DUBIA.

Hic sunt duo dubia. Primum quid sit extendi intellectum nostrum ad spiritualia, et quare sic dicitur, et non simpliciter ea accipere. Secundum est, cum ad accipiendum spiritualia per istam extensionem intellectus noster sit in potentia, quo agente reducatur in actum. Nulla enim potentia educit in actum : quia cum sibi semper esset praesens, semper educeret in. actum. Unde quaeritur, utrum sufficiat ad hoc lumen intellectus agentis?

Circa primum, sic proceditur.

1. In tertio de Anima intellectus exten-

ditur de speculatione in praxim, transeundo de vero in bonum : talis autem, transitus non est hic : ergo non debet dici intellectus extendi ad illa.

2. Praeterea, Non potest dici, quod dicatur extensio : in extensione enim intellectus oportet esse duos terminos, ut in extensione quantitatis assignat Euclides, unde hoc transsumitur : sed sicut dicitur in primo de Anima, intelligentiarum duo sunt, scilicet practicae, et ratio speculativae.

3. Nec iterum potest dici, quod dicatur extensio de corporalibus symbolis ad spiritualia : quia sic semper intellectus extenderetur, cum semper ex phantasmatibus intelligat spiritualia.

Solutio. Dicimus, quod intellectus dicitur simpliciter accipere illud quod, accipit in actu ab eo in quo est in potentia, sicut a phantasmate quod est universale in potentia, est universale in actu : et haec acceptio dicitur a Philosophis informatio : fides autem acceptio incomplexorum. Sed. aliquando accipit aliquid in aliquo in quo non est in potentia, sed. oportet ut illud protendatur, ut possit accipi aliquo modo in illo, sicut in figuris corporeis non sunt potentia spiritualia, ut simplici intuitu in eis possint accipi. Rota enim in quantum est quoddam sensibile, numquam ducet in cognitionem alicujus Angeli sive proprietatis ejus. Sed oportet ut spiritualia ad haec deducantur et accipiantur per ea per similitudinem proportionis ad actus proprios : et ideo dicitur intellectus se extendi ad illa, per haec ea cognoscens, et accipere ea simpliciter in istis symbolis.

Ad primum ergo dicendum, quod non sumitur hic extensio pro ea de qua loquitur hic Philosophus, sed. de illa quae dicta est.

Ad. secundum dicendum, quod in ista extensione sunt termini, scilicet symbola ipsa, et spiritualia per symbola cognita. Philosophus autem ibi non ponit nisi terminos in quos procedit intellectus simpliciter accipiendo : quia hic est aut spe-

cies rei per se quae est terminus speculativae, aut species cum intentione secundum quam movemur ad fugiendum vel sequendum, et sic est terminus practicae. Ad tertium dicendum, quod intellectus accipiendo universale in phantasmate, accipit in actu quod est in eo, licet in potentia : si enim non esset universale aliquo modo in ipso, non posset ab eo exire: sic autem non sunt spiritualia symbola: et ideo non est similis ratio.

Circa autem secundum sic proceditur.

1. Videtur enim, quod lumen intellectus agentis sufficiat ad hanc extensionem : divinatio enim quae Ut de somniis, fit per lumen intellectus agentis, ut dicit Philosophus, ubi videtur similis acceptio spiritualium per hujusmodi symbola : quia res significata non videtur esse in specie quae ostenditur in somnio in potentia, ut simplici intuitu possit accipi, sicut quod Piscis significat pluviam : sed eadem virtus est potens in similia : ergo etiam ad dictam extensionem sufficit lumen intellectus agentis.

2. Ad idem, Sicut dicitur in IX primae philosophiae, omnis potentia completur per aliquem actum, alioquin frustra esset : agens autem intellectus proportionatus actus est respectu potentiae possibilis intellectus : cum igitur intellectus possibilis sit in potentia ad accipiendum haec spiritualia per symbola, videtur quod sufficiat intellectus agens ad reducendum illam potentiam in actum.

3. Ad idem, Sicut dicitur in tertio de Anima, intellectus agens est quo est omnia facere. Si ergo spiritualia fiant in intellectu possibili, per agentem in eo possunt fieri.

Contra :

1. Intellectus noster non potest nisi in ea quorum principia sive instrumenta habet penes se, cum omnis cognitio fiat ex aliquo primo noto : sed dispositiones spiritualium quae traduntur in sacra Scriptura per symbola, non possunt reduci in principia quae habet in- tellectus noster penes se, sed magis forte in contraria : ergo non potest devenire in illa nisi juvetur per aliquod extrinsecum.

2. Ad idem, Per lumen intellectus agentis non accipiuntur nisi ea per quae devenire possumus per complexionem syllogisticam probabilem, vel necessariam : sed sic non possumus devenire in acceptionem spiritualium per symbola : ergo lumen intellectus agentis, etc.

Solutio. Dicimus, quod cognitio spiritualium secundum quod traduntur in sacra Scriptura per symbola, non potest reduci in principia rationis : et ideo intellectus agens non potest in illa, Non enim conjungitur primum ultimo nisi per medium : medium autem inter intellectum agentem et id in quod deducit, sunt principia: et ideo non potest in ea quibus sua principia non applicantur : sed oportet advenire lumen divinum et principia fidei, ut in spiritualia hoc modo deveniat, sicut etiam oportet irradiare prophetae lumen divinum ad cognoscendum futura, in quae non potest intellectus agens : et concedo rationes ad. hoc.

Ad primum ergo dicendum, quod divinatio somniorum secundum quod reducitur in causas, signa, et effectus, habet ordinem ad principia intellectus agentis. In effectus quidem reducitur : in somniis enim apparent species rerum quas vidimus vigilando. Ad signa, sicut quando videmur nobis gustare dulcia, tenui phlegmate decurrente ad linguam : sunt enim haec somnia, signa dispositionis corporis. Ad causas quidem rectas sive proprias, quando quis non est sollicitus de propriis, magis percipit alienos motus, qui magis percipiuntur de nocte propter quietem animi et corporis, in quem imprimuntur hujusmodi motus ex effectu stellarum causantium aliquid in inferioribus, licet quandoque non eveniat, quia causa immediata aliter disponitur, supervenientibus aliis motibus : et sic aliquo modo reducuntur in principia

rationis, sed non est similiter de acceptione spiritualium per symbola.

Ad secundum dicendum, quod possibilis intellectus non est in potentia ad dictam acceptionem secundum se, sed tantum ad illa quae sunt in potentia in phantasmatibus, sed extenditur ejus potentia per aliquod lumen superadditum ad ea : sicut terra non est potentia idolum, ad nihil enim est res in potentia, nisi quod potest educi de ea uno motore, ut dicitur jn libro primae philosophiae : erat tamen potentia idolum cum receperat formam cupri : et propter hoc non sequitur, quod intellectus agens debeat educere talem acceptionem.

Ad tertium quod objicitur, quod intellectus agens est quo est omnia facere, et possibilis quo est omnia fieri, intelligendum est de his quae per principia rationis accipi possunt, et non de omnibus simpliciter.