CAPUT XXVII.

De dulcedine Mariae.

De dulcedine Mariae hic notandum, quia generalis est et universalis. Unde de ea dicitur, Sapient. viii, 16 : Non habet amaritudinem conversatio illius, nec taedium convictus illius, sed laetitiam et gaudium.

Maria dulcis primo fructu, id est, Filio, a quo potissima dulcedo ipsius : quia a Filio traxit omnem dulcorem. De quo videlicet fructu dicit fidelis anima, Cantic. ii, 3 : Fructus ejus, scilicet Mariae, dulcis gutturi meo. (Quaere expositionem titulo, Benedictus fructus ventris tui.) Eccli.XI, 3 : Brevis in volatilibus est apis : quia Maria humilior Angelis et omnibus contemplativis, qui sunt volatilia utriusque paradisi : ei initium dulcoris habet fructus illius, contra hoc quod primus fructus Hevae habuit initium amaritudinis.

Spiritu. Unde dicit, Eccli.XXIV, 27 : Spiritus meus creatus, super mel dulcis. Siquidem mel conficitur ab apibus ex dulci et amaro : quia legitur, quod rex apum mittit apes ad mare, ut inde afferant aquas maris salsas, et ponant cum dulcedine florum, et sic conficiant mel ex dulci et amaro. Spiritus vero Mariae nihil habet amaritudinis, sed totum dulcoris. Sicut enim pyxis contenti electuarii odorem retinet et saporem, sic spiritus beatae Virginis Christi dulcedinem, qui in ejus ventre novem mensibus requievit : et licet ex ejus utero nasceretur, numquam tamen a spiritu ejus vel mente recessit. Vel ideo spiritus ejus dulcis : quia specialis apotheca ipsius Spiritus sancti, qui dulcedo Patris et Filii proprie nominatur. Vel, dulcis super mel : nam transcendit omnem dulcedinem mundanarum seu carnalium voluptatum. De quo melle, Proverb. v, 3 : Favus distillans labia meretricis. Sed qui experti sunt, illi soli noverunt. Vel, spiritus meus, id est, mea spiritualis dilectio, qua diligor et diligo, super mel dulcis : nam omnem excedit dulcedinem temporalem.

Cogitatu. Unde dicit cum Filio, Jerem.XXIX, 11 : Ego cogito... cogitationes pacis, et non afflictionis. Et ipsa est illa princeps, de qua dicitur, Isa. xxxii, 8 : Princeps ea quae digna sunt principe cogitabit. Eccli.XXIV, 39 : A mari abundavit cogitatio ejus. (Quaere expositionem, lib. II, cap. 3. num. 9.)

Respectu : unde oramus : " Illos tuos misericordes oculos ad nos converte. " Facies enim ejus plena est gratiarum . Propter hoc, Cantic. v, 12, comparantur oculi ejus columbis, quae lacte sunt lotae : quia respectus ejus pietatis et misericordiae dulcedine perfusus est, Propter hoc etiam comparatur flori, rosae, liliis, et violae. Flos enim redolet et libenter adspicitur, sic et ipsam libenter respicit sponsus. Unde dicit ei, Cantic. II, 14: Ostende mihi faciem tuam.

Auditu : quia libentissime audit preces peccatorum ab ipsis fideliter invocata

Unde dicitur in Psalmo x secundum Hebraeos, 17 : Praeparationem cordis eorum audivit auris tua. Nota praeparationem. Unde ipsa dicit cum Filio, Jsa. lxv, 24 : Antequam, clament ad me, ego exaudiam, scilicet eos. Item, propter hoc dicit ei sponsus, Cantic.II, 14: Sonet vox tua in auribus meis : vox enim tua dulcis.

Olfactu, scilicet virginitatis suae, signata per illam virginem quae rhinoceroti proponitur, quam ipse rhinoceros olfactu sentiens et discernens, sponte mitescit, et se reclinat in ejus gremio et obdormit. (Quaere titulo, quod Maria virgo.)

Anhelitu. Unde dicit ei sponsus, Cantic, vit, 8 : Odor oris tui sicut malorum. (Quaere titulo de anhelitu et ore Mariae.) Unde dicit de olfactu et anhelitu suo : Sicut cinnamomum et balsamum aromatizans odorem dedi, etc. .

Gustu. Unde dicit : Qui edunt me, adhuc esurient tamquam cibum saporis peroptimi. Ipsa enim est manna habens gustum similem cum melle . Manna etiam absconditum quod vincenti promittitur . Ipsa panis de caelo praestitus Christianis, sicut exponit Augustinus, omne delectamentum in se habens, et omnis saporis suavitatem. (Quaere titulo, quod Christus manna.)

Tactu : quia tenet Filium, ne statim feriat peccatores. Unde dicit, Cantic. iii 4 : Tenui eum, nec dimittam, etc. (Quaere causa vigesima prima.) Et hoc figurabatur quando ligabat Filio manus in cunabulis. Dulcis etiam tactu: quia mater est misericordiae, et matris est suaviter et dulciter tangere puerum. Pueri sunt peccatores, quibus ipsa novit levi manu et suavi attactu tumorem premere, putredinem ejicere, vulnera circumligare, spem et securitatem misericordiae praestare : et ideo dicit: In me gratia omnis, etc. .

Amplexu. Unde ad salutationem et exemplum ejus qui colligitur ex picturis, facta est Elisabeth prophetissa, et exsultavit Joannes . Item, dulcis amplexu, id est, ad amplexandum per dilectionem. Unde, Proverb.IV, 8 : Glorificaberis ab ea, cum eam fueris amplexatus, scilicet amore et servitio, quasi duobus brachiis.

Incessu. Unde dicit, Eccli.XXIV, 8 : In fluctibus maris ambulavi, scilicet cum familiaribus meis, ut ipsos eriperem a naufragio peccatorum. Fluctus maris, tentationes sibi jugiter invicem succedentes, quas patimur quamdiu versamur in mari hujus saeculi, etc.

Statura vel statu. Unde dicit, Eccli. XXIV, 9 : In omni terra steti, id est, invocantibus me fideliter praesto semper affui.

Pastu. Pascit enim affectum nostrum, cum sit panis omnis delectam enti, et manna omnis saporis.

Potu. Potat vero intellectum nostrum aqua sapientiae salutaris.

Lingua. Unde dicitur ei, Cantic.IV, 11 : Mel et lac sub lingua tua, id est, in verbis tuis dulcedo omnimoda : lingua enim loquimur. Vel sic : Spiritualis dulcedo verborum tuorum transcendit mellis et lactis omnem dulcedinem corporalem. Vel sic : Per mel dulcedo intimae sapientiae, quae per eam datur majoribus. Per lac gratia doctrinae simplicis quae competit minoribus. Vel : Mel et lac sub lingua tua, id est, in meditatione cordis dulcedo singularis, quod ei datum est a melle divinitatis Filii, et a lacte humanitatis ejus. Bene sub lingua : quia non cuilibet patet, sed illis solummodo quibus datum est experiri. Vel sic : Mel et lac sub lingua tua, id est in utero tuo Deus et homo : quia in momento quo protulit ex ore : Ecce ancilla Domini, fiat mihi secundum verbumtuum , concepit Deum, qui per mel, et hominem, qui per lac figuratur.

Labiis, Unde dicitur ei, Cantic. IV, 11 : Favus distillans labia tua. Favus secundum Isidorum dicitur a AdminBookmark Graece

quod est comedere. Et Maria dicit : Qui edunt me, adhuc esurient, illecti dulcedine saporis mei. Recte labia Mariae comparantur favo distillanti : nam sicut favus melleus a tactu levissimo distillat ipsum mel, sic de plenissima redundantia dulcedinis ejus accipiunt universi sitientes ipsam tangere fide plena, dilectione sincera, oratione devota. Et nota, quod favus etiam sine tactu vel motu. aliquo tunc distillat, quando plus habet mellis quam capiat theca ejus. Maria siquidem ad mensuram bonam et confertam et coagitatam et supereffluentem, accepit in sinu suae charitatis et humilitatis de melle caelesti, quod est gratia Dei, quod designabatur per hoc quod postquam dictum est ei : Ave, gratia plena, subjungitur : Spiritus sanctus superveniet in te . Ad quid ergo in plenam gratia supervenisset Spiritus sanctus, nisi ut eam faceret redundare?

Distillans, inquam quasi in diversas partes stillans, supra ad Angelos qui per partum ejus sunt redintegrati, infra ad captivos qui per ipsam ab inferis sunt extracti, dextrorsum ad. justos qui donis gratiae per eam. sunt illustrati, sinistrorsum ad injustos qui per eam sunt justificati.

Labia tua, hoc dicitur habito respectu ad illud responsum quo salvatus est mundus, scilicet, Ecce ancilla Domini, fiat mihi, etc. . (Quaere supra ubi distinguitur quomodo nobis servivit de singulis membris suis, ubi agitur de labiis.) Hanc etiam dulcedinem traxerunt labia ejus a labiis Unigeniti sui, quando videlicet deosculabatur eum ut mater parvulum, et ipse Filius satisfaciebat illi maternae petitioni : Osculetur ergo me osculo oris sui . (Quaere titulo de pulchritudine ejus ,ubi agitur de labiis), Verbis. Proverb.XVI, 24 : Favus mellis composita verba, dulcedo animae sanitas ossium. Verba scilicet Mariae, de quibus dicitur, Eccli. xliii, 28 : In sermone ejus composita sunt omnia. Septem enim illa verba beatae Virginis, de quibus legitur in Evangelio, composuit caelestis artifex, id est, Spiritus sanctus, qui eam repleverat : et ideo sicut sunt septem dona Spiritus sancti, sic habentur in Evangelio septem verba Mariae, quae dicuntur favus mellis : quia sicut in favo est cera luminis instrumentum et dulcedo mellis reficiens gustum, sic in verbis ejus et sacrae Sripturae scientia est veritas illuminans intellectum, et omnimoda bonitas reficiens affectum. Medicinalia etiam sunt verba ejus, juxta quod dicitur, Sapient.XVI, 12 : Neque herba, neque malagma, etc. Siquidem verborum ejus praesentiens dulcedinem Joannes Baptista clausus adhuc in utero matris, ad introitum suum exsultavit et lusit, et in occursum Domini sui de matris utero erumpere gestiebat, audiens vocem ejus. Melliflua siquidem vox.Mariae incomparabilis est eloquiis Angelorum, sicut dicit Joannes Evangelista de eloquio Salvatoris.

Maria dulcis osculo, quod experti sunt Illius et Elisabeth, quae ad osculum ejus, quod praesumitur ex Scripturis, facta est prophetissa : et Joannes exsultavit et lusit, et Spiritu sancto repletus est adhuc ex utero matris suae.

Cantico. Unde signata est, Exod.xv, 21, per Mariam prophetissam, quae sumpto tympano cecinit carmen istud : Cantemus Domino, gloriose, etc. Ipsa est enim dux chori virginei, de quo dicitur, Apocal.XIV, 3 : Nemo poterat dicere canticum, etc, Solent enim ad litteram cantare dulcius virgines quam corrupti.

Jubilo. iubilat siquidem exemplo illius Mariae comitatat choro virgineo pro submersione spiritualis Pharaonis et liberatione populi fidelis, et ejus jubilum gaudenter auscultant Angeli et beati, imo et ipse Christus, qui dicit ei, Cantic. VIII, 13 : Amici auscultant, scilicet te, fac me audire vocem tuam. Amici isti Angeli et beati.

Eloquio. Unde dicitur ei, Cantic. ii, 14 : Eloquium tuum dulce, maxime quando pro peccatoribus Filium interpellat. Item , Psal. cxviii, 103 : Quam dulcia faucibus meis eloquia tua ! Super mel ori, meo. Quod maxime fit, quando masticantur ex devotione septem verba sua illa quae habentur in Evangelio, et decantantur laudes ejus,

Voce. Unde dicit ei Filius, Cantic, ii, 14 : Sonet vox tua in auribus meis : vox enim tua dulcis, id est, favorabilis ad impetrandum, quando interpellas pro necessitatibus peccatorum.

Responsione : quando scilicet respondit Angelo : Ecce ancilla Domini, fiat mihi secundum verbum tuum . De qua responsione beatus Bernardus ad Mariam : " Festinanter, o Domina, responde verbum, quod terra, quod inferi, quod exspectant et superi. Ipse quoque rex omnium et Dominus quantum concupit decorem tuum, tantum desiderat et responsionis assensum, in qua nimirum proposuit salvare mundum . "

Salutatione : quod experta est Elisabeth, Luc. I, 44, dicens : Ecce ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis, exsultavit in gaudio infans in utero meo.

Dilectione. Augustinus : " Dulcius dilectione nihil est. " Sed dilectioni Mariae nulla dilectio creaturae comparabilis est : ergo nihil ipsa dulcius est.

Nomine. Unde propter dulcedinem hujus nominis, Maria, dicit ei, Isa.XXVI, 8 : Nomen tuum, et memoriale tuum in desiderio animae,

Nominatione. Unde dicit ei Bernardus : " 0 magna, o pia, o multum amabilis Maria : tu nec nominari quidem potes quin accendas, nec cogittari quin recrees allectus diligentium te : tu numquam sine dulcedine divinitus tibi insita piae memoriae portas ingrederis . "

Praedicatione. Unde compaaat se cinnamomo aromatizanti , quod vinum pigmentat : sic et nomen ejus vinum praedicationis.

Sapore. Unde et ipsam vocat Augustinus manna absconditum : quia in se continet omne delectamentum, et omnis saporis suavitatem . Unde et ipsi optime convenit ille versus : Quam magna multitudo dulcedinis tuae, o Domina, quam abscondisti diligentibus te Gustus enim mannae erat quasi similis cum melle . Omnis enim dulcedo alia ei comparata, amaritudo est. Unde prosaice dicit ei quidam : " Omnis dulcor amarescit, reprobatur et sordescit, tuum praegustantibus. " Ipsa, enim est illud mel, quo gustato, illuminantur oculi Jonathae, id est, justi . (Quaere expositionem titulo de septem virgis.) ''Ideo salutat eam sic Catholica Ecclesia : " Salve, regina, mater misericordiae, vita, dulcedo, etc. "

Maria dulcis odore oris. Unde dicitur ei, Cantic. vii, 8 : Odor oris tui sicut malorum: (Quaere expositionem, titulo de ore ejus).

Ventris, qui comparatur acervotritici vallato liliis , quia maximi sunt odoris : et eburneae pyxidi plenae variis unguentis, id est, divinitate et humanitate Filii.

Filii in utero habitantis, qui uterus dicitur ager plenus. Genes. xxvii, 27 : Ecce odor filii mei sicut odor agri pleni, cui benedixit Dominus,

Humilitatis, quae signatur per nardum. Unde, Cantic. I, 11 : Dum esset rex in a cubi tu suo, nardus mea dedit odorem suum.

Oberam. Cantic, I, i et 2 : Meliora sunt libera tua vino, fragrantia unguentis optimis.

Genarum, Cantic.III, 3 : Sicut fragmen mali punici, ita genae tuae. (Quare expositionem, titulo de genis ejus.)

Aromatum. Unde filius dicit Spiritui sancto, Cantic.IV, 16 : Veni, auster, id est, o tu Spiritus sancte : perfla hortum meum, inspira Mariae gratiam tuam : ei fluant aromata illius, id est, odores sanctae opinionis.

Unguentorum. Cantic. IV, 10 : Odor unguentorum tuorum super omnia aromata.

Vestimentorum. Cantic.IX, 11 : Odor vestimentorum tuorum, id est, virtutum quibus ornavit te Spiritus sanctus, sicut odor thuris.

Orationum. Erat enim phiala aurea plena odoramentis, id est, orationibus sanctissimis .

Maria dulcis exemplorum diffusione : nam vita ejus inclyta cunctas illustrat Ecclesias.

Promissorum magnitudine. Unde dicit : Qui audit me, non confundetur, etc. . (Quaere multa titulo de obedientia quam ei debemus.)

Omni bona operatione. Proverb, XXXI, 19 : Manum suam misit ad fortia , etc,

Omni larga datione vel retributione. Unde, Sapient.VII, 11, dicit humana natura : Venerunt mihi omnia bona pariter cum illa, ei innumerabilis honestas per manus illius. (Quaere tertio cap. libri secundi, titulo quod Mariae debemus di- lectionem.) Peccatorum quantum in se est reconciliatione. Unde : Usque ad fu turam seculum non desinam , scilicet Filio pacificare peccatores.

Haereditate, Unde dicit : Haereditas mea super mel et favum . Haereditas, id est, charitas in aeternum duratura, qua diligor et diligo. Unde haereditas mea, id est, dulcedo mea haereditaria et indeficiens, super mel et favum, id est, transcendit omnem dulcedinem manifestam et absconsam. In melle enim dulcedo patet, in favo latet. Vel aliter : Haereditas mea, id est, regnum aeternum quod cedit mihi in haereditatem ratione Filii mei. Quamdiu enim mater habet filium debetur regnum, et filius non recedit ab obedientia matris, ipsa est domina. Beata autem. Virgo habet Filium, cui. tamquam haeredi debetur regnum caelorum, et nullo modo recedit ab obedientia sua I ergo ipsa est Domina. Dicit ergo haec Domina : Haereditas mea, hoc est, regnum caelorum, super mel et favum. Nota, quod quidquid dulce est, aut naturaliter dulce est, sicut mel extractum de cera, aut artificialiter, sicut favus. Est ego dicere : Haereditas mea super mel et favum, id est, super omnem dulcedinem naturalem et artificialem.

Memoriae aeternitate. Unde dicit : Memoria mea in generationes saeculorum . (Quaere expositionem tertio cap. libri secundi, titulo quod debemus ei jugem memoriam.)

De memoria Mariae potest dici et exponi quod de memoria Josiae dicitur, Eccli, xlix, 1 ei 2 : Memoria Josiae in compositionem odoris facta opus pigmentarii, id est, suavis et odorifera est quasi odor aromaticus compositus opere pigmentarii. Qualis ergo fuit praesentia ejus, talis est memoria. In omni ore, generaliter magnorum et parvorum, quasi mel indulcabitur ejus memoria. Quasi diceret : Sicut mel delectat gustum comedentis, et quanto amplius masticatur, dulcius invenitur, sic Mariae memoria delectat de ipsa loquentem, : et quanto quis plus de ipsa loquitur, tanto magis in ipsius memoria delectatur. Et ut musica in convivio viiii. Quasi diceret : Sicut harmonia instrumentorum musicorum dulcis et suavis est in convivio vini quod delectat, sic memoria ejus dulcis est et suavis non solum loquenti, sed etiam audienti. Osee, XIV, 8 : Memoriale ejus sicut vinum Libani , ut supra. Eccli.XXXII , 7 : Gemmula carbunculi in ornamento auri. et comparatio musicorum in convivio vini. Tribus igitur comparat memoriam ejus. Odori operis pigmentarii, quod delectat olfactum, mellis dulcedini quae gustum, harmoniae musicorum quae auditum. Quia memoria ejus suavis in corde, in ore, in aure, etiam hoc propter tria secundum Rabanum. Nam fama virtutis ejus supe-

rat omnem odorem, suavitas modestiae omnem dulcedinem, studium praestandi cui ltum D ei omnimodam cantilenam. Josias siquidem populum docuit paenitere super transgressione legis. Unde sequitur, Eccli. xlix, 3 et 4 : Ipse est directus divinitus in paenitentiam gentis, scilicet Iudaicae, id est, in doctrinam paenitentiae : quia ipse docuit eos paenitere. Et tulit, id est, abstulit abominationes impietatis, id est, fana et idola, quibus impietas idololatriae celebratur. Et gubernavit ad Dominum cor ipsius, scilicet populi, doctrina scilicet in exemplo. Et in diebus peccatorum, id est, in tempore quo regnabat peccatum idololatriae et transgressio legis et violatio cultus Dei, corroboravit picta tem, id est, cultum Dei firmiter observandum instituit. Similiter et beata Virgo sola cunctas haereses interimit, gubernat populum Christianum doctrina et exemplo, et ad cultum Dei multimode nos invitat.