DUBIUM.

Circa primam partem est dubitatio de diffinitione hierarchiae.

1. Videtur enim, quod incompetenter assignet eam : pars enim non debet poni in diffinitione totius, sicut homo in diffinitione animalis : sed ordo est pars hierarchiae, cum quaelibet hierarchia habeat tres ordines, ut ipse dicit : ergo non debuit diffiniri per ordinem.

2. Ad idem, Aut ordo sumitur generaliter, aut specialiter. Si specialiter, cum sic dicatur a ratione specialis doni, diffiniret commune per proprium. Si gene-

raliter, tunc dicitur duobus modis. Aut enim dicit rationem ordinis, aut ordinata ipsa. Et quocumque modo invenitur in omnibus entibus : quae enim sunt a Deo, ordinata sunt, ut dicit Apostolus , et rationem ordinis habent, in quibus tamen non est ordo hierarchiae : male ergo diffinitur per ordinem generaliter dictum.

3. Ad idem, In diffinitione debent esse explicite solum ea quae nomen implicite continet, alias non esset idem : in nomine autem hierarchiae non est ordo, sed principatus : ergo nec in diffinitione esse debuit.

4. Item, Videtur quod male dicatur divinus : diffinitio enim debet dari per ea quae communiter insunt : non autem omnis ordo hierarchiae est divinus, sed quidam humanus: ergo male dicitur divinus,

5. Ad idem, Ordo divinus aut dicitur qui est a Deo, et sic est in tota universitate rerum, et non solum in hierarchiis : aut dicitur ordo qui est ad Deum, et sic deberet dici angelicus, vel humanus, quia reductio ad reducentem hominem vel Angelum ordinatur : aut dicitur quo divinae personae ordinantur, et talis ordo naturae non est hierarchicus, quia unam habent scientiam et actionem numero : ergo nullo modo potest dici ordo divinus.

6. Ad idem, Hierarchia dicitur sacer principatus, non divinus : unde et alia translatio habet sacer ordo : ergo hoc sic debuit dici,

7. Item, Videtur quod non debuit dicere, et scientia: inter essentialia enim non debet cadere copulatio propter unitatem diffinitionis, in qua ponitur una pars ut actus alterius : male ergo ponitur conjunctio.

8. Ad idem, Ordo, sicut dicit Isidorus, pars est potestatis, et est verum de quolibet ordine, sicut dicitur ordo regius, vel sacerdotalis : sed habitudo potestatis denotatur per praepositionem ad: ergo debuit dicere ordo divinus ad scientiam et actionem.

9. Item, Scientia est perfectio specialis ordinis, scilicet Cherubin, quod interpretatur plenitudo scientiae : ergo non debuit poni in diffinitione hierarchiae.

10. Ad idem, Diffinitio debet dari per optimum : sed scientia non est optimum inter dona hierarchica, imo charitas quae est perfectio supremi ordinis : ergo per hoc diffiniri debuit hierarchia, si per aliquod speciale diffiniri debuisset.

11. Ad idem, Non omnes hierarchae, scilicet praelati Ecclesiastici habent scientiam : ergo videtur scientia non esse commune omni hierarchiae.

12. Item, Videtur quod male dixerit actio: actio enim est ministrantium : non autem omnes tales ministrant: ergo male ponitur actio in diffinitione communi.

13. Ad idem, Actio viae est tantum, contemplatio vero viae et patriae est. Cum ergo hic diffiniat hierarchiam prout est communis ad viam et ad patriam, potius debuit t)onere contemplationem quam

actionem.

14. Ad idem, Contemplatio altior est quam actio : cum ergo diffinitio detur per nobilissimum, dari debuit per contemplationem.

15. Item, Videtur quod male dicatur deiforme : purgans enim conformat sibi purgatum : purgans autem est homo vel Angelus, non solum Deus : ergo debuit dicere angeliforme vel hominisforme.

16. Item, Quantumcumque reducens influat illuminationes, recipiens non facit totum quod potest ad suscipiendum : ergo non efficitur deiformis quantum possibile.

17. Item, Similitudo non attingit unitatem : sed per reductionem hierarch- cam efficitur quis unum cum Deo, non tantum similis, ut dicitur I ad Corinth. VI, 16 : Qui adhaeret Domino, unus spiritus est: et in Joan. XVII, 21 : Ut et ipsi in nobis unum sint. Ergo potius debuit dicere uniens quam similans.

18. Item, Effectus hierarchiae non tantum est illuminatio, sed purgatio et perfectio : ergo non debuit dicere illuminationes tantum, sed purgationes et perfectiones, aut solum perfectiones, si per optimum in quo statur, diffinire voluit.

19. Item, Quod ascendit, mutat gradum : si igitur ascendunt Angeli per reductionem hierarchicam, tunc qui est in inferiori ordine, fiet in. superiori: quod non potest esse, quia esset confusio ordi-

num.

20. Si dicatur quod superiores et inferiores aequaliter crescant, et sic numquam attingunt eos. Contra : Si inferiores semper ascendant, ascendentibus superioribus, aliquando pervenient ad gradus in quibus nunc sunt superiores : si igitur superiores nunc sunt alterius ordinis quam sint ipsi, et ipsi erunt aliquando in altero ordine quam sint modo.

21. Item, Facere ascendere non est proprie illuminationis : quia, ut dicit Apostolus , scientia inflat, ''sed magis charitatis, quae aliis supereminet: non ergo per illuminationes ascenditur, sed per charitatem.

22. Item, Ad illud ascenditur in quo ultimo stat ascensus spiritualis : sed ascensus spiritualis non ultimo stat in illuminatione, sed. in perfectione : ergo debuit dicere ad inditas perfectiones, non illuminationes.

Solutio. Dicimus, quod hierarchia dicit altitudinem quamdam per quam quis sortitur divinum gradum. Et perficitur iste divinus gradus in tribus, scilicet in participatione doni divini, in consortio divinae potestatis, et similitudine ejusdem effectus. Sicut enim dicimus solem fontem esse corporalis luminis, omnibus quidem ab ipso lumine proveniet, sed inaequaliter : ignis enim efficitur sibi similc, scilicet luminosum per lumen receptum, ab ipso ; et habebit potestatem ejus in transfundendo lumen in alterum, et poterit in effectum ejus, faciendo alterum lucere sicut ipse lucere habet a sole: sed in carbunculo ex commixtione et dominio ignis erit quidem lumen in quo similatur soli, et poterit transfundere lumen in alterum, non tamen habebit eumdem effectum in ipso, ut faciat illud simile primo. Aliquid vero recipiet lumen tantum, non potens transfundere in alterum, sicut terrestria corpora. Et sic etiam in receptione spiritualis luminis sunt quidam gradus ex diversitate recipientium. Quidam enim recipiunt donum spirituale a Deo per quod efficiuntur sicut Deus, non per aequiparantiam, sed per imitationem. Participant etiam potestatem divinam, percipientes lumen doni in virtute transfundendi in alterum, et habent similem effectum Deo, reducendo alterum in similitudinem Dei, ut luceat, et possit similiter lumen in alterum transfundere, sicut et hoc Deus in eis operatus est. Sed hoc tertium non. est essentiale hierarchiae : sic enim non esset status in aliquo, sed quodlibet faceret alterum iterum transfusivum luminis in alterum : stat autem transfusio luminis in plebe, superioribus Angelis divinum lumen injinferiores transfundentibus, et inferioribus in nos : sic tamen quod a summis praelatis per medios perveniens usque in plebem, ibi sistat. Ista igitur eminentia graduum qua lumen divinum percipientes, in alterum transfundunt, dicitur hic hierarchia. Quod patet etiam ex nomine. Cum enim hierarchia dicatur sacer principatus, principes autem dicantur primum capientes, modo illo dicetur hierarchia gradus eo-

rum qui primo capientes divina dona, in alios transfundunt. Et secundum hoc diffinit eam Dionysius, ponens non solum essentialia ipsius, sed quaecumque faciunt ad cognitionem ejus, sicut docet Philosophus, quod " accidentia per se maximam partem conferunt ad cognoscendum quod quid est. " Per hoc igitur quod dicit, ordo divinus, ponit formalia ejus. Per hoc autem quod dicit, scientia et actio, ponit materialia, non ex quibus, sed circa quae. Vel quia cum ordo sit potestatis sive potentiae, et potentiae cognoscantur per actus, actus autem per objecta, requirebat ordo ut poneretur, circa quae esset, cum diversi ordines sint circa diversa, ut regalis et sacerdotalis. Sed secundum hoc cum materia non cadat in diffinitione nisi oblique, videtur quod non debuit ponere scientiam et actionem in recto. Et dicendum, quod hierarchia potest considerari secundum quod est in habitu, et sic est divinus ordo : quia per gradum divinum est habilis ad actum hierarchiae. Secundum vero quod est in actu, essentia ejus materialiter est scientia et actio : et sic praedicatur de ipsa in recto : scientia enim est quantum ad perfectionem partis speculativae : actio autem quantum ad perfectionem partis practicae. Per hoc autem quod dicitur ascendens, tangitur proprius actus ejus, quod est ascendere per reductionem. Per hoc autem quod dlicitur in Dei similitudinem, tangitur ejus finis.

His habitis, dicendum ad primum, quod ordo non dicitur hic a ratione specialis doni, secundum quod est pars hierarchiae, sed ab eminentia potestatis transfundendi quodcumque divinum donum in alium.

Ad secundum dicendum, quod non dicitur ordo specialiter, ut dictum est, neque ita generaliter, ut ordo universitatis ad unum, sed quadam communitate generalis hierarchiae, prout scilicet communicant in potestate transfundendi in alterum divina dona spiritualia. Ad tertium dicendum, quod non sem- per debet esse in diffinitione illud quod est in compositione vel in etymologia nominis : quia per compositionem relinquitur quandoque quoddam tertium, alterum secundum rationem a componentibus, quod diffinitio debet notificare, sicut quod significatur per hoc nomen, lapis, est alterius rationis quam laedens pedem. Unde licet hierarchia interpretetur sacer principatus, debet tamen diffiniri per id quod magis competit ei, quod significatur per nomen : magis autem competit hierarchiae ordo, cum dicat gradum potestatis in alterum quam principatus, quod dicitur in comparatione ad receptionem tantum, non ad transfusionem : ordo enim dicit communiter utrumque.

Ad qualium dicendum, quod licet sit ordo . angelicus et humanus, non tamen potestas transfundendi in alterum est nisi a virtute divina, nec reducit in Angelum, sed in Deum : et ideo debet dici ordo divinus, non angelicus.

Ad quintum dicendum, quod non dicitur ordo divinus quo divinae personae ordinantur : non enim in eis est hierarchia, sicut quidam fingunt, dicentes triplicem hierarchiam, supercoelestem in divinis personis, caelestem in Angelis, su.bcaelestem in hominibus. Non enim potest dici sine errore Arii, quod unus alterum purget et illuminet, et quod habeant ordinatam scientiam et actionem, cum. in omnibus unus alteri aequetur. Unde et illam supercaelestem quam dicunt, nullus Auctor ponit. Dicitur autem divinus ordo propter receptionem spiritualium donorum a Deo, et consortium potestatis ad reducendum in ipsum : et sic neque ordo est universitatis, qui est per exitum donorum naturalium a Deo, non gratuitorum, neque iterum est angelicus, sed divinus, cum reductio per Angelum fiat in Deum, non in ipsum.

Ad sextum dicendum, quod sacer est commune valde : et ideo convenientius fuit dicere divinus quam sacer, ut determinaretur qua sanctitate est sacer.

Ad septimum dicendum, quod essentialia formalia copulari non debent: actio autem et scientia sunt materialia hierarchiae, non ex quibus, sed circa quae : et talia non sunt intra essentiam virtutis cujus actum terminant, ut sensibile non est de essentia sensus, et talia nihil prohibet copulari. Quare autem ponantur in diffinitione, cum sint extra essentiam, et quare in recto, cum sint materialia, dictum est.

Ad octavum dicendum, sicut dicit Philosophus in Ethicis, quod " quaedam " potestates sive ordines habent pro fine " actiones ipsas, sicut cytharizare est " finis cytharistae. Quorumdam vero fi-" nis est id quod per actionem acquirite tur, sicut aedificatoriam domus id quod " aedificando facit. " Finis autem hierarchiae non est actio in alterum, ut perfectio vel. illuminatio, sed perfectum esse per reductionem ad Deum : et ideo non potuit proprie dici ad scientiam et actionem.

Ad nonum dicendum, quod scientia non dicitur donum quo perficitur specialis ordo, sed. lumen quoddam commune perficiens speculativum intellectum, dirigens in qualibet hierarchia actionem cujuslibet specialis ordinis.

Ad decimum dicendum, quod non debuit in communi diffinitione hierarchice nobilissimum donum poni, sed magis id quod commune est omnibus.

Ad undecimum dicendum, quod scientia hic accipitur sicut cum dicitur, quod scientia est clavis, quae est magis auctoritas discernendi inter lepram et lepram, quam cognitio ipsa, Multi enim habent cognitionem discernendi, qui tamen non habent auctoritatem : et ideo non habent clavem. Et hujusmodi scientiam habere est commune cuilibet hierarchae, licet damnabiliter accipiatur ab his qui scientiam cognitionis non habent.

Ad duodecimum dicendum, quod actio qua agunt in nos, est ministrantium. Angelorum : sed non sic accipitur hic, sed. pro accedere, qua superiorem inferior

reducit, purgando, illuminando, perficiendo, et talis actio convenit omnibus.

Ad decimum tertium dicendum, quod dicta actio non est tantum viae, sed etiam patriae, et est essentialis hierarchiae, cum ad cam ordinetur potestas qua constituuntur in tali gradu : contemplatio autem non sic competit omni hierarchiae, quia contemplando non reducit quis alterum, sed tantum convertitur in primum. Et per hoc patet solutio ad sequens.

Ad decimum quintum dicendum, quod non potuit dici angeliforme : quia in actione hierarchica non intenditur similitudo ad Angelum, sed ad Deum. In hoc enim gaudent, et ad hoc nituntur hierarchae superiores. Et similiter debet esse in inferioribus, ut Deus in omnibus splendeat per gratiam, et omnes in ipso.

Ad decimum textum dicendum, quod hoc quod dicit, quantum possibile, non est accipiendum secundum potentiam liberi arbitrii simpliciter, sed quasi formaliter secundum proportionem gratiae receptae, et virtutem liberi arbitrii : potest enim deficere ab assimilatione quae possibilis est sibi : aut quia gratia non est tantae virtutis, quod raro vel numquam contingit : vel quia insufficienter se praeparat secundum gratiam quam accepit in. vanum secundum quid recipiens gratiam : unde potest timere sibi ut perdat : et secundum hanc proportionem sumendo, semper accipit quantum possibile est.

Ad decimum septimum dicendum, quod unitas simpliciter non est nisi eorum quae habent substantiam unam. Eorum vero quae uniuntur secundum quid, hic est similitudo eorum simpliciter : unitas vero secundum quid : et quia hoc modo se habent ad Deum, quae reducta sunt per hierarchicam actionem, ideo potius dixit similitudinem quam unitatem.

Ad decimum octavum dicendum, quod sicut visio dicitur tota merces ab Augu- stino, et dicitur vita aeterna in Evangelio, licet ibi sit comprehensio et fruitio :

quia haec se habent per modum dispositionum, in quantum scilicet visio dicitur habiti et amati, substantia vero beatitudinis est ipsa visio : ita etiam substantialiter reductio hierarchica non est. nisi per illuminationem, cum nihil aliud transfundatur ab una in aliam, nisi lumen quoddam : purgatio vero et perfectio sunt consequentia illuminationem, per illuminationem enim purgatio et perfectio : alterum ut a quo incipit secundum rationem, alterum ut in quod tendit.

Ad decimum nonum dicendum, quod Angeli quantum ad naturalia eorum habent infirmitatem incidentem ex eo quod ex nihilo sunt : unde ascensus iste salvatur in eis in susceptione gratuitorum super naturalia, quibus naturalia perficiuntur : non tamen oportet quod suscipiat semper aequaliter transfundenti, sicut Episcopus non semper facit Episcopos, sed diaconos, et confirmat chrismate, neque transfundens semper facit transfusorem : et ideo non oportet quod inferior attingat ordinem superioris. Et per hoc patet solutio ad vigesimum. Concedimus enim quod illa solutio non valet.

Ad vigesimum primum dicendum, quod Angelus non potest causare gratiam vel charitatem in altero, hoc enim solius Dei est, sicut habitum est : sed potest illuminare per modum persuadentis ad charitatem, et per consensum illius disponitur ad percipiendam gratiam a Deo : et sic illuminatio sequente gratia ascendere facit.

Ad vigesimum secundum dicendum, quod licet perfectio sit ultimum ad quod pervenit actio hierarchica, tamen illuminatio est tota substantia hierarchicae actionis, ut dictum est, et alia duo consequuntur ipsam : et ideo in illuminationes ascensum esse dixit, ut in hoc uno totum comprehenderet.