56 PRAELOQUIUM

adeo absurdo erit ingenio, ut Ecclesiae eam velit potestatem abro- gare, quam ipse Deus ei concredidit?

Atque ea quae Ecclesiae Pastores per continentem sae- culorum seriem hac in re gesserunt in praesentiarum silentio praeterimus.

Exinde vero proferre eam sententiam nolumus, qua statua- tur, nullam saeculi principibus competere in noxios libros agendi facultatem; cum enim ipsi nedum temporale, sed etiam spirituale subditorum bonum promovere debeant infra limites sibi prae- scriptos, ea agere tenentur, quibus mala caveantur, bona vero procurentur atque augeantur ; quae inter bona ultimum non occupare locum noxios libros e subditorum manibus eripere bonosque subrogare nemo est qui nesciat.

Id ergo u n u m affirmare voluimus, non pertinere de iis quae ad religionem fidemque pertinent principibus saecularibus pro- pria auctoritate decernere, sed unice spectare ad eos Ecclesiae Pastorum, Romanique Pontificis praesertim, iudicia amplecti et exequi, in iisque eorum auctoritati omnimodis sese committere. Plurima enim argumentorum serie posthabita, historiarum do- cumentis novimus quot mala principes saeculares Ecclesiae intulerint, regnisque suis, cum legem et dogmata Ecclesiae san- cire voluerunt.

Atque gravissimum de hac veritate documentum legitur in Concilio Tolosano anni 1229, quo Capitulo VII. quamvis gravis- sime puniantur Bailli vi, id est ii quibus iustitiae in provinciis et maioribus civitatibus administrandae cura a principe demandata erat, nisi haereticos persequerentur et eiicerent, prohibet tamen, quominus quemquam persequantur nisi fuerit ab Ecclesia ut haereticus iudicatas: Ne autem innocentes pro noeentibus pu- niantur, aut quibuslibet per aliquorum calumniam haeretica pravitas impingatur; statuimus ne aliquis ut credens vel hae- reticus puniatur, nisi per Episcopum loci, vel aliquam personam ecclesiasticam, quae potestatem habeat, fuerit credens vel hae- reticus iudicatus. Cap. VIII. Mansi XXIII. 195.

Iis ergo manere alta mente repostum debere, non Tiberio, aut Herodi dixisse Christum Pasce agnos meos, pasce oves meas (4), neque principum saecularium magistratibus aposto- lorum Principem praecepisse: Paseite qui in vobis est gregem Dei (5). Si autem solius Ecclesiae est dogmata sancire atque gregibus sibi concreditis pascua praebere, solius erit Ecclesiae