viventium in qua conditus fuit, et misit eas in terram, scilicet mortuorum et tenebrosam, et opertam mortis caligine . Sed hic est laudis materia cum omnibus suis, qui ordinatus est a Deo in paena. Ezechiel, XXIX, 3 : Ecce ego ad te,... draco magne, qui cubas in medio fluminum aegypti. Et, Apocal, xx, 2 : Apprehendit Angelus draconem, serpentem antiquum,... et ligavit eum. Et, infra,v. 9 : Missus est in stagnum ignis et sulphuris, ubi cruciabitur in saecula saeculorum.
" Omnes abyssi. " Abyssi sunt peccatores, maxime voluptuosi. Job, xxviii, 14 : Abyssus dicit : Non est in me, vera scilicet sapientia : et verum dicit. Eccli, I, 2: Profundum abyssi quis dimensus est ? Ille qui etiam talium opera in laudem suam convertit, unde ipsa quodammodo laudant, quia secundum ipsorum delicias, illos punit, Apocal, xviii, 7 : Quantum glorificavit se, et in deliciis fuit, tantum date illi tormentum, et lucium. Et sequitur, XIX, I et 2: Salus, et gloria, et virtus Deo nostro est,... qui judicavit de meretrice magna, quae corrupit terram.
" Ignis. " Hic tanguntur cupidi per quinque differentias tentationum in hoc peccato. Per ignem, fervens appetitus. Proverb. xxx, 16 : Ignis numquam dicit : Sufficit. Per grandinem, labor et anxietas in acquirendo. Exod. IX, 25 : Percussit grando in omni terra aegypti cuncta quae fuerunt in agris, in laboribus acquirendi. Et nola quod dicitur ibi, Exod. IX, 24, quod grando et ignis mista pariter ferebantur, quia ardentem appetitum habendi comitatur anxietas acquirendi. Per nivem significatur metus amittendi. De hac, Proverb. XXXI, 21 : Non timebit domui suae a frigoribus nivis, dicitur de sancta anima temporalia contemnente. Per glaciem, avaritia in retinendo, quae non potest dissolvi, sicut nec glacies, quidquid habuerit. Sapient, XVI, 29 : Ingrati spes, divitiae in quibus sperat, tamquam hiemalis glacies tabescet. Per spiritum procellarum, dolor in amittendo, et commotio, et tempestas. III Reg. XIX, 11 : Post spiritum commotio : non in commotione Dominus. Isa. XIX, 3 : Dirumpetur spiritus aegypti in visceribus ejus. Hi autem sunt materia laudis, quando convertuntur, quia eorum palum Deus convertit in bonum. Genes, L, 20 : Vos cogitastis de me malum, sedDeus convertit illud in bonum. Vel, quando in paenis ordinabuntur, sed non permanebunt, cum implebitur illud quod dicitsupra, inPsal. x, 7 : Pluet super peccatores laqueos, ignis, et sulphur, etc.
Per montes et colles tangitur tertia differentia peccatorum, scilicet superbi, qui similiter sunt laudis materia, quando sunt humiliati, vel per gratiam humilitate quae virtus est, vel per paenam humilitate quae dejectio est. Isa. xl, 4 : Omnis mons et collis humiliabitur. Et, xliv, 23 : Resonate, montes, laudationem. Et, xlix, 13 : Jubilate, montes, laudem, quia consolatus est Dominus populum suum, et pauperum suorum miserebitur. Humiliati etiam in paena, laudis materia fuerunt, et laudaverunt, sicut habetur exempium de Antiocho, qui percussus ait, II Machab. IX, 12 : Justum est subditum esse Deo, et mortalem non paria Deo sentire. Et Nabuchodonosor, postquam percussus est, dixit: Oculos meos ad caelum levavi, et sensus meus redditus est mihi: et Altissimo benedixi, et viventem in sempiternum laudavi, et glorificavi ,''
" Ligna fructifera, " Praelati per fructificationem. Ad Coloss. I, 10 : Fructificantes, et crescentes in scientia Dei. Cedri per odorem bonae vitae. II ad Corinth. II, 15 : Christi bonus odor sumus Deo in omni loco. Haec laudant, Isa. lv, 12 : Omnia ligna regionis plaudent manu.
Per bestias, et pecora, activi, sed per gressibilia, proficientes de bono in melius. Per serpentes, cauti. Haec autem laudant Deum, Isa. xliii, 20 : Glorificabit me bestia agri, majores in laborando, et universa pecora, minores. Isa. IX, 7 : Omne pecus Cedar congregabitur tibi. Serpentes, cauti. Matth. x, 16 : Estote prudentes sicut serpentes. Per volucres pennatos, contemplativi. Proverb, I. 17 :
Frustra jacitur rete ante oculos pennatorum. Propter hoc debent laudare. Daniel, iii, 80 : Benedicite, omnes volucres caeli, Domino.
" Reges terrae. " Hic invitat rationabilia, sive homines, quos describit triplici teri Primo, per dignitatem. Secundo, per sexum, ibi, v. 12 : " Juvenes. " Tertio, per aetatem, ibi, " Senes cum junioribus. " Et quarto, addit rationem laudis, ibi, v 13 : " Quia exaltatum. "
In prima tria secundum triplicem praeeminentiam quam tangit: potestatis primo per reges, bonitatis secundo per principes, sapientiae tertio per judices.
Ait ergo : Sic laudate, praecedentia, et vos, " reges terrae, " laudate : et addit respectu cujus est praeeminentia, ibi, "Et omnes populi. "
Reges laudant. Exemplum David, I Paral. XXIX, 9 et 10 : David rex laetatus est cum gaudio magno. Et benedixit Domino coram universa multitudine, et ait: Benedictus es, Domine. Daniel. IV, 31, de Nabuchodonosor : Ego Nabuchodonosor laudo, et magnifico, et glorifico Regem caeli.
" Et omnes populi. " Isa. xliii, 31 : Populum istum formavi mihi, laudem meam narrabit.
" Principes. " I Paral, xv, 16 : Dixit David principibus Levitarum, ut constituerent de fratribus suis cantores in organis musicorum.
" Et omnes judices terrae. " Judices laudant Deum, cum recte judicant, facientes quod dicitur, Deuter, XVI, 18 et 19: Judices et magistros constitues in omnibus portis tuis...,ut judicent populum justo judicio, nec in alteram partem declinent. Blasphemant, qui male judicant, sicut illi, de quibus, Daniel, xiii, 5 : Egressa est iniquitas de Babglone a senioribus judicibus, etc. Et de quibus, Sophon. III,3 : Judices ejus lupi vespere, non relinquebant in mane." Juvenes et virgines. " Hic quantum ad sexum, primo tangens masculinum, secundo, foemininum.
Laudare debent juvenes. Eccle. XI, 9 : Laetare, juvenis,in adolescentia tua: et in bono sit cor tuum in diebus juventutis tuae.
"Et virgines. " Exod, xv, 20 et 21 : Sumpsit Maria prophetissa, soror Aaron, tympanum in manu sua: egressaeque sunt omnes mulieres post eam cum tympanis et choris, quibus praecinabat, dicens : Cantemus Domino, gloriose enim, etc.
" Senes cum junioribus. " Hic respicit ad aetatem, secundum duplicem differentiam senectutis et juventutis. Senes debent laudare pro data sibi sapientia. Job, XII, 12 : In antiquis est sapientia. Eccli. xxv, 8 : Corona senum multa peritia. " Cum junioribus, " simul: in ipsis enim divina laus consummatur. In Psal. viii, 3, supra : Ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem. Supra, in Psal. CXII, 1: Laudate, pueri, Dominum. Jerem. XXXI, 13 : Laetabitur virgo in choro, juvenes et senes simul.
" Quia exaltatum est. " Hic ratio. " Quia exaltatum est nomen ejus solius, " Filius scilicet, qui est nomen, quia per ipsum divinitas innotuit. Joan. I, 18 : Filius qui est in sinu Patris, ipse enarravit, nobis scilicet. Ad Philip. II, 9 : Deus exaltavit illum, et donavit illi nomen, quod est super omne nomen. Isa. LII, 13 : Ecce puer meus, exaltabitur, et sublimis erit valde : et sublimitate singulari. Isa. II, 11 : Exaltabitur Dominus solus in die illa.
" Confessio ejus. " Hic secunda pars Psalmi. Postquam enim ostendit creaturas esse divinae laudis materiam, et divisim, hic idem ostendit conjunctim, non exprimendo aliquam nominatim et specialiter : et dicuntur tria, propter quae maxime Deus laudandus est. Primo scilicet opus creationis. Secundo, recreationis ibi, " Et exaltavit cornu. " Tertio, glorificationis, ibi, " Hymnus omnibus. "