COMMENTARIUM 67

« specta, et ut eius memoria omnino deleatur de Christifi.de- « lium consortio, legere, asserere, praedicare, laudare, impri- « mere, publicare sive defendere, per se, vel alium seu alios, « directe vel indirecte, tacite vel expresse, publice vel occulte, « seu in domibus suis sive aliis locis, publicis vel privatis, tenere « quoquo modo praesumant, quinimmo illa comburant ». Bull. Rom. V. 755, Edit. cit.

Cum autem nec Lutherus nec Lutherani Pontificis Romani monitis inflictisque poenis animum accommodarent, immo au- ctoritatis illius iugum excuterent, Clemens VII, quod deinceps sequentes Pontifices etiam praestitere, anno 1524 Lutherum in- ter illos haereticos annumeravit, qui in Bulla vulgo in Coena Domini excommunicatione publice et solemniter plectuntur, li- brosque eius omnimodis proscripsit : « Librosque ipsius (Mar- « tini Lutheri), aut quorumvis aliorum eiusdem sectae, sine au- « ctoritate nostra et Sedis Apostolicae, quomodolibet legentes, « aut in suis domibus tenentes, imprimentes, aut quomodolibet « defendentes, ex quavis causa, publice vel occulte, quovis in- « genio vel colore». Quibus Paulus III, anno 1536 addidit: «et « generaliter quoslibet defensores eorumdem ». Bullar. Rom. VI, 219.

21. Anno 1557 Paulus IV Supremae Inquisitionis Congre- gationi commisit, ut librorum prohibitorum Indicem concinna- rci; qui reapse prodiit ita inscriptus : « Index auctorum, et li- « brorum, qui tamquam haeretici, aut suspecti, aut perniciosi « ab officio Sanctae Romanae Inquisitionis reprobantur, et in « universa christiana Republica interdicuntur ».

Ita porro dispositus erat. « In primis nomina, sive vulgatiora cognomina disponuntur

« eorum, qui tamquam ex professo errantes, et in errorem mit- « tentes, cum universis conscriptionibus ipsorum, cuiuscumque « argumenti sint, pro damnosissimis habentur.

« His succedunt libri a notis auctoribus editi, ea ratione re- « iecti, quod vel ad haeresim, vel ad aliquod praestigiosae im- « pietatis, aut obscenae alicuius turpitudinis genus, vel omnino « ad intolerabiles errores subinde allicere, satis superque diu « exploratum est.

« Postremo loco redactae sunt inscriptiones l ibrorum, qui « ut plurimum ab incertis haereticis conficti, pestilentissimis do- « ctrinis referti sunt ».