COMMENTARIUM 95

rum abstineant, ut paci et eharitati consulatur, idem Sanctis- simus in virtute sanctae obedientiae eis praecipit, ut tam in libris- imprimendis ac manuseriptis, quam in thesibus ac praedica- tionibus, caveant ab omni censura et nota, necnon a quibus- cumque conviciis contra eas propositiones, quae adhuc inter- catholicos controvertuntur, donec a sancta Sede recognitae sint, et super eis iudicium proferatur. - Cohibeatur itaque ea scri- ptorum licentia; qui, ut aiebat Augustinus, lib. 12. Conf., cap. 25, n. 34, sententiam suam amantes, non quia vera est, sed quia sua est, aliorum opiniones non modo improbant, sed illiberaliter etiam notant atque traducunt. Non feratur omnino, privatas sen- tentias veluti certa ac definita Ecclesiae dogmata, a quopiam in libris obtrudi, opposita vero erroris insimulan, quo turbae in Ecclesia excitantur, dissidia inter doctores aut seruntur aut. foventur, et christianae charitatis vincula persaepe abrumpuntur .

§ 24. Angelicus scholarum princeps, Ecclesiaeque doctor s. Thomas Aquinas, dum tot conscripsit nunquam satis laudata volumina, varias necessario offendit philosophorum theologo- rumque opiniones, quas veritate impellente refellere debuit. Ce- teras vero tanti doctoris laudes id mirabiliter cumulat, quod adversariorum neminem parvipendere, vellicare aut t raducere visus sit, sed omnes officiose ac perhumaniter demereri; nam si quid durius, ambiguum, obscurumve eorum dictis subesset, id leniter benigneque interpretando, emolliebat atque explica- bat. Si autem religionis, ac fidei causa postulabat, ut eorum sententiam exploderet ac refutaret, tanta id praestabat mode- stia, ut non minorem ab iis dissentiendo, quam catholicam ve- ritatem asserendo, laudem mereretur. Qui tam eximio uti so- lent, ac gloriari magistro (quos magno numero e s se , pro sin- gulari nostro erga ipsum cultu studioque, gaudemus) ii sibi ad aemulandum proponant tanti doctoris in scribendo moderatio- nem, honestissimamque cum adversaras agendi disputandique rationem. Ad hanc ceteri quoque se sc componere studeant, qui ab eius schola doctrinaque recedunt. Sanctorum enim vir :

tutes omnibus in exemplum ab Ecclesia propositae sunt. Cum- que Angelicus doctor sanctorum albo adscriptus sit, quamquam diversa ab eo sentire liceat, ei tamen contrariam in agendo ac disputando rationem inire omnino non licet. Nimium interest publicae tranquillitatis, proximorum aedificationis et charitatis, ut e catholicorum scriptis absit livor, acerbi tas atque scurrili-