40 EX S. G. CONCILII

monii consequi exinde potest nullitas, quae necessario sup- ponit iniuriam seu metum iniustum.

Enimvero, prosequitur, huiusmodi matrimonii nullitas certe proflueret ab illo de in integrum restitutionibus edi- c to , quo Praetor iubet: Quod vi metusve causa « gestum erit, ratum non habebo ». Iam vero, dicit vinculi assertor, edictum illud minime obtinet in metu iuste inlato. Ad rem 1. 3 ff. de eo quod metus causa ibi: « Continet igitur haec clausula et vim et metum: et si quis vi compulsus aliquid fecit, per hoc edictum restituitur. Sed vim accipimus atro- cem, et eam quae adversus bonos mores fiat: non eam quam magistratus recte intulit, scilicet iure licito et iure hono- ris, quem sustinet. Ceterum si per iniuriam quid fecit po- puli romani magistratus, vel provinciae praeses, Pomponius scribit, hoc edictum locum habere: si forte (inquit) mortis aut verberum terrore pecuniam alicui extorserit ». Qua de re merito Palacios docet: « Tunc tantum metum irritare matrimonium, quando fit gravis iniuria ».

Neque obiiciatur: nullus privata, auctoritate potest co- gere ad matrimonium. Huiuscemodi obiectionem sibi proponit Sánchez de matrim, lib. 4, disput. 13, n. 9 et respondet: « Si argumentum aliquid probaret, similiter probaret, si extor- queret consensum in,alium contractum, eum fore rescinden- dum. Quod est falsum (ut dixi hoc lib. 4, disput. 8, n. 8). quia etiam nullus privata auctoritate potest cogere ad quem- cumque contractum ». Sed, disserit orator, adeo a veritate est alienum, matrem in huiusmodi negotiis haberi quasi per- sonam extraneam, ut versa vice in Tridentino Concilio dis- putatum fuerit an matrimonia sine parentum consensu con- tracta, inter irrita ipso facto accensenda forent.

Neque meliori omine obiicitur, ex eventu probatum esse matrem per huiuscemodi matrimonium haud felicitatem filiae comparasse. Nam, respondet defensor, praeterquam quod perspicuum haud est non culpa filiae matrimonium male cessisse; attamen ad iudicandum metus iustitiam vel iniu- stitiam, examinanda sunt facta quae prostabant, quando me-