0081 Caput Primum.—1. Cum omnis pia ratio et modus ecclesiasticae disciplinae unitatem spiritus in vinculo pacis maxime debeat intueri, quod Apostolus sufferendo invicem praecipit custodire (Ephes. IV, 3, 2) , et quo non custodito medicina vindictae non tantum superflua, sed etiam perniciosa, et propterea jam nec medicina esse convincitur: illi filii mali, qui non odio iniquitatum alienarum, sed studio contentionum 0082 suarum infirmas plebes jactantia sui nominis irretitas, vel totas trahere, vel certe dividere affectant, superbia tumidi, pervicacia vesani, calumniis insidiosi, seditionibus turbulenti; ne luce veritatis carere ostendantur, umbram rigidae severitatis obtendunt, et quae in Scripturis sanctis salva dilectionis sinceritate et custodita pacis unitate, ad corrigenda fraterna vitia mordaciori curatione fieri praecepta sunt, ad sacrilegium 0083 schismatis et ad occasionem praecisionis usurpant, dicentes, «Ecce ait Apostolus, Auferte malum ex vobis ipsis. Quod malum utique si integris,» inquiunt, «non obesset, nec juberetur auferri.»

2. Interim videamus ne forte non frustra non dixerit Apostolus, Auferte malos a congregatione vestra; sed, Auferte malum ex vobis ipsis: quia cum quisque impeditur ab Ecclesiae congregatione malos homines separare, si ex se ipso auferat malum, non eis corde miscetur ; atque ita spiritualiter non solum conjungitur bonis, sed etiam separatur a malis. Sic enim in illo loco ad Timotheum cum dixisset, Neque communicaveris peccatis alienis: tanquam ille diceret, fieri posse ut aliquos malos ab Ecclesiae congregatione separare non posset, et ideo tolerare cogeretur; tanquam consilium dans quemadmodum peccatis eorum non communicaret, Te ipsum, inquit, castum custodi (I Tim. V, 22) . Nam malis malus misceri potest , bonus autem nullo modo, quamvis cum eis in una congregatione versetur. Ita et hic ad Corinthios cum dixisset, Quo enim mihi de his qui foris sunt judicare? Nonne de his qui intus sunt vos judicatis? ne forte turbarentur aliqua malorum numerositate, sic permixtis frumentis, ut sine illorum vexatione colligi separarique non possent; Auferte, inquit, malum ex vobis ipsis (I Cor. V, 12, 13) : ut si forte non possent auferre malos a congregatione sua; auferendo malum ex se ipsis, id est, non cum eis peccando, nec eis ad peccandum consentiendo aut favendo, integerrimi inter eos et incorruptissimi versarentur. Quia per malum suum malis quisque consentit. Si autem a se ipso auferat malum, alieno malo non est unde consentiat. Quapropter quisquis etiam contempserit Ecclesiae Dei disciplinam, ut malos cum quibus non peccat et quibus non favet, desistat monere, corrigere, arguere, et si talem gerit personam, et pax Ecclesiae patitur, etiam a Sacramentorum participatione separare ; non alieno malo peccat, sed suo. Ipsa quippe in tanta re negligentia grave malum est: et ideo, sicut Apostolus monet, si auferat malum a se ipso, non solum auferet audaciam committendi, aut pestilentiam consentiendi; sed etiam pigritiam corrigendi, et negligentiam vindicandi, adbibita prudentia et obedientia in eo quod praecipit Dominus, ne frumenta laedantur (Matth. XIII, 29) . Ea quippe intentione quisquis inter triticum zizania toleraverit, auferendo a se ipso malum, non eis communicat: et ea distinguit ac judicat interim ad diem; non enim novit quid cras futurum sit: et ideo dilectione servata, non sine spe correctionis vindicandum est, quidquid etiam cogit necessaria severitas 0084A vindicari . Quod ut satis appareat, totum ipsum Epistolae apostolicae locum diligentius tractemus.

3. Quid vultis, inquit? In virga veniam ad vos, an in charitate et spiritu mansuetudinis? Jam hic apparet eum loqui de vindicta, ad cujus significationem virgam nominavit. Numquid tamen et virga sine charitate est, quia ita contexuit, In virga veniam ad vos, an in charitate? Sed quod sequitur, spiritu mansuetudinis, admonet intelligi, quia et virga charitatem habet. Sed aliud est charitas severitatis, aliud charitas mansuetudinis. Una quidem charitas est, sed diversa in diversis operatur. Omnino, inquit, auditur inter vos fornicatio, et talis fornicatio, qualis nec in Gentibus, ita ut uxorem patris sui quis habeat. De tam immani facto videamus quemadmodum eos saevire praecipiat. Et vos, inquit, inflati estis, et non potius luctum habuistis, ut tolleretur de medio vestrum qui hoc opus fecit. Quare luctum potius, et non iram, nisi quia si patitur unum membrum, compatiuntur omnia membra (I Cor. XII, 26) ? et non luctum, quia tollebatur; sed luctum, inquit, ut tolleretur: id est, ut lugentium dolor ad Deum ascenderet, et ipse tolleret hoc opus de medio eorum, sicut ipse sciret, ne forte illi per humanam imperitiam eradicarent et triticum. Cum ergo ad talem vindictam necessitas cogit, humilitas lugentium debet impetrare misericordiam, quam repellit superbia saevientium : nec illius ipsius qui de medio fratrum tollitur debet negligi salus; sed ita agendum est, ut ei talis vindicta sit utilis; et agendum voto et precibus, si corrigi objurgationibus non potest. Ideoque sequitur et dicit: Ego quidem absens corpore, praesens autem spiritu, jam judicavi quasi praesens eum qui sic operatus est, in nomine Domini nostri Jesu Christi congregatis vobis et meo spiritu, cum virtute Domini nostri Jesu Christi, tradere hujusmodi satanae in interitum carnis, ut spiritus salvus sit in die Domini (Id. IV, 21-V, 5) . Quid ergo agebat Apostolus, nisi ut per interitum carnis saluti spirituali consuleret, ut sive aliqua poena vel morte corporali, sicut Ananias et uxor ejus ante pedes apostoli Petri ceciderunt (Act. V, 5, 10) ; sive per poenitentiam, quoniam satanae traditus erat, interimeret in se sceleratam carnis concupiscentiam? Quia ipse item dicit, Mortificate membra vestra quae sunt super terram: inter quae et, fornicationem commemorat (Coloss. III, 5) . Et iterum: Si enim secundum carnem vixeritis, moriemini; si autem spiritu facta carnis mortificaveritis, vivetis (Rom. VIII, 13) . Non tamen ab eo fraternam separat charitatem, quem de fraterna congregatione praecipit separari. Hoc enim apertius ad Thessalonicenses dicit: Si quis autem non obaudit verbo nostro per epistolam, hunc notate, et non commisceamini cum illo, ut erubescat: et non ut inimicum eum 0085 aestimetis, sed corripite ut fratrem. Audiant isti aliquando, et intelligant quemadmodum satagat charitas apostolica, ut sufferentes invicem studeamus conservare unitatem spiritus in vinculo pacis (Ephes. IV, 2, 3) . Nam et hic cum dixisset, Et non ut inimicum eum aestimetis, sed corripite ut fratrem; tanquam ostendens cur hoc dixerit, continuo subjunxit, Ipse autem Deus pacis det vobis pacem semper in omni bono (II Thess. III, 14-16) . Ita et de isto qui uxorem patris sui habuit, luctum potius indicit, et pacificam charitatem ubique commendat: sicut et de seipso ait, Ne iterum cum venero ad vos, humiliet me Deus, et lugeam multos ex his qui ante peccaverunt et non egerunt poenitentiam super immunditia, et luxuria, et fornicatione quam gesserunt. Et paulo post ait: Praedixi, et praedico sicut praesens secundo, et nunc absens, his qui ante peccaverunt, et caeteris omnibus, quia si venero iterum, non parcam (II Cor. XII, 21, et XIII, 2) . Ideo lugendo judicabat , ut Dei misericordia sine corruptione vinculi pacis, ubi salus tota consistit, contereret peccantes atque corrigeret; sicut de isto ipso qui cum patris uxore fuerat fornicatus, fecisse intelligitur. Nam non invenitur de quo alio significet in secunda Epistola ad eosdem Corinthios, cum ait: Nam ex multa tribulatione et angustia cordis scripsi vobis per multas lacrymas, non ut contristemini, sed ut sciatis dilectionem quam habeo abundantius in vos. Si quis autem contristavit, non me contristavit, sed ex parte, ut non onerem omnes vos. Sufficit ei correptio haec quae fit a multis, ita ut e contrario vos donetis, et consolemini, ne quando majori tristitia absorbeatur qui ejusmodi est. Propter quod obsecro vos, ut confirmetis in eum charitatem. Ad hoc enim et scripsi, ut cognoscam probationem vestram, si in omnibus obaudientes estis. Si cui autem aliquid donaveritis, et ego. Nam et ego si cui donavi, propter vos, in persona Christi, ut non possideamur a satana: non enim ignoramus mentes ejus (Id. II, 4-11) . Quid moderatius, quid diligentius, quid sollicitudine pia et paterna ac materna charitate plenius fieri aut dici potest? Sicut peccanti adhibet emendationem, sic correcto, et conterenti atque humilianti in poenitentia cor suum, vult reddi consolationem ; ne majori, inquit, tristitia absorbeatur. Sed quid illud quo conclusit istam sententiam, Ut non possideamur a satana? Non enim, inquit, ignoramus mentes ejus. Ipse est enim qui per imaginem quasi justae severitatis crudelem saevitiam persuadet, nihil aliud appetens venenosissima versutia sua, nisi ut corrumpat atque disrumpat vinculum pacis et charitatis, quo conservato inter Christianos, vires ejus omnes invalidae fiunt ad nocendum, et muscipulae insidiarum comminuuntur, et consilia eversionis evanescunt.