CAPUT I.

De quadraginta specialibus causis, quare Mariae serviendum.

Causa multiplici servire Dei genitrici Debes dum vivis, post mortem vivere si vis.

Prima : quia Filius Dei, cujus omnis actio, Christiani est instructio, honorat ct magnificat matrem suam, juxta quod praecipitur, Exod. XX, 12 : Honorem patrem tuum et matrem tuam, etc. Mater enim Christi per naturam, mater est populi Christiani per gratiam. Ideo de matre sua dicit ipse Christus, Isa. lx, 7 : Domum majestatis meae, scilicet Mariam, glorificabo. Et paulo post, v. 13 : Locum pedum meorum glorificabo. Caput Christi divinitas. 1 ad Corinth. XI, 3 : Caput Christi Deus, Pedes quibus venit ad nos., humanitas, cujus locus uterus virginalis, quem scilicet locum, prout possumus, debemus honorare : quia omnia bona veniae, gratiae et gloriae nobis inde affluxerunt et affluunt incessanter. Eccle. I, 7 : Ad locum unde exeunt flumina, revertuntur, ut iterum fluant, id est, reverti debent per jugem recordationem, per debitam venerationem, per gratiarum actionem, et hoc ut iterum fluant.

Secunda : quia Spiritus sanctus Ma-

riam praecipit honorari ibi, Psal. xcviii, 5 : Adorate scabellum pedum ejus,quoniam sanctum est. (Quaere titulo, quod Maria dicitur scabellum). Hoc scabellum ad litteram adoraverunt tres Magi adorantes matrem cum filio 1 .onorare siquidem Mariam, thesaurizare est sibi vitam aeternam. Eccli.iii, 5 : Sicut qui thesaurizat, ita ei qui honorificat matrem suam, id est, Mariam. Ad Ephes. VI,2 et 3 : Honora patrem tuum et matrem tuam, quod est mandatum primum in promissione, ut bene sit tibi, et sis lonqaevus super terram. Pater noster Christus, qui nos genuit secundum quod Deus : unde, Jacob.I, 18 : Voluntarie genuit nos, etc.: et secundum quod homo peperit mirabiliter nos in doloribus passionis : unde, Joan. XVI , 21 : Mulier, id est humana Christi natura, cum parit, tristitiam habet, etc. Unde dixit, Matth. XXVI, 38 : Tristis est anima mea usque ad mortem. Mater nostra Maria, quae licet non nisi unicum filium carnaliter genuit, in eo tamen spiritualis mater effecta est magnae multitudinis filiorum, quorum primogenitus Christus . (Titulo, quod Maria mater, multa invenies de hujusmodi.)

Tertia : quia quidquid reverentiae et . honoris matri exhibetur, totum redundat in filium, et e converso. Unde, Eccli. IV, 15 : Qui serviunt ei, obsequentes erunt sancto, id est, Christo qui est sanctus sanctorum . Et eos qui diligunt illam, diligit Deus, Sicut enim qui non honorificat filium, non honorificat patrem, qui misit illum : sic e contra non honorificat filium, qui non honorificat matrem quae genuit illum. Hieronymus : " Nimirum honor maternus ejus est, qui natus est ex ea. " Idem : " Nullus honor matris alius est, nisi cum ille jure honoratur, qui nasci dignatus est ex ea, " Idem : " Nulli dubium, quin totum ad gloriam Christi pertineat quidquid digne genitrici ejus impensum fuerit ac solemniter exhibitum. " Beatus Bernardus : " Non est dubium quidquid in laudibus matris proferimus, ad Filium pertinere : et rursum cum Filium honoramus, a matris gloria non recedimus. " Ad hoc designandum beata illa mulier quae extollens vocem de turba, Luc. XI, 27, volebat Filium collaudare, dixit illi : Beatus venter qui te portavit, et ubera quae suxisti, intelligens per Spiritum sanctum in matris laudibus filium collaudati.

Item, Idem significatum est, Cantic. ii, 1, 2, ubi postquam se laudaverat filius dicens : Ego flos campi, etc, statim transit ad commendationem matris, dicens: Sicut Ulium inter spinas, sic amica mea inter filias. Quo ostendit, quod laus sua laus matris est, et e converso. Et vocat eam amicam ad ostendendum, quod sicut omnia communia sunt vere amantibus, sic laus utriusque communis est utrique, et quod post laudem filii succedit laus matris primo loco. Item, beatus lidefonsus : " Ut fiam servus devotus Filii generati, fideliter appeto fieri servus genetricis : et ut comprober servire Domino, in testimonium quaero super me dominium matris ejus. Sicut enim refertur ad dominum quod servitur ancillae, et redundat in filium quod impenditur matri, sic alternat in nutrito quod adhibetur nutrici. Sic transit honor in regem, qui defertur in famulatum reginae. "

Quarta : quia per ipsam et in ipsa et ex ipsa augetur gloria Patris et Filii et Spiritus sancti. Unde in Psalmo xlvii, 2 : Magnus Dominus, et laudabilis nimis in civitate Dei nostri, in monte sancto ejus. Licet enim in omni creatura sit Deus magnus et laudabilis nimis, tamen nominatim dicitur magnus et laudabilis nimis in civitate Dei nostri, quae est Maria, de qua dicitur : Gloriosa dicta sunt de te, civitas Dei . Alcuinus : " In hac civitate et in hoc monte magnus Dominus, et laudabilis nimis, imo audacter dico, major et laudabilior quam in omnibus creaturis : qui. enim caelo terraque non capitur, et qui mundum pugillo continet, hujus utero clausus est : et inde assumpsit, unde Patri obediens usque ad mortem exstitit: propter quod Deus exaltavit illum, et dedit illi nomen quod est super omne nomen . Dicat qui melius sentit. In nullo quippe mihi videtur major Deus, quam quod se humiliavit homo factus: nec umquam laudabilior, quam quod factus est clementior, qui omnipotentiam suam maxime parcendo et miserando manifestat. Propter hoc dicitur de Maria, I ad Corinth. XI, 7 : Mulier gloria viri est. Et, Proverb. XII, 4 : Mulier diligens corona est viro suo. "

Quinta : quia per ipsam et in ipsa et cum ipsa et ab ipsa, habet mundus et habuit et habiturus est omne bonum, id est, Christum, qui est omne bonum, et summe bonum, et sine quo nihil bonum, qui est solus bonus, unde ipse dicit, Luc. xviii, 19 : Nemo bonus nisi solusDeus. Et sine quo nemo bonus, qui omnibus omnia factus est, ut omnes salvos faceret : et qui in futuro erit omnia in omnibus , id est, sufficientia omnium. Vel, omne bonum potest dici illud triplex bonum, quod est Christus, bonum scilicet veniae, gratiae et gloriae. Ideo de Maria dicit humana natura, Sapient.VII, 11 : Venerunt mihi omnia bona pariter cum illa.

Sexta, : quia inventa Maria invenitur omne bonum. Unde ipsa dicit, Proverb. viii, 35 : Qui me invenerit, inveniet vitam, et hauriet salutem a Domino, Ecce vita gratiae in praesenti, et salus aeterna in futuro : et in his duobus consistit quidquid necessarium est. Ideo, Proverb. xviii, 22, dicitur de Maria : Qui invenit mulierem bonam, id est, Mariam, invenit bonum, et hauriet jucunditatem a Domino, jucunditatem duplicem, conscientiae hic, laetitiae in futuro.

Septima : quia diligit diligentes se, imo etiam servit servientibus suis, sicut infra ostendetur. Unde dicit, Proverb. viii, 17 : Ego diligentes me diligo. Sed quicumque diligitur a matre, diligitur et a Filio, et e converso et per consequens a tota curia caelesti. Unde, Sapient. viii, 2 : Hanc amavi, etc. (Quaere infra titulo, quod debemus dilectionem). Ideo dicit ipsa cum Filio, Joan. XIV, 21 : Qui diligit me, diligetur a Patre meo, et a Filio meo, ei ego diligam eum, etc.

Sequitur in auctoritate prima : Et qui mane vigilant ad me . Vigilandum est ad Mariani, mane gratiae, fugata nocte peccati. Item, mane, id est, novata conscientia per paenitentiam. Item, mane, ut volens ei servire prius exeat a nocte peccati. Item, mane temporis surgendum est ad celebrandum servitium ejus. Vigilant ad me, id est, propter me habendam et inveniendam. Item, ad me, id est, ad servitium meum, quod decantandum est vigilanter et attente. Unde multa miracula leguntur accidisse.

Sequitur : Invenient me . Felix inventio invenire gratiae inventricem, qua inventa invenitur omne bonum. Eccli. XXXII, 18 : Qui vigilaverint ad illum, invenient benedictionem. Ideo justus quilibet tradere debet cor suum ad vigilandum diluculo ad Dominam, per quam redemptus est et reconciliatus . Item, Sapient.VI, 15 : Qui de luce vigilaverit ad illam, non laborabit diu, vel in vacuum : assidentem enim illam foribus suis inveniet, scilicet semper paratam auxiliari et pulsantem ut intret. Unde dicit in Apocalypsi, iii, 20 : Ego sto ad ostium liberi arbitrii. Fores animae per quas ad animam intrat gratia Mariae, sunt timor et amor matris et Filii. Istis foribus assidet pietas Mariae, ut radius solis ad fenestram clausam, quae si aperiatur, statim intrat radius. Assidet etiam tamquam janitor et custos, ne diabolus vel peccatum subintrent portas nostras ad Iugulandum et depraedandum. Portae istae sunt nostri sensus exteriores : unde dictum est Ab Genes. sidebit, id est, custodiet, semen iuum, id est, viri justi, qui sunt filii Abrahae : portas, id est, quinque sensus, inimicorum suorum, id est, daemonum et vitiorum, quibus intrant ad animam jugulandam. Jerem.IX, 21 : Ascendit mors per fenestras, sensuum scilicet. Si de sapientiae foribus interrogatur, fores ejus duo testamenta. Item, Sapient.VI, 16 et 17 : Qui vigilaverit propter illam, id est, Mariam vel sapientiam adipiscendam, cito securus erit : quoniam dignos seipsa, id est, mundos et humiles, circuit quaerens. Circuit, id est, undique munit, ne aliqua parte pateat ingressus hosti : et in viis, quando videlicet imita tu r illam, ostendit se illis hilariter. Viae illius sunt humilitas, pietas, chari-

tas, veritas, et hujusmodi, de quibus ipsa cum sapientia dicit, Proverb.VIII , 32 : Beati qui custodiunt vias meas. Et de quibus dicitur, Proverb. iii, 1.7 : Viae ejus, viae pulchrae, et omnes semitae illius pacificae.

Item, De his dicit ipsa, Eccli.XXIV, 25 : In me gratia omnis viae, scilicet quae ducit ad vitam, id est, ad Filium meum, qui est vita. Custodientibus et ambulantibus per has vias ostendit Maria seipsam hilariter exeuntibus ex hoc mundo : et in omni providentia quam ipsa dat ad conservandam animam, occurret illis quasi adjutrix fidelissima.

Octava : quia summus honor, summa gloria, et summa utilitas: est servire Mariae, et de ejus esse familia. Etenim ei servire regnare est, sicut dicit Boetius de Domino. Et ejus agi fraenis summa libertas est. Unde etiam dicitur ei a Filio, imo a tota Trinitate, Isa. lx , 12 : Gens et regnum quod non servierit tibi, peribit: et gentes solitudine vastabuntur. Bene dicit, solitudine : quia destituti tantae matris auxilio, et per consequens destituuntur auxilio Filii et totius curiae caelestis. Sed vae soli : quia cum ceciderit, non habet sublevantem se . Servus autem Mariae si ceciderit, non collidetur : quia Domina misericorditer supponet manum suam : ipsa enim sola post Filium comes est, quae possit sublevare cadentem : unde dicit cum Filio, Osee IX, 12 : Vae eis, cum recessero ab eis, vastabuntur.

Maria jucunda est ab confabulandum. Unde, Sapient. viii, 9 : Erit allocutio cogitationis et taedii mei. Philosophus. : " Facundus comes in via, pro vehiculo est. " Humilis ad ministrandum : quod apparuit quando ministravit Elisabeth minori se . Dives ad exhibendum. Sapient. viii, 9 : Sciens quoniam mecum communicabit de bonis. Potens ad protegendum : unde ipsi potest secure dicere servus ejus illud Job, XVII , 3 : Pone me juxta te, et cujusvis manus pugnet contra me. Sapiens ad instruendum : quia doctrix est sapientiae Dei . Proverb. xiii, 20 : Qui cum sapientibus graditur, sapiens erit : amicus stultorum, similis efficietur. Misericors ad supportandum : unde de servo ejus dicitur in Psalmo xxxvi, 24 : Cum ceciderit, non collidetur : quia Dominus supponet manum suam,

De illis autem qui nolunt servire Mariae, vel qui peccant in eam, dicitur, Isa. xlv, 18: Confusi sunt, et erubuerunt omnes, ut Judaei, pagani, haeretici, et blasphemi. Item, Eccli. III, 18 : Est maledictus a Deo qui exasperat matrem suam, id est, Mariam. Ipsa etiam dicit, Proverb. viii, 36. Qui in me peccaverit, laedet animam suam. Omnes qui me oderunt, diligunt mortem. Quia qui diligit iniquitatem, odit animam suam . Simile, Tob. XII, 10 : Qui faciunt peccatum, etc. Talibus dicitur, Baruch.IV, 8 : Obliti estis Deum qui nutrivit vos, ei contristastis vestram nutricem, id est, Ecclesiam, vel Mariam.

Nona : quia de fonte vitae qui est apud Deum, imo qui ipse est, hauriens situla humilis et devotae orationis, larga refundit stillicidia servis suis, maxime si habeant vasa convenientia. (Quaere titulo de misericordia ejus.) Unde dicit cum Filio, Joan. VII, 37 : Si quis sitit, veniat, etc. (Quaere titulo de horto, sig. 6, ubi hortus dicitur silibundus). Et haec impetratio gratiae figurata est, Joan. ii, 3, ubi vino deficiente in nuptiis, vinum impetravit a Filio.

Nec solum gratiam impetrat, sed et impetratam conservat : et hoc necesse est, quia sicut dicit Gregorius, cito bonum perditur, quod a largiente non custoditur. Propter hoc illi convenit illud Ecclesiastici, XVII , 18 : Gratiam hominis quasi pupillam conservabit. Gratia com- paratur pupillae : quia sicut pupilla cito laeditur, sic gratia Dei de facili amittitur. Item, quia sicut pupilla diligentissime

conservatur, sic et gratia Dei omni studio et omni diligentia debet conservari. Item, quia sicut subtracta pupilla nihil valet oculus, sic nihil valet homo sine gratia Dei. Item, pupilla est parva et nigra, sic gratia Dei ab effectu : quia hominem facit parvum, et contemptibilem in oculis suis. Item, quia sicut pupilla oculum, sic gratia illuminat opus nostrum. Item, quia sicut duplex pupilla duplici oculo est necessaria, sic et nobis duplex gratia, praeveniens et subsequens. Unde Gregorius : " Tua nos, Domine, gratia praeveniat, et sequatur, etc. " Item, quia sicut in pupilla consistit vis visus corporalis., sic in gratia Dei vis visus spiritualis.

Decima: quia Filio irato potentissime reconciliat servos et amatores suos : loquitur enim pacem in plebem suam et super sanctos suos, etc. . Imo et super omnes se suppliciter invocantes, sicut patet in Theophilo.

Undecima : quia est ejus benignitas, quod nulli formidandum est accedere ad eam. (Quaere titulo de benignitate ejus.)

Duodecima : quia tanta est ejus misericordia, quod ab ea nullus repellitur. (Quaere titulo de misericordia ejus.) Fulbertus Garnotensis. " Quae privilegio virtutum in terris insignis enituit, numquam terrigenis patrocinari desistit. "

Tertiadecima: quia donis et charismatibus aedificat servos suos, ut Filii sui et Spiritus sancti digna habitatio fiant. Proverb.XIV, 1 : Sapiens mulier aedificat domum suam, id est, familiam. Si ergo aedificari desideras in habitaculum

Dei in Spiritu sancto , da operam adscribi familiae ejus.

Decima quarta : quia multiplici virtute quasi multiplici veste adornat servos suos, designata per Dorcadem, quae pauperes vestiebat . Propter hoc de ipsa scriptum est, Proverb.XXXI, 21 : Non timebit domui suae a frigoribus nivis. Frigora nivis, gelicidium peccati. Unde, Eccli. xliii, 22 : Frigidus ventus Aquilo flavit, etc. Vel frigora nivis poena gehennalis. Unde, Job, VI, 16 : Qui timent pruinam, irruet super eos nix. Hoc dicitur de nolentibus agere paenitentia m in praesenti. Pruina gelascit in infimis, et cito deficit, et signat paenam temporalem levem et transitoriam. Nix ruit de supernis, et signat divinam vindictam, quae subito ruet super capita impiorum. Unde, Proverb. I, 27 : Cum irruerit, scilicet super vos, repentina calamitas, etc. Quae scilicet vindicta durativa est in aeternum, sicut in Libano sunt nives continuae, sicut dicitur, Jerem. xviii, 14: Numquid deficiet de petra agri nix Libani, etc. De hujusmodi nivibus dicitur iterum, Job, XXIV, 19 : Ad nimium calorem transeat ab aquis nivium. Vel, haec frigora sunt persecutiones malorum qui congelati sunt a flatu Aquilonis. Eccli. xliii, 14 : Imperio suo acceteravit nivem.

Sequitur: Omnes enim domestici ejus vestiti sunt duplicibus . Domestici Mariae specialiter sunt illi fideles tam viri quam mulieres, qui tamquam servi et ancillae ipsius obsequiis se et sua impendunt, et caventes ea quae credunt tantae Dominae displicere, pro posse suo moventur ad omnia quae beneplacita credunt ei, Isti domestici per orationes et exempla Mariae vestiuntur a Domino in praesenti duplicibus, id est, multiplicibus, id est, diversis virtutum generibus, scilicet bysso castitatis, cocco geminae charitatis, hyacintho desiderii caelestis, et purpura regalis dignitatis. Quae scilicet vestimenta sunt ad decorem et nitorem : unde Dominus dicit animae dilectrici et ancillae matris suae, Ezechiel,XVI. 10 : Vestivi te discoloribus. Item, Circumamicta varietatibus . Si defuturo interrogatur, vestiti sunt, Id est, vestientur duplicibus, id est, utraque stola. Unde, Isa. lxi, 7 : In terra sua duplicia possidebunt. Vel, haec duplicia, perpetua corporis immortalitas et animae impassibilitas : immortalitas ad dotes corporis, impassibilitas ad dotes animae refertur. E contrario negligentes servire Mariae vestiuntur sicut diploide confusione sua ,

Vestes servorum Mariae sunt fides et operatio. Fides vestis interior quae ornat animam coram Deo. Operatio exterior quae fit coram proximo. Sapientia, ad elidendos errores et repellendas haereses, et patientia ad sustinendas tribulationes. Charitas Dei et proximi: quia charitas operit multitudinem peccatorum . Opera misericordiae corporalia et spiritualia, quae sicut vestis duplex muniunt contra frigus inferni. Mansuetudo cordis, et castitas corporis. Unde oramus :

Nos culpis solutos Mites fac et castos.

Promissio vitae quae nunc est, et futurae . Confessio peccati et laudis. Quod confessio sit vestis, dicit Psalmus CIII, 1: Confessionem et decorem induisti. Imbui sacramentis Christi et exemplis informari. Hic divino juvari auxilio, ibi frui visione.

Aliter, Duplicia sunt ornari justitia quae est declinare amalo et facere bonum. Similiter castitas duplex, mentis et corporis. Unde de fideli anima dicitur, Apocal.XIX, 8: Datum est illi, ut cooperiatse byssino splendenti ei candido. In hoc quod dicitur, byssino candido, notatur duplex castitas. In hoc quod dicitur, splendenti, diffusio boni exempli. In hoc quod dicitur, datum est, quod nemo potest esse per se castus vel continens, sed tantum ex dono Dei. Unde, Sapient. viii, 21 : Et ut scivi quoniam aliter non possem esse continens, nisi Deus det, etc.

Item, Duplex vestis, bona operatio quasi ferraturam habens rectae Intentionis. De illis enim qui faciunt opera de genere bonorum pro Inani gloria vel remuneratione temporali, dicitur, Isa. lix, 5 et 6 : Telas araneae texuerunt... Telae eorum non erunt eis in vestimentum, neque operientur operibus suis: opera enim eorum opera inutilia, etc. Hypocritae siquidem penulas habent, id est, vestes singulares et defectivas : quia non bona intentione bene operantur.

Item, Duplex vestis, hiemalis et aestivalis. Cappa hiemalis patientia et humilitas, contra pluviam, grandinem, ventum, et nivem tentationum ei tribulationum. aestivalis, sunt virtutes quibus tempore pacis bonis operibus vacant, scilicet misericordia, pietas, compassio, et hujusmodi. Vel, haec duplicia mutatoria sunt, sicut consueverunt divites et nobiles in conviviis magnis et solemnitatibus assumere vestes novas et pretiosas : quia non est fas indutum sacco Intrare palatium vel ad regem . Pro congruentia enim solemnitatis in nativitate Domini induenda sunt humilitas, devotio, et gratiarum actio : in passione luctus, disciplina, et compassio : patientia in festis martyrum, sanctimonia in. festis confessorum et virginum, ut pro varietate festi ipse habitus varietur. Sicut videre est in magnis Ecclesiis in habitu ministrantium, in rubeis pro martyribus, In viridibus vel croceis aut hyacinthinis pro confessoribus, in byssinis pro vlrgi"

nibus. Propter haec dicit Dominus Ecclesiae vel fideli animae, Ezechiel.XVI,10 :

Indui te mutatoriis .

Item De triplici materia conficit etiam nobis vestes. De pilis animalium, hoc est, de lana, dans nobis virtutem simplicitatis. De corticibus herbarum, hoc est, de lino, dans patientiam tribulationis, id est, ad tribulationes sustinendas. De visceribus vermium, ministrans nobis viscera pietatis, quando scilicet de eo quod visceribus nostris subtrahimus de cibo et potu nostro, pauperum viscera redeamus. Et haec est pretiosior caeteris, sicut vestis serica pretiosior vestibus aliis.

Largitor etiam nobis vestem polymitam, id est, diversis virtutibus velut filis distinctam. Est enim polymitus secundum Isidorum, idem quod multicolor. Vestis enim cujusque vita illius est de purpura disciplinae, de bysso castimoniae, de hyacintho caelestis conversationis, de cocco geminae dilectionis. Vel, per purpuram intellige pietatem quae tingitur in sanguine alieno : sed patientia in sanguine proprio : charitas autem in sanguine Dominico : hujusmodi enim filis contexitur vestis polymita. Qui enim operibus unius tantum virtutis studet, id est, vel soli castitati, vel soli pietati, vel soli abstinentiae, vestem habet unius coloris. Sed haec non sufficit Virgini gloriosae, nisi sint amici sui et domestici exemplo illius circumamicti varietate.

Item, Per orationes et exempla Mariae acquiruntur illa vestimenta merat Apostolus, ad Coloss. iii, 12 et seq., dicens : Induite vos sicut electi Dei, sancti, et dilecti, viscera misericordiae, id est, vestimenta calida, benignitatem, scilicet larga, humilitatem, scilicet levia, modestiam, scilicet bene composita, patientiam, scilicet fortia, quasi de panno bene conserto et firmiter texto : supportantes invicem, scilicet quandoque communicanda. Unde sequi- tur : Et donantes vobismetipsis, etc. Super omnia autem haec charitatem habete, quod est vinculum perfectionis, scilicet ut sint bene colorata : quia charitas est forma virtutum, quae deaurat et colorat virtutes : et sint bene consuta per dilectionem quae est vinculum perfectionis. Sequitur: Et pax Christi exsultet in cordibus vestris, scilicet ut sint suavia ad tangendum. Ecce novem paria vestimentorum, quibus qui modo adornantur, merentur adjungi novem ordinibus Angelorum. Et his omnibus adornat beata Virgo domesticos suos, quibus ipsamet .est adornata. Unde dicitur : Circumamicta varietatibus .

Vestit etiam servos suos bysso innocentiae et simplicitatis, sindone castitatis, et purpura castitatis. Propter hoc de ea dicitur, Proverb.XXXI, 22 : Byssus et purpura indumentum ejus, quibus scilicet induta est, et quibus induit servos suos. Item, ibidem, v. 14 : Sindonem fecit, et vendidit. Sindon est tela subtilis et mollis ex bysso facta, et signat novitatem sanctae conversationis. Hanc facit nobis Maria, tribuens gratiam castitatis, a qua incipit conversatio sancta. Hanc etiam vestem tunc nobis quodam modo vendit, quando nobis eam largitur, et inde a nobis digne glorificatur. H anc etiam sindonem sibi tunc fecit, quando castitatem vovit. Tunc vendidit, quando per votum virginitatis Filio De i complacuit ut incarnaretur in ea. Unde dicit ei Propheta : Concupiscet rex decorem tuum , id est, virginitatem tuam.

Item, Ut hujusmodi vestimenta melius aptentur servis suis, confert unicuique zonam vel cingulum temperantiae refraenatis pravos motus. Unde sequitur, Proverb.XXXI, 24 : Et cingulum tradidit Chananaeo, quod interpretatur aemulator, vel zelotes, sive praeparatus, aut negotiator. Vel, Chananaeus commutatus, scilicet a vitiis ad virtutes.

Vestem talarem, per perseverantiam. Genes. xxxvii, 3, fecit Jacob Joseph filio suo tunicam polymitum et talarem. Candidam sine admixtione maculae mortalis : quia vestimentum mixtum sanguine, id est, corpus mortali peccato faedatum, erit in combustionem . Ideo dicitur, Eccle.IX, 8 : Omni tempore sint vestimenta tua candida. Vel, vestimentum mixtum sanguine, conversatio polluta per luxuriam. Apocal.III, 4 : Ambulabunt mecum in albis, scilicet si fuerint in albis. Et loquitur de illis qui non inquinaverunt vestimenta sua, ''id est, corpora per maculam peccati mortalis.

Inconsutilem, per integritatem et unitatem conversationis exterioris et interioris intentionis, ne sit dissuta per duplicitatem, vel simulationem, vel hypocrisim, exemplo tunicae Domini . Item, Levit, XIX, 28 : Non incidetis carnem vestram, neque figuras aliquas aut stigmata facietis vobis.

Fulgidam, per exemplum : unde, Matth. v, 16 : Luceat lux vestra, etc. Propter hoc Angeli apparuerunt in Dominica resurrectione in veste fulgenti , ut posquam surrexeris a peccato, fulgeat conversatio tua aliis per exemplum.

Odoriferam, per flagrantiam opinionis. Cantic.IV, 11 : Odor vestimentorum, etc. Genes.XXVII, 27 : Statimque ut sensit vestimentorum illius fragrantiam, benedicens illi, ait, etc. Talem habeto si vis benedici a vero Isaac. (Quaere de hac fragrantia paulo infra.)

Subtilem, per discretionem et sui ipsius discussionem. Ezechiel.XVI, 10 : Indui te subtilibus.

Calidam, per charitatem. Job, xxxvii, 17 : Nonne vestimenta tua calida, etc. Proverb.VI, 27 : Numquid potest homo abscondere ignem, scilicet charitatis, in sinu suo, ut vestimenta illius, id est, conservatio et mores, non ardeant, ut cale- faciant tangentes. Haec est vestis quam Esther, id est, Maria mittit Mardochaeo, id est, paenitenti induto sacco, quo significatur timor servilis, cum quo non intratur in palatium Assueri, hoc est, in caelum, sicut legitur, Esther.IV, 2 et 4.

Geminam, per dilectionem Dei et proximi, vel propter cordis castitatem : pro quo dabitur stola gemina. Unde supra, Proverb.XXXI, 21 : Domestici ejus, etc. Sed prius exuenda est vetus conversatio. Zachar.III, 4 : Auferte vestimenta sordida ab eo. Item, Epist. Judae, v. 23 : Odientes et eam quae carnalis est, maculatam tunicam. Aliter enim non potest nova conversatio quasi nova vestis indui. Si vero vestis haec non potest omnino exui, saltem saepe per paenitentiam debet lavari. Isa. i, 16 : Lavamini,mundi estote, etc.

Largitur etiam quibusdam vestem saccinam vel cilicinam, quibus scilicet inspirat gratiam faciendi paenitentiam. Unde potest dicere cum Filio illud Isaiae, l, 3 : Induam caelos, id est, caelestes viros, tenebris, id est, lugubri habitu paenitentiae : et saccum ponam operimentum eorum. Filium etiam Dei et suum induit sacco nostrae mortalitatis, quo indutus fecit pro nobis paenitentiam in cruce, et tantum vestitus fuit sacco illo, quod diruptus totus fuit in cruce. Unde dicit Filius Patri, Psah XXIX, 12 : Conscidisti, id est, conscindi permisisti, saccum meum, id est, carnem, clavis scilicet et lancea. De hoc sacco dicit Job,XVI, 16, in persona Christi : Saccum consui super cutem meam.

Largitur etiam quibusdam specialibus suis vestem quasi de eodem panno quo induta est, de qua dicitur, Proverb0 XXXI, 22 : Stragulatam vestem fecit sibi, etc. Et hoc procedit ex maximo affectu misericordiae, quod notatur per hoc quod haec auctoritas continetur sub littera quod interpretatur viscera : quia per hoc maxima misericordiae vi- scera nobis ostendit. Stragula dicitur a slragos, quod interpretatur talus, vel varium. Vestis ergo stragulata est conversatio talaris per perseverantiam, varia vel polymita, ut tunica Joseph , propter gratiarum, donorum, vel bonorum operum varietatem, ut talis anima dici possit circumamicta varietatibus . Vel, stragulata, quasi varietate picturae vel texturae firmiter composita. Et hoc vult Glossa, qualis solet dici brosdata. Vel, texta firmiter propter charitatis, quae numquam excidit, indissolubilitatem : quia aquae multae tribulationum non poterunt exstinguere charitatem. Vel, stragulata, id est, varia et diversorum colorum, quibus significatur diversitas virtutum, scilicet castitas, humilitas, patientia, et hujusmodi. Haec est vestis polymita Joseph . Et dicitur stragulata, a stragulo quod est pannus, qui superponitur lecto et sedili, et dicitur tapeium in gallico. Unde, IV Regum, viii, 15: Tulit Hazael stragulum, etc.

Fecit sibi, quia a se debet incipere.

Byssus ei purpura indumentum ejus . Byssus innocentiam, purpura coloris sanguinei patientiam. Quando enim quis exemplo Domini patitur innocenter, tunc coram Domino ornatur ejus anima eleganter. Vel ideo stragulum : quod etiam in stratu et in amictu idoneum sit, sicut dicit Isidorus.

Vel, stragulata vestis gratia religiosae conversationis, quae principaliter consistit in tribus. In continentia membrorum in obedientia mandatorum, et in tolerantia persecutorum. Stragulata enim, sicut quidam dicunt, vel volunt, dicitur quasi triangulata. Tres anguli sunt, animi devotio, proximi compassio, et carnis mortificatio. Vel, tres anguli, laus Dei, utilitas sui, exemplum proximi. Primum a Deum, secundum ad proximum, tertium ad seipsum. Vestitus est

ergo veste stragulata, qui tria haec intendit in verbis et operibus suis. Omnibus istis modis vestem stragulatam fecit sibi Maria : habuit enim varietatem donorum et gratiarum, ministratio num et operationum, manifestationem spiritus, sermones sapientiae et scientiae, fidem et gratiam sanitatum, operationes virtutum, prophetias, discretiones spirituum, genera linguarum, interpretationes sermonum, et caetera hujusmodi quae enumerantur, I ad Corinth. XII, 28. Item, habuit differentias virtutum, scilicet justitiam, prudentiam, fortitudinem, temperantiam, et caeteras universas et singulas. Item, habuit differentias graduum: quia fuit angelica cum Angelis, prophetissa cum Prophetis, apostola cum Apostolis, martyr cum martyribus, contemplatrix cum confessoribus, virgo cum virginibus : et haec omnia superexcellenter. Unde, Multae filiae congregaverunt divitias , tu supergressa es universas . Item, habuit differentias statuum : quia fuit virgo, conjugata, et vidua mortuo Joseph. Item, habuit differentias vitarum : quia fuit activa et contemplativa, Lia et Rachel, Maria et Martha. Item, habuit differentias meritorum et praemiorum, prius humilis ancilla, tandem sublimis regina.

, Dicitur ergo : Stragulatam vestem fecit sibi , scilicet qua ornaretur, non ad inanem gloriam, sed ut placeat sponso suo : hypocritae enim faciunt vestes non ad se ornandum, sed ad vendendum pretio laudis humanae. Nota, quod aliqui libri habent : Stragulam vestem fecit sibi. Et est idem quod vestis polymita, seu exsamica, id est, pluribus filis texta. De hoc legitur, IV Regum, viii, 15 : Tulit Hazael stragulum, vel stragulam, et fudit aquam.

Sequitur de vestitu Mariae et fidelis animae : Byssus et purpura indumentumejus . Per byssum retortam candor conscientiae et innocentia viiae. Per purpuram patientiam intellige. Vel, byssus castitas, purpura charitas. Vel, byssus virginitas, purpura martyrium.Moraliter : byssus quae multis tonsionibus pervenit ad candorem, carnis castigatio. Purpura solis regibus conveniens, caelestium contemplatio.

Quintadecima : quia preces et sacrificia servorum suorum et maxime quae ei exhibentur, offert in conspectu divinae majestatis. Unde beatus Bernardus : " Manus Mariae candidissima quaedam lilia sunt, nec causabitur liliorum amator inter lilia non inventum, quidquid illud sit quod inter munus Mariae invenerit. Non possunt igitur summae Trinitati displicere exenia quaecumque manibus tam dignae gerulae committuntur . "

Sextadecima : quia sicut Filius est mediator Dei et hominum , sic et ipsa nostra ad Filium est mediatrix, quia scilicet mediante venit ad nos Filius Dei, et qua mediatrice ad Filium pervenitur. Ad quod innuendum Christus moriens ipsam habuit ab Aquil one quo significantur peccatores, quasi hoc ipse diceret, quod ipsa mediante dexteram suae propitiationis extenderet peccatoribus congelatis, quod et ipse facit adhuc nobis peccatoribus prout significat imago crucifixi. Et nota, quod non solum ex ea parte dexteram extendit, sed et caput spinis coronatum inclinavit. Quasi diceret : 0 vos peccatores, precibus matris meae vobis dexteram porrigo, et caput meum confixum spinis ostendo. Non sit ergo molesta amaritudo compassionis his quos delectat dextera propitiationis. Sinistra Dei qui nihil habet in se sinistri, est ira ejus. Unde : Statuet haedos a sinistris, sed oves a dextris : in quo ejus propitiatio. Et Maria orando nobis impetrat propitiationem Dei,

Aliter, Aquilo adversitas. Jerem.I, 14 : Ab Aquilone pandetur omne malum. Sustinentibus patienter adversa mundi pro amore Dei est ipsa ad Filium me-

Decima septima : quia advocata nostra est ad Filium, sicut Filius ad Patrem, imo apud Patrem et Filium procurat negotia et petitiones nostras. Unde et dicimus ei : " Eia, advocata nostra, etc. " Sed nos miseri per mala opera et perversa desideria contradicimus ei, et non sine permaxima matris et Filii injuria matris precibus tollimus effectum suum. Tam prudens etiam et discreta est advocata Maria, quod non potest Filius vindicare in eos pro quibus ipsa allegat. Quod signatur in facto Abigail , quae avertit iram David a Nabal stulto subtilitate verborum suorum : qui Nabal significat peccatorem. Tamen postea interfectus est Nabal, quia noluit emendari. Designatur etiam per illam mulierem sapientem, quae civitatem Abelam liberavit sapientia sua . (Quaere titulo de sapientia Mariae.)

Notandum igitur, quod multiplicem habemus advocatum in curia Dei. Primus est Spiritus sanctus, qui postulat pro nobis gemitibus inenarrabilibus , id est, facit nos postulare, qui est amor Patris et Filii, et placat nobis iram Patris. Secundus est Filius Dei semper vivens ad interpellandum pro nobis . Qui tamquam bonus pugil ostendit Patri stigmata passionis. Impetrat etiam nobis Fi-Patre gratiam Spiritus sancti.

Unde dicit, Joan. XIV, 16 : Ego rogabo Patrem, et alium Paraclitum, id est consolatorem, dabit vobis. Et de hoc advocato dicitur, I Joannis, II, 1 : Si quis peccaverit, advocatum habemus apud Patrem Jesum Christum justum. Item, ad Roman. viii, 34 : Christus Jesus, qui mortuus est, immo qui et resurrexit, est ad dexteram Patris, qui etiam, interpellat pro nobis. Est ergo Filius advocatus noster apud Patrem, et impetrat nobis remissionem peccatorum et gratiam Spiritus sancti, ut dictum est, et Spiritus sanctus impetrat gratiam gemitus et paenitentiae.

Tertius advocatus beata Virgo, praecipue coram Filio suo, et nobis generaliter impetrat omne bonum. Siquidem deerat nobis advocatus apud Filium antequam Maria nasceretur. Dixit autem Pater, Genes. ii, 18 : Non.est bonum hominem esse solum, id est, non sufficit unicus advocatus, vel mediator, aut intercessor humano generi in caelo, cum tot et tam periculosas habeat causas coram me. Faciamus ei adjutorium, id est, beatam Virginem quae alleget pro genere humano coram Filio, sicut Filius coram me. Propter hoc dicitur de ipsa in Psalmo lxxxviii, 38 : Testis in caelo fidelis. (Quaere titulo de throno Salomonis circa finem capituli). De his duobus advocatis, scilicet matre et Filio dicit beatus Bernardus : " Securum accessum habet homo ad Deum, ubi mediatorem causae suae Filium habet ante Patrem, et ante Filium matrem. Christus ostendit Patri latus et vulnera, Maria Christo pectus et ubera. Nec potest esse ullo modo repulsa, ubi concurrunt et perorant omni lingua disertius haec clementiae monimenta et charitatis insignia. " Huic autem tantae advocatae debemus maximum salarium gratiarum actionis et salutationis, et hujusmodi. De ista advocata narravit quidam sanctus

homo, quod cum quidam religiosi cantarent illam antiphonam : " Salve, regina, mater misericordiae, " et dicerent verbum illud : (c Eia ergo, advocata nostra, etc, " plures in spiritu ipsam matrem Domini viderunt ante Filii praesentiam prosterni, et pro totius illius ordinis conservatione precari.

Quartus advocatus noster est Angelus. Unde, Daniel.XII, 1, dicitur Michael stare pro filiis populi sui.

Quintus advocatus est eleemosyna. Eccli.XXIX, 15 : Conclude eleemosynam in corde pauperis, et haec pro te exorabit ab omni malo.

Sextus, oratio. Unde super illud Psalmi lxxxvii, 3 : Intret in conspectu tuo oratio mea, dicit Glossa : Magna virtus purae orationis hic ostenditur, quae quasi quaedam persona ad Deum intrat, et illuc mandatum peragit, quo caro provenire nequit. Dicit ergo : Intret, id est, non arceatur ab Ecclesia caeli ut excommunicata, qualis est oratio divitum, qui nolunt audire pauperes vel legem misericordiam praecipientem. Proverb.XXVIII, 9 : Qui declinat aures suas, ne audiat legem, oratio ejus erit exsecrabilis, id est, non intrabit Ecclesiam caeli in conspectu De i: quia Angeli sancti non introierunt profanas voces, nec janitor caeli leprosas orationes admittit. Orationes Tobiae, qui interpretatur bonus Domini , deferebantur a Raphaele ante Deum . In hoc quod dicitur, Intret in conspectu tuo, notatur quod oratio tamquam persona videtur a Domino et auditur ut vox. Sequitur : Inclina autem tuam ad precem meam. Singulariter : quia illud unum quod est necessarium petendum est .

Decima octava : quia pro pacificandis se suppliciter invocantibus irato Filio dulcia verba repraesentat, ut supra dictum est, quorum respectu Filius dele- clatus facile mansuescit. Isa.XI, 8 : Delectabitur ineffabiliter infans, id est, Christus, ab ubere matris ei repraesentato. Sequitur : Super foramine aspidis, et in caverna reguli, qui ablactatus fuerit, manum suam mittet. Christus enim, ut dictum est, delectatus ab ubere matris, tendit manum gratiae ad malos, qui prius fuerant foramina aspidis et caverna reguli. (De uberibus Mariae invenies titulo de pulchritudine membrorum ejus.)

Decima nona : quia pro salute famulantium sibi, non solum potest Filio supplicare sicut alii sancti, sed etiam potest auctoritate materna eidem imperare. Unde sic oramus eam : " Monstra te esse matrem :." quasi imperiose et materna auctoritate supplica pro nobis Filio. (Istud plene invenies nono privilegio ejus.)

Vigesima : quia ipsa lignum vitae est his qui apprehenderint eam speciali . amore et servitio. Lignum vitae, id. est, arbor cujus fructus est vita gratiae hic, gloriae in futuro, scilicet Christus Dominus. Sed non hic fructus hominibus, sed his tantum qui apprehenderint eam quasi duplici manu, scilicet amore et servitio. Et nota, quod dicit, apprehenderint, quod verbum significat quamdam festinantiam. Est enim apprehendere cito et quasi violenter aliquid capere : et quod sic captum est, firmiter tenere, nec facile dimittere. Unde videamur ei dicere illud Genesis, xxxii, 26, quod Angelo dixit Jacob : Non dimittam te, nisi benedixeris mihi. Detinenda est autem nobiscum quasi duobus brachiis, scilicet lacrymis et orationibus. Unde de lucta Jacob dicitur, Osee, XII,4 : Flevit et rogavit eum, ''etc. Oratione enim lacrymosa obtinetur benedictio Mariae.

Sequitur : Et qui tenuerit eam perseveranter, non declinans post meretricias voluptates, ut dicere possit de ea sicut ipsa de Filio, Cantic. iii, 4 : Tenui eam, nec dimittam, ipsi videlicet inseparabiliter adhaerens, beatus hic in spe, in futuro in re. Beatus, ad bonum suum natus. Beatus id est, bene in virtutibus aptus. Beatus, quia omnia optata succedunt ei in futuro. Ideo dicitur, Sapient. viii, 18 : In amicitia illius delectatio bona : et ideo bona, quia aeterna : quod enim temporale tantum est, non potest simpliciter dici bonum. Beatitudo vero est cumulus omnium bonorum, quae nullo pacto subtrahi potest, sicut dicit Glossa super Matthaeum.

Vigesima prima : quia saepe quos Filii justitia damnat, matris misericordia liberat. Quae scilicet justitia Filii et misericordia matris videntur sic altercari , quasi dicat justitia Filii : Ego occidam ei percutiam : misericordia matris respondeat : Et ego vivere faciam, et sanabo. Dicit etiam misericordia matris illud quod sequitur, Deuter. xxxii, 39 : Et non est qui de manu mea possit eruere. Fugias igitur sub protectione manus ejus sicut fecit Theophilus, et nihil timendum est : ipsa enim dicit, Eccli.XXIV, 6 : Sicut nebula texi omnem terram, ab ira scilicet Dei, quasi ab ardore solis. Ideo etiam ipsa dicit de Filio, Cantic. iii, 4 : Tenui eum, ne scilicet percuteret peccatores : nec dimitam, sed continua precum instantia furorem ipsius retinebo. Ipsa est Abigail, cujus prudentia retinuit furorem David, ne vindicaret se de Nabal stulto . Et hoc est unde Dominus conqueritur, Isa. lxiv, 7 : Non est qui consurgat, et teneat te. Item, Ezechiel. xxii, 30 : Quaesivi virum qui interponeret sepem, et staret oppositus contra me pro terra, id est, pro terreno peccatore, ne dissiparem eam, et non inveni. Quod autem sanctorum precibus Dominus teneatur, ostendit ipse

loquens Moysi, Exod.XXXII, 9 et 10 : Cerno quod populus iste durae cervicis sit : dimitte me, ut irascatur furor meus, etc.

Vigesima secunda : quia cum sit thesaurus Domini, et thesaurizaria gratiarum ejus, donis spiritualibus ditat copiosissime servientes sibi. Unde dicit cum Sapientia, Proverb. VIII , 20 et 21 : In viis justitiae ambulo, in medio semitarum judicii, ut ditem diligentes me, et thesauros eorum repleam. Quod autem ipsa sit thesaurus Domini, dicitur, Sapient, VII, 14 : Infinitus thesaurus est hominibus, quo qui usi sunt, participes facti sunt amicitiae Dei. (Hoc totum sufficienter expositum invenies infra titulo de divitiis Mariae post tractatum de paupertate ejus.)

Vigesima tertia : quia confessio virginei partos ore fit ad salutem, et ex ea sequitur benedictio Dei Patris. Unde in Psalmo lxv, 6 et seq. : Confiteantur tibi populi, Deus, confiteantur tibi populi omnes. Quid autem sit tam sedulo confitendum, subdit, scilicet quod terra, id est, Maria, dedit fructum suum, ex quo et per quam nobis promittitur et speratur aeterna benedictio. Unde sequitur : Benedicat nos Deus, id est, Pater : benedicat nos Deus, Deus noster, id est, Christus, verus Emmanuel : benedicat nos Deus, id est, Spiritus sanctus. Super locum istum dicit Glossa : Iste ergo fructus est Virgo de virgine, Dominus de ancilla, Deus ex homine, filius ex matre, fructus de terra. (Quaere titulo de terra.).

Vigesima quarta : quia potentissime protegit servos suos a triplici adversario, scilicet mundo, carne, et diabolo, quibus est terribilis ut castrorum acies ordinata . (Multa de hujusmodi habuisti titulo de nomine ejus.) Igitur quotiescumque tentaris super vires tuas, clamandum est ad eam : Esto mihi,Domina, turris fortitudinis a facie inimici . Sicut enim puerulus timens canem, fugit et clamat ad matrem, sic quicumque vehementer tentatur et timet morsum diaboli vel cujuscumque tentationis, per orationem refugere debet ad matrem pietatis. (Titulo de nomine ejus quaere omnia ista, et quomodo ipsa turris.)

Et nota, quod beata Virgo protegit nos multipliciter. Unde dicit servienti suo, Isa. xliv, 21 : Servus meus es tu. Et supra, Isa. xliii, 2 : Cum transieris per aquas, id est , tribulationes, tecum ero, et flumina, scilicet tentationum et persecutionum, non operient te. Ideo secure potest ei dicere qui devote servit ei, illud Job, XVII , 3 : Pone me juxta te, et cujusvis manus pugnet contra me. Item, discrete praesumendo de adjutorio ejus, si servierimus ei, possumus illud dicere Psalmi xliii, 6 : In te, id est, in virtute nobis a te data et a Filio impetrata, inimicos nostros, scilicet carnem, mundum, et diabolum, ventilabimus, id est, quasi paleam dejiciemus. Sed nota, quod ventilatio fit cum manibus, et fit duplex motus, id est, sursum et deorsum, per quod figuratur bona operatio facta ad honorem Christi et Mariae, et utilitatem proximi. In te, tibi de prope adhaerendo, cornu, id est, fortitudine Christi in te incarnati secundum Bedam : quia cornu durius carne, mollius osse : sic nec Christus penitus videbatur in sua majestate, nec penitus in sua humanitate. Et in nomine tuo, id est, in virtute nominis tui quod est Maria, vel in virtute tua nominabili , spernemus insurgentes in nobis, scilicet motus peccatorum intus in corde surgentes : quos illi spernunt, qui eos cum indignatione repellunt : sed non spernunt, qui eos respiciunt et quasi cum eis colloquentes in ipsis delectantur. Proverb.XVI, 14 : Indignatio regis, id est, justi, nunti mortis, id est, sug- gestiontes diaboli et motus peccati. Peccatum enim et diabolus mors est quae animam interficit. Quos nuntios indignatur rex, id est, qui bene se regit. Proverb. xx, 8 : Rex qui sedet, etc. Spernemus, inquam, non praesumentes de nobis, sed de adjutorio tuo. Alia littera dicit expressius : " In nomine tuo conculcabimus adversarios. " Propter hoc etiam videtur Propheta dicere servo et amatori Mariae : Adstitit regina , id est, beata Virgo, adstitit tibi, scilicet ad te juvandum : a dextris tuis, ut scilicet tibi prospera et salubria impetret : in vestitu deaurato, id est, in stola animae et corporis, ut creditur, circumdata varietate gratiarum, quas sibi servientibus impetrat et largitur : ipsa enim adstat ad dexteram pauperis spiritu, ut salvam faciat a persequentibus animam ejus.

Item, In multitudine et vehementia tentationum, dicendum est illi sicut dixit Domino rex Josaphat, II Paralip. xx, 12 : In nobis quidem non est tanta fortitudo, ut possimus huic multitudini resistere, quae irruit super nos. Sed cum ignoremus quid agere debeamus, hoc solum habemus residui, ut oculos nostros dirigamus ad te.

Maria protegit nos ut arbor sub umbra ramorum et liliorum suorum. (Quaere titulo de horto, sig. 9, ubi hortus dicitur umbrosus.) Sub pallio humilitatis et virginitatis suae. Humilitas enim et virginitas alae ejus sunt : et latae sunt alae istae per utriusque virtutis plenitudinem, de quibus alis dicimus ei : Sub umbra alarum tuarum protege me : a facie impiorum qui me afflixerunt . Item, alibi : In umbra alarum tuarum sperabo, donec transeat iniquitas . In umbra virginitatis contra incendium luxuriae, in umbra humilitatis contra ventum inanis gloriae vel tempestatem superbiae, in umbra mansuetudinis contra grandinem iracun- diae. Quod ira designetur per grandinem, habes, Sapient. v, 23 : A petrosa ira plenae mittentur grandines. In umbra suae maternitatis ab ira Filii sui. In umbra veritatis cujus ipsa est mater contra nivem hypocrisis. In umbra orationis contra pluviam diabolicarum tentationum, etc. de aliis. (De his sufficienter invenies ,sig. 9, de horto, ubi hortus dicitur latebrosus.) Sub scuto patientiae suae per exemplum : Scuto circumdabit te veritas ejus : et ideo non timebis a timore nocturno .

Angelos nobis in auxilium mittendo. Sic fecit Basilio. Unde Angelis suis mandavit de te . Angeli enim ministri et satellites sui sunt de praecepto creatoris. Contra inimicos nostros pro nobis pugnando. Unde convenit ei illud Ecclesiastici, XXIX, 16 et seq. : Super scutum potentis, et super lanceam adversus inimicum tuum pugnabit, scilicet pro te. aestum prosperitatis frigore adversitatis temperando. Amaritudinem tribulationis dulcedine consolationis leniendo : quae velut sapiens mulier ponit in olla cordis nostri per impatientiam bullientis aquam consolationis.

Protegit etiam nos respectu misericordiae suae quoad nos, sed justitiae quoad daemones, vitia, et peccata. Unde ipsi verissime convenit quod dicitur de Filio, Proverb. xx, 8 : Rex qui sedet in solio judicii, dissipat omne malum intuitu suo. Similiter regina, id est, Maria sedens cum Filio in solio paradisi, oculo misericordiae respiciens peccatorem, intuitu suo dissipat omne malum, id est, triplex malum, malum scilicet culpae, cujus impetrat veniam : malum paenae, quam non siuit statim infligi : malum diaboli, ne tentando tantum nocere praevaleat, quantum desiderat. Dissipat enim per misericordiam suam et sapientiam cogitationes malignorum, ne

possint implere manus eorum quod coeperant . Idcirco quoties tentamur supra vires, clamandum est ei corde toto : " Eia, advocata nostra, illos tuos misericordes oculos ad nos converte. " Et illud : Esto nobis, Domina, turris fortitudinis a facie inimici . Item, illud : Respice in me, o Domina, et miserere mei . Et sint oculi tui, scilicet fides et devotio, ad Dominam nostram, donec misereatur tui, ut evellat a laqueo tentationis pedes tuos , id est, affectus.

Protegit etiam ab accusationibus daemonum, qui accusant justos in conspectu Dei die ac nocte, Id est, assidue, vel die ac nocte, scilicet de dissolutione per prospera et murmure per adversa . Eccli.XI, 33, dicitur diabolo : Bona in mala converteris insidiatur, et in electis imponet maculam, scilicet inanis gloriae. Quis enim apud Filium illum accusare audeat, cui matrem viderit patrocinantem ? Et si Maria pro nobis, quis contra nos? Et si ipsa est quae justificat, quis est qui condemnet . (De hujusmodi multa inveniuntur In libris miraculorum ejus.)

Protegit etiam ab accusationibus detractorum, et a conventu malignantium, et a multitudine operantium iniquitatem , sicut patet in miraculo de abbati ssa praegnante, quam Virgo virginum revirginavit, postquam ad praeceptum ejus eduxerant Angeli puerum de utero ejus, nec in partu Indiguit alia obstetrice. Quem videlicet puerum transmisit per ipsos Angelos nutriendum cuidam eremitae, qui puer postea factus est Episcopus. Ideo de ipsa dicitur, Sapient. x, 11: In fraude circumvenientium illum affuit illi. (Quaere paulo infra.)

Protegit etiam a corporalibus incendiis, sicut patet de quodam puero Judaeo, quem pater suus projecit in clibanum ardentem, quia adoraverat imaginem beatae Virginis cum pueris Christianis: et beata Virgo apparuit ei in medio fornacis in specie imaginis quam puer adoraverat, et protexit eum sub pallio suo ab Incendio, et fecit medium fornacis quasi ventum roris flantem . Quo miraculo viso multi Judaei conversi sunt ad fidem, et pater pueri in ipsam fornacem projectus est combustus.

Protegit etiam Christus servos suae genitricis, ut veraciter dici possit: Qui habitat in adjutorio altissimae Dominae, in protectione Dei caeli commorabitur .

Protegit etiam nos Maria a corporalibus inimicis prout saepe legitur in miraculis ejus, et a seductoribus animarum : et ei convenit illud Sapientiae, x, 12, quod dicitur de sapientia, et recte potest intelligi de Maria: Custodivit illum, id est, servum et amatorem suum, ab inimicis exterioribus et manifestis, id est, detractoribus qui famam, haereticis qui fidem, tyrannis qui vitam conantur auferre, et a seductoribus tutavit illum, Id est, ab occulte insidiantibus, scilicet mundo, carne, daemonibus. Quorum primus pietatem per avaritiam, secundus castitatem per luxuriam, tertius humilitatem per superbiam conatur auferre. Ecce sex atrocissimi inimici, et septimus per quem omnes alii pugnant, et sine quo non praevalent, scilicet propria voluntas. Hae sunt septem gentes, quae semper filios Israel impugnabant . Item, paulo ante dicitur, Sapient. x, 11: In fraude circumvementium illum affuit illi. Illi, id est, amatori suo : cirxumvvenientium , id est, daemonum, qui ex invidia semper nituntur circumvenire eos qui ei serviunt : affuit illi, illuminans scilicet oculos ejus ad praevidendum et cavendum

eorum insidias, quia est illuminatrix: et honestum fecit illum, id est, purgatum velut aurum in fornace per tentationes et pugnas contra inimicos supra dictos.

Protegit etiam sicut castellum : quia ipsa est castellum , quod est refugium debilium : et ipsa ubique terrarum refugium est peccatorum. (Quaere titulo, quod ipsa est castellum.)

Protegit etiam sicut templum, cum ipsa sit templum Dei vivi, basilica veri Assueri, sacrarium Spiritus sancti, Ecclesia, id est, congregatio et adunatio populi Christiani, et domus orationis. Reos enim sanguinis defendit Ecclesia, si ad ipsam refugerit.

In igne, ut supra de Judaeolo. Unde dicit servo suo Isaiae, xliii, 1 et 2 : Meus es tu:... cum ambulaveris in igne, non combureris. In aqua, Isa. xliii, 2 : Cum transieris per aquas, tecum ero, ut supra in principio hujus paragraphui.Ipsa est enim navis, quae suscipit amicos suos naufragantes in fluctibus hujus maris. Unde dicit, Eccli.XXIV, 8 : In fluctibus maris ambulavi cum familiaribus meis, videlicet tamquam navis, ut ipsos eriperem a naufragio peccatorum, et ereptos deducerem in portum voluntatis eorum. (Quaere titulo, quod ipsa est navis). Ambulat etiam in fluctibus maris, maestos consolando, et tristes laetificando. In aere, ab incursu aerearum potestatum, sicut saepe legitur in miraculis ejus. In terra, quod signatum est, Apocal. xii, 16, ubi dicitur in figura ejus: Ei adjuvit terra mulierem, id est, Maria devotam sibi animam : quam serpens, id est, diabolus infestabat. Ideo ipsa dicit, Eccli. XXIV, 0 : In omni terra steti, id est, fideliter me invocantibus semper affui. Vel, ipsam in terra stare, est justos in virtute confirmare.

Vigesima quinta : quia in Maria inve- niunt refugium., qui timentes Dei justitiam, ad ipsum accedere reformidant. Beatus Bernardus : " Sicut nomen Jesu mel in ore, etc. " (Titulo de nomine Mariae.) Idem : " Quid ad Mariam accedere trepidas?)) (Titulo de benignitate Mariae.) De hoc refugio dicit Psalmus CIII, 18 : Petra, idest, Maria, refugium herinaciis. (Titulo de terra, ubi Maria petra.) Propter hoc refugium dicitur ipsa civitas refugii, figurata per sex civitates refugii . Et bene sex : quia sex modis interficiunt se generaliter peccatores. Per vitia cordis et quinque sensuum corruptionem. Citra Jordanem tres, et ultra Jordanem tres. Jordanis baptismus. Citra Jordanem tres: quia ad ipsam habent refugere, qui tentantur a tribus concupiscentiis, ut ipsos tueatur, et faciat in bono proficere. Ultra Jordanem tres : quia per ipsam saepe redeunt ad veniam, et adipiscuntur gratiam et gloriam, qui transierunt Jordanem, id est, qui triplici concupiscentia seducti, amiserunt innocentiam baptismalem.

Sed nota, quod illae civitates separatae erant illi s in refugium, qui nolentes perpetrassent homicidium : sed nunc dilatata est misericordia Dei, et in Maria providit refugium etiam voluntariis homicidis. Ipsa enim est. domus refugii, ut salvos nos faciat, ut habetur in Psalmo

XXX.3. Item alio modo : Christus enim dicitur ostium paradisi, quo ad pastum vitae intrant oves . Beata autem Virgo fenestra caeli est, sicut canit ei Ecclesia. Unde :

Intrent ut astra flebiles, Caeli fenestra facta es.

Solet autem contingere in quibusdam conviviis, quod pauperes timentes iracundiam janitoris clamant ad fenestram, ut eis aliquid jaciatur. Modo autem discumbunt sancti et Angeli in convivio caelesti, de quo habetur, Isa. xxv, 6 : Faciei Do-minus convivium, etc, ubi Christus ostium, janitor justitia ejus, quam si reformidas, clama ad fenestram, quae est Maria orando, et pauperiem tuam allegando, ut saltem de micis illius convivii ubi sunt plena fercula, jaciat tibi aliquantulam consolationem, aliqua fragmenta gratiarum.

Vigesima sexta: quia pastum subministrat famelicis et potum sitientibus. Unde de ea dici potest sicut de Filio : Jacta cogitatum tuum in Domina, et ipsa te enutriet . Ipsa enim esurientes implet bonis, et dat escam esurientibus , dicens cum Filio, Jerem.XXXI, 25 : Inebriavi animam lassam, et omnem animam esurientem saturavi. Ipsi etiam dicere possumus sicut dicimus Filio : Omnia a te exspectant, ut des illis escam in tempore . item, Dante te illis colligent : aperiente te manum tuam, omnia implebuntur bonitate. Avertente autem te faciem, id est, respectum misericordiae tuae, turbabuntur, etc. .

Item, Alibi, in Psalmo cxliv, 15 et 16: Oculi omnium in te sperant , o Maria: et tu das escam illorum in tempore opportuno : aperis tu manum tuam, et imples omne animal benedictione. Ipsa enim dat jumentis suis, id est, illis qui suorum deferunt onera mandatorum, escam ipsorum, faenum scilicet carnis Filii sui, quando scilicet per gratiam matris digni facti sumus sacra communione. Quod praefiguratum est in hoc quod Filium natum posuit in praesepio. Quasi diceret bovi et asino, id est, his qui designantur per bovem et asinum, qui sunt animalia laboriosa et onerifera : diceret, inquam, Manducate , ecce reiectio vestra. Ipsa etiam dat pullis corvorum, id est, imitatoribus paenitentium, qui designantur per corvos, fideliter invocantibus eam.

De ipsa etiam quae est fortis mulier, dicitur, Proverb, XXXI, 15 : De nocte surrexit, tanquam prompta et sedula, deditque praedam domesticis suis, et cibaria ancillis suis. De nocte surgere est, in praesentis vitae caligine auxilium impendere. Domestici Mariae sunt, qui illius obsequiis se totos impendunt, quibus dat triplicem praedam. Praedam in seipsis, quando scilicet rapiens a diabolo quos ipse diabolus prius rapuerat, eos restituit sibiipsis, sicut patet in Theophilo. Peccator enim, sicut dicit Augustinus, se non possidet. Ergo nihil. Item, quando per gratiam ejus subjiciunt carnem spiritui in seipsis. Dat etiam praedam juxta se, dans gratiam convertendi alios ab illecebris mundanis, et reducendi ad viam veritatis. Tertiam praedam dat eis supra se, impetrans eis a Filio gratiam rapiendi regnum caelorum, quod vim patitur .

Aliter, De nocte surrexit. Quo fructu, scilicet triplici. Primus, quod quosdam rapit ab hoste, id est, diabolo, sicut ibi Glossa. Unde, praedam. Secundus, quod raptos ab hoste incorporat Ecclesiae. Unde, dedit domesticis, id est, Angelis et fidelibus, quibus eos unit quos diabolo tollit. Tertius, quod eosdem imo et omnes fideles reficit multipliciter. Unde, et cibaria ancillis suis.

Prima praeda fuit primi hominis active, qui rapere voluit divinitatem, sicut dicit Glossa ibi : Quae non rapui, tunc exsolvebam . Secunda, praeda serpentis, id est, diaboli, qui rapuit hominem raptorem. Unde et ei dicitur, Isa. xxxiii, 1 : Vae qui praedaris, nonne et ipse praedaberis ? Tertia, hominis terrena rapientis. Job, xii, 6 : Abundant tabernacula praedonum. Quarta, Christi hominis, qui descendens ad inferos, rapuit a diabolo primum hominem, quem diabolus rapuerat. Ad Ephes.IV, 8 : Captivam duxit captivitatem. Quinta, hominis homines rapientis, sicut faciunt praedicatores. Isa. IX, 8 : Exsultant victores capta praeda, etc. Sexta, Spiritus Dei, qui rapit spiritum hominis. Unde, Actuum, viii, 39 :

Spiritus Domini rapuit Philippum.

Sequitur : Et cibaria, pluraliter, ancillis suis. Haec autem sunt cibaria quibus ipsa reficit servos et ancillas suas, suis meritis, precibus, et exemplis. Gratia qua nutrit animam et saginat. Unde, Sapient.XVI, 25, dicitur de justis : Omnium nutrici gratiae tuae deserviebat. Fides, ex qua justus vivit . Spes, quae pascitur, et pascit familiam suam odoribus paradisi Unde et Maria dicit : Flores mei fructus honoris et honestatis, vel odoris . Charitas, quae dicitur panis omne delectamentum in se habens : quae omnibus omnia facta est. Bona operatio. Unde, Joan. VI, 27 : Operamini non cibum qui perit. Caro virginalis, quam sumimus in sacramento Filii : quia caro Christi et caro Mariae, una caro. Unde, I ad Corinth. VI, 16 : Erunt duo, id est, Christus et Maria, in carne una virginali. Ideo dicit ipsa : Qui edunt me, adhuc esurient . Quia qui ejus dulcedinem gustaverit, adhuc plus de ea desiderat experiri.

Vel aliter: Ipsa est enim cibus et potus imitantibus se, id est, verba sua et opera. Unde dicit: Qui audit me, non confundetur . Opera. Unde : Qui operantur in me, non peccabunt . Imitatio operum duplex est ? vel exemplo ejus bene operari, et hoc est edere : vel exemplo ejus in se exstinguere pravas concupiscentias, et hoc est bibere. Ideo dicit: Qui edunt me, id est, meam conversationem sibi incorporant, adhuc esurient: quia non parit fastidium, sed desiderium. Conversatio enim sancta cujuscumque quae trahitur in exemplum, cibus est reficiens et nutriens spiritualiter. Unde,

Joan. XXI, 15-17, dictum est Petro : Pasce, scilicet exemplo. Et ideo multo fortius conversatio beatae Virginis pascit, cum ipsa sit panis in se habens omne delectamentum .

Et nota, quod pastus iste quo nos pascit Maria, omnino contrarius est illi quo filios suos paverunt primi parentes: de quo dicitur in Psalmo XVI,14 : Saturati sunt, scilicet Adam et Heva, filiis, id est, ad nocumentum filiorum. Quia sentit adhuc proles quod commisere parentes : patres enim nostri comederunt uvam acerbam, et adhuc dentes filiorem obstupuerunt, etc. . Super illud Job, iii, 13 : Nunc enim dormiens silerem, dicit Glossa : Si Adam nulla putredo peccati corrupisset, nullos ex se gehennae filios procreasset. Et dimiserunt reliquias, scilicet parvulis suis. Istae reliquiae sunt fames, sitis, mors, et hujusmodi. Sapient.IV, 6 : Ex iniquis somnis filii qui nascuntur, testes sunt nequitiae adversus parentes in interrogatione sua. Moraliter intelligitur illud de malis operibus peccatorum, quae scilicet opera filii eorum sunt, et in judicio testificabuntur, quod patres eorum juste debeant condemnari.

Supra dicta ergo cibaria vel fercula dat beata Virgo ancillis suis, id est, humilibus eidem servientibus, (Quaere proprietates ancillae, titulo de appellationibus Mariae.) Auxilietur ergo et serviat beatae Virgini, qui talibus cibariis desiderat enutriri. Et nota, quod his ancillis dantur cibaria quoad incipientes, ut possint crescere. Eisdem alligatur hostis, Job, xl, 24, quoad proficientes, quibus diabolus alligatur et vincitur. Ipsae etiam mittuntur ad praedicandum, Proverb. IX, 3, quoad perfectos. E contrario vero nolentibus ei servire videtur ipsa dicere, Isa. lxv, 13-15 : Ecce servi mei comedent, et vos esurietis : ecce servi mei bibent,ei vos sitietis : ecce servi mei laetabuntur, et vos confundemini : ecce servi mei laudabunt prae exsultatione cordis, et vos clamabitis prae dolore cordis, et prae contritione spiritus ululabitis, et interficiet vos Dominus Deus, scilicet Christus Filius meus.

Vigesima septima : quia cum sit mater sapientiae quae est Filius Dei, in lege Filii misericorditer instruit servos. Unde de ea dicitur, Sapient.VII,27 : Amicos Dei et Prophetas, id est, sapientes , constituit. Ipsa etiam dicit, Eccli.XXIV, 46 : Adhuc doctrinam quasi prophetiam effundam, ei relinquam illam quaerentibus sapientiam. Adhuc doctrinam, scilicet paupertatis, humilitatis, et castitatis, quasi prophetiam, id est, in signum futuri. Doctrinam istam effudit ipsa abundantius, quando ordines sunt instituti ad honorem ejus, ubi lucet doctrina virginitatis per votum castitatis contra luxuriam, paupertatis per abrenuntiationem proprietatis contra avaritiam, humilitatis per votum obedientiae contra superbiam.: et hoc est triduum in deserto religionis . Item, triduum Dominicae sepulturae, in quo homo consepelitur Christo, per quod reparatur trinitas mentis, et venitur ad triduum remunerationis.

Effudit autem doctrinam quasi prophetiam : quia per hoc praedicitur casus mundi, et gloria regni. Joel, ii, 28 : Prophetabunt filii vestri, et filiae vestrae, intrando . religionem, contemnendo mundum, anhelando ad regnum. Item, Zachar.III, 8 : Audi, Jesu, sacerdos magne, tu et amici tui, qui habitant coram te : quia.viri portendentes sunt. Jesus ille sacerdos magnus Christum signat, qui se obtulit pro nobis in cruce. Amici ejus omnes sancti, qui sunt viri portendentes : portentum enim est signum. Sequitur : Ei relinquam illam quaerentibus sapientiam. Quaerentibus dicit, non invenienti-

bus, id est, illis qui sunt in studio quaerendi, non in praesumptione habendi. Jacob.IV, 6 : Deus superbis resistit. Sapientiam non mundi, sed Dei quam describit Jacobus, III, 17 : Sapientia quae desursum est.

Aliter, Adhuc doctrinam, id est, notitiam figurarum, quas revelat per gratiam suam cui vult, quando vult, et quantum vult. Quasi prophetiam, id est, sine falsitate, et cum omni veritate. Sinui quidem quia prima bibit de fonte aeternae sapientiae, revelare potest.cui vult arcana secretorum Dei. Ipsa est enim Rebecca, quae de hydria sua potavit Eliezer et camelos . Servias ergo devote matrisapientiae, et cibabit te pane vitae et intellectus, et aqua sapientiae salutaris potabit te . Quam scilicet sapientiam non apprehendent homines stulti, et cui obviabunt sensati .

Vigesima octava : quia si recessit a te propitiatio ejus propter peccata tua, quam cito paenitueris, revertetur ad te. Unde dicit cum Filio, Zachar, I, 3 : Convertimini ad me, et convertar ad vos. Unde etiam desiderans conversionem nostram ad se et Filium suum, dicit cum Filio animae peccatrici, Cantic.VII, 12 : Revertere, revertere, Sulamitis, etc, ut intueamur te, scilicet respectum misericordiae. Exemplum quod narrat Petrus Damianus , quomodo propitiatio ejus reversa est ad quosdam fratres, qui servitium ejus intermiserant, quaere infra, titulo de non intermittenda officium ejus sive servitio.

Vigesima nona : quia salus nostra in manu illius est, ut ei dicere multo verius valeamus nos Christiani quam dixerint aegyptii Joseph, Genes. xlvii, 25 : Salus nostra in manu tua est. Respiciat nos tantum Domina nostra, et laeti serviemus regi filio ejus. Ipsa enim vere potest figu- rari per Joseph, qui intelligitur augmentum vel accrescens : quia ei accrevit gratia fecunditatis super gratiam virginitatis. Ideo, Eccli.XXVI, 19, dicitur de ea : Gratia super gratiam, etc. Ipsa est enim causa salutis generis humani, et quaedam ratio et complementum post Filium suum omnium quae facta sunt et quae futura sunt.

Trigesima : quia serviendo ei acquiruntur dies gratiae et gloriae. Unde dicit servo suo, Proverb.IX, 11 : Per me multiplicabuntur dies tui, et addentur tibi anni vitae. Unde etiam de servis suis et filiis dicitur : Dies pleni invenientur in eis . Proverb.III, 18 : Longitudo dierum in dextera ejus, quibus remunerat servientes ei ex charitate : et in sinistra illius divitiae et gloria : divitiis enim et gloria mundana forte remunerantur aliqui servientes ei, cum sint indigni retributione aeterna. Bene dictum est Nabuchodonosor, qui vindictam Domini exercuerat in Tyrum, sub aliis verbis : Quia servisti mihi in Tyro, dabo tibi aegyptum . Nullum enim bonum irremuneratum.

Trigesima prima : quia post Filium Domina est universae creaturae : unde et Domina interpretatur, et ideo tamquam Dominae serviendum. Ideo videtur ei dixisse tota ipsa Trinitas beata illud Isaiae, xlv, 14 : Labor aegypti, et negotiatio aethiopiae, et Sabaim viri sublimes ad te transibunt, et tui erunt. Per omnes istos signatur Mariae potestas super justos quos protegit, et super peccatores quos convertit. Labor aegypti, peccatores laborantes in vitiis mundi. Jerem.IX, 5 : Ut inique agerent, laboraverunt. aegyptus tenebrae vel maeror. Tenebrae : quia amor mundi excaecat. Unde Tobias excaecatus est stercoribus hirundinum .

Hirundines sancti sunt : quia temporalia reputant stercora cum Apostolo, ad Philip.III,8,ut Christum lucrifaciant, quibus scilicet stercoribus obcaecantur amatores mundi. Maeror. Proverb.XIV, 13 : Extrema gaudii luctus occupat. Negotiatio aethiopiae, Hoc convenit avaris qui animas suas habent venales . aethiopiae propter nigredinem : quia aestus avaritiae denigrat eos et exurit. Sabaim, vel. Sabba captiva ; hi sunt superbi quos rex superbiae captivat. Job, xli, 25 : Viri sublimes, antequam converterentur et Mariae darentur, scilicet per superbiam : postea sublimes facti per vitam : ad te transibunt, et tui erunt , servi scilicet et tribunarii singulis diebus facientes servitium tuum, et solventes quasi tributariam pensionem. Sequitur in auctoritate Isaiae, xlv, 14 : Post te, quasi adolescentulae post reginam, ancillae post dominam : ambulabunt, scilicet de virtute in virtutem, donec videant Deum deorum in Sion. Vincti manicis pergent : necesse est enim servis Mariae vinctas habere manus manicis praeceptorum Dei, ne extendant eas ad illicita. Et te adorabunt, teque deprecabuntur, potentes respectu misericordiae tuae, et dicentes : Tantum in te est Deus verus.

Trigesima secunda : quia qui diligit et honorat matrem Domini, secure potest a Patre et Filio ejus petere misericordiam. Unde, Psal. xxv, 8, dicit Patri vel Filio : Domine, dilexi decorem domus tuae, qui consistit in virtutibus et donis gratiarum, et privilegiis meritorum. Domus ista beata Virgo. Unde, Proverb.IX, 12 : Sapientia aedificavit sibi domum, ... et locum habitationis gloriae tuae, id est, Filii tui : quia gloria patris filius sapiens . Locus iste uterus virginalis. Et bene dicit locum habitationis gloriae tuae, id est, uterum virginalem ubi habitasti gloriose, et quem inhabitando gloriosum effecisti. Cassiodorus de Domino : " Gloriosum efficitur quidquid inhabitare dignatur. " Et subjungit, Psal. xxv, 9 : Ergo ne perdas cum impiis, Deus, animam meam.

Trigesima tertia : quia per incarnationem Verbi quae in ea facta est, redit peccatrix anima ad Ecclesiae unitatem. Unde, Jerem, XXXI, 21 et 22 : Revertere, virgo Israel, revertere ad civitates tuas istas. Usquequo deliciis dissolveris, filia vaga ? Quia creavit Dominus novum super terram : Foemina circumdabit virum.

Trigesima quarta : quia per Mariani et Christum quem per Mariam habuimus, quidquid perdideramus per Adam et Hevam., nobis est restitutum. Beatus Bernardus : " Vehementer nobis vir unus et una mulier nocuerunt : sed per unum virum et unam mulierem omnia restaurantur, nec sine magno faenore gratiarum. Neque enim sicut delictum, ita et donum, sed excedit damni aestimationem beneficii magnitudo. Sufficere quidam poterat Christus, siquidem et sufficientia nostra ex Deo est, sed nobis bonum non erat hominem esse solum. Congruum magis ut adesset reparationi sexus uterque, quorum corruptioni neuter defuisset . " Ideo dicitur, Eccli. xxxiii, 15 : Duo et duo, et unum contra unum.

Magister Richardus de sancto Victore : " Per Mariae puerperium recepit genus humanum quod in primo parente amisit: et dejectus est, qui prius dejecit : et erectus, qui prius dejectus fuit. Et recuperavit homo honorem suum. Et ablatum est per Filium ejus opprobrium nostrum. Sed quale, inquis, opprobrium? Illud de quo legitur, Psal. xlviii, 21 : Homo cumin honore esset, non intellexit, etc. . Factus est enim homo ad imaginem et similitudinem Dei : grandis honor. Sed non intellexit, ideoque despexit. Despecta vero atque rejecta similitudine Dei trans figuravit se ad similitudinem jumenti. Ecce quale dedecus. Juxta magnitudinem honoris magnitudo dedecoris : inde opprobrium, inde improperium. Et juste jam quidem opprobria exprobrantium ceciderunt super eum . Ideo in persona generis humani clamat Propheta ad Dominum : Aufer a me opprobrium et contemptum . Et exauditus est quando Deus conformavit se ad illam qua homo transformaverat se similitudinem humanam, qui a se rejecerat divinam : et Deus factus est quasi unus ex nobis propter suam humanitatem : et quod dictum erat per ironiam de Adam : Ecce Adam quasi unus ex nobis factus est, sciens bonum ei malum , possunt ex sententia jam dicere Pater et Spiritus sanctus de Adam secundo, scilicet Christo homine : Ecce Adam secundus factus est quasi unus ex nobis, sciens bonum et malum propter suam divinitatem . "

Trigesima quinta : quia ex partu et conceptu ejus accrevit humanae naturae praerogativa et dignitas mirabilis, ex eo scilicet, quod Filius Dei mundum redempturus, non assumpsit angelicam naturam, sed humanam in ea et ex ea. Ad Hebr. ii, 16 : Nusquam Angelos apprehendit, etc. Et hoc fuerat praefiguratum, Genes.XXVIII, 1 et 2, ubi sic legitur : Vocavit Isaac Jacob, et benedixit eum, praecepitque ei dicens : Noli accipere conjugem de genere Chanaan, sed vade, et proficiscere in Mesopotamiam Syriae ad domum .Bathuelis patris matris tuae, et accipe tibi inde uxorem de filiabus Labanavunculi tui. Et sunt verba Dei Patris ad Filium carnem sumpturum. Chanaan, sicut dicunt, interpretatur possidens domum, et signat Angelos, qui in caelesti domo semper assistunt Domino, de quorum genere noluit Deus Pater ut Filius sibi copularet uxorem, id est, assumeret naturam. Mesopotamia interpretatur elevata, Syria sublimis. Haec est humana natura elevata et facta sublimis, ex quo eam assumpsit sibi Filius Dei. Sed non ad quamcumque, sed ad domum Bathuelis mittitur, id est, ad Beatam Virginem : Bathuel enim Virgo Dei, vel castus Deo interpretatur : quia hoc privilegium beatae Virgini servabatur, et ibi accepit uxorem de filiabus Laban, qui interpretatur candidatio, id est, de purissimis et mundissimis sanguinibus beatae Virginis carnem, sicut dicit Damascenus : et de Virgine voluit nasci ad denotandum, quod Ecclesiam virginem sibi virgini copularet. II ad Corinth. XI, 2 : Despondi vos, etc. Et ex hoc maxima dignitas accrevit humanae naturae, quae antea vilis erat, et clamabat ad Dominum, Thren.I, 11 : Vide, Domine, et considera, quoniam facta sum vilis. S ed post incarnationem dicit Christo : Cum gloria assumpsisti me, et facta sum gloriosa : sicut ignobilis mulier sublimatur cum a viro nobili in matrimonium assumitur. Et hoc est quod omne peccatum post incarnationem Salvatoris gravius est quam.ante : sicut ignominiosius est viro nobili viliter agere quam ignobili. Siquidem humana natura per Hevam fuerat Satanae pedibus substrata, sed modo per Mariam super Angelos est exaltata : et quam per Hevam traxerat in interitum diabolus, modo per Mariam praecedit Angelorum meritum : et quae per Hevam facta est ignominiosa, per Mariam prae Angelis facta est gloriosa. Intraverat enim per Hevam mors in mundum : sed perempta est mors per Mariae puer-

perium. Unde Filius dicit, Osee, xiii, 14 : Ero mors tua, o mors, etc.

Item, Hoc matrimonium supra dictum signatum est per matrimonium Esther et Assueri. Assuerus qui interpretatur beatus, Christus est. Esther abscondita vel exaltata. Haec enim est naturahumana prius a Deo abscondita per peccatum Adae et Hevae, sed ineffabiliter exaltata quando a Christo fuit assumpta. Unde Petrus : " Maritari voluit Verbum Patris, altius nubere non potuit caro, nec gloriosius. " Homo etiam per hoc matrimonium vehementer magnificatus est. Quod admirans Job, vii, 17, dicit Domino : Quid est homo, quia magnificas eum, etc. ? Et, Psal. VIII, 5 : Quid est homo, quod memor es ejus ? scilicet pro eo Filium incarnando : nam antea videbatur Pater oblitus hominis. Unde in persona antiquorum dicebat David, Psal. XII, 1 : Usquequo, D omine , oblivisceris me in finem ? Usquequo avertes faciem tuam a me, id est, Filium tuum ? Ideo orabat, Psal. cv, 4 : Memento nostri, Domine in beneplacito populi tui, id est, in Filio : visita nos in salutari tuo, hoc est, in eodem Filio.

Trigesima sexta : quia volens nos obtinere victoriam, ut perveniamus ad coronam, sciens quia non coronabitur nisi qui legitime certaverit , procurat forte bella et tentationes amatoribus suis, et ipsos quandoque permittit tribulari : sed facit cum tentatione proventum, ut valeant sustinere , et eis virtutem subministat ut perveniant ad coronam : nam ipsa est quae precibus suis, meritis, et exemplis dat lasso virtutem. Et his qui non sunt secundu m suam reputationem, id est, humilibus, fortitudinem et robur multiplicat . Idcirco de ipsa potest intelligi illud Sapientiae, x, 12 : Certamen forte dedit illi, id est, amatori suo, ut vinceret, et coronam

acquireret, quae solis victoribus tentationum promissa est : ei sciret per experientiam, quoniam omnium potentior est sapientia, id est, Maria quae emphatice dicitur sapientia.

Trigesima septima : quia qui serviunt ei in praesenti, gloriosissimam illius faciem visuri sunt in futuro. Unde, Job, xxxiii, 26, dicit de Maria : Placabilis ei erit, scilicet servo suo, et videbit, scilicet Ipse servus, faciem ejus in jubilo. Apocal. XXII,3et 4 : Servi ejus servient illi et videbunt faciem ejus, etc. Sapient. VI, 17 : In viis ostendet se illis hilariter. Et haec ostensio in prasenti per gratiam est In fidem. Ambula ergo vias ejus, quae sunt humilitas, puritas, pietas, paupertas, obedientia, et hujusmodi : et obviabit tibi in futuro quasi mater honorificata . De hujusmodi viis dicitur, Proverb.III, 17 : Viae ejus pulchrae, Id est, mundae ab omni peccato : et omnes semitae illius pacificae : quia summum ejus studium est Filio suo pacificare peccatores. (Quaere titulo de viis ejus). Roganda est igitur assidue, ut doceat nos vias suas, et faciat ambulare in semitis suis . Quas qui in praesenti tenuerit, reginam in suo decore videbunt oculi ejus . Et qui imitantur eam, erunt ex parte illius . Videtur enim ipsa dicere Filio sicut Filius Patri, Joan. XII, 26 : Volo, Fili, ut ubi sum ego, illic sit et minister meus . Roganda est autem Maria ut velit : quia si vult, necesse est fieri, sicut dicit Augustinus de Domino.

Trigesima octava : quia glorioso fructu ventris sui remunerabit servientes suos, ut depingitur in Imaginibus suis Filium tenens, quasi ad dandum illum senvitoribus suis, cum Ipsa sit propagatrix operariorum. Unde, Psal. CXXVI, 5 : Filiimerces, fructus ventris. Quem fructum Ipsa commandans, ut pro ipso habendo serviatur ei avidius, dicit, Proverb. viii, 19 : Melior est fructus meus auro et lapide pretioso, et genimina mea argento. Propter quod quasi assidue dicendum est ei : Benedictus fructus ventris tui. De re enim valde commendata et laudata non per adulationem, sed per veritatem libenter solent dare illi, quorum res est, commendatoribus suis, sicut de bono vino et hujusmodi. Sed, proh dolor ! plures servos habet Venus sordidissima, quam Maria purissima.

Trigesima nona : quia servorum suorum animas de corporibus exeuntes protegit ab incursu aerearum potestatum, quibus est terribilis ut castrorum acies ordinata, sicut saepe legitur in miraculis ejus. Fugiunt enim qui oderunt nos a facie ejus : et ipsa exsurgente in adjutorium nostrum, dissipantur inimici sui et nostri. Custodit enim exemplo Filii animas servorum suorum, et de manu peccatoris liberabit eos . Unde, Sapient. X, 9 : Hos qui se observabant, a doloribus liberavit. Ibidem, v. 12 : Custodivit illum ab inimicis, etc. Proverb, IV, 6 : Ne dimittas eam, ei custodiet te : dilige eam, et conservabit te, ut supra .

Quadragesima : quia glorificabit in futuro servientes sibi, et honorificantes se In praesenti. Unde dicit cum Filio, I Regum, ii, 30 : Quictemque honorificaverit me, glorificabo eum : qui autem contemnunt me, erunt ignobiles. Ipsa enim est mulier gratiosa quae invenit gratiam et gloriam, non solum sibi, sed et nobis : quia gratiam et gloriam exemplo Filii dabit Domina nostra. De his autem qui contemnunt servitium ejus, nolentes ipsam orare vel collaudare, vide-

rur ei Filius dicere illud Jeremiae.VII, 16 : Noli orare pro populo hoc, nec assumas pro eis laudem et orationem, ei non obsistas mihi: quia non exaudiamte. Quod signatum est in hoc quod Salomon non exaudivit matrem orantem pro Adonia .