DUBIA.

HIc sunt tria dubitabilia. Primo de eo quod dicit, quod ea quae maxime videntur sibi convenire, non sunt vera de Deo. Secundo, utrum per negationes magis certificatur. Tertio, de quibusdam verbis quae dicuntur in. Glossa Maximi.

Circa primum sic proceditur.

1. Videtur enim, quod dicta nomina, scilicet vita, essentia, sint vera de ipso. Sicut enim dicit Anselmus in Prosologio, " Quibuscumque simpliciter et omnino melius est esse quam non esse, ex his nominatur Deus, quia talia perfectionis, et esse perfectissimum est sibi reponendum : " sed dicta nomina sunt hujusmodi, ut per sepatet: ergo Deo vere conveniunt,

2. Ad idem, Unumquodque verissime dicitur de eo cui primo inest : sed supra dicta primo insunt Deo quam. creaturis : ergo verius dicuntur de Deo quam de illis.

3. Ad idem, Id quod inest alicui soli, propriissime dicitur de eo : sed qui est, solius Dei. nomen est : ergo verissime dicitur de eo : et tamen hoc dicitur similiter de essentia ut de aliis.

4. Praeterea, Sapientia, vita, et hujusmodi figuris carent : ergo incongrue nominantur formationes divinitatis, cum formatio pro figuratione ponatur.

Solutio. Dicimus, quod in. istis nominibus quae de Deo dicuntur, est duo considerare, scilicet id cui imponuntur, et rationem impositionis, quae est principium deveniendi in id quod significatur. Quantum igitur ad id quod significatur per nomen, per prius conveniunt Deo, in quo illud primo invenitur. Ratio tamen impositionis familiarior est nobis. Imponentes enim haec nomina respiciebant ad ea quae apud nos sunt, sicut paternitas per prius est in Deo quam in inferioribus, modus tamen quo significatur, magis congruit inferioribus : et secundum hoc hujusmodi nomina non sunt vera de Deo, cum non sint in eo per modum quo. significat natura, sed eminenter : unde, ut totum dicatur, oportet dici, Deus est essentia, propter id cui. nomen imponitur, et non est essentia, propter modum significandi, sed est super omnem essentiam, propter eminentem modum ipsius.

Ad primum ergo dicendum, quod Anselmus intelligit ita dici de Deo quantum ad id quod significatur, et non quantum ad modum significandi.

Et similiter dicendum ad secundum, quod id cui imponitur nomen, per prius est in Deo, et non modus nominis.

Ad tertium dicendum, quod etiam hoc nomen, Qui est, quantum ad rationem impositionis non convenit sibi, licet quantum ad id cui imponitur, propriissime sibi soli conveniat.

Ad quartum dicendum, quod hujusmodi nomina dicuntur formationes : quia

conveniunt in hoc cum figuris, quod non totam rem exprimunt, sed secundum aliquid et incomplete.

Circa secundum sic proceditur.

i. Videtur enim, quod Deus per negationes non magis certificetur : quod enim nihil ponit, nihil certificat : negatio est hujusmodi : ergo, ete.

2. Praeterea, Sicut dicit Philosophus, " affirmatio praecedit negationem, " unde oportet quod. negatio affirmatione certificetur : sed per quod alterum certificatur, certius est illo : ergo oportet aliquam affirmationem praecognitam esse nobis ad certificationem negationis in divinis.

Solutio. Dicimus, quod per rationem significandi, quae est qualitas nominis, oportet nos devenire in cognitionem significationis. Unde cum ratio talis removeatur a Deo, non restat aliquid per quod deveniamus in significationem rei prout ei convenit : et ita remanet nobis ignotum quid sit, sed scimus quod non est hujusmodi ut significatur : scimus tamen quia est, quod non comprehendimus, sed confuse attingimus, intelligentes quod in infinitum supereminet istis quae apud nos sunt. Et ideo dicitur in libro de Causis, quod causa prima est super intellectum et rationem, propter ejus esse supremum. Et propter hoc dicit Damascenus, quod " qui est, non significat quid " est, sed pelagus substantiae infinitum : " quia significat de illo supereminenti infinito, quia est, nihil determinans circa ipsum nostro intellectui, sicut nec visus adspicieniium mare ad aliquid certum determinatur. Et per hoc patet, quod negationes de Deo certae sunt nobis, quia simpliciter de ipso verificantur : affirmationes autem incertae sunt.

Ad primum ergo dicendum, quod negatio quae est extra genus, nihil certificat : sed negatio in genere certificat : etsi enim non ponat aliquid, relinquit tamen aliquid esse, licet non dicat quid illud sit.

Ad secundum dicendum, quod de re alicujus esse totum comprehenditur, aut quia habet terminos, aut quia est terminus, sicut punctum, quod propter simplicitatem non potest diffiniri nisi negative. Negatio scitur per hoc quod comprehenditur id quod per negationem relinquitur, sicut sive sit unum, ut in simplicibus, sive plura, ut in compositis : sed id quod relinquitur per negationes in Deo, non possumus comprehendere : et ideo negationes in ipso non sunt certae per aliquam affirmationem. Vel, sicut dicit Rabi Moyses, per negationem acceptam in genere magis ac magis appropinquatur ad cognitionem Dei, separando ipsum ab aliis : unde utimur eis loco differentiarum divisivarum, cum positivas habere non possumus, propter ejus simplicitatem : et ideo dicuntur negationes magis certificare, sed hoc non est ad propositum.

Circa tertium sic proceditur.

1. Videtur enim, quod insufficienter loquatur Maximus in verbis istis : " Infinitus est Deus, quia nonsuccumbitdiffinitioni. " Damascenus enim assignat plures modos quare infinitus dicitur : quia non finitur, neque comprehensione, neque diffinitione, neque tempore, neque loco. Ergo insufficienter assignat causam infinitatis solum ex diffinitione.

2. Objicitur etiam de eo quod sequitur: " Diffinitioni vero non succumbit : " eo quod diffinitiones ex affirmatione contexuntur : affirmationes Vero de Deo incompactae sunt, tamquam mentientes : secundum hoc enim videtur, quod possit Deus habere diffinitionem in se, licet non quoad nos, cum affirmationes apud ipsum de ipso verae sint, licet non sint a nob is comprehensae.

Ad primum dicendum, quod non finiri diffinitione, est causa quare non finiatur aliis modis : quia enim non habet terminos essentiae, non habet terminos in tempore, nec in loco : unde per primum intellige consequentia.

Ad secundum dicendum, quod licet

affirmatio simpliciter sit incompacta de ipso quoad nos tantum, complexio tamen diffinitionem quae exigitur ad diffinitionem, est incompacta simpliciter et quoad nos. Et est duplex causa quare non diffinitur Deus. Una, quia simplex est, et diffinitio exigit plures partes essentia :

unde si inpii eia, ut punctum, negatione describuntur. Alia causa est, quia est finis omnium, et finis secundum Philosophum non est finitus : unde non est finitus terminus infra quos ejus essentia concludatur, quod exigitur in diffinitione.

8