62

προκαταλαμβάνουσι καὶ κρατοῦσιν οἱ ἐπιόντες, καὶ ἅμ' εἰσχεομένων ἐντὸς πανικοὶ θόρυβοι ἦσαν, καὶ οἷς ἔδρων τε καὶ ἠπείλουν πρότερον ἢ τὸν ναὸν εἰσελθεῖν δῆλοι ἦσαν φονῶντες. Ἦν οὖν τῷ πρωτοβεστιαρίῳ γραμματικὸς οἰκεῖος, Θεοφύλακτος τοὔνομα καὶ ἐμὸς συγγενής, προσόμοιος τῷ κυρίῳ τὰ πάντα. Ἐξελθόντος γοῦν ἐπὶ τῷ μαθεῖν ἐκείνου, σφάλλει τοὺς ἐπιόντας ἡ ὁμοιότης, συναιρομένης καὶ τῆς ἀμπεχόνης, πενθίμου οὔσης ἐπ' ἴσης καὶ μικροῖς καὶ μεγάλοις διὰ τὸν τοῦ βασιλέως θάνατον, κἀκεῖνον ὑποτοπάσαντες τὸν ζητούμενον εἶναι, εὐθὺς ἀναιροῦσι κοπίσι μυρίαις· οὐ γὰρ ἦν ὅστις καὶ τεθνηκότι τὸ ἔγχος οὐκ ἔβαπτεν ἐπ' ἐκείνῳ· ὡς δὲ ἐγώ τινος ἤκουσα, καὶ ἀπερρόφουν ἐκ τῆς δεινῆς μανίας τοῦ αἵματος. Πλὴν ἀλλ' εὐθὺς οὐκ ἠγνόουν σφαλέντες· τὸ γὰρ πέδιλον ὑποφανὲν τοῦ ποδός, μέλαν ὄν, τῶν δεδρακότων φανερὰν ἄγνοιαν κατηγόρει. Καὶ παραυτίκα μεθ' ὅτι πλείστης μανίας καὶ ταραχῆς ξιφήρεις ἐμπίπτουσι τῷ ναῷ, καὶ παραχρῆμα, φανέντων τῶν φονώντων ἐκείνων, ὁ μὲν ἱερὸς ὕμνος κατασιγάζεται, ἄλλων ἀλλαχοῦ τῶν ψαλλόντων σκεδαννυμένων καὶ παραδυομένων γωνίαις καὶ τόποις οἷς ἤλπιζον σῴζεσθαι. Οἱ δὲ Μουζάλωνες, ὁ μὲν τοῖς ἀδύτοις προστρέχει καί, τὴν μυστικὴν τράπεζαν ὑπελθών, ἐκεῖθεν ᾤετο σῴζεσθαι, ὁ δ' ὄπισθεν τῆς τοῦ ναοῦ πύλης ἑαυτὸν 87 συνωθήσας, ἐφ' αὑτῷ ὑφεῖλκε στερρῶς καὶ ὡς εἶχεν, ὡς συνιζάνειν ἐν ἐπι πέδῳ οἱ τὴν θύραν, ὡς καὶ προσκολλᾶσθαι δοκεῖν ἠνεῳγμένην τῷ ἀντιθύρῳ, μηδενὸς ἐμποδὼν ὄντος· ὁ δ' ἐκείνων γαμβρόςκαὶ οὗτος γὰρ ὥσπερ τῆς εὐπραγίας τοῖς συγγενέσι μετεῖχεν, οὕτω καὶ κοινωνὸς ἔμελλε γενέσθαι τῆς δυσπραγίας, ἀλλαχοῦ περί που τὸ τῶν βασιλέων ἡρῷον ὡς εἶχε παραδυόμενος, λαθεῖν ἔσπευδεν· ὁ μέντοι γε πρωτοβεστιάριος, ἐν τοῖς ἀδύτοις καὶ αὐτὸς εἰσελθὼν τοῦ ναοῦ καὶ πρὸς τῇ κόγχῃ γενόμενος τῆς προθέσεως, ἐπί τι κιονῶδες ἱστάμενον ὑπανέρχεται καὶ τῷ ἐκεῖσε σκοτώδει σὺν τοῖς ἀδύτοις θαρρεῖ. Ἀλλ' οὐκ ἦν οἱστισινοῦν ἐκείνων διαδρᾶσαι τὸν κίνδυνον. Πλεῖστοι γὰρ ὄντες οἱ ἐφορμῶντες τοὺς μὲν ἄλλους ἐποίουν φεύγειν, περὶ τῇ σφετέρᾳ ζωῇ δεδιότος ἑκάστου, ἀπενεοῦσθαι δὲ καὶ τοὺς ἐν τέλει συνέβαινε, μηδὲν ἔχοντας πράττειν. Ἐκεῖνοι δέ, ἐκ πολλοῦ τοῦ πρὸς τὸ θαρρεῖν περιόντος, παράβακχόν τι καὶ μανικὸν ἐφαλλόμενοι, ἀκριβῶς ἠρεύνων, μηδὲν τῶν τοῦ ναοῦ καταλιπόντες ἀνεξερεύνητον· ὅθεν καὶ ἄλλος ἄλλον εὑρών τε καὶ κατασχών, ἀπηνῶς καὶ ὡς αὐτῷ δοκοῦν διεχρᾶτο. Οὐ μὴν δὲ οἱ ἄλλοι κατερρᾳθύμουν, ἀλλ' ἐφ' ἑνὶ πολλοί τινες περιστάντες ἔβαλλον, ἔπληττον, ᾐκίζοντο καὶ νεκρὸν τὸν ἄθλιον, ὡς καὶ εἰς πολλὰ τὸν ἕνα κατακεκόφθαι· οὕτως ὥπλιζεν αὐτοὺς ἡ κακία, καὶ ὁ θυμὸς μεμηνότας θῆρας ἐδείκνυ. Τὸν μέντοι γε πρωτοβεστιάριον, Κάρουλός τις, τῶν ἀδύτων κατατολμήσας καὶ τὰ πολλὰ διερευνησάμενος, ἐπεὶ οὐχ εὕρισκεν, ἀπειπών, ἔμελλεν ὑπο στρέφειν, ἀλλ' ἡ μοῖρα οὐδ' ἐκεῖνον εἴα τοῦ πάθους ἐκτός· τὴν γὰρ πρόθεσιν εἰσελθὼν καὶ τῇδε κἀκεῖσε περιβλεψάμενος, ἐπὶ γόνασι συνιζάνοντα κάτωθεν εἶδε τὸν οἴκτιστον καὶ ἰδὼν ὁρμᾷ καθαιρεῖν ἀπηνῶς. Καὶ ὃς δυσωπεῖ, τὸ οἰκεῖον αἷμα πολλοῦ τινος ἐξωνούμενος· ὁ δὲ οὔτε πρὸς τὸ σχῆμα τῆς ἱκετείας ἀπεῖδεν, οὔτε μὴν ὑπεκλάσθη τοῖς ἐπηγγελμένοις, ἀλλ' εὐθὺς κατασχὼν ἀναιρεῖ ξιφιδίῳ. Καὶ δῆλον γεγονὸς τὸ πραχθέν, οὐκ ἦν ὅστις ἀπῆν ἐκεῖθεν, ἀλλ' ἕκαστος ἐπιστάς, ὡς εἶχεν οὐτάζων καὶ μεθ' ὕβρεων, ᾔκιζε, καὶ ἐς τοσοῦτον μελεϊστὶ κατεδάσαντο ὥστε καὶ τοὺς ἐνταφιαστὰς ὕστερον, σάκκῳ τὰ μέλη καταθέντας, οὕτως ἐκφορῆσαι καὶ τάφῳ δοῦναι. Ἐπεὶ δ' εἰς τέλος τοῖς ἀνημέροις ἐκείνοις ἐπράχθη τὸ τόλμημα, συὸς 89 τρόπον θήξαντες τοὺς ὀδόντας, ὡς μηδὲ καὶ τοὺς ἐν τέλει κατωπαδὶς ἐκείνων ἔχειν ἵστασθαι καὶ ἐλέγχειν ἢ μὴν ἐρωτᾶν τί παθόντες καὶ τίνος ὁρμήσαντος τοιαῦτα πράττοιεν, ἐπὶ τὰς σκηνὰς εὐθὺς ὥρμων τῶν φονευ θέντων, καὶ ᾧ προστετύχει ἕκαστος, μεθ' ὅτι γενναίου τοῦ παραστήματος, ὡς οὐδενὸς καινοῦ γεγονότος, ἐξεφόρουν ἐπεγγελῶντες, καὶ τὸ ἐπὶ γλώσσης ἔγκλημα συχνάκις λεγόμενον ἦν· «Οἱ ἐχθροὶ καὶ δύσνοι τοῖς βασιλεῦσιν, οἱ βασιλειῶντες, οἱ παντὶ τρόπῳ, εἰ μὴ