CAPUT IV.

De generatione elementorum.

Et quia omnia elementa generantur ad invicem : ex uno enim pugillo terra) fiunt decem aquae, et ex uno pugillo aquae decem aeris, et ex uno pugillo aeris decem ignis, dicendum est nunc de generatione ipsorum, perscrutando primo an sint generata vel creata. Super quo Aristoteles in libro de Caelo ei Mundo ponit opinionem, quae dicitur Ptolemaei, quod elementa primo facta fuerunt per motum caeli. Contra quod sic objicitur. Aut illo motus fuit in aliquod corpus, aut in materiam nudam. Si in nudam, hoc est impossibile : quia materia nunquam est nuda. Quod sic ostenditur: Sit ita quod aer agat in ignem corrumpendo ipsum : aut igitur materia erit nuda, aut non. Si non, habeo propositum, Si sic : ergo non est appropriata alicui loco : quia si csset in loco, esset sub corporeitate : ergo non est magis ratio quare debetur ei. igneitas in loco illo quam in alio : sed non videmus quod ubi est actio, ibi est potentia : igneitas ergo appropriatur alicui loco : et sic est sub corporeitate : ergo materia nunquam est nuda. Si vero agit in corpus aliud praeter elementa : ergo illud corpus fuit ante elementa : ergo elementa non luerunt prima : et sic non essent elementa : quod falsum est. Relinquitur ergo quod elementa non sunt generata, sed creata. Quod concordat cum Augustino qui dicit, quod omnia, id est, omnes majores partes mundi, simul creata sunt in materia et forma.

Post hoc sciendum est quod duplex est generatio, scilicet simplex, et generatio quaedam. Generatio simplex est generatio substantialis. Generatio quaedam est quaelibet transmutatio sive alteratio. Unde generari diffiniri potest simpliciter sic : Generari est exspoliari materiam a forma substantiali, et induere aliam formam substantialem. Cum ergo omnis exspoliatio sit a contrario, oportet generationem et corruptionem fieri mediantibus contrarietatibus primarum qualitatum. Unde etiam patet quod prima materia est ingenita et incorruptibilis, quia si esset genita, hoc esset ex aliqua materia : ergo illa materia haberet aliam materiam : et sic in infinitum esset procedere : hoc autem est impossibile : ergo prima materia non est generata, sed creata. Et nota differentiam inter creare, generare et facere. Generare enim est facere ex aliquo. Creare est facere ex nihilo. Facere vero commune est ad utrumque.

Ex praedictis patet quod illa elementa facilius transmutantur ad invicem., quae conveniunt in aliqua qualitate quam quae in nulla conveniunt. Facilius enim est vincere unam contrarietatem quam duas. Unde terra facilius transmutatur in aquam quam in aerem. : convenit enim cum aqua in una qualitate, cum aere vero in nulla, et sic de aliis. Et hoc est quod dicit Aristoteles in secundo de Generatione et Corruptione : ''Quaecumque habent symbolum, id est, convenientiam ad invicem, velox est eorum transmutatio : quaecumque autem non habent, tarda : quia facilius est unum quam multa transmutare. Et nota quod generatio unius elementi est corruptio alterius, et e converso. Unde quidam

dicunt quod generatio et corruptio sunt unum in substantia, diversificantur tamen secundum terminos. Sicut eadem est via de Thebis ad Athenas, et e converso, differens tamen secundum terminos .z Ali dicunt, quod non sunt idem, et praedictum verbum glossant sic : Generatio unius elementi est corruptio alterius, et e converso, id est, ad generationem unius elementi sequitur corruptio alterius, et e converso.