Lectio 3

Et cum venisset iesus in domum simonis Petri etc.. Commendata est virtus christi in curatione leprosi, commendata est etiam in curatione festina servi centurionis, hic commendatur in curatione perfecta.

Primo ergo describit curationis locum; secundo infirmitatis modum; tertio declarat christi auxilium; quarto curationis effectum.

Dicit ergo cum venisset etc.. Non tangit evangelista, quando hoc fuit factum; sed et Lucas, et marcus transeunt ad alia.

Sed sciendum quod ubi evangelistae ponunt statum, vel aliquid ad ordinem pertinens, signum est, quod ad continuationem historiae pertinet; ubi vero non, signum est, quod ad continuationem memoriae. Unde secundum quod recolebant, scribebant.

Venit in domum Petri. Et tria possumus considerare. Honorem quem intulit discipulis suis, quia noluit ire ad domum centurionis; ivit tamen ad domum pauperis piscatoris; unde Ps. Cxxxviii, 17: nimis honorati sunt amici tui, deus. Item informavit in humilitate, quia nihil plus placet domino. Iac.

C. I, 21: in mansuetudine percipite insitum verbum, quod potest salvare animas vestras etc.. Tertio in hoc ostenditur reverentia, quam habuit dominus ad Petrum, quia se obtulit, licet Petrus non rogaret.

Vidit socrum. Vidit oculo scilicet mentis; Ex. III, 7: vidi afflictionem populi mei in Aegypto.

Socrum Petri. Per hoc potest intelligi synagoga.

Qui operatus est Petro in apostolatu circumcisionis, scilicet in Iudaeis, operatus est et mihi inter gentes ad Gal. II, 8. Haec febricitabat, scilicet synagoga, febre scilicet invidiae.

Vel per istam socrum intelligitur anima aestuans igne concupiscentiae.

Et tetigit manum eius. Hic tangit curationem.

Quaerit chrysostomus, quare curavit servum centurionis solo verbo, istam vero tactu.

Et respondet, propter familiaritatem; et in hoc etiam magis ostendebat suam humilitatem: et ideo in tactu auxilium dedit; ps.

Lxxii, 23: tenuisti manum dexteram meam.

Sequitur et surrexit. Consuetudo est febricitantium, quod quando incipiunt sanari, debiliores sunt quam in infirmitate; sed talis non fuit curatio domini, immo plenam sanitatem reddidit: quia dei perfecta sunt opera, Deut. XXXII, 4.

Aliter enim curat dominus, aliter natura.

Ideo sequitur et ministrabat.

Vespere autem facto. Hic confirmatur dei potestas per multitudinem curatorum.

Primo ergo tangit evangelista multitudinem; secundo subiungit auctoritatem Scripturae, ibi ut adimpleretur quod dictum est per Isaiam prophetam.

Dicit ergo quod curavit daemoniacos et male habentes. Et possunt intelligi per daemoniacos peccantes ex malitia: et per male habentes peccantes ex ignorantia.

Unde dicit vespere autem facto; quare, nota, hoc non factum fuisse die sabbati, in quo habebant pro inconvenienti curare; sed in vespere finito sabbato, obtulerunt ei multos Daemonia habentes. Vel dicitur vespere, quia salvator noster vespere venit. Oritur sol, et occidit, scilicet christus, Eccle. I, 5. Eiiciebat, sola increpatione: unde ad solam vocem eius fugiebant Daemones. Item male habentes, ita quod conveniat ei illud quod dicitur in Act. X, 38: liberavit omnes oppressos a diabolo.

Unde notandum, quod non omnia miracula christi posuerunt evangelistae, sed magis vulgata.

Et quia videretur mirabile, quod tot curaret; ideo confirmat auctoritate quae habetur Is. LIII, 4: infirmitates nostras ipse accepit, et aegrotationes nostras portavit.

Et quamvis non ita sit in serie textus, exponamus prout iacet. Infirmitates nostras ipse accepit, idest abstulit: ita quod infirmitates accipiantur pro levibus peccatis. Et aegrotationes, idest maiora peccata, portavit, idest asportavit: vel cum ipse sit dei virtus et sapientia, infirmitates nostras, scilicet passionis et mortis. Unde passibilitatem accepit ad tollendam infirmitatem et aegrotationem nostram etc.. I Petr. II, 24: qui peccata nostra pertulit in corpore suo, ut peccatis nostris mortui, iustitiae vivamus.

Sed cum Isaias dixerit de peccatis, quaeritur quare hoc de infirmitatibus corporalibus dicatur. Et hoc est, quia plerumque ex peccatis spiritualibus causantur aegritudines corporales.

Videns autem iesus turbas. Quia posita sunt miracula contra peccata interiora, hic ponit miracula contra peccata exteriora, scilicet procellam. Et primo ponit praeambulum ad miraculum, scilicet de introitu navis; deinde miraculum, ibi tunc surgens imperavit ventis et mari; tertio effectum, ibi et facta est tranquillitas magna.

Circa primum primo ponit praeceptionem; secundo mandati adimpletionem.

Circa primum tria.

Primo praecipit ut sequantur; secundo unum se ingerentem repellit; tertio alium discipulum arguit.

Dicit ergo videns iesus turbas etc..

Sed quare intravit navem? hoc fecit propter duo. Primo, ut ostenderet infirmitatem humanae naturae; secundo, ut placeret discipulis; unde aliquando cum discipulis ascendit in montem, aliquando in desertum, aliquando in navem. Item ut nobis daret exemplum, ne favores hominum quaereremus. Item ad tollendam invidiam Iudaeorum; Is. XLII, V. 3: linum fumigans non extinguet.

Sequitur repulsio et accedens unus Scriba: et videtur quod iste valde devote accessit. Et quare repulit? Hieronymus: quia non habebat bonam fidem. Et hoc patet: quia solum vocavit eum magistrum; sed veri discipuli vocabant eum dominum. Unde in Io. XIII, 13: vos vocatis me magister et domine. Item ex mala intentione volebat eum sequi: quia audiebat signum fuisse factum; volebat sequi, ut faceret signa, ut dicitur de simone mago. Item dicit chrysostomus, quod in alio peccavit, scilicet in superbia; quia seorsum traxit se. Unde reputabat se digniorem aliis.

Hilarius interrogative legit: magister, sequar te? culpa istius est, quia quod certum erat, interrogavit, et quod debebat facere, posuit sub dubio.

Sequitur vulpes foveas habent.

Hieronymus exponit ad litteram, quod deus ad intentionem respondit, ut saepe facit. Volebat sequi; sed intendebat lucrum: et dominus contra hoc allegat paupertatem; ideo dicit vulpes foveas habent, et volucres caeli nidos; filius autem hominis non habet ubi caput suum reclinet; ut habetur II Cor. VIII, V. 9: qui egenus factus est cum dives esset etc..

Secundum Augustinum notat eum de triplici vitio. De vitio dolositatis, quia dulcedinem habebat in ore, et venenum in corde, ut habetur Ps. XIII, 3. Item notavit eum de superbia, cum dixit volucres caeli, per quos superbia intelligitur. Vel volucres Daemones, ut habetur infra XIII, 4, ubi dicitur: et venerunt volucres, et comederunt ea. Item de infidelitate, quia non erat in caritate quae habitat in nobis per fidem.

Sequitur alius autem de discipulis eius ait illi. Primus se ingessit, sed alter se excusavit.

Et ponitur reprobatio excusantis, ibi iesus autem ait illi etc..

Domine, permitte me primum ire, et sepelire patrem meum. Et magna est differentia inter istum et praecedentem. Iste vocavit eum dominum, ille vocavit eum magistrum.

Item ille dolum allegavit, iste pietatem, quia praeceptum erat de honoratione patris: unde dilationem petiit. Simile habetur III Reg. XIX, 20 de eliseo.

Sequitur istius reprehensio sequere me: quia qui vult sequi christum, non debet dimittere sequi propter aliud negotium temporale; unde Ps. XLIV, 11 dicitur: obliviscere populum tuum, et domum patris tui.

Item hoc praecepit ei, quia erant alii qui poterant sepelire. Ideo dixit dimitte mortuos sepelire mortuos suos. Item quia accidit, ut saepe, quod qui impeditur aliquo uno negotio, cum unum aliud trahat, cito ruit in aliud; sic si iste ivisset sepelire patrem, haberet fortassis post cogitationes de testamento patris: et ita forte totaliter retraheretur. Is. V, 18: vae qui trahitis iniquitatem in funiculis vanitatis.

Unde hoc non fuit crudelitatis. Ut si videamus aliquem affectum nimis de morte patris, prohibetur a funere propter periculum, ut habetur Eccli. XXX, 25: multos occidit tristitia.

Sed dicit mortuos in plurali, quia mortuus erat duplici morte, scilicet morte infidelitatis, et morte corporis. Unde mortuus erat et in corpore et in anima.

Unde dat quatuor documenta.

Primum scilicet ut qui vocatus est ad statum perfectionis, non cognoscat patrem carnalem per affectionem inordinatam; infra XXIII, 9: unus est enim pater vester qui in caelis est.

Secundum est quod inter fideles et infideles retrahitur germanitatis affectus. Unde Lc. XIV, V. 26: si quis venit ad me, et non odit patrem suum, et matrem, et uxorem, et filios, et fratres, et sorores, adhuc et animam suam, non potest meus esse discipulus. Et hoc verum est ubi pater et mater retrahunt a deo.

Tertium est, quod infidelium mortuorum non est facienda memoria apud sanctos.

Quartum est, quod omnis qui vivit extra christum, mortuus est, quia ipse est vita, secundum Gregorium.

Et ascendente eo in naviculam. Positum est praeceptum domini de transfretatione; hic ponitur executio praecepti. Erant enim manifestata miracula in terra, vult manifestare in aquis, ut ostendat se esse dominum terrae et maris.

Per istam naviculam intelligitur ecclesia, vel crux christi; unde de ista potest dici illud Sap. XIV, 5: exiguo ligno committunt animas suas. Discipuli domini sequuntur eum in ecclesia per obsequium mandatorum. Item sequuntur eum ascendentem in crucem. Ad Gal. VI, 14: per quem mihi mundus crucifixus est, et ego mundo.

Deinde subiungitur miraculum.

Et primo ponitur periculum imminens; secundo discipulorum interpellatio, ibi et accesserunt; tertio eorum exauditio, ibi et dicit eis iesus.

Periculum tangitur ex procella, et christi dormitione.

Et ecce motus factus est magnus.

Sicut sancti dicunt, non est facta tempestas ex intemperie aeris, sed ex divina ordinatione provenit.

Et hoc factum est multiplici ratione. Primo ut discipuli, qui specialiter dilecti et vocati erant, humilia saperent, et non se extollerent: et hoc significabat futurum periculum, quod imminere debebat tempore passionis. Et post, ut ait Paulus apostolus II ad Cor. I, 8: gravati sumus supra virtutem, ita ut nos taederet etiam vivere. Item alia causa, ut scirent in periculis vivere, et vincere, ut habetur rom.

C. VIII, 37: in omnibus his superamus propter eum qui dilexit nos. Item chrysostomus exponit, quia ipsi erant praedicaturi quae de christo viderant; ideo ut magis in ipsis experti essent miraculis, et essent certiores, voluit dominus eos pati. Unde in Ps. Lxv, 16: venite, et narrabo opera domini. Citius enim poterant recordari de huiusmodi quae sibi evenerunt.

Ipse vero dormiebat: et hoc ut ostenderet se verum hominem; sic enim erat in omnibus, ut ubi volebat ostendere divinitatem, semper ostendebat aliquid humanitatis.

Dormiebat, quia habitu inventus est ut homo, Phil. II, 7. Secundum enim divinitatem non dormiebat. Unde Ps. Cxx, 4: non dormitabit, neque dormiet qui custodit Israel.

Item dormiebat, ut constituerentur inter timorem et spem. Item ut ostenderet singularitatem, quia in tanta tempestate manebat securus; Prov. VIII, 28: quando librabat fontes aquarum, quando circumdabat mari terminum suum, et legem ponebat aquis.

Sequitur interpellatio discipulorum accesserunt discipuli etc.. Tantum enim erat ventus, quod oportuit eum evigilare: et totum istud dictum fuit in figura de iona, quia ionas in navi dormiebat, et nautae evigilaverunt eum ad interpellationem, isti vero ad salvandum; unde dicunt, domine, salva nos, perimus.

Et primo confitentur potestatem eius dum dicunt, domine; Ps. Lxxxviii, 10: tu dominaris potestati maris, motum autem fluctuum eius tu mitigas. Item petunt auxilium, quia sciebant ipsum esse salvatorem; Is. XXXV, 4: ipse veniet, et salvabit nos. Item periculum terrenorum exprimunt.

Et hic signatur mors christi in dormitione, qui et excitatus est per resurrectionem. Vel dicitur dormire in tribulationis et tentationibus sanctorum: et tunc precibus sanctorum evigilat: unde dicitur Ps. XLIII, 23: exurge, quare obdormis, domine? item dormit in pigris: unde excitandus est, ut admonet Paulus ad Eph. V, 14: exurge qui dormis, et exurge a mortuis, et illuminabit te christus.

Sequitur quomodo subvenit quid timidi estis modicae fidei? videtur quod non essent modicae fidei, quia dicebant, salva nos; sed vere modicae fidei fuerunt, quia non credebant quod etiam dormiens posset salvare.

Vel modicae fidei, quia si ipsi haberent magnam fidem, ipsi possent imperare mari.

Tunc surrexit et imperavit ventis: tempestas enim oritur ex ventis ut ex causa efficiente, ex aquis ut ex causa materiali: et utrique imperavit; unde Ps. Cvi, 25: dixit, et stetit spiritus procellae. Et hoc est quod dicitur et facta est tranquillitas magna. Sed consuetudo est quod quando fit tempestas, duobus diebus mare non sedatur totaliter. Ideo ut appareat perfectum miraculum, statim facta est tranquillitas magna, quia dei perfecta sunt opera, Deut. XXXII, 4.

Porro homines mirati sunt etc..

Hic ponitur effectus, scilicet admiratio turbarum.

Quod dicit homines, non intelligatis apostolos, quia numquam apostoli sic appellantur; sed per homines intellige nautas. Vel, secundum Hieronymum, si etiam intelligas homines, idest apostolos, potest esse quod dubitare potuerunt ut homines, dicentes qualis est hic? hic chrysostomus addit homo; quia enim ipsum viderant dormientem, hominem vocabant; quia signum divinitatis viderant, ideo dubitabant. Quia venti et mare obediunt ei: quia omnis creatura suo creatori obedit; Ps. Cxlviii, 8: ignis, grando, nix, glacies, spiritus procellarum, quae faciunt verbum eius etc.. Non quia animam rationalem habeant, sed quia ad modum obedientis se habent. Ut manus et membra animae obediunt, quia statim moventur ad eius nutum, sic omnia deo obediunt.