Capitulum VII.

Tertiae responsionis prima particula septimumque capitulum, in quo voluntaria et penuriosa paupertas fundamentum evangelicae perfectionis adstruitur, et quae huic videri possunt contraria dissolvuntur.

1. Christianae religionis fundamentum esse Christum Iesum, sapiens ille architectus Apostolus Paulus ad Corinthios asserit, docens, fundamentum aliud poni non posse praeter id quod positum est, quod est Christus Iesus. Hoc quidem in nostro intellectu collocatur per fidem, quam idem Apostolus ad Hebraeos dicit rerum sperandarum esse substantiam, in affectu vero per caritatem ; de qua idem ad Ephesios scribit: In caritate radicati et fundati, fundamento ipsam comparans et radici. Ut igitur haec duo iungantur in unum, christianae religionis fundamentum et radix est fides, quae per caritatem operatur , sicut et Glossa super illud: Fundamentum aliud etc, dicit: " Fides, quae per dilectionem operatur, in fundamento posita neminem perire permittit ".

Huic antem fundamento sive radici directe adversatur cupiditas, de qua scribitur ad Timotheum : Radix omnium malorum est cupiditas, quam quidam appetentes erraverunt a fide. Ex hac nempe radice cum annexa sibi superbia universa mala originem, fomentum et incrementum suscipiunt: propter quod civitatis Babylonicae fundamentum ab Augustino esse perhibetur.

2. Omnium itaque bonorum origo et novae civitatis Ierusalem fundamentum et fundator, Christus Iesus, qui in hoc apparuit, ut diaboli dissolveret opera , huius cupiditatis oppositum summo debuit affectu complecti, exemplo ostendere et verbo praedicare. Et quoniam cupiditatis vitium et inordinatio radicatur in affectu mentis, occasio vero et fomentum sumitur a rebus extra possessis: ideo necesse est, quod perfecta radicis huius avulsio utrumque respiciat, ut avaritiae rubiginosa affectio et substantiae terrenae illecebrosa possessio tam spiritualiter quam corporaliter abdicentur. Unde super illud Matthaei : Dixit Simon Petrus ad Iesum: Ecce, nos reliquimus omnia, dicit Bernardus : " Optime et non ad insipientiam tibi. Nam et mundus transii et concupiscentia eius, et relinquere haec magis expedit, quam ab eis derelinqui. Et haec fugiendarum divitiarum causa praecipua est, quod aut vix, aut nunquam sine amore valeant possideri ".

3. Si igitur gemina haec abdicatio, mundi scilicet et concupiscentiae eius, quae etiam paupertas spiritus dicitur , ipsa est, qua radix omnium malorum perfecte amputatur et Babylonis fundamentum evertitur: certa potest ratione concludi, quod perfectionis evangelicae, per quam Christo configuramur et complantamur et habitaculum eius efficimur, ipsa paupertas spiritus, secundum quandam analogiam et cohaerentiam ad praedicta, radix est et fundamentum. Propter quod et Christus, cum ad perfectionem discipulos informaret in monte, tanquam novae Ierusalem descendentis de caelo fundamenta, perfectionis videlicet evangelicae lumina, in montibus sanctis , mentibus scilicet apostolicis, collocans, inter ceterarum virtutum gloriosa praeconia a sanctae paupertatis excellentia sumit initium, dicens: Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum. Dehinc tribuens de perfectionis aggressione consilium, primum ad hanc suo invitat exemplo , dicens : Si vis perfectus esse, vade et vende omnia, quae habes, et da pauperibus et veni, sequere me. Quem locum tractans Hieronymus ad Demetriadem ait: " Apostolici fastigii est perfectaeque virtutis omnia vendere et pauperibus distribuere, et sic levem atque expeditum cum Christo ad caelestia subvolare ".

Cum autem circa temporalium bonorum possessionem duo considerare contingat, dominium videlicet et usum, sitque usus necessario annexus vitae praesenti ; evangelicae paupertatis est, possessiones terrenas quantum ad dominium et proprietatem relinquere, usum vero non omnino reiicere, sed arctare, iuxta illud quod dicit Apostolus ad Timotheum : Habentes alimenta et quibus tegamur, his contenti simus.

4. Ex his potest colligi paupertatis evangelicae . ratio, videlicet, quod ipsa sit virtus temporalium abdicativa bonorum, qua quis, nil proprium habens, sustentatur de non suo. Et quoniam dupliciter contingit rerum temporalium abdicare dominium, dupliciter etiam sustentari de non suo; ideo pauperta-, tis evangelicae duplex est modus duplexque perfectio. Cum enim duplex sit rerum dominium, privatum scilicet et commune, unum quidem spectans ad determinatam personam, alterum vero ad determinatum collegium: et primum abdicari possit, retento secundo, possit etiam abdicari secundum cum primo: duplex erit secundum hunc duplicem modum paupertatis perfecta professio, una videlicet, qua quis, temporalium omnium privato seu personali abdicata dominio, sustentatur de non suo, id est, non sibi proprio, communi tamen iure cum aliis participato et simul possesso: alia vero, qua quis, omni rerum abdicata dominio, tam in proprio quam in communi, sustentatur de non suo, id est non sibi proprio, sed alieno, pie tamen et iuste ab alio sibi pro sustentatione collato.

Primae paupertatis forma praecessit in turba credentium, de qua in Actibus dicitur: Multitudinis credentium erat cor unum et anima una, nec quisquam eorum quae possidebat, aliquid suum esse dicebat, sed erant illis omnia communia. Quem Scripturae locum tractans Hieronymus ad Demetriadem , dicit: " In Actibus Apostolorum, quando Domini nostri Iesu Christi calebat cruor et fervebat recens in credentibus fides, vendebant omnes possessiones suas et prelia earum ad Apostolorum prandebant pedes, ut ostenderent, pecunias esse calcandas: et dabatur singulis, prout opus erat ". Hic etiam tradita fuit forma monasticae seu coenobiticae vitae, iuxta quod Glossa Bedae dicit ibidem : " Qui ita vivunt, ut sint eis omnia communia in Domino, coenobitae vocantur. Quae vita tanto felicior est, quanto statum futuri saeculi imitatur, ubi omnia communia ".

3. Secundae autem paupertatis exemplar et forma in vita praecessit Apostolorum, quam perfectionis magister Christus eisdem instituit, quando ipsos ad praedicandum misit, sicut legitur in Matthaeo : Nolite, inquit, possidere aurum neque argentum neque pecuniam in zonis vestris, non peram in via neque duas tunicas neque calceamenta neque virgam. Dignus est enim operarius cibo suo. Ubi Glossa : " Propemodum necessaria vitae amputat, ne vel curent de crastino qui docent, omnia regi a Deo, nec ipsa necessaria nec cellarium secum vehant, nihil praeter vestimentum, nec etiam minima ".

In his igitur verbis Dominus Apostolis et praedicatoribus veritatis extremae ac penuriosae paupertatis formam servandam imponit quantum ad carentiam non solum possessionum, sed etiam pecuniarum et aliorum mobilium , quibus sustentari vel communiri solet communis hominum vita, ut, tanquam veri pauperes in summa rerum constituti penuria, carerent pecuniis, alimenta non ferrent, simplici vestitu contenti essent et sine calceamentis incederent, ut sic paupertatem altissimam actu et habitu quasi quoddam perfectionis insigne praeferrent. Hanc paupertatis normam tanquam speciali praerogativa perfectam et Christus in se ipso servavit et Apostolis servandam instituit, et his qui eorum cupiunt imitari vestigia, consulendo suasit.

6. Quod enim Christus illam servaverit, ostendit Chrysostomus super Matthaeum homilia vigesima secunda : " Ne possideatis, inquit, aurum neque argentum neque peram in via. Quia enim per opera ostendit ea, tunc iam et legislationem, quae est a verbis, validiorem inducit, quando et facile susceptibilis sermo factus est, operibus suis prius certificatus. Ubi igitur ostendit per opera f Audi eum dicentem: Filius hominis non habet, ubi caput suum reclinet. Neque in hoc sufficit solo, sed et in discipulis tribuit hanc apodixim ". Haec verba Chrysostomi.

Glossa etiam super illud Matthaei : Vulpes foveas habent etc.: " Quid me propter lucra saeculi vis sequi, cum ita sim pauper, ut nec hospitiolum , quod meum sit, habeam "?

Quod si forte quis dicat, Christum non proprium habuisse hospitium, sed communes obviat idem Chrysostomus in sermone de proditione ludae : " Quos, inquit, pretiosorum marmorum pompa delectat cognoscant Christum omnium Dominum, quod locum, in quo caput reclinaret, non habuit. Et ideo discipuli ipsum interrogant et dicunt: Vbi vis paremus tibi comedere Pascha " ? Sed si Christus habuisset domicilium commune, illud discipuli non ignorassent, sed et Christus loco non caruisset, in quo caput reclinaret et Pascha comederet. Colligitur ergo ex interrogatione discipulorum et hospitii incertitudine, quod Christus domicilium non habuit, nec proprium nec commune.

Arctissimam quoque Domini paupertatem declarans Hieronymus ad Nepotianum ait: " Turpe est ante fores sacerdotis Domini crucifixi et pauperis, qui cibo quoque vescebatur alieno, lictores consulum et milites excubare ". Fuit itaque Christus tanquam vere pauperrimus alieno cibo sustentatus.

Hoc ipsum Bernardus in quodam sermone super illud Lucae: Cum factus esset Jesus annorum duodecim, apertius dicit: " Ut te, Domine, per omnia nostrae paupertati conformares, quasi unus in turba pauperum stipem per ostia mendicabas. Quis dabit me buccellarum illarum mendicatarum participem fieri et illius divini edulii reliquiis saginari "?

Anselmus etiam in libro de Sacramentis : " Pauper ita fuit Christus, ut, veniens in mundum, non in sua, sed in aliena domo nasceretur, et natus propter inopiam loci in praesepio brutorum animalium poneretur, et vivens in mundo non haberet, ubi caput suum reclinaret, nec moriens, unde nuditatem suam tegeret, nec mortuus, unde involveretur, nec sepulcrum aut locum, ubi corpus mortuum locaretur ".

7. Ex his colligitur, quod Christus pauper fuit in ortu, pauper in vitae progressu, pauper in termino .

Sane, ut hanc paupertatem amabilem redderet mundo, pauperrimam Matrem elegit, paupertatis defectus voluntarie pertulit et ut pauper et inops discalceatus incessit. De paupertate namque Matris ipsius dicit Beda super Marcum , exponens Evangelicum illud: Si quis mihi ministrat, me sequatur : " Consideremus, inquit, qua via graditur, ut sequi mereamur. Ecce, cum dominus sit et creator Angelorum, suscepturus naturam nostram, quam condidit, in uterum Virginis venit, nasci tamen in hoc mundo per divites noluit, parentes pauperes elegit. Unde et agnus, qui pro illo offerretur, defuit, columbarum pullos et par turturum ad sacrificium Mater invenit ".

His concordat Chrysostomus super Matthaeum homilia octava : " Pariens quidem Virgo Filium, confestim illum in praesepe declinavit, quia, multis convenientibus propter descriptionem, non erat domum invenire. Sed quid fuit, quod suasit Magos adorare? Nihil enim sensibilium magnum erat illic, sed praesepe et tugurium et Mater pauper, ut nudam Magorum videas philosophiam ". Idem quoque in homilia Epiphaniae de Magis loquens, sic dicit: " Viderunt pandochium tenebrosum et sordidum , magis animalibus quam hominibus aptnm, in quo nemo erat contentus secedere, nisi itineris necessitate coactus, Matremque eius vix tunicam habentem unam, non ad ornatum corporis, sed ad tegumentum nuditatis proficientem ".

8. Quod autem pauperrime vixerit, super illud Marci : Circumspectis omnibus, Glossa declarat dicens: " Circumspectis omnibus, si quis eum hospitio susciperet. Tantae enim paupertatis fuit et ita nulli adulatus, ut in tanta urbe nullum inveniret hospitium a. Super quem etiam locum Beda in originali dicit: "Intelligendum est, quod tantae paupertatis Dominus fuit, ut in urbe maxima nullum hospitem, nullam mansionem inveniret, sed in agro parvulo apud Lazarum sororesque eius habitaret ". Constans est igitur, quod Christus non solum hospitio, sed et pretio, quo illud conduceret, caruit, dum necessitate compulsus de urbe exivit, illo videlicet die, quo eandem urbem tanquam rex asello vectus intravit . Hoc ipsum et Glossa super illud Ioannis : Venit princeps mundi kuius et in me non habet quidquam, expressius asserit: " Noluit Dominus habere quod perderet, pauper erat, ne haberet diabolus quod auferret ". Sed omne temporale, sive commune, sive proprium, et.auferri potest et perdi.

Tandem ut pauper discalceatus incessit, iuxta quod Hieronymus ad Eustochium scribens ait: " Discipuli sine calceamentorum onere et vinculis pellium ad praedicationem novi Evangelii destinantur, et milites, vestimentis Iesu sorte divisis, caligas non habebant, quas tollerent. Nec enim poterat habere Dominus quod prohibuerat in servis ". Calceamentis igitur Christus ut pauperrimus caruit, vestimentis vero necessariis carere non potuit, volens tamen summae paupertatis nuditate vitam concludere, nudus elegit in cruce pendere.

9. Quia vero magister et Dominus Christus non propter se, sed nostri causa paupertatem assumsit, ut perfectionem nobis exemplo monstraret: ideo sacris Apostolis tanquam suae sanctitatis imitatoribus perfectis hanc extremae paupertatis formam servandam instituit, sicut in Matthaeo legitur et Marco et Luca . Quod quamquam ex ipso textu sit certum et evidens, ad omnem tamen dubietatis scrupulum amovendum Sanctorum auctoritatibus confirmetur. Nam super illud Matlhaei : Nolite possidere aurum etc., dicit Chrysostomus: " Multa per hoc unum emendabat: primum quidem non suspectos faciens Apostolos: secundo autem ab omni eos eruens sollicitudine, ut vacationem omnem sermoni tribuant: tertio docens eos suam virtutem: hoc nempe eis et postea dicit: Nunquid aliquid defuit vobis, quando misi vos nudos et discalceatos "? Et infra: " Orbi terrarum doctores erat missurus, propter hoc et Angelos eos ex hominibus, ut ita dicam, constituit, ab omni absolvens vitae huius sollicitudine ". Et post : " Intende, qualiter omnibus eos denudans, omnia eis dedit, permittens in domibus eorum qui docentur, manere et nihil habentes introire. Si autem in aliena patria existentes et apud ignotos abeuntes, nihil amplius oportet petere quotidiano cibo, multo magis domi manentes ". Hucusque Chrysostomus. Idem quoque homilia ultima super Matthaeum : " Si bonum esset aurum habere, hoc utique dedisset Apostolis Christus, qui ineffabilia eis tribuit bona: nunc autem non solum non dedit, sed etiam habere prohibuit. Ideoque Petrus non solum non verecundatur , sed etiam decoratur in paupertate, dicens : Argentum et aurum non est mihi ".

10. Super praefatum etiam Mattbaei locum Rabanus in originali sic dicit: " Consequenter hoc praecipit evangelizatoribus veritatis, quibus ante dixerat: Gratis accepistis, gratis date. Si enim sic praedicant, ut pretium non accipiant, superflua est auri et argenti nummorumque possessio. Nam si habuissent aurum vel argentum, viderentur non causa hominum salutis, sed lucri causa praedicare ". Idemque subiungit: " Qui divitias detruncaverat, propemodum necessaria vitae amputat, ut Apostoli, doctores verae religionis, qui docebant, omnia gubernari providentia divina, se ipsos ostenderent nihil cogitare de crastino. Ex hoc praecepto arguit philosophos, qui vulgo appellantur Bactroperitae, quod contemptores saeculi existentes et omnia pro nihilo ducentes, cellarium secum vehant ".

His etiam Beda super Marcum consonat dicens: Praecepit eis, ne quid tollerent in via nisi virgam tantum. " Tanta, inquit, praedicatori debet esse fiducia in Deo, ut praesentis vitae sumtus, quamvis non provideat, tamen sibi eos non deesse certissime sciat, ne, dum mens eius occupatur ad temporalia, minus aliis provideat aeterna ". Idem paulo post subdit: " Illa Apostolis loquebatur, ut securi non possiderent nec portarent huic vitae necessaria, nec magna nec minima. Ideo posuit: Nisi virgam, ostendens, a fidelibus omnia deberi ministris suis, nulla superflua quaerentibus ".

11. His concordat Ambrosius super illud Lucae : Nihil tuleritis in via, nec virgam nec peram nec panem nec pecuniam: (Qualis debeat esse qui evangelizat regnum Dei, praeceptis evangelicis designatur, ut sine virga, sine pera, sine calceamento, id est subsidii saecularis adminicula non requirens fideque tutus, putet sibi, quo minus ea requirit, magis posse suppetere ". Ad quod etiam facit quod ab eodem dicitur super illud Lucae : Nolite portare sacculum neque peram : " Si prohibemur aurum possidere, quid eripere ? Apostolus Petrus, primus dominicae exsecutor sententiae, ostendens, non in vacuum effusa Domini mandata, cum posceretur a paupere, ut ei aliquid pecuniae largiretur, ait: Argentum atque aurum non habeo. Tamen non tam in hoc gloriatar Petrus, quod aurum et argentum non habeat, quam quod servet Domini mandatum, qui praecepit: Nolite possidere aurum. Hoc est dicere: Vides me Christi discipulum, et aurum a me requiris? Aliud nobis multo pretiosius auro donavit ".

12. His verbis Ambrosii et Augustinus concordat in libro de Mirabilibus sacrae Scripturae , sic dicens: " In excusatione eleemosynae et paupertatis professione Petrus paralytico dixit: Surge et ambula, illud magistri praeceptum servans: Nolite possidere aurum neque argentum. Qui enim, soli Deo serviens, de iniquo mammona expeditus fuerat, verbo imperii morbo ligatum cito solvebat Hoc ipsum Bernardus ad Eugenium libro secundo confirmat: " Nec locus, inquit, otio, ubi sedula urget sollicitudo omnium Ecclesiarum. Nam quid aliud dimisit tibi sanctus Apostolus ? Quod habeo, inquit, hoc tibi do. Quid illud? Unum scio, neque aurum neque argentum, cum ipse dicat: Argentum et aurum non est mihi ". Et infra: " Esto, ut alia quacumque ratione haec tibi vindices, sed non apostolico iure. Nec enim ille tibi dare potuit quod non habuit ". Id ipsum Hieronymus ad Ageruchiam dicit expressius : " Apostoli, toto orbe peregrini, non aes in zona, non virgam in manu, non caligas habuere in pedibus ".

Chrysostomus tandem de Laudibus Pauli : " Paulus, inquit, pecunias non possedit. Nam ipse hoc testatur: Usque in hanc, inquit, floram et esurimus et sitimus et nudi sumus et colaphis caedimur. Et quid dico pecuniam, cum ille necessarium saepe non haberet cibum nec quo se circumdaret indumentum "? - Ex his omnibus aperte colligitur, praescriptam paupertatis formam, qua nihil possidetur et in summa rerum penuria vivitur, Apostolis fuisse praeceptam et ab eisdem servatam.

13. Quod autem ipsorum, immo Christi vestigia sequi volentibus consulatur ab ipso, aperte clarescit ex consilio, quod dedit adolescenti, sicut legitur in Matthaeo : Si vis perfectus esse, vade, vende omnia, quae habes, et da pauperibus et veni, sequere me. Quod exponens Rabanus ait: " In potestate nostra est, utrum velimus esse perfecti, tamen quicumque perfectus esse voluerit, debet vendere quae habet, et non ex parte vendere, sicut Ananias et Saphira, sed totum, et sic praeparare sibi thesaurum in regno caelorum. Nec hoc ad perfectionem sufficit, nisi Salvatorem sequatur ". Constat autem, quod Christus in summa rerum penuria vixit. Idem paulo posterius : "Inter pecunias habere et pecunias amare nonnulla distantia est. Multi enim habentes non amant, multi non habentes amant. Item, alii et habent et amant, alii nec habere nec amare se divitias saeculi gaudent, quorum tutior status est, cum Apostolo dicentium: Nobis crucifixus mundus est, et nos mundo ".

In his Rabanus expresse insinuat, opus perfectionis esse magisque securum et Christo crucifixo conforme in carentia rerum et pecuniarum vivere in extrema paupertate.

14. Hoc ipsum et Apostolus ad Corinthios persuadet: Scitis, inquit, gratiam Domini nostri Iesu Christi, quoniam propter vos egenus factus est, cum dives esset, ut illius inopia vos divites essetis. Et in hoc consilium do. Super quo Augustinus in originali : "Factus est, inquit, egenus in tantum , ut non haberet quod habent vulpes. Et in hoc consilium do, subauditur, ut eius paupertatem imitemini ". Idem quoque in libro de Bono coniugali : Non ideo malum est iustum aut Prophetam in domo sua suscipere, quia nec domum habere debet, ut quod melius est faciat qui vult ad perfectum Christum sequi ". In quo Augustinus aperte declarat, quod alieno suscipi tecto ei maxime competit, qui perfecte Christum imitari cupit. - Huic consonat quod dicit Chrysostomus super Ioannem homilia decima nona : Omnia agamus, per quae Christum imitemur. Quid igitur Christus ait: " Vulpes foveas habent, et volucres caeli nidos, Filius autem hominis non habet, ubi caput reclinet ". Idem super Matthaeum homilia nona : Si ab honore quidem, qui in inferioribus est palatiis, pecuniae nos expulerint , contemptibiles erunt: caelorum autem rege per singulos dies clamante et dicente, quia difficile est cum illis caelum intrare, non proiiciemus omnia et non desistemus ab omnibus rebus, ut cum libera facie regnum ingrediamur "?

15. His concordat Hieronymus ad Heliodorum : " Nolo, te huius peregrinationis terreat difficultas: qui in Christum credis et eius crede sermonibus: Primum quaerite regnum Dei, et haec omnia adiicientur vobis. Non pera tibi sumenda, non virga: affatim dives est qui cum Christo pauper est ".

Idem ad Rusticum monachum : " Si habes substantiam, vende et da pauperibus; si non habes, grandi onere liberatus es, nudum Christum nudus sequere. Durum, grande, difficile, sed magna sunt praemia ". Constat autem, quod duritia et difficultas non est, cum proprietas rerum contemnitur, nisi penuria comitetur.

Ad hoc ipsum spectat quod dicit Gregorius Nazianzenus in Apologia sua libro secundo : " Sed paupertatem, inquit, et penuriam exprobrabunt. Istae sunt divitiae meae. Ista me non solum gloriantem, sed etiam arrogantem facit. Videor enim mihi hoc audire ab inimicis, quia vestigiis illius incedam, qui propter nos pauper factus est, cum dives esset: atque utinam exuere me possem istis panniculis, quibus circumdari videor, ut nudus effugerem spinas saeculi, quae retinent et revocant pergentes ad Deum". Haec sanctus Gregorius.

His consonat quod dicit Bernardus : " Habetur in Evangelio et perfectionis consilium et remedium infirmitatis. Nolite thesaurizare vobis thesauros in terra: haec perfectio est, siquidem Filius hominis, ubi caput reclinaret, non habebat. Petro et Ioanni nec argentum nec aurum erat. Paulus simplici victu vesti tuque contentus, haec ipsa labore manuum acquirebat. Sed non omnes capiunt verbum hoc sicut nec consilium castitatis ". Hucusque Bernardus.

Gennadius quoque de Ecclesiasticis Dogmatibus : " Bonum est, inquit, facultates cum dispensatione pauperibus erogare, sed melius est pro intentione sequendi Dominum semei donare, et absolutum sollicitudine , egere cum Christo ". Sed qui habet, unde sustentetur proprie non dicitur egere: nam de illis quibus erant omnia communia, in Actibus dicitur: Nec erat quisquam egens inter eos.

Postremo, ut clare nobis innotescat, quae sit abrenuntiationis forma perfectior; attendendum quod dicit Beda super illud Marci : Relictis omnibus, secutus est eum: " Perfectam nobis abrenuntiationis saeculi formam tribuit, dum non solum lucra reliquit vectigalium, sed et pericula contempsit. Tanta enim cupiditate sequendi Dominum ductus est, ut in nullo prorsus huius vitae respectum vel cogitationem sibimet reservaverit ".

16. Per haec sacrorum doctorum testimonia tam manifesta quam certa et alia plurima, quae causa prolixitatis vitandae reticentur ad praesens, irrefragabili potest ratione concludi, quod Christum et Apostolos imitari non solum quoad abdicationem proprietatum , verum etiam quoad extremam temporalium rerum penuriam, quae consistit in carentia possessionum et pecuniarum, non solum est licitum, sed et laudabile et perfectum. Non tamen ex hoc debet vel potest inferri, quod abdicatis rerum proprietatibus, possidere aliquid in communi sit imperfectum, quia, sicut perfectae castitatis diversi sunt modi, quorum variis praerogativis sancta mater Ecclesia tanquam ornamentorum varietate decoratur , sic et in modis perfectae paupertatis intelligendum est, quamquam non sit per omnia simile hinc et inde, sicut diligenter consideranti est evidens.

17. His autem non obstat praeallegatorum vita Sanctorum, qui communia possederunt, quasi non debuerint aliter docere quam vivere, quia mos esse solet piis doctoribus, ut eas virtutum praerogativas, quibus carere se vident, in aliis mirentur et praedicent, sicut Hieronymus ad Pammachium scribens: " Virginitatem, inquit, in caelum fero, non quia habeo, sed quia magis miror quod non habeo. Ingenua enim et verecunda confessio est, quo ipse careas in aliis praedicare. Nunquid, quia gravi corpore terrae haereo, avium non miror volatus "? Haec Hieronymus.

Cui etiam Chrysostomus consonat homilia octava super Matthaeum , qui Aegyptios monachos laudans, ait: " Nunc veniens in eremum

Aegypli, paradiso hanc meliorem videbis effectam. Etenim est videre ubique regionis illius Christi exercitum et regalem gregem et superiorum virtutum urbanitatem ; existentia enim omnia exuti et mundo omnino crucifixi, et ultra rursus procedunt corporis operatione ad indigentiam eibum sumentes. Neque enim, quoniam ieiunant et vigilant, vacare per diem dignum aestimant, sed noctes quidem sacris hymnis et vigiliis, dies in orationibus et manuum operationi bus consumunt, apostolicum imitantes zelum. Verecundemur igitur omnes, et divites et inopes, cum illi, nil penitus habentes nisi corpus et manus suas, cogant et litigent impensas hinc indigentibus invenire, nos autem, decem millibus intus reconditis, neque superflua ad hoc tangimus ". Haec Chrysostomus, qui ut doctor sanctus et verax, quasi ad sui et aliorum sibi similium verecundiam paupertatis excellentiam in monachis Aegypti commendat. 18. Simile per omnia sacer dicit Ambrosius : " Christus, ait, Dominus noster sacerdotibus suis quid praecepit audiamus: Qui non renuntiaverit omnibus, quae possidet, non potest meus esse discipulus. Contremisco haec dicens. Meus enim primo omnium, meus, inquam, ipse accusator existe, meas condemnationes loquor. Negat Christus, suum esse discipulum, quem viderit aliquid possidentem, et eum qui non renuntiat omnibus, quae possidet. Et quid agimus? Quomodo haec autem ipsi legimus aut populis exponimus, qui non solum non renuntiamus his quae possidemus, sed acquirere volumus ea quae nunquam habuimus, antequam veniremus ad Christum? Nunquid nam, quia nos redarguit conscientia, tegere, non proferre quae scripta sunt possumus? Nolo duplicati criminis esse reus: confiteor et palam, audiente populo, confiteor, haec scripta esse, etiam si nondum implesse me novi. Sed ex hoc saltem commoniti, festinemus implere, festinemus transire a sacerdotibus Pharaonis, quibus terrena possessio est, ad sacerdotes Domini, quibus in terra pars non est,

quibus portio Dominus est. Talis enim erat et ille qui dicebat: Tanquam egentes, multos autem locupletantes, ut nihil habentes, et omnia possidentes: Paulus hic est, qui in talibus gloriatur". His sacri doctoris veracibus et humilibus verbis nihil expressius ad propositum dici potest.

19. Et beatus Papa Gregorius tertio Dialogorum , viri mirabilis Isaac vitam describens, ait: " Servus omnipotentis Domini, egressus urbem non longe, desertum locum reperit ibique sibi humile habitaculum construxit, ad quod dum multi pergerent, exemplo illius aeternae vitae accendi desiderio coeperunt atque sub eius magisteria in omnipotentis se Domini servitium dederunt. Cumque ei crebro discipuli innuerent, ut pro usu monasterii possessiones, quae offerebantur, acciperet, ille sollicitus suae paupertatis custos fortem sententiam tenebat, dicens: Monachus, qui in terra possessionem quaerit, monachus non est. Sic quippe metuebat paupertatis suae securitatem perdere, sicut avari solent divites perituras divitias custodire ". Haec Gregorius, qui, cum monachus et ipse in monasterio, quod possessionibus dotaverat, vitam duxisset , communes tamen possessiones recusantem miratur et laudat. Ac per hoc impiae praesumtionis esse convincitur virtutem non habitam spernere, ut, si cuiusvis docentis vita extremae paupertati non per omnia consonat, ipsius doctrina pauperum perfectioni repugnando contradicat.

20. Nequaquam igitur a praedictis discordat illud Augustini verbum, quo contra Adimantum Manichaeum praefatum de paupertatis forma mandatum datum Apostolis dicit spiritualiter esse perscrutandum, vel, ut alibi dicit, permissive intelligendum. Nam cum Marcus dicat expresse, quod praecepit eis, ne quid tollerent in via, et ipse una eum aliis expositoribus, sicut ex praemissis claret, intelligendum ad litteram doceat: si hoc simpliciter alibi negaret, et evangelicae veritati et Sanctorum doctrjnae simul ac suae contrairet. Quod de tanto dici doctore piae catholicorum aures abhorrent.

Attendendam est ergo, quod cum Apostoli fuerint primi fundatores religionis christianae et professores perfectionis excelsae, professores, inquam, et sicut privatae personae et sicut exemplaria.quaedam, praedicta Domini verba intelligere possumus, eis esse dicta tanquam fundatoribus cbristianae religionis; et sic intelliguntur extendi ad omnes. Sed non omnes Christiani arctantur, ut hanc vitae regulam teneant, sicut Manichaei falso dogmatizant: ideo contra ipsos loquens haereticorum malleus Augustinus ostendit, quod haec verba spiritualiter intelligenda sunt, si sic accipiantur tanquam omnibus sint praecepta.

Possumus etiam intelligere, praedicta verba dicta fuisse Apostolis tanquam exemplaribus perfectionis ; et sic intelliguntur per modum consilii, quod de se non obligat, nisi eos qui hanc vivendi formam voluntarie profitentur et vovent.

Intelligere possumus insuper dicta fuisse Apostolis sicut certis personis primisque praedicatoribus evangelicae legis ; et sic, cum duo insinuentur in verbis illis, videlicet abdicatio temporalium et receptio stipendiorum, primum intelligitur fuisse praeceptum, sicut dicit textus et Glossa. Unde Beda : " Missis ad praedicandum discipulis, ne quid tollerent in via, praecepit ". Secundum autem non fuisse praeceptum, sed concessum sive permissum. Unde Glossa super illud Lucae : In eadem domo manete etc.: " Qui saccum et peram prohibuit sumtus ex praedicatione concedit ".

Et Rabanus super Matthaeum: " Claret autem, hoc Dominum non ita praecepisse, tanquam evangelistae vivere aliunde non debeant, quam eis praebentibus, quibus annuntiant Evangelium; alioquin contra hoc praeceptum fecit Apostolus, qui victum de manuum suarum laboribus transigebat: sed potestatem dedisse, in qua scirent ista sibi deberi. Cum autem potestas datur, licet cuique non uti et tanquam de iure suo cedere ". Haec Rabanus.

Ex his manifeste colligitur, quod praedicta Domini verba iuxta considerationes praemissas intelligi possunt et spiritualiter et ad litteram et ut consulta et ut praecepta et ut permissa. Propter quod omnis contrarietatis calumnia de medio tollitur, si multiformis huius acceptionis intelligentia sane capiatur.

21. His etiam non obsistit illud Hieronymi ad Nepotianum , ubi dicit, quod " vivens de decimis et altaris oblatione sustentatus, nudam crucem nodus sequitur ", tanquam perfectae paupertatis summa consistat in vivendo de decimis et oblationibus, sicut sacerdotes et clerici vivunt.

Est enim multiplex gradus et differentia nuditatis, et alia quidem est cordis, alia cordis et corporis. Nuditas cordis est per. exspoliationem spiritus ab omni perverso affectu avaritiae et cupiditatis. Et de hac Gregorius in homilia : " Nudi cum nudo luctari debemus, quia, si vestitus quisque cum nudo luctatur, citius ad terram dejicitur, quia habet, unde teneatur ". Hoc quidem intelligitur generaliter dictum omnibus Christianis.

22. Nuditas autem cordis et corporis triplicem habet gradum. Nam quaedam est magna, quae attenditur in abiectione omnis superfluitatis et proprietariae possessionis. Et haec, quamquam non sit de necessitate, est tamen de congruentia status et ordinis clericalis. Et de hac Hieronymus ad Nepotianum : " Si autem ego pars Domini sum et funiculus hereditatis eius, nec accipio partem inter ceteras tribus, sed quasi levita et sacerdos vivo de decimis, et altari deserviens, altaris oblatione sustentor, habens victum et vestitum, his contentus ero et nudam crucem nudus sequar ".

Est et alia nuditas maior, quae non solum consistit in his, verum etiam in abdicatione potestatis possidendi proprium et abnegatione propriae voluntatis: et haec competit regularibus et coenobitis, de qua Hieronymus ad Heliodorum ait: " Nolo pristinarum necessitudinum recorderis ; nudos amat eremus ". Nudos intelligit non.solum a facultatum appropriatione, verum etiam a propria voluntate, iuxta illud Bernardi de Colloquio Simonis et Iesu : " Age ergo, et qui relinquere omnia disponis, te quoque infer relinquenda numerare memento, immo vero maxime et principaliter abnega temetipsum, si deliberas sequi eum qui exinanivit propter te semetipsum ".

Est et tertia nuditas, quae consistit in his quae praedicta sunt et insuper in abdicatione omnis transitoriae facultatis cum penuria et indigentia opportuaae sustentationis, et haec competit Apostolis et apostolicis viris, et de hac super illud Matthaei : Qui polum dederit uni ex minimis istis calicem aquae frigidae tantum in nomine discipuli non perdet mercedem suam: Glossa: " Minimi sunt qui nihil penitus habent in hoc mundo ". Tales fuerunt Apostoli. Unde Hieronymus ad Exsuperantium ait: " Nemo Apostolis pauperior fuit et nemo tantum pro Domino dereliquit. Vidua illa in Evangelio paupercula, quae duo minuta misit in gazophylacium, cunctis praefertur divitibus, quia totum, quod habuit, dedit ". Haec Hieronymus. Si igitur haec vidua iuxta testimonium Domini totum dando nihil sibi reservavit, in extrema se nuditate constituit.

23. Ad hanc nuditatem aspirabat illa nobilis vidua Paula, de qua Hieronymus in laudem ipsius : " Hoc habuit voti, ut mendicans ipsa moreretur et unum nummum filiae non dimitteret et in funere suo aliena sindone involveretur ". Eiusdem quoque felicem describens obitum, ait: " Testis est Iesus, ne unum quidem nummum ab ea derelictum. Quid hac virtute mirabilius, feminam nobilissimae familiae , magnis quondam opibus, tanta fide omnia dilargitam, ut ad egestatem ultimam perveniret? Iactent alii pecunias in corbonam funalibusque aureis dona pendentia: nemo plus dedit pauperibus, quam quae sibi nihil reliquit". Haec Hieronymus, qui ad hanc nuditatem tanquam summe perfectam hortatur Hedibiam, in epistola , quam ad eam scribens, ait: " Vis esse perfecta et in primo stare fastigio dignitatis? Fac quod fecerunt Apostoli. Vende omnia, quae habes, et da pauperibus et sequere Salvatorem et nudam solamque crucem nuda sequaris et sola ".

In his manifestius asserit, quod ea paupertas ad perfectionis attingit fastigium, qua quis expressius et conformius nuditatem crucis amplectitur et nudum Crucifixum imitatur.

24. Illud autem Gregorii verbum, quo dicit, censum non esse in culpa, sed affectum, nequaquam est praemissis contrarium, si recte intelligatur. Si quis enim hoc sentiat, quod census in culpa sit causaliter vel formaliter, cum Manichaeo errat, et hoc Gregorius reprobat. Si quis autem intelligat, censum esse culpae occasionem, a sententia veritatis non deviat, cum et ipsa Veritas dicat in Marco : Quam difficile, qui pecunias habent in regnum Dei introibunt. Nullo enim modo pecunia impedimentum difficultatis Dei regnum intrare volentibus praestat, nisi quia vel est occasio inclinationis ad malum, vel distractionis a bono.

Hoc Sanctorum testimoniis clare monstratur. Quod enim divitiae habentibus ipsas occasio sint cupiditatis in libro de Officiis dicit Ambrosius: " Feralis, inquit, avaritia, illecebrosa pecunia, quae habentes contaminat, non habentes non iuvat. Esto tamen, ut aliquando iuvet pecunia inferiorem et ipsum desiderantem, quid ad alios, si sit ille copiosior, qui habet? Nunquid idcirco honestior, quia habet quo honestas plerumque amittitur "?

Cui et Bernardus concordat de Colloquio Simonis et Iesu : " Haec fugiendarum divitiarum praecipua causa est, quod vix aut nunquam sine amore valeant possideri. Limosa siquidem et glutinosa nimis, non solummodo exterior, verum etiam interior substantia nostra videtur, et facile cor humanum omnibus, quae frequentat , adhaeret ".

His consonat Augustinus super Psalmum centesimum vigesimum secundum dicens: " Non sunt istae verae divitiae, sed mendicitas, quia quanto magis abundant, tanto magis crescit inopia avaritiae. Non sunt verae divitiae, quae plus augent cupiditatem ei qui eas possidet ".

25. Quod autem sint occasio vanitatis atque superbiae, Augustinus de Lapsu mundi : " In divitiis nil tam cavendum est quam superbiae morbus. Qui enim non habet divitias, non habet amplissimas facultates non habet, unde se extollat ". Idem de Verbis Domini : " Nihil est, quod sic generent divitiae, quomodo superbiam. Omne granum, omne germen habet vermem suum. Vermis divitiarum superbia est ".

Quod vero sint occasio distractionis, manifeste insinuat Gregorius primo Moralium : " Solet, inquit, rerum abundantia tanto a timore divino mentem solvere, quanto hanc exigit diversa cogitare. Nam dum foris per multa spargitur, stare in intimis fixa prohibetur ". Idem in homilia super illud Lucae : Exiit qui seminat etc.: " Si nos, inquit, vobis semen verbum, agrum mundum, volucres daemonia, spinas divitias significare diceremus: ad credendum nobis mens forsitan vestra dubitaret. Unde et idem Dominus per semetipsum dignatus est exponere quae dicebat. Quis enim unquam mihi crederet, si spinas divitias interpretari voluissem? maxime cum illae pungant, istae delectent ; et tamen spinae sunt, quia cogitationum suarum punctionibus mentem lacerant, et cum usque ad peccatum pertrahunt, quasi inflicto vulnere cruentant ".

26. Si quis igitur praemissa diligenter attendat, indubitanter advertet, quod quamvis census formaliter seu causaliter non sit in culpa , est tamen frequens occasio culpae, distrahendo a bonis et inclinando ad mala. Propter quod opes a Salvatore spinis comparantur et ab Ambrosio illecebrosae dicuntur. Nam cum, sicut ex praemissis apparet, vim rationalem distrahant, irascibilem extollant et concupiscibilem nostram illiciant, non solum sunt illecebris, sed et periculis plenae. Unde Augustinus de Lapsu mundi : "Divitiae ipsae, quas putatis plenas esse deliciarum, pleniores sunt periculorum ". Cum itaque perfectionis sit non solum peccata vitare, verum etiam peccatorum occasiones et bonorum impedimenta ad plenum succidere, dicente Gregorio in Moralibus , quod " solus ille in illicita non cadit, qui se a licitis caute restringit " ; liquido claret, quod quamvis possessiones et pecunias habere de se non sit peccatum, sed licitum, est tamen eas abdicare et voluntarie pro Christo eis carere perfectum.

27. Quodsi forte quis dicat, occasionem hujusmodi a temporalibus rebus imperfectis dari mentibus, non perfectis, quasi magis competat statui imperfectorum divitias fugere eisque carere ; vitae Iesu Christi eiusque doctrinae adversatur aperte. Neque enim secundum hoc perfectissimus debuisset Christus carere divitiis neque hoc docuisset perfectos, cum tamen dixerit : Si vis perfectus esse, vade, vende omnia, quae habes etc. Nunquid Apostoli perfecti non erant, quibus dictum est: Nolite possidere aurum? Quod verbum tractans Ambrosius in libro de Officiis , ait: " Nolite possidere aurum et argentum neque pecuniam: quo velut falce pullulantem in pectoribus humanis succidit avaritiam ".

Super eundem quoque sermonem Chrysostomus homilia trigesima secunda : " Non dixit: Nolite accipere vobiscum aurum, sed, si aliunde possibile est accipere, fugite perniciosam hanc aegritudinem. Etenim multa per hoc emendabat ". Ex his datur intelligi, quod propter vitandam occasionem avaritiae fuit Apostolis interdicta pecunia, cum tamen essent perfecti.

28. Verum est quidem, quod census perfectis non tam vehemens nec tantorum est peccatorum occasio, sed quia quantumlibet parva intellectus distractio vel illectio appetitus vitiosa mentibus perfectorum ad aeterna suspensis magis est dissona, quam longe maior imperfectis circa filiorum educationem et curam rei familiaris occupatis: hinc est, quod perfecta temporalium rerum abdicatio perfectis consulitur, non imperfectis, nisi velint esse perfecti. Nam cum ipsis imperfectis sufficiat peccata maiora vitare per mandatorum observantiam, perfectis tamen competit etiam superfluas cogitationes a mente rescindere, sicut et Gregorius secundo Moralium docet, spiritualiter exemplificans Nazaraeorum ritum perfeetionisque figuram: " Devotione, inquit, completa, caput Nazaraeus radere capillosque in igne sacrificii ponere iubetur, quia tunc ad perfectionis summam pertingimus, cum sic exteriora vitia vincimus, ut etiam cogitationes superfluas a mente resecemus, quas nimirum igne sacrificii concremare est flamma eas divini amoris incendere, ut totum cor in Dei amore ardeat, et cogitationes superfluas concremans quasi Nazaraei capillos, devotionis perfectione consumat ".

29. Illa quoque promissio centupli praedeterminatis non obviat, quoniam ad spiritualia bona refertur , sicut dicit Hieronymus super Matthaeum et etiam Rabanus quasi eisdem verbis utentes: " Occasione, inquiunt, buius sententiae quidam introducunt mille annos post resurrectionem, dicentes, nobis tunc centuplum omnium rerum, quas dimisimus, et vitam aeternam esse reddendam, non intelligentes, quod si in ceteris digna sit retributio, in uxoribus appareat turpitudo, ut qui unam pro Domino dimiserit centum accipiat in futuro. Sensus igitur iste est: qui carnalia pro Salvatore dimiserit spiritualia recipiet, quae comparatione et merito sui ita erunt, quasi parvo numero centenarius numerus comparetur ".

Cui etiam consonat Gregorius super Ezechielem homilia sexta : " Neque enim sanctus vir ideo terrena deserit, ut haec possidere in hoc mundo multiplicius possit ; sed per centenarium numerum perfectio designatur, quia, quisquis pro Dei nomine temporalia contemnit, hic perfectionem mentis recipit, ut ea non appetat, quae contempsit. Centies itaque recipit quod dedit qui, perfectionis spiritum accipiens, terrenis non indiget, etiamsi haec non habet ". Hucusque Gregorius. - His consentit Bernardus in sermone illo de beato Petro : Dixit Simon Petrus ad Iesum, dicens: " Quid est centuplum istud, fratres, nisi consolationes, visitationes primitiaeque spiritus, qui super mel dulcior est " ? Et post pauca: " Non est pater aut mater, non domus aut ager est, non cibus aut vestis, non denique terrenum aliquid aut corporale, sed plane his omnibus est delectabilius, super omnia haec dulcius, universis his iucundius est, et quaecumque desiderantur in hoc saeculo nequam, huic non valent comparari ".

30. Quodsi forte quis pertinaciter obsistat tam per textum Marci quam per Augustinum contra Adimantum, asserens, bona temporalia repromissa fuisse a Christo: respondebimus, promissionem donationis et receptionis hujusmodi debere intelligi per modum caritativae communionis, non per modum possessionis. Unde Beda super illud Marci : Nemo est, qui reliquerit domum etc.: " Quia nimirum a fratribus atque consortibus propositi sui, qui ei spirituali glutino colligantur, multo gratiorem etiam in hac vita recipiet caritatem ". Cui consonat et Glossa ibidem: " Omnes Sancti et quaecumque habent communicantur ei ". Et Augustinus contra Adimantum : " Fideli totus mundus divitiarum est ". - Vel certe intelligendum est per modum cuiusdam caelestis provisionis, contra Manichaeos, qui dicebant, haec temporalia bona a tenebrarum principe fuisse creata et ab illo solo repromitti et dari, a Christo autem inhiberi. Ideo hic promittuntur a Domino ad hereticorum confutandam perfidiam et a cordibus fidelium diffidentiam omnem tollendam. Unde super illud Matthaei : Haec omnia adiicientur vobis, Glossa: " Omnia sunt filiorum, et ideo haec omnia adiicientur etiam non quaerentibus, quibus, si subtrahantur , ad probationem est, si dentur, ad gratiarum actionem ". Et Augustinus super illud Ioannis : Vado piscari: " Cur non invenit aliud, unde viveret, cum Dominus promiserit dicens: Primum quaerite regnum Dei, et haec omnia adiicientur vobis? Prorsus etiam sic Dominus quod promisit implevit. Nam quis alius pisces, qui caperentur, apposuit "?

31. Constat igitur, promissionem huiusmodi per modum provisionis debere intelligi ad tollendum diffidentiam, non per modum augmentationis temporalis substantiae, quia hoc non esset cupiditatem abscindere, sed augere. Unde Chrysostomus super Matthaeum homilia sexagesima tertia : " Nihil ita sedat cupiditatis sitim, sicut desistere a lucrandi concupiscentia, sicut amaram choleram abstinentia et evacuatio. Facilius est enim, homines existentes volare, quam adiectione pluris quiescere facere desiderium ".

Et Augustinus in libro octoginta trium Quaestionum : Caritatis venenum est spes adipiscendorum temporalium ". Si ergo Christus multiplicationem temporalium per modum possessionis discipulis suis promitteret, caritatem in eis perimeret potius, quam augeret , dum possessionis terrenae centuplicatione promissa temporalium bonorum affluentiam sperandam doceret potius quam spernendam. Quod impium est sentire de Christi doctrina.

32. Modus etiam apostolicae vitas praedeterminatis non adversatur, sed consonat. Quamvis enim legatur in Actibus , quod multitudini credentium erant omnia communia, et quod rerum venditarum pretia ponebantur ad pedes Apostolorum; nequaquam est intelligendum, quod Apostoli proprium aliquid vel commune possederint, quia communitas illa non refertur ad Apostolos, sed ad turbam, sicut et Glossa ibidem insinuat: Discernit, inquit, ordinem doctorum et auditorum. Nam multitudo credentium, rebus spretis, copula caritatis invicem iungebantur: Apostoli vero, virtute fulgentes, mysteria Christi pandebant ". Haec Glossa, quae per ipsum textum declarat, quod sicut illa rerum communitas erat turbarum, sic et signorum virtus erat Apostolorum. Nec huic repugnat, quod sequitur , ante ipsorum pedes pretia fuisse posita, quia, ut dicit Hieronymus ad Demetriadem , hoc fiebat, " ut docerent, pecunias esse calcandas ", vel certe, ut se ac sua apostolicae dispositioni committerent, sicut docet Ambrosius super Epistolam secundam ad Corinthios , ubi de Apostolis loquens dicit: Quantum ad praesentem vitam pertinet, pauperes videbantur, sed spirituales divitias credentibus largiebantur, egeni in terris, in caelis divites, ut nihil habentes, omnia autem possidentes. Hoc enim fuit in Apostolis gloriosum, ut sine sollicitudine et nomine possidendi non solum ea quae in possessionibus erant, sed etiam eorum dominos possiderent ". Haec Ambrosius, in quibus insinuat, quod Apostolis in sua egestate manentibus, eorum dispositioni quoad res et personas primitiva illa Ecclesia suberat; hanc tamen rerum dispositionem maluerunt committere aliis, sicut in Actibus consequenter legitur: Non est aequum, nos relinquere verbum Dei et ministrare mensis: quod quidem dixerunt, ut distractionem ministrandi refugerent, non quia per illud ministerium aliquid possiderent. Unde et Petrus in eadem urbe, ubi haec fiebant, pauperi eleemosynam a se petenti respondit : Argentum et aurum non est mihi: ubi Glossa: " Memor illius praecepti: Nolite possidere aurum neque argentum, pecuniam,

quae ad pedes Apostolorum ponebatur, non sibi recondebat, sed ad usus pauperum, quia sua patrimonia reliquerant ".

33. Hanc etiam paupertatis formam et Ioannes servavit Evangelista cum discipulis suis, inter quos duobus, qui magnas reliquerant opes, prae nimia egestate tentatis, sicut scribitur in eius Legenda , ait: " Nunquid non valet manus Domini, ut faciat servos suos divitiis affluentes? Sed in hoc certamen statuit animarum, ut sciant, se aeternas habituros divitias, qui pro eius nomine temporales opes habere noluerunt ".

Eandem paupertatis districtionem et Thaddaeus servavit Apostolus, sicut scribitur libro primo Ecclesiasticae Historiae , quod cum post Christi ascensionem Abgarus rex, sanatus a praefato Apostolo, praeciperet, eidem dari aurum et argentum, ille non accepit, dicens: " Si nostra reliquimus, quomodo accipiemus aliena "? Sed et Apostolus Paulus de se simul et aliis Apostolis ait ad Corinthios : Usque in hanc horam et esurimus et sitimus et colaphis caedimur et instabiles sumus ; ubi Glossa: " Usque in hanc horam, id est continue ". Et alibi ad Corinthios: In fame et siti, in frigore et nuditate. Hanc penuriosam vitam duxisse Apostolum non ad tempus, sed continue, et praefata Glossa insinuat, et superius allegata Chrysostomi de Laudibus Pauli auctoritas confirmat. Si quando igitur dicit, se habere omnia et abundare nec debet nec potest intelligi quantum ad opulentiam sive affluentiam rerum, sed quantum ad sufficientiam mentis. De qua Augustinus in libro de Beata Vita " Nullus perfectus aliquo eget, et quod videtur corpori necessarium sumet, si affuerit: si non affuerit, istarum rerum non frangetur inopia ".

34. Quodsi forte quis dicat, Apostolum aliquas secum tulisse pecunias, quia periculis se dicit expositum fuisse latronum; aperte contrariatur Ambrosio, qui, praefatum locum tractans, in originali sic ait: " Cum in civitate eum diabolus occidere non posset, latrones sibi excitabat in via, cum tamen nihil ferret, quod latrones cuperent ".

Haec sacer Ambrosius ; cui et Chrysostomus consonat de Laudibus Pauli : " Iob, cum oves et boves haberet innumeras, erat in pauperes liberalis. Paulus vero, nil amplius corpore suo possidens, de hoc ipso sufficienter indigentibus ministrabat ". Miram Pauli ex hac laude perpendere valemus inopiam, cum nil praeter corpus haberet, ac per hoc nihil, quod latro cupere posset: miram nihilominus affluentiam, cum non solum sibi sufficeret, verum etiam in alios abundaret.

33. Denique nec loculorum Christi ad praefatam perfectionis formam ulla invenitur dissonantia, si quomodo et quare ipsos habere dignatus fuit, pia mentis attentione pensetur. Nam Unigenitus Dei, cum dives esset in omnes, pro nobis adeo factus egenus , ut alieno cibo vesceretur, non sine magna dispensatione superni consilii loculos fecit deferri, quorum tamen custodiae illum deputavit discipulum, quem furem ac proditorem praesciebat esse futurum. Habuit enim Christus loculos ad consolandum infirmos, ad refellendum improbos et ad informandum perfectos.

Unde et hujusmodi actus, scilicet habere loculos, in Christo respectu infirmorum fuit condescensivus, ad consolandum scilicet eos qui propriis loculis carere non volunt, sicut Augustinus ait in libro de Opere monachorum : " Dominus more misericordiae suae infirmioribus compatiens, cum ei Angeli possent ministrare, loculos habebat, quibus mitteretur pecunia, quae conferebatur utique a bonis fidelibus eorum victui necessaria; quos loculos Iudae commendavit ".

36. Respectu autem impiorum fuit actus commonitorius, primo quidem ad refellendum haereticos, qui loculos reprobant et detestantur. Unde Augustinus super Ioannem homilia quinquagesima : " Quare loculos habuit, cui Angeli ministrabant, nisi quia Ecclesia ipsius loculos habitura erat "? Unde et loculos habebat, ut doceret, non esse peccatum loculos habere. In his Augustinus Manichaeorum refellit impietatem, condemnantium Ecclesiae statum propter rerum temporalium possessionem.

Secundo commonitorius fuit ad deterrendum avaros, qui loculos concupiscunt, quia nullus de Christi discipulis periit, nisi qui loculos portavit . Quamquam enim ad mitigationem cupiditatis Dominus Iudae loculos commisisset, ipse tamen adeo igne cupiditatis exarsit, ut ipsum Dominum pretio parvo venundaret. Unde Chrysostomus super Ioannem homilia sexagesima quinta : " Si vero quis scrutabitur: quid furi existenti loculos commisit pauperum et dispensare fecit avarum existentem? Ut omnem abscinderet occasionem. Etenim sufficientem habebat ex loculo concupiscentiae mitigationem: sed propter nequitiam multam, quam volebat comprimere Christus, multa condescensione ad eum utens, non incusabat surripientem, obstruens perniciosam concupiscentiam et omnem auferens occasionem ". Hucusque Chrysostomus, aperte declarans, quod non penuria paupertatis, sed nequitia cupidae mentis causa fuit tantae impietatis.

37. Respectu vero perfectorum fuit actus informativus. Siquidem quantum ad modum habendi forma fuit perfectionis in ecclesiasticis personis, maxime coenobitis, ut ad exemplum Christi et discipulorum eius nullus sibi quidquam appropriet, sed habeant omnia in communi. Unde Augustinus homilia sexagesima secunda super Ioannem: " Habebat Dominus loculos, et a fidelibus oblata conservans, suorum necessitatibus et aliis indigentibus tribuebat: tunc primum ecclesiasticae pecuniae forma est instituta, ut intelligeremus, quod praecepit, non cogitandum esse de crastino, non ad hoc fuisse praeceptum, ut nihil pecuniae servaretur a Sanctis, sed ne Deo propter ista serviatur ". Haec Augustinus, qui formam regulariter viventium describens, sicut habetur Causae duodecimae quaestione prima , ait: " Cum linius nostrae congregationis fratres non solum facultatibus, sed etiam voluntatibus propriis in ipsa ordinis susceptione renuntiaverint: certum est, eos nihil habere, possidere, dare vel accipere sine superioris licentia debere ".

38. Quantum autem ad modum dispensandi forma fuit perfectionis in Ecclesiae praelatis, ut exemplo Christi ecclesiastica bona dispensent ad sustentationem ministrorum Ecclesiae et ad pauperum relevandas miserias. Unde Chrysostomus super Ioannem homilia septuagesima prima , de loculis Christi loquens, quaestionem proponit: " Qualiter, inquit, non peram, non virgam, non aes iubens deferre, marsupium ferebat " ? Et respondens subdit: " Ad inopum ministerium, ut discas, quoniam valde pauperem et crucifixum linius oportet partis multam facere procurationem. Multa enim ad nostram dispensans doctrinam agebat ". In his ostendit Chrysostomus, quod viris perfectis competat, miserabilium personarum gerere caram, quod maxime locum habet in praelatis Ecclesiae, quorum perfectioni consonat , ut et spiritualiter et etiam temporaliter pascendis sibi commissis gregibus intendant. Unde Prosper in libro de Vita contemplativa : " Scientes viri sancti, nihil aliud esse res Ecclesiae nisi vota fidelium et pretia peccatorum et patrimonia pauperum, non eas vindicaverunt in usus suos ut proprias, sed ut commendatas pauperibus erogaverunt. Hoc est possidendo contemnere, non sibi, sed aliis possidere et nec cupiditate habendi Ecclesiae facultates ambire, sed pietate subveniendi eas suscipere, et quod habet Ecclesia cum omnibus nihil habentibus habere commune nec aliquid inde eis qui sibi sufficiunt de suo, erogare, cum nihil aliud sit habentibus dare quam perdere ".

39. Quantum vero ad modum utendi forma fuit perfectionis ipsis Apostolis ac ceteris hujusmodi paupertatem professis, ut, cum ex amore paupertatis semper carere loculis cupiant, solum quando apertae necessitatis urget articulus, loculos ferant Ipse siquidem Christus sustentabatur a suscipientibus vel a mulieribus comitantibus eum, sicut in Luca scribitur, quod ibant cum eo mulieres, quae ministrabant ei de facultatibus suis. Cum tamen per Samariam transivit, in qua quidem civitate, ut dicit Evangelista, hospitium habere non potuit, de loculis vixit, sicut dicitur in Ioanne, quod discipuli abierant in.ciuitatem, ut cibos emerent. Unde super illud Lucae : Quando misi vos sine sacculo et sine pera, dicit Glossa: " Si per inhospitales regiones transimus, plura viatici causa licet portare, quam domi habeamus ". Constat autem, quod valde pauper est qui plura portat in via, quam habeat, ubi habitat habilatione determinata.

Quodsi forte quis dicat, perfectionis formam nullo tempore esse inlermittendam: respondet ad hoc Beda super Lucam , dicens super illud: Nunc qui habet sacculum tollat similiter et peram: " Non eadem vivendi regula persecutionis, qua pacis tempore informat. Sunt namque virtutes, quae semper obnixeque tenendae sunt, et sunt quae tempore locoque provida sunt discretione mutandae. Quis enim nesciat, viscera misericordiae, benignitatem, humilitatem, patientiam, modestiam, castitatem, fidem, spem, caritatem et his similia sine ulla temporum intercapedine esse servanda ? At vero famem I sitim, vigilias, nuditatem, lectionem, psalmodiam, orationem, laborem operandi, doctrinam, silentium et cetera hujusmodi, si quis semper exsequenda putaverit, non modo se borum fructu privabit, sed et notam indiscretae obstinationis incurret Magister itaque Dominusque virtutum, ut modum discretionis insinuet, missis ad praedicandum discipulis, ne quid tollerent in via praecepit , videlicet ordinans, ut qui Evangelium annuntiant de Evangelio vivant Mortis vero instante periculo, et tota simul gente pastorem gregemque persequente, congruam tempori regulam decrevit, pecuniam scilicet victui necessariam, donec, sopita persecutorum insania, tempus evangelizandi redeat, tollere permittendo ". Haec Beda.

40. Ex praedictis igitur patenter elucet, quod omnis perfectionis splendor et speculum, Iesus Christus, ob sex rationes praefatas ac triplicem utilitatem, aggregatione quadam in perfectionis senarium consurgentem , mirabili quodam modo in habendo loculos et infirmos simplici modo consolatur et impios dupliciter arguit et perfectos tribus modis informat. In quibus et illud est omni admiratione et laude ac imitatione dignissimum, quod sic paupertatem Christus tenuit, ut statum divitum dod damnaret , sic etiam habentibus pecunias conformem se reddidit, ut summae paupertatis formam perfecte servaret. Unde super illud Matthaei : Vade ad mure, Glossa: (Dominus tantae fuit paupertatis, ut unde tributa solveret non haberet Iudas quidem communia in loculis habebat, sed res pauperum in usus suos convertere nefas duxit, id ipsum dans exemplum nobis ". Haec Glossa. Non igitur loculi Christi ad fomentum cupiditatis, sed ad exemplum pietatis et paupertatis trahendi sunt. Sicut enim in Salvatore nostro crucifixo nil fuit, quod saeculares glorias aut delicias saperet: sic nil egit, nil docuit, per quod mundi divitias appetendas esse monstraret, quin potius, ut nos ad perfectae paupertatis amorem accenderet, in buius mundi campum hostem expugnaturus ingrediens, de pauperrima Matre pauperrimus prodiit, sed et hostiam Deo Patri ut pontifex offerens, nudus in cruce pependit nec non, ut veritatis eius tanquam perfectissimae rectitudinis nequaquam discordaret medium ab extremis , tota ipsius vita caminus paupertatis fuit. Huius igitur invictissimi ducis nuditate tanquam armatura circumdati et in eo solo sperantes, qui ait : Confidite, ego vici mundum, in ipsius pauperis Crucifixi nomine hostiles excipiamus insultus.