In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Unde dicit: " Qui habet aurem " cordis, id est, intelligentiam, " audiat, " id est, intelligat " quid Spiritus dicat Ecclesiis, " ut prius. Nota : Triplex est Ecclesia : malorum. Psal. xxv, 5 : Odivi Ecclesiam malignantium. Item, justorum, de qua, Matth. XVI, 18 : Super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam. Item, bonorum. Psal. cxlix, 1 : Laus ejus in Ecclesia Sanctorum. Primae loquitur, arguendo et comminando. Joan. XVI, 8 : Arguet mundum de peccato, etc. Secundae loquitur, consolando et erudiendo. Psal. lxxxiv, 9 : Audiam quid loquatur in me Dominus Deus, etc. Tertiae loquitur, sicut solet homo loqui ad amicum suum, omnia sua secreta ei revelando. Joan. xv, 15 : Vos autem dixi amicos, etc.
Et dicit: " Audiat quid Spiritus dicat, " non quid dicat diabolus, Genes. iii, 4 : Nequaquam morte moriemini. Non quid dicat mundus, Sapient. II, 8 : Coronemus nos rosis, antequam marcescant. Non quid dicat caro, Isa. XXII, 13 : Comedamus et bibamus, cras enim moriemur.
" Qui vicerit, " scilicet, mundum, pressuram tribulationum, impetum persecutorum, vel carnem, mundum, et diabolum, " non laedetur a morte secunda. " Prima mors animae est in peccatis : secunda est in paenis. Prima est in separatione animae et corporis : secunda in aeterna damnatione. Nota quod peccatum dicitur mors, Sapient. I, 12 : Nolite zelare mortem in errore vitae vestrae. Et bene : quia sicut mors corporalis laedit in quatuor, sic peccatum. Mors corporis separat animam ab ipso corpore, sic peccatum a Deo. Item, illa ab amicis et parentibus separat, sic peccatum ab Angelis et Sanctis omnibus. Item, illa facit dimittere divitias mundi, sic peccatum divitias spirituales. Item, ista privat visu corporali, sic peccatum spirituali. Item, mors animae, id est, peccatum assimilatur morti corporis in multis : quia primo corpus distemperatur, deinde infirmatur, postea moritur, postea effertur, postea sepelitur, deinde lapide operitur. Sic anima primo distemperatur per malam affectionem, infirmatur per noxiam delectationem, moritur per consensum, effertur per opus, sepelitur per consuetudinem, operitur lapide per obdurationem.
" Et Angelo Pergami Ecclesiae scribe : Haec dicit qui habet rhomphaeam utraque parte acutam. "
Haec est tertia Epistola, et tertia pars principalis hujus capituli,
. Et dividitur sicut aliae in tres partes, scilicet, exordium : et narrationem, ibi, v. 13 : " Scio ubi habitas : " et conclusionem, ibi, v. 17 : " Qui habet aurem. "
In exordio duo facit. Primo, tangit cui scribit. Secundo, cujus auctoritate hoc facit, ibi, " Qui habet rhomphaeam. "