OPUSCULA AD ORDINEM SPECTANTIA
opusculum XII. EPISTOLA DE TRIBUS QUAESTIONIBUS
opusculum XIII. DETERMINATIONES QUAESTIONUM CIRCA REGULAM FRATRUM MINORUM
Quaestio III. Cur Fratres intendant studio litterarum.
Quaestio XI. Cur Fratres non laborent pro victu.
OPUSCULUM XIV. QUARE FRATRES MINORES PRAEDICENT ET CONFESSIONES AUDIANT
OPUSCULUM XV. EPISTOLA DE SANDALIIS APOSTOLORUM
OPUSCULUM XVI. EXPOSITIO SUPER REGULAM FR. MINORUM .
In nomine Domini incipit Vita Minorum Fratrum.
OPUSCULUM XVII. SERMO SUPER REGULAM FRATRUM MINORUM .
OPUSCULUM XVIII.CONSTITUTIONES GENERALES NARBONENSES .
De religionis ingressu. Rubrica I.
De qualitate habitus. Rubrica II.
De observantia paupertatis. Rubrica III.
De FORMA INTERIUS CONVERSANDI. Rubrica IV.
De modo exterius exeundi. Rubrica V.
De occupationibus Fratrum. Rubrica VI.
De correctionibus delinquentium. Rubrica VII.
De visitationibus provinciarum. Rubrica VIII.
De electionibus Ministrorum. Rubrica IX.
De Capitulo provinciali. Rubrica X.
De Capitulo generali. Rubrica XI.
De suffragiis defunctorum. Rubrica XII.
OPUSCULUM XIX. EPISTOLAE OFFICIALES
OPUSCULUM XX. REGULA NOVITIORUM.
OPUSCULUM XXI. EPISTOLA CONTINENS VIGINTI QUINQUE MEMORIALIA.
OPUSCULUM XXII. EPISTOLA DE IMITATIONE CHRISTI.
OPUSCULUM XXIII. LEGENDA SANCTI FRANCISCI.
Capitulum II. De perfecta conversione eius ad Deum et de reparatione trium ecclesiarum .
Capitulum III. De institutione Religionis et approbatione Regulae .
Capitulum IV. De profectu Ordinis sub manu ipsius et confirmatione Regulae prius approbatae .
Capitulum V. De austeritate vitae, et quomodo creaturae praebebant ei solatium .
Capitulum VI. De humilitate et obedientia et de condescensionibus divinis sibi factis ad nutum .
Capitulum VII. De amore paupertatis et mira suppktione defectuum .
Capitulum VIII. De pietatis affectu, et quomodo ratione carentia videbantur ad ipsum affici .
Capitulum IX. De fervore caritatis et desiderio martyrii .
Capitulum X. De studio et virtute orationis .
Capitulum XI. De intelligentia Scripturarum et spiritu prophetiae .
Capitulum XII. De efficacia praedicandi et gratia sanitatum .
Capitulum XIII. De stigmatibus sacris .
Capitulum XIV. De patientia ipsius et transitu mortis .
Capitulum XV. De canonizatione et translatione ipsius .
INCIPIUNT QUAEDAM DE MIRACULIS IPSIUS POST MORTEM OSTENSIS.
8 I. Et primo de virtutibus sacrorum stigmatum .
1. Ad omnipotentis Dei honorem et gloriam. Beati Patris Francisci post glorificationem ipsius in caelis aliqua ex approbatis conscripturns miracula , ab illo praecipue censui sumendum fore initium, in quo crucis Iesu virtus ostenditur, et gloria innovatur. Novus igitur homo Franciscus novo et stupendo miraculo claruit, cum singulari privilegio retroactis saeculis non concesso, insignitus apparuit, sacris videlicet stigmatibus decoratus et configuratus in corpore mortis huius corpori Crucifixi . De quo quidquid humana lingua dicatur, minus erit a laude condigna. Totum quidem viri Dei studium, tam publicum quam privatum, circa crucem Domini versabatur: et ut crucis signaculo cordi eius a principio suae conversionis impresso corpus consignaret exterius, in ipsa se cruce recludens, habitum poenitentiae sumsit crucis imaginem praeferentem ,
quatenus, sicut mens eius intus Dominum crucifixum induerat, sic et corpus eius indueret arma crucis, et in quo signo Deus potestates aereas debellaret, in eodem suus exercitus Domino militaret. Sed et a principio temporis, quo Crucifixo militare coeperat, diversa circa eum crucis praefulsere mysteria, sicut vitae ipsius consideranti decursum clarius innotescit , qualiter apparitione crucis dominicae septiformi tam cogitatu quam affectu et actu totus fuit in Crucifixi effigiem per ipsius ecstaticum transformatus amorem. Digne igitur summi Regis clementia suis amatoribus ultra omnem aestimationem hominum condescendens, suae crucis vexillum ipsius corpori deferendum impressit, ut qui mirando fuerat crucis amore praeventus, mirando etiam fieret crucis honore mirificus.
2. Ad huius stupendi miraculi irrefragabilem firmitatem non solum videntium et palpantium testimonia per omnem modum credibilia, verum etiam apparitiones mirabiles et virtutes post ipsius obitum coruscantes ad omne mentis effugandum nubilum suffragantur. Felicis namque recordationis dominus Gregorius Papa nonus, de quo vir sanctus prophetando praedixerat, quod ad dignitatem foret apostolicam sublimandus , antequam crucis signiferum catalogo Sanctorum ascriberet, scrupulum quendam dubitationis in corde gerebat de vulnere laterali. Nocte vero quadam, sicut ipse felix antistes referebat eum lacrymis, beatus ei Franciscus, quadam faciei praetensa duritia, in somnis apparuit et haesitationem cordis ipsius redarguens, elevavit brachium dextrum, detexit vulnus phialamque poposcit ab ipso, ut scaturientem reciperet sanguinem, qui ex latere defluebat. Obtulit in visione Summus Pontifex phialam postulatam, quae usque ad summum sanguine profluente de latere videbatur impleri. Ex tunc ad illud sacrum miraculum tanta coepit devotione affici et aemulatione fervere, ut nullo modo pati posset, quod aliquis praefulgentia illa signa superba praesumeret impugnatione fuscare, quin eum severa increpatione feriret .
3. Frater quidam Ordine Minor, officio predicator, virtutis et famae praerogativa praepollens, cui firmiter erat de Sancti stigmatibus persuasum, dum humano sensu miraculi huius apud se rationem perquireret, dubitationis coepit cuiusdam scrupulo titillari. Cum igitur per dies plurimos, sensualitate sumente vigorem, luctam buiusmodi pateretur: nocte dormienti sanctus Franciscus pedibus lutulentis apparuit, humiliter durus et patienter iratus. " Et quae sunt, ait, ista in te conflictationum certamina , quae dubitationum sordes ? Vide manus meas et pedes meos". Cumque ille videret manus confixas, lutulentorum pedum stigmata non videbat. " Remove, inquit, lutum a pedibus meis et cognosce loca clavorum ". Quos cum ille apprehendisset devote, lutum sibi videbatnr abstergere locaque clavorum manibus contrectare. Continuo, ut evigilat, lacrymis irrigatur et priores affectus quodam modo lutulentos tam lacrymarum profluvio quam publica confessione detersit.
4. In urbe Roma matrona quaedam, morum claritate ac parentum gloria nobilis, sanctum Franciscum in suum elegerat advocatum, ipsius habens depictam imaginem in secreto cubiculo, ubi Patrem in abscondito exorabat . Die vero quadam cum orationi vacaret, considerans imaginem Sancti sacra illa signa stigmatum non habentem, dolere coepit non modicum et mirari. Sed non mirum, si in pictura non erat quod pictor omiserat. Cumque per plures dies, quid causas foret defectus hujusmodi mente sollicita pertractarent; ecce, subito die quadam apparuerunt signa illa mirifica in pictura, sicut in aliis ipsius Sancti imaginibus pingi solent. Tremefacta illa filiam suam Deo devotam protinus advocavit, requirens, si absque stigmatibus usque tunc imago fuisset. Affirmat illa et iurat, sic olim sine stigmatibus exstitisse et nunc vere cum stigmatibus apparere. Verum, quia mens humana semetipsam frequenter impellit, ut cadat, et in dubium revocat veritatem: subintrat iterum cor mulieris dubitatio noxia, ne forte sic fuisset imago a principio consignata. At Dei virtus, ne primum contemneretur miraculum , addidit et secundum. Continuo namque disparentibus signis illis, nudata privilegiis imago remansit, ut per sequens signum fieret probatio praecedentis. 5. In Catalaunia quoque apud llerdam accidit, virum quendam nomine Ioannem beato Francisco devotum quodam sero per quandam incedere viam, in qua pro inferenda morte latitabant insidiae, non quidem ipsi, qui inimicitias non habebat, sed alteri cuidam, qui videbatur similis eius et tunc erat in comitatu ipsius. Exsurgens autem quidam de insidiis, cum hostem suum hunc esse putaret, tam letaliter eum plagis pluribus gladiavit, ut nulla prorsus superesset spes recuperandae salutis. Siquidem primo inflicta percussio humerum cum brachio pene totum absciderat, et ictus alius sub mammilla tantam reliquerat aperturam, ut flatus inde procedens circa sex candelas simul iunctas exstingueret. Cum igitur iudicio medicorum ipsius impossibilis esset curatio, pro eo quod, putrescentibus plagis, ex eis foetor tam intolerabilis exhalaret, ut etiam ipsa eius uxor vehementer horreret, nullisque iam humanis iuvari posset remediis: convertit se ad beati Patris Franeisci patrocinium quanta poterat devotione poscendum, quem et inter ipsos ictus una cum beata Virgine fidentissime invocaret . Et ecce, misero in lectulo calamitatis solitario declinanti, cum Francisci nomen vigilans et eiulans frequentius replicaret, astitit quidam in habitu Fratris Minoris, per fenestram, ut ei videbatur, ingressus. Qui vocans eum ex nomine, dixit: " Quia fiduciam habuisti in me, ecce, Dominns liberabit te ". A quo cum aeger, quis esset, inquireret , Franciscum ille se esse respondit et statim appropians vulnerum illius ligaturas resolvit et eum unguento per omnes plagas, ut videbatur, perunxit. Statim autem, ut sensit illarum sacrarum manuum stigmatum Salvatoris virtute sanare valentium suavem contactum, expulsa putredine, restituta carne et vulneribus solidatis, restitutus est integre pristinae sospitati Quo facto, beatus Pater abscessit. Et ipse sentiens se sanatum et in vocem divinae laudis et beati Francisci laetanter erumpens, vocavit uxorem. At illa celerius currens et stare iam videns quem sepeliendum credebat in crastino, cum esset stupore vehementer perterrita, viciniam totam clamore complevit. Accurrentes autem sui, cum illum niterentur tanquam phreneticum in lecto reponere , et ille econtra renitens assereret et ostenderet se sanatum: tanto sunt stupore attoniti, ut quasi sine mente omnes effecti, phantasticum esse crederent quod videbant, quia quem paulo ante conspexerant plagis atrocissimis laniatum et totum iam marcidum plena cernebant incolumitate iucundum. Ad quos ille qui factus fuerat sanus: " Nolite timere, inquit, nolite credere inane quod cernitis, quia sanctus Franciscus modo a loco recessit et illarum sacrarum manuum tactu me integre ab omni plaga curavit ". Crebrescente tandem huius fama miraculi , accelerat populus omnis et videntes in tam aperto prodigio stigmatum beati Francisci virtutem, admiratione simul et gaudio replebantur Christique signiferum magnis laudum praeconiis extollebant.
Digne quidem beatus Pater, carne iam mortuus et vivens cum Christo, praesentiae suae ostensione mirabili et manuum sacrarum palpatione suavi vulnerato letaliter viro sanitatem concessit, cum illius in se stigmata tulerit, qui, misericorditer moriens et mirabiliter surgens, vulneratum genus humanum et semivivum relictum plagarum suarum virtute sanavit .
6. Apud Potentiam, Apuliae civitatem, erat quidam clericus Rogerus nomine, vir honorabilis et ecclesiae maioris canonicus. Hic, cum infirmitate quassatus, die quadam ecclesiam oraturus intrasset, in qua erat imago beati Francisci depicta, gloriosa stigmata representans, coepit de illius sublimitate miraculi tanquam de re omnino insolita et impossibili dubitare. Subito igitur, dum mente plagatus, interius cogitaret inania, in palma sinistrae manus sub chirotheca graviter se sensit esse percussum, sonitum audiens percussurae, veluti cum spiculum prosilit de balista, moxque, tam vulnere saucius quam sonitu stupefactus, chirothecam de manu traxit, ut visu dignosceret, quod tactu perceperat et auditu. Cumque nulla fuisset prius in palma percussio, conspexit in medio manus plagam quasi sagittae percussione inflictam, ex qua tanta vis procedebat ardoris, ut videretur ex illo deficere. Mirabile dictu!
Nullum in chirotheca vestigium apparebat, ut latenti plagae cordis latenter inflicti poena vulneris responderet. Clamat exinde per duos dies et rugit, dolore gravissimo stimulatus, et increduli cordis velamen explicat universis. Credere se veraciter sacra stigmata in sancto fuisse Francisco fatetur et iurat, contestans omnis dubitationis abscessisse phantasmata. Orat suppliciter Sanctum Dei per sacra sibi stigmata subvenire et multas cordis preces multo impinguat profluvio lacrymarum. Mirum certe) Incredulitate proiecta, sanationem mentis sanatio sequitur corporalis. Omnis quiescit dolor, frigescit ardor, nullum remanet vestigium percussurae, sicque factum est, ut latens mentis infirmitas per patens carnis cauterium superna providente clementia curaretur, menteque sanata, et ipsa caro pariter sanaretur. Fit homo humilis, Deo devotus, Sancto et Fratrum Ordini perpetua familiaritate subiectus. Huius rei tam solemne miraculum iuramentis firmatum fuit, et litteris sigilli episcopi munimine roboratis ipsius ad nos notitia delata pervenit.
De sacris ergo stigmatibus nulli sit ambiguitati locus, nullius in hoc, quia Deus bonus est, nequam sit oculus , quasi hujusmodi doni largitio sempiternae bonitati non congruat. Si enim illo amore seraphico multa membra capiti cohaererent Christo, ut et in bello simili armatura invenirentur condigna et in regno ad similem forent gloriam subvehenda, nullus hoc sanae mentis nisi ad Christi gloriam diceret pertinere.
sig. II. De mortuis suscitatis .
1. In castro montis Marani prope Beneventum mulier quaedam sancto Francisco peculiari devotione cohaerens viam universae carnis intravit. Convenientibus antem clericis nocte ad exsequias et vigilias cum Psalteriis decantandas, subito, cunctis cernentibus, erexit se mulier super lectum et unum de astantibus sacerdotem, patrmum videlicet suum, vocavit dicens: " Volo confiteri, pater; audi peccatum meum. Ego enim mortua duro eram carceri mancipanda, quoniam peccatum, quod tibi pandam, necdum confessa fueram. Sed orante, inquit, pro me sancto Francisco, cui, dum viverem, devota mente servivi, redire nunc ad corpus indultum est mihi, ut, illo revelato peccato, sempiternam promerear vitam. Et ecce, vobis videntibus, postquam illud detexero, ad promissam requiem properabo ". Trementer ergo sacerdoti trementi confessa, post absolutionem receptam quiete se in lecto collegit et in Domino feliciter obdormivit.
2. In castro Pomarico in montanis Apuliae posito patri et matri unica erat filia in tenera aetate tenere praedilecta. Qua infirmitate gravi ad mortem perducta, parentes eius successionem aliam non sperantes, se in illa quasi mortuos reputabant. Convenientibus ergo consanguineis et amicis ad flebile nimis funus, iacebat mater infelix ineffabilibus completa doloribus et absorpta suprema tristitia, de his quae fiebant nihil penitus advertebat. Interim sanctus Franciscus, uno tantum socio comitatus, apparens desolatam visitare dignatus est feminam, quam sibi senserat esse devotam et piis eam affatus alloquiis: "Noli fiere , inquit: nam lucernae tuae lumen, quod deploras exstinctum, mea tibi est intercessione reddendum ". Surrexit continuo mulier, et quae sibi dixerat Sanctus omnibus manifestans, non permisit, exstinctum corpus efferri, sed cum magna fide sancti Francisci nomen invocans et mortuam filiam apprehendens, vivam et incolumem, cunctis videntibus et mirantibus, allevavit.
3. Cum Fratres de Noceria peterent quoddam plaustrum a quodam viro, Petro nomine, quo aliquantulum indigebant: stulte respondit eis pro petito subsidio irrogando convicium, et pro eleemosyna ad honorem sancti postulata Francisci in nomen ipsius blasphemiam iacnlando. Poenitnit hominem statim insipientiae suae, divino super eum irruente pavore, ne forte ultio Domini sequeretur, sicut et fuit protinus subsecuta. Nam infirmatus continuo primogenitus eius, parvo elapso spatio, spiritum exhalavit. Volutabatur per humum pater infelix et sanctum Dei Franciscum invocare non cessans, cum lacrymis exclamabat: " Ego sum, qui peccavi, ego, qui inique locutus sum: me in persona propria flagellare debuisti. Redde, Sancte, iam poenitenti quod abstulisti impie blasphemanti. Tibi me reddo, tuis me obsequiis semper expono: nam et devotum sacrificium laudis pro tui honore nominis semper offeram Christo ". Mira res ! Ad haec verba surrexit puer, et planctum prohibens, se morientem, eductum de corpore, per beatum Franciscum deductum asseruit et reductum.
4. Cuiusdam urbis Romae notarii puerulus vix septennis matrem ad ecclesiam sancti Marci euntem puerili more sequi desiderans, dum remanere domi compelleretur a matre, per fenestram palatii se proiecit , et ultima quassatione collisus, continuo spiravit . Mater vero, quae nondum longe discesserat, ad sonitum corruentis praecipitium pignoris suspicata, celeriter rediit filiumque reperiens tam miserabili casu repente subtractum, protinus sibi ipsi manus iniecit ultrices ac dolorosis clamoribus totam excitavit viciniam ad lamentum. Frater vero quidam, nomine Raho de Ordine Minorum, illuc se ad praedicandum conferens, propinquavit ad puerum et fide plenus ait ad patrem: " Credisne, sanctum Dei Franciscum posse filium tuum a mortuis suscitare propter amorem, quem semper ad Christum habuit pro reddenda vita hominibus crucifixum " ? Quo respondente, se firmiter credere et fideliter confiteri servumque Sancti in perpetuum se esse futurum, si tantum a Deo munus per ipsius merita recipere mereretur: prostravit se Frater ille cum Fratre socio in oratione, ceteros, qui aderant, excitans ad orandum. Quo facto, coepit puer aliquantulum oscitare, et apertis oculis brachiisque elevatis , se ipsum erexit et statim coram omnibus ambulavit incolumis, per mirandam Sancti virtutem vitae simul redditus et saluti.
5. In civitate Capuae, dum puer quidam circa ripam Vulturni fluminis cum pluribus iocaretur, incaute cecidit in profundum, quem fluminis impetus celeriter vorans, sub sabulo mortuum sepelivit. Proclamantibus autem pueris, qui cum eo luserant circa flumen, populosa illic multitudo convenit. Cumque universus populus suppliciter et devote beati Francisci merita invocaret, ut devotorum sibi parentum fidem aspiciens, prolem a mortis periculo dignaretur eripere, natator quidam procul astans, clamoribus auditis, accessit. Et post diutinam inquisitionem, invocato tandem beati Francisci subsidio, locum invenit , in quo limus in modum sepulcri pueri cadaver obtexerat: quem effodiens et extra deportans, dolens defunctum inspexit. Licet autem populus, qui astabat, videret iuvenem mortuum: nihilominus tamen flens et eiulans proclamabat: " Sancte Francisce, redde puerum patri suo ". Sed et Iudaei, qui venerant, naturali pietate commoti, dicebant: " Sancte Francisce, redde puerum patri suo ". Subito puer, lactantibus et mirantibus cunctis, exsurgens incolumis, duci se ad ecclesiam beati Francisci suppliciter postulavit, ut gratias illi devotus exsolveret, cuius se noverat virtute mirabiliter suscitatum.
6. In civitate Suessa in vico, qui Ad columnas dicitur, repente quaedam corruens domus unum absorbuit iuvenem et subito interemit. Viri autem et mulieres ruinae sonitu excitati, undique accurrentes, elevaverunt hinc inde ligna et lapides et miserae matri mortuum filium reddiderunt Illa vero amarissimis repleta singultibus, sicut poterat, dolorosis vocibus exclamabat: " Sancte Francisce, sancte Francisce, redde mihi filium meum ". Non solum autem illa, sed et omnes, qui aderant, beati Patris praesidium flagitabant. Sed cum non esset neque vox neque sensus, cadaver posuerunt in lectulo, ad sepeliendum ipsum diem crastinum exspectantes. Mater vero fiduciam habens in Domino per merita Sancti eius, votum emisit, nova se sindone beati Francisci operturam altare, si filium suum sibi revocaret ad vitam. Et ecce, circa mediam noctis horam coepit iuvenis oscitare, et calescenlibus membris vivus exsurgens et sanus, in laudis verba prorumpit. Sed et clerum, qui convenerat, et populum universum excitavit ad laudes et gratias Deo et beato Francisco cum mentis laetitia persolvendas.
7. Iuvenis quidam, Gerlandinus nomine, de Ragusia oriundus, vindemiarunt tempore ad vineas exiens, cum in vase vinario, ut utres impleret, sub torculari se mitteret, repente praegrandes lapides, motis in se lignorum struibus, caput ipsius letali percussione quassarunt. Festinavit continuo pater ad filium et desperans obrutum non adiuvit, sed eum sub onere, sicut corruit, sic reliquit. Accurrerunt expeditius vinitores magni clamoris vocem lugubrem audientes multoque cum patre pueri dolore completi, extraxerunt iuvenem iam mortuum a ruina. Pater vero ipsius, Iesu pedibus provolutus, humiliter precabatur, ut filium suum unicum per sancti Francisci merita, cuius tunc imminebat solemnitas, sibi reddere dignaretur. Ingeminabat preces, vovebat officia pietatis, et sancti viri corpus se visitaturum cum filio, si suscitaretur a mortuis, promittebat . Mirum certe ! Continuo puer, qui toto fuerat corpore conquassatus, restitutus vitae et integrae sospitati, gaudens coram omnibus exsurrexit, plangentes obiurgans et sancti Francisci suffragiis vitae se redditum asseverans.
8. Quendam alium mortuum in Alemania suscitavit, de quo dominus Papa Gregorius tempore translationis ipsius Sancti Fratres omnes, qui ad translationem et Capitulum convenerant, per apostolicas litteras certos reddidit et gaudentes. Miraculi huius seriem, quia ignoravi, non scripsi, credens, papale testimonium omnis assertionis excellere instrumentum.
sig. III. De his quos a mortis periculo liberavit.
1. In confinibus Urbis vir quidam nobilis, Rodulphus nomine, cum Deo devota uxore Fratres Minores suo recepit hospitio tam hospitalitatis gratia quam beati Francisci reverentia et amore. Nocte vero illa in summitate turris dormiens custos castri, cum iaceret super struem lignorum in ipsa muri positorum crepidine, ipsorum soluta compage, in tectum palatii corruit et exinde super terram. Excitata est ad sonitum casus tota familia, et custodis intellecta mina, dominus castri et domina cura Fratribus accurrerunt. Is vero, qui ex alto corruerat, absorptus fuerat tam profundo sopore, ut nec ad casum evigilaret iteratae ruinae nec ad strepitum accurrentis familiae cum clamore. Trahentium tandem et impellentium manibus excitatus, conqueri coepit, quod dulci fuisset quiete privatus, inter beati Francisci brachia suaviter asserens se dormisse. Cum vero de casu proprio doceretur ab aliis et in imo se videret qui in alto iacuerat, stupens, esse factum quod fieri non perceperat, paenitentiam se facturum ob reverentiam Dei et beati Francisci coram omnibus repromisit.
2. In castro Pophis, quod in Campania positum est, sacerdos quidam, Thomas nomine, accessit ad reparandum ecclesiae molendinum. Deambulans autem incaute secus extrema canalis, quo gurges profundus copioso defluebat influxu, subito casu caviloso ligno intrusus est, cuius impulsu volvitur molendinum. Cum igitur consertus iaceret in ligno, et super os ipsius, quia supinus erat, aquarum impetus inundaret, corde tantum, quia lingua non poterat, sanctum Franciscum flebiliter invocabat. Per magnum vero spatium sic illo iacente, ac de vita ipsius iam penitus sociis desperatis, in contrariam partem molam cum violentia revolverunt, et sic ejectus, sacerdos palpitans volutabatur in aquae meatu. Et ecce, quidam Frater Minor, indutus tunica candida et fune succinctus, cum magna suavitate arreptum per brachium extra flumen eduxit, dicens: " Ego sum Franciscus, quem invocasti ". Ille vero, sic liberatus, nimis obstupuit volensque pedum ipsius deosculari vestigia, huc atque illuc anxius discurrebat , quaerens a sociis: " Ubi est ille ? Quo abiit
Sanctus ? Qua via discessit "? Viri autem illi tremefacti, proni ceciderunt in terram, sublimis Dei gloriosa extollentes magnalia et virtuosa merita humilis servi eius.
3. Iuvenes quidam de Burgo Celani pro metendis herbis exierant ad campestria quaedam, in quibus vetus latebat puteus, herbis in summo ore virentibus obumbratus, qui quasi per passus quatuor aquarum altitudinem continebat. Segregatim igitur per campum discurrentibus pueris, unus ex improviso decurrit in puteum. Absorbente autem profunda fovea corpus, spiritus mentis sursum recurrebat ad beati Francisci suffragium, clamans in ipso lapsu fideliter et fidenter: " Sancte Francisce, adiuva me". Ceteri huc et illuc se vertentes, dum puer alius non comparet , clamore, circuitu et lacrymis requirebant eundem. Comperto tandem, quod in puteum cecidisset, festinanter cum gemitibus redierunt ad Burgum, indicantes eventum, exposcentes auxilium. Redeuntibus autem illis cum mnlta hominum turba, demissus unus per funem in puteum, puerum respexit in aquarum superficie residentem, nihil passum penitus laesionis. Extractus vero de puteo puer dixit omnibus, qui astabant: " Quando subito cecidi, beati Francisci patrocinium invocavi, qui corruenti mihi statim praesentialiter affuit, et manum porrigens, leviter apprehendit nec unquam deseruit, donec una vobiscum de puteo me eduxit ".
4. In ecclesia beati Francisci apud Assisiura, dum, praesente Romana curia, praedicaret dominus episcopus Ostiensis, qui et postmodum Summus Pontifex exstitit Alexander , quidam lapis ponderosus et magnus incaute super pulpitum excelsum et lapideum derelictus, prae nimietate pressurae impulsus, super caput cuiusdam cecidit mulieris. Aestimantes igitur circumstantes, perfecte ipsam iam mortuam et caput eius totaliter conquassatum, cooperuerunt eam pallio, quo erat amicta, ut, sermone finito, educeretur extra ecclesiam lugubre funus. Ipsa vero se beato Francisco, ante cuius iacebat altare, fideliter commendavit. Et ecce, praedicatione finita, mulier coram omnibus adeo surrexit incolumis, ut nullius in ea laesionis vestigium appareret. Sed et , quod est amplius admirandum, cum per longa tempora usque ad horam illam dolorem capitis quasi continuum habuisset, plene fuit ex tunc ab omnis morbi molestia liberata, sicut ipsa postmodum testabatur. 3. Apud Cornetum , cum in loco Fratrum ad fusionem campanae viri quidam convenissent devoti,
puerulus quidam octennis, Bartholomaeus nomine, exenium quoddam Fratribus pro laborantibus apportavit. Et ecce, subito ventus vehemens, concussa domo, ostium portae grave quidem et magnum super ipsum puerulum ita valido proiecit impulsu, ut quem tam ingens pondus oppresserat letali crederetur collisione quassatus. Sic enim totaliter iacebat tumulatus sub pondere, ut nihil exterius appareret. Accurrerunt omnes, qui aderant, beati Francisci virtuosam dexteram invocantes. Sed et pater ipsius, qui, rigescentibus membris, se movere non poterat prae dolore , votis et voce sancto Francisco filium offerebat. Levatum est denique funestum pondus desuper puerum, et ecce, quem credebant mortuum, quasi suscitatus a sommo, laetus apparuit, nullam in se prorsus praeferens laesionem. Igitur cum quatuordecim esset annorum, factus est Frater Minor, vir postea litteratus et famosus in Ordine praedicator.
6. Homines de Lentino lapidem praegrandem absciderunt de monte, qui superponendus erat altari cuiusdam ecclesiae beati Francisci iam proximo consecrandae. Cum autem fere quadraginta homines lapidem illum superponere vehiculo niterentur, repetitis saepius viribus, super quendam hominem lapis cecidit et in modum sepulcri obtexit. Sed cum mente confusi, quid facerent, ignorarent; maior pars hominum desperata discessit. Porro viri decem, qui remanserant, lugubri voce sanctum invocantes Franciscum , ne in suo servitio sic horrende mori hominem pateretur, resumto tandem corde, tanta facilitate lapidem amoverunt, ut nullus dubitaret, virtutem affuisse Francisci. Surrexit homo incolumis in omnibus membris, insuper et lumen recuperavit limpidum oculorum, quod prius habuerat obscuratum, ut sic omnibus daretur intelligi, quam in rebus desperatis beati Francisci merita validae sint virtutis.
7. Simile quiddam accidit apud sanctum Severinum in Marchia de Ancona. Dum enim lapis praegrandis, de Constantinopoli apportatus ad basilicam beati Francisci multorum viribus traheretur, rapido lapsu est super quendam trahentium devolutus. Cumque ille non solum crederetur defunctus, sed etiam totaliter comminutus, assistente sibi beato Francisco et lapidem sublevante, absque omni laesione sanus et incolumis, lapidis proiecto pondere, prosilivit.
8. Bartholomaeus, Caietanus civis, cum ad constructionem cuiusdam ecclesiae beati Francisci non modicum desudaret, ruente trabe quadam infirmiter posita eiusque opprimente cervicem, fuit graviter conquassatus. Ipse vero mortem sibi sentiens imminentem, uti erat vir fidelis et pius, a quodam Fratre Viaticum postulavit. Quod Frater ille tam celeriter afferre non valens, quia mori subito credebatur, beati Augustini verbum protulit, dicens ei: " Crede, et manducasti ". Sequenti vero nocte beatus Franciscus cum undecim Fratribus illi apparuit, et inter ubera portans agniculum, ad lectum eius accessit vocavitque illum ex nomine, dicens: " Bartholomaee, noli timere, quia non praevalebit adversum te inimicus, qui te in meo servitio voluit impedire. Hic est Agnus, quem tibi dari petebas, quem et propter bonum desiderium suscepisti, cuius etiam virtute consequeris utriusque hominis sospitatem ". Et sic per vulnera manum ducens, ad opus, quod coeperat, eum redire praecepit. Qui valde mane consurgens, et his qui eum seminecem reliquerant, incolumis et laetus apparens, admirationem intulit et stuporem, sed et ipsorum mentes ad beati Patris reverentiam et amorem tam exemplo sui quam Sancti miraculo excitavit.
9. Quidam de castro Ceperani , nomine Nicolaus, in manus inimicorum crudelium incidit die quadam. Qui crudelitate ferali vulneribus eum super vulnera concidentes, usque adeo super miserum saevierunt, donec vel exstinctum crederent, vel protinus exstinguendum. Clamaverat autem Nicolaus praedictus, cum primos ictus exciperet, alta voce: Sancte Francisce, succurre mihi: sancte Francisce, adiuva me ". Hanc vocem a remotis audierunt quam plurimi, licet auxilium ferre non possent. Deportatus tandem domum, totus suo sanguine volutatus, fiducialiter asserebat, se mortem ex illis vulneribus non visurum nec etiam se tunc sentire dolores, quoniam sanctus Franciscus sibi succurrerat, et ut poenitentiam ageret, a Domino impelrarat . Quod et sequens confirmavit eventus, nam lotus a sanguine, continuo contra humanam spem exstitit liberatus.
10. Filias cuiusdam nobilis in castro sancti Geminiani , valido languore detentus omnique ulterius desperatus salute, ad extremum usque perductus est. Rivus etenim sanguinis emanabat ab oculis eius, sicut ex vena brachii assolet ebullire, ceterisque propinquae mortis veris indiciis in reliquo corpore apparentibus, iudicabatur pro mortuo, sed et prae debilitate spiritus et virtutis sensus et motus usu privatus , visus est penitus emigrasse. Congregatis autem ex more ad planctum parentibus et amicis, ac de sola agentibus sepultura, pater ipsius, fiduciam habens in Domino, concito gressu ad ecclesiam cucurrit beati Francisci, quae in eodem erat castro constructa, et cingulo suspenso ad guttur, cum omni humilitate se prostravit in terram ; sicque vota vovens et multiplicans preces, suspiriis et gemitibus meruit apud Christum sanctum Franciscum habere patronum. Reversus itaque statim pater ad filium et sanitati restitutum inveniens, luctum in gaudium commutavit.
11. Simile quiddam meritis Sancti operatus est Dominus circa puellam quandam in Catalaunia de villa, nomine Thamaril , et circa aliam de Ancona, quas, cum essent prae nimietate aegritudinis in ultimo spiritu constitutae, beatus Franciscus, fideliter a parentibus invocatus, perfectae continuo restituit sanitati.
12. Clericus quidam de Vico Albo , nomine Matthaeus, veneno mortifero bibito, in tantum fuit gravatus, quod loqui aliquo modo non valens, solum finalem exitum exspectabat. Sacerdos quidam, ut sibi confiteretur, admonuit et verbum unum ab eo extorquere non valuit. Ipse vero in corde suo humiliter Christum orabat, ut per beati Francisci merita a mortis eum faucibus eripere dignaretur ; moxque, ut confortatus a Domino, beati Francisci nomen fideli devotione deprompsit testibus, qui aderant, veneno evomito, liberatori suo gratias egit.
g IV. De naufragis liberatis .
1. In magno maris periculo positi quidam nautae,cum per milliaria decem a portu Barulitano distarent, ingravescente nimium tempestate, iam de vita dubii ancoras submiserunt. Verum spiritu procellarum mari ferventius lumescente, fractis funibus et relictis ancoris, incerto et inaequali cursu per aequora vagabantur. Tandem nutu divino mari placato, ad resumendas anchoras, quarum funes superius enatabant, toto se conamine paraverunt. Cumque id perficere propriis viribus non valerent, plurimorum Sanctorum invocato subsidio multisque iam sudoribus liquescentes, nec unam per totam diem resumere potuerunt. Aderat autem nauta quidam, Perfectus nomine, sed moribus imperfectus, qui cum irrisione quadam dixit ad socios: " Ecce, Sanctorum omnium invocastis auxilium, et, ut videtis, nullus est, qui succurrat. Invocemns istum Franciscum, qui novellus est Sanctus, si quo modo in mare se mergat et ancoras perditas reddat ". Consenserunt ceteri, non irrisorie, sed veraciter suasioni Perfecti, et ipsius obiurgantes irrisorium verbum, firmaverunt cum Sancto spontaneum votum: statimque in momento sine aliquo adminiculo nataverunt ancorae super aquas, quasi ferri natura versa foret in ligneam levitatem.
2. Peregrinus quidam, invalidus corpore propter febris peracutae symptomata, quam fuerat ante perpessus, navi quadam subvectus, de ultramarinis partibus veniebat. Ferebatur autem et ipse ad beatum Franciscum praecipuo devotionis affectu et eum sibi apud caelestem Regem elegerat advocatum. Cum igitur necdum perfecte liber a morbo sitis angustiaretur ardoribus, deficiente iam aqua, coepit alta voce clamare: " Ite fidenter, haurite poculum mihi, quia beatus Francisciis vasculum meum aqua replevit ". Mirum certe ! Invenerunt vas aqua repletum, quod fuerat ante vacuum derelictum. Alio vero die, cum tempestate suborta operiretur navis fluctibus et procellis quateretur pervalidis, ita ut iam naufragium timerent, coepit idem infirmus subito clamore vociferari per navem: " Surgite omnes, inquit, et beato Francisco venienti occurrite. Ecce, ad salvandum nos adest ". Sicque cum voce magna et lacrymis in faciem procidens, adoravit. Statim ad Sancti visionem omnem sospitatem resumsit infirmus, et maris fuit tranquillitas subsecuta .
3. Frater Iacobus Reatinus, cum in navicula . parva fluvium quendam cum aliis Fratribus pertransiret, sociis primo super ripa positis, postremo se ad exitum praeparabat. Sed modico illo ligno per infortunium revoluto, rectore natante, Frater mersus est in profundum. Invocabant Fratres extra positi affectuosis precibus beatum Franciscum, et ut filio succurreret, lacrymosis gemitibus supplicabant. Submersus etiam Frater de ventre gurgitis nimis immensi, cum ore non posset, corde clamabat, ut poterat, implorans pii Patris subsidium. Et ecce, auxiliante sibi beati Patris praesentia, per profundum sicut per aridam ambulabat, et demersam naviculam capiens, cum ea pervenit ad littus. Mirabile dictu! Vestimenta eius madidata non sunt, nec aquae gutta proximavit ad tunicam.
4. Frater Bonaventura nomine, cum duobus viris per lacum quendam navigans, confracta ex parte navicula propter aquae influentis impetum, demersus est cum navi et sociis in profundum. Cum autem de lacu miseriae misericordem Patrem Franciscum invocarem cum multa fiducia, superenatavit subito aqua plena navicula, et cum eis, Sancto praebente ducatum, salubriter devenit ad portum.
Sic et quidam Frater de Esculo , submersus in flumine, sancti Francisci meritis exstitit liberatus. - Sed et in lacu Reatino cum quidam viri et mulieres in consimili essent periculo constituti, ad invocationem nominis sancti Francisci de aquarum multarum periculoso naufragio salubriter evaserunt
8. Quidam nautae Anconitani, periculosa tempestate iactati, submersionis periculum iam videbant. Cumque sic desperati de vita sanctum Franciscum suppliciter invocarent, lumen in navi magnum apparuit, et cum ipso lumine tranquillitas concessa divinitus, ac si beatus vir sua miranda virtute et ventis imperare posset et mari .
Quantis autem miraculorum prodigiis beatus hic Pater in mari claruerit et clarescat, quoties ibidem opem tulerit desperatis, nullatenus credo possibile per singula enarrare. Nec mirum, si iam regnanti in caelis collatum est imperium super aquas, cui et in hac mortalitate degenti omnis corporea creatura ad suam refigurata originem mirabiliter serviebat .
sig. V. De liberatis a vinculis et carceribus.
1. In Romania Graecum cuiusdam domini servientem contigit de furto fallaciter accusari, quem dominus terrae in arcto carcere mandavit includi et graviter vinculari. Domina vero domus, miserta servi, quem indubitanter credebat a culpa sibi imposita innocentem , pro liberatione ipsius apud virum precibus insistebat devotis. Verum non acquiescente viri sui duritia obstinata , recurrit domina supplex ad sanctum Franciscum et eius pietati voto commendavit insontem. Protinus affuit miserorum adiutor et virum in carcere positum misericorditer visitavit. Solvit vincula, carcerem fregit, innocentem manibus apprehensum foras eduxit et ait: " Ego sum ille cui domina tua te devote commisit ". Cumque ille timore magno corriperetur et pro descensu altissimae rupis voraginem circuiret, subito liberatoris sui virtute inveniens se in plano, rediit ad dominam suam, relataque per ordinem miraculi veritate, devotam dominam ad Christi amorem et reverentiam servi eius Francisci ferventius inflammavit.
2. In Massa sancti Petri cuidam militi debebat pecuniae quantitatem pauperculus quidam. Cumque prae inopia facultas non suppeteret persolvendi, captus debitor a milite repetente, misereri sibi orabat suppliciter, dilationem quaerens amore beati Francisci. Sprevit superbus miles preces oblatas et Sancti amorem veluti inane quid inaniter vilipendit. Nam cervicose respondens: "Tali te, ait, loco recludam et tali recludam carcere, quod nec Franciscus nec aliquis te poterit adiuvare ". Tentavit quod dixit. Carcerem adinvenit obscurum, in quo hominem vinculatum coniecit. Paulo post affuit beatus Franciscus, et fracto carcere ruptisque compedibus, illaesum hominem reduxit ad propria. Sic fortitudo Francisci, militem praedata superbum, captivum, qui se sibi subiecerat, liberavit a malo miliIisque proterviam mirando miraculo in mansuetudinem commutavit.
3. Albertus de Aretio, cum in vinculis arctissimis teneretur pro debitis iniuste ab eo petitis, suam innocentiam sancto Francisco humiliter commendavit. Ordinem quidem Fratrum Minorum plurimum diligebat et sanctum Franciscum inter Sanctos speciali venerabatur affectu. Dixit autem creditor suus voce blasphema, quod nec Franciscus nec Deus posset eum de suis manibus liberare. Factum est itaque in vigilia sancti Francisci, cum vinctus ille nihil comedisset, sed ob Sancti amorem victum suum cuidam tribuisset egeno, nocte veniente apparuit ei vigilanti sanctus Franciscus. Ad cuius ingressum vincula de pedibus et catenae de manibus ceciderunt , sponte aperta sunt ostia, prosilierunt tabulae de solario, et liber abscessit homo, ad propria rediens. Implevit ex tunc votum, ieiunans vigiliam beati Francisci et cereo, quem annuatim consuevit offerre, in accrescentis devotionis indicium annuatim unam unciam superaddens.
4. Residente in sede beati Petri domino Gregorio nono, quidam Petrus nomine de civitate Alisia , de haeresi accusatus, Romae captus est et de mandato eiusdem Pontificis, ad custodiendum traditus episcopo Tiburtino. Quem sub poena episcopatus accipiens, compedibus alligavit obscuroque ipsum carcere, ne posset effugere, fecit includi, panem ei praebens in pondere et poculum in mensura . Coepit autem homo ille beatum Franciscum ad sui miserendum multis precibus et fletibus invocare, eo quod audierat, solemnitatis eius iam adesse vigiliam. Et quoniam fidei puritate omnem abdicaverat haereticae pravitatis errorem totaque cordis devotione adhaeserat fidelissimo Christi servo Francisco, intercedentibus ipsius meritis, a Domino meruit exaudiri. Instante enim iam nocte suae festivitatis, circa crepusculum beatus Franciscus in carcerem miseratus descendit et illum suo nomine vocans, ut cito surgeret, imperavit. Qui timore perterritus, quisnam esset, interrogans, beatum Franciscum adesse audivit. Cumque virtute praesentiae viri sancti vincula pedum suorum confracta conspiceret cecidisse, et tabulas carceris elavis ultro prosilientibus aperiri, et apertum iter sibi ad exeundum praeberi; solutus tamen et obstupefactus fugere nesciebat, sed ad ianuam clamans, custodes omnes perterruit. Qui cum eum liberatum a vinculis episcopo nuntiassent, post intellectum ordinem rei ad carcerem pontifex devotus accessit, et manifeste Dei virtutem cognoscens, ibidem Dominum adoravit. Vincula quoque coram domino Papa et cardinalibus delata fuerunt, qui, videntes quod factum fuerat, admirati plurimum benedixerunt Deum.
5. Guidolottus de sancto Geminiano falso accusatus fuit, quod veneno interemerat quendam virum et quod eodem genere mortis filium eiusdem viri et universam eius familiam proposuerat enecare. Captus proinde a potestate terrae, gravissimis vinculis aggravatus, in turri quadam reclusus est. Ipse vero fiduciam habens in Domino, pro sua innocentia, quam sciebat, causam commisit beati Francisci patrocinio defendendam. Excogitante igitur potestate, qualiter criminis obiecti confessionem eliceret per tormenta qualibusque paenis confessum faceret interire, nocte illa, cum mane ad cruciatus deberet adduci, sancti Francisci praesentia exstitit visitatus et immenso luminis fulgore usque mane circumdatus repletusque gaudio et fiducia multa, securitatem evasionis accepit. Advenerunt mane tortores et eductum de carcere equuleo suspenderunt, aggravantes super eum multa pondera ferri. Depositus est pluries et iterum elevatus, ut, poena poenae succedente, citius ad confessionem criminis arceretur. Sed spiritu innocentiae laetabatur in vultu, nullam moestitiam praetendens in paenis. Deinde accensus est ignis sub ipso non modicus, nec propterea capillus est laesus, cum tamen capite dependeret ad terram. Tandem bulliente oleo superfusus, virtute patroni, cui se commiserat defensandum, haec omnia superavit et sic dimissus liber , salvus abscessit.
sig. VI. De liberalis a periculo partus.
1. Comitissa quaedam in Sclavonia, sicut nobi-
Franciscum devotione flagrabat, erga Fratres vero sedula pietate. Tempore partus duris pervasa doloribus , tanta fuit molestata angustia, ut prolis futurus ortus praesens videretur matris occasus. Non videbatur infantem eniti posse ad vitam, nisi exspiraret e vita, nec tali nisu parere, sed perire. Subvenit cordi eius sancti Francisci fama, virtus et gloria, excitatur fides, inflammatur devotio. Convertit se ad auxilium efficax, ad fidum amicum, ad devotarum solatium, refugium afflictorum: " Sancte Francisce, inquit, pietati tuae supplicant omnia ossa mea, et mente voveo quod explicare non possum ". Mira celeritas pietatis ! Finis dicendi finis fuit dolendi, parturiendi meta, pariendi principium. Statim enim omni cessante pressura, partum edidit cum salute. Non fuit immemor voti, non propositi refuga. Ecclesiam quandam pulcram construi fecit et constructam ad Sancti honorem Fratribus assignavit. 2. In partibus Romanis mulier quaedam, Beatrix nomine, vicina partui, cum per dies quatuor fetam in ventre portaret exstinctum, multis infelix agitabatur angustiis et exitialibus doloribus urgebatur. Mortuus fetus matrem cogebat ad mortem, et nondum in lucem proditum abortivum publicum matris periculum pariebat. Tentabat medicorum auxilium, sed omne humanum remedium laborabat in vanum. Sic de primis maledictionibus copiosius aliquid declinaret in miseram, ut, sepulcrum facta conceptus, sepulcrum pro certo proximum exspectaret. Fratribus tandem Minoribus per internuntios tota se devotione committens, suppliciter aliquid de sancti Francisci reliquiis fide plena poposcit. Contigit, nutu divino aliquantulum inveniri de chorda, qua fuerat Sanctas quandoque praecinctus. Mox, ut super dolentem posita chorda fuit, omnis facillime solutus est dolor, mortis causa mortuus fetus emissus, pristina sanitas restituta.
3. Cuiusdam de Caryio nobilis viri uxor, Iuliana nomine, pro filiorum morte annos trahebat lugubres et continue infelices deplorabat eventus, pro eo quod omnes quos cum pressura portaverat filios, modico interiecto tempore, cum vehementiori dolore sepulturae tradiderat. Cum igitur quatuor mensium conceptum haberet in utero magisque propter eventus praeteritos de conceptae prolis sollicitaretur obita quam de ortu: beatum Patrem Franciscum pro vita nondum nati fetus fideliter precabatur. Ecce autem, nocte quadam dormienti sibi mulier quaedam apparebat in somnis, formosum puerulum gestans in manibus, illumque laetissime offerebat eidem. Cum vero illa recipere recusaret, quem statim formidabat amittere, mulier illa subiunxit: " Secure suscipias, quia quem, tuo moerori compatiens, sacer mittit Franciscus, vita vivet et sospitate gaudebit ". Statim evigilans mulier, intellexit per ostensam sibi caelitus visionem, beati Francisci sibi adesse suffragium: et ex tunc abundantiori completa laetitia, pro suscipienda prole iuxta promissum multiplicavit preces et vota promisit. Impletum est denique tempus pariendi, et peperit femina masculum, qui iuvenilis robore florens aetatis, tanquam per beati Francisci merita fomentum susciperet vitae, incitamentum parentibus praebuit ad Christum et Sanctum eius devotioris affectus.
Simile quiddam huic in Tiburis civitate beatus Pater effecit. Cum enim mulier quaedam filias plurimas peperisset, desiderio prolis fatigata virilis, apud sanctum Franciscum preces ingeminavit et vota. Concepit igitur eius meritis mulier illa, et geminos ei parere dedit qui pro uno fuerat exoratus.
4. Apud Viterbium partui propinqua mulier morti propinquior censebatur, visceralibns tormentata doloribus et tota calamitosa infortuniis mulierum. Cumque, naturae succumbente virtute, omnis deficeret artis industria, invocato beati Francisci nomine, liberata confestim mulier, partum salubriter terminavit; sed assecuta quod voluit et oblita beneficii, quod accepit, honori Sancti non deferens, die natalis ipsius ad opera servilia manus extendit. Et ecce, subito dextrum brachium ad laborem extensum inflexibile remansit et aridum. Quod cum studeret ad se revocare cum altero, ultione consimili et illud exaruit. Timore igitur divino correpta mulier, reintegravit votam usumque membrorum, quem propter ingratitudinem amiserat et contemptum, per misericordis et humilis Sancti merita, cui se iterato devovit, recuperare promeruit.
5. Mulier quaedam de partibus Aretinis, cum per septem dies partus discrimina sustineret, et iam in nigredinem versa, desperata esset ab omnibus: votam fecit beato Francisco et eius coepit moriens auxilium invocare. Emisso autem voto, celeriter obdormivit viditque in somnis beatum Franciscum se dulciter alloquentem ac requirentem, utrum faciem ipsius agnosceret, et an antiphonam illam Virginis gloriosae : " Salve, Regina misericordiae ", sciret ad honorem eiusdem Virginis recitare. Qua respondente, se habere notitiam de utrisque: " Incipe, ait Sanctus, antiphonam sacram, et antequam compleas, paries cum salute ". Ad hanc vocem evigilavit mulier et cum timore coepit dicere: " Salve, Regina misericordiae ". Cumque illos misericordes oculos precaretur fructumque commemoraret uteri virginalis: continuo cunctis liberata pressuris, infantem peperit speciosum, gratias agens Reginae misericordiae, quae per beati Francisci merita ipsius dignata fuerat misereri.
sig. VII. De caecis illuminatis.
1. In conventu Fratrum Minorum de Neapoli, cum quidam Frater, Robertus nomine, caecus annis plurimis exstitisset, crevit in oculis eius caro superflua, motum et usum impediens palpebrarum. Cum igitur Fratres forenses, ad diversas mundi partes tendentes, ibidem plurimi convenissent; beatus Pater Franciscus speculum obedientiae sanctae, ut eos miraculi novitate hortaretur ad iter, praedictum Fratrem, ipsis praesentibus, tali modo curavit. Iacebat nocte quadam Frater Robertus praedictus aeger ad mortem, iamque sibi fuerat anima commendata, cum ecce, astitit ei beatus Pater cum tribus Fratribus omni sanctitate perfectis, videlicet sancto Antonio, Fratre Augustino et Fratre Iacobo de Assisio, qui sicut eum perfecte fuerant secuti, dum viverent, ita et ipsum alacriter comitabantur post mortem. Accipiens cultellum, sanctus Franciscus carnem superfluam resecavit, lumen restituit pristinum et a mortis eum fauce reduxit dixitque illi: " Fili Roberte, gratia, quam tecum feci, signum est Fratribus ad remotas nationes euntibus, quod ego praecedam eos et ipsorum dirigam gressus. Vadant, inquit, gaudenter et iniunctam obedientiam alacri animo exsequantur ".
2. Apud Thebas in Romania mulier caeca vigiliam sancti Francisci in pane tantum et aqua ieiunans, ad ecclesiam Fratrum Minorum summo mane festivitatis a viro suo perducta est. Quae, dum Missa celebraretur, in elevatione corporis Christi oculos aperuit, clare vidit, devotissime adoravit. In ipsa vero adoratione voce magna proclamans: " Gratias, inquit, Deo et Sancto eius, quia video corpus Christi ", omnibus, qui aderant, in vocem exsultationis conversis. Post sacrorum expletionem reversa est mulier in domum suam cum gaudio spiritus et lumine oculorum. Exsultabat quidem mulier, non solum quia lucis corporeae recuperaret aspectum, verum etiam , quia Sacramentum illud mirificum, quod est lumen animarum verum et vivum, respectu primario per beati Francisci merita, fidei suffragante virtute, meruerat intueri.
3. In Campania puer quidam quatuordecim annorum de castro Pophis subita vexatus angustia, sinistrum oculum amisit ex toto. Passionis acerbitas sic de loco suo propulit oculum, quod per octo dies extra, nervo relaxato, longitudine digiti unius ad maxillas dependens, pene aridus est effectus. Sed cum sola superesset abscissio, et a medentibus foret penitus desperatus: pater eius ad auxilium beati Francisci tota se mente convertit. Non defuit ille indefessus miserorum adiutor precibus supplicantis. Nam oculum aridum mirabili virtute in locum suum pristinumque vigorem restituit et lacis optatae radiis illustravit.
4. In eadem provincia apud Castrum magni ponderis lignum ex alto proruit , et cuiusdam sacerdotis caput gravissime quassans, sinistrum oculum excaecavit. Qui, humi deiectus, coepit alta voce sanctum Franciscum luctuose clamare, dicens: " Succurre, Pater sanctissime, ut ad festum tuum ire valeam, sicut Fratribus tuis ire promisi "; erat enim vigilia Sancti; qui statim exsurgens, peroptime liberatus, in vocem prorupit laudis et gaudii, et circumstantes omnes, qui eius miseriae condolebant, in stuporem convertit et iubilum, lvii ad festum, narrans omnibus, quam in se expertus fuerat clementiam et virtutem.
5. Vir quidam de monte Gargano, dum, in vinea sua laborans, lignum quoddam ferro succideret, proprium percussit oculum et sic divisit per medium, ut quasi media pars ipsius exterius dependeret. Cumque in tam desperato periculo desperaret, sibi posse per hominem subveniri: ieiunaturum se in festo sancti Francisci, si ei succurreret, repromisit. Statim in loco debito viri oculum Sanctus Dei restituit sicque divisum reiunxit et lumine pristino decoravit, ut nullius laesionis vestigia remanerent.
6. Filius cuiusdam nobilis viri a nativitate caecus meritis sancti Francisci lumen accepit optatum: qui, nomen ab eventu sortitus, Illuminatus vocatus est. Assumsit postea, cum in aetate esset, Ordipem beati Francisci, accepti beneficii non ingratus, tantumque profecit in lumine gratiae et virtutis, ut verae lueis filius videretur. Tandem beati Patris promerentibus meritis, sanctum initium fine sanctiori conclusit. 7. In Zachanto , quod est castrum iuxta Anagniam, miles quidam, Girardus nomine, oculorum lumen ex toto perdiderat. Accidit autem, ut duo Frares Minores ab exteris partibus venientes, ad domum ipsius hospitaturi diverterent. Suscepti itaque devote propter reverentiam sancti Francisci a familia tota et cum omni benignitate tractati, gratias agentes Deo et hospiti, ad locum Fratrum devenere vicinum. Nocte igitur quadam beatus Franciscus uni Fratrum illorum in somnis apparuit, dicens: "Surge, festina cum socio ad domum hospitis nostri , qui Christum et me suscepit in vobis. Volo enim ei officia rependere pietatis. Caecus quidem effectus est, suis promerentibus culpis, quas poenitentiali non studuit confessione purgare ". Disparente quoque Patre, Frater festinus surrexit, ut mandatum cum socio celeriter adimpleret, venientesque ad hospitis domum, cuncta, quae viderat alter, per ordinem narrarunt eidem. Stupuit vir ille non modicum, et universa, quae dicebantur, vera esse confirmans, compunctus ad lacrymas, confessus est libens. Tandem correctione promissa, interiorique homine taliter renovato , exteriorem continuo recuperavit aspectum. Huius miraculi fama circumquaque diffusa non solum ad reverentiam Sancti, verum etiam ad confessionem humilem peccatorum et hospitalitatis gratiam plurimos incitavit .
sig. VIII. De liberalis a variis morbis .
1. Apud Castrum Plebis iuvenis quidam mendicus surdus erat et mutus a nativitate sua, qui linguam adeo curiam habebat ac tenuem, quod multoties exquisita a pluribus, praecisa penitus videretur. Vir quidam, Marcus nomine, ipsum propter Deum suscepit hospitio ; qui, eum sibi benefacere sentiens, coepit cum ipso assiduus demorari. Sero quodam, cum praedictus vir coenaret cum coniuge, astante puero coram eis, dixit uxori: " Hoc ego maximum miraculum reputarem, si beatus Franciscus huic auditum redderet et loquelam ". Et adiecit: " Voveo Deo, quod si hoc sanctus Franciscus dignabitur operari, propter amorem suum huic puero expensas conferam, donec vivet. Mirum certe ! Subito lingua crevit et locutus est, dicens: " Gloria Deo et sancto Francisco, qui mihi loquelam praebuit et auditum ". 2. Frater Iacobus de Iseo , cum puerulus esset in domo paterna, rupturam incurrit corporis valde gravem. Superno vero afflatus Spiritu, licet esset iuvenis et infirmus, Ordinem sancti Francisci devotus intravit, nulli tamen, qua urgebatur, infirmitatem detexit. Factum est autem, cum corpus beati Francisci transferretur ad locum, ubi pretiosus sacrorum ossium eius nunc thesaurus est conditus : affuit et tunc dictus Frater translationis gaudiis, ut glorificati iam Patris sanctissimo corpori honorem debitum exhiberet. Et appropinquans tumbae, in qua ossa sacra fuerant collocata, prae devotione spiritus sacrum tumulum complexatus, subito, miro modo ad loca debita partibus revocatis, sanum se sensit, succinctorium deposuit et ex tunc ab omni dolore praeterito liber fuit.
Ab infirmitate quoque consimili Frater Bartholus de Eugubio, Frater Angelus de Tuderto, Nicolaus, sacerdos de Sucano , Ioannes de Fora, vir quidam de Pisis et alius de castro Cisternae, Petrus quoque de Sicilia et homo quidam de castro Spelli iuxta Assisium et quam plures alii per Dei misericordiam et beati Francisci merita exstiterunt mirabiliter liberati.
3. In maritima mulier quaedam mentis alienationem per quinquennium passa, visu et auditu privata est, indumenta dilaniabat dentibus, ignis et aquae periculum non timebat et caduci morbi ad summum incurrerat horribilem passionem. Nocte vero quadam, cum disponeret sibi divina misericordia misereri, salutaris fulgore lucis superillustrata divinitus, vidit, beatum Franciscum super solium sedere sublime, ante quem prostrata, sanitatem suppliciter exposcebat. Illo vero nondum favente precibus, firmavit mulier votum, promittens pro Dei amore ac Sancti petentibus, donec haberet, eleemosynam non negare. Illico Sanctus pactum recognovit, quod olim cum Domino simile fecerat , et signans eam crucis signaculo, integram sibi restituit sanitatem.
A consimili passione puellam quandam de Nursia et filium cuiusdam nobilis viri et alios quosdam relatione veridica compertum est Sanctum Dei Franciscum misericorditer liberasse.
4. Petrus de Fulginio ad visitanda limina beati Michaelis quodam tempore pergens, dum minus reverenter peregrinationem peregit, fontis cuiusdam aquam degustans, a daemonibus est invasus. Et exinde per tres annos obsessus, discerpebatur in corpore, pessima loquens et horrenda praetendens; habens tamen aliquando lucida intervalla, beati viri virtutem, quam efficacem audierat ad effugandas aereas potestates, humiliter requisivit et ad sepulcrum pii Patris accedens, mox ut illud contigit manu, a daemonibus crudeliter eum discedentibus mirifice liberatus fuit.
Simili etiam modo mulieri cuidam de Narnio habenti daemonium misericordia Francisci subvenit et aliis pluribus, quarum vexationnm angustias et curationum modos longum esset per singula enarrare.
5. Vir quidam, nomine Bonus, homo de civitate Fani , paralyticus et leprosus, ad ecclesiam beati Francisci a parentibus deportatus, utriusque morbi plenam consecutus est sanitatem.
Sed et alius iuvenis quidam, Acto nomine, de sancto Severino , totus leprosus, voto emisso, et ad sepulcrum Sancti delatus, meritis ipsius lepra mundatus est Habuit quidem Sanctus supra hujusmodi morbo curando praecellentem virtutem, pro eo quod humilitatis et pietatis amore leprosorum obsequiis semetipsum humiliter deputaral.
6. Nobilis quaedam mulier, Rogata nomine, in episcopatu Sorano , per viginti tres annos fluxu fuit sanguinis fatigata, sed et a quam pluribus medicis quam plurima mala perpessa: prae nimietate quidem languoris saepius videbatur mulier exspirare: sed si quando fluxus hujusmodi stringebatur, tumescebat corpore toto. Audiens autem quendam puerum Romano sermone canentem miracula, quae Deus per beatum Franciscum fuerat operatus, nimio dolore commota, tota prorupit in lacrymas sicque intra se fide accensa dicere coepit: " O beate Pater Francisce, qui tantis coruscis miraculis, si me digneris ab hac aegritudine liberare, magna tibi accrescet gloria, quoniam adhuc tantum miraculum non fecisti ". Quid plura? His dictis, sensit se beati Francisci meritis liberatam.
Filium quoque ipsius, Marium nomine, qui brachium habebat contractum, sanctus Franciscus, voto ad ipsum emisso, sanavit.
Feminam etiam quandam de Sicilia per septennium fluxu sanguinis fatigatam beatus Christi signifer sanam fecit .
7. In urbe Romana Praxedis quaedam nomine, religiositate famosa, quae a tenella aetate propter aeterni Sponsi amorem arcto se carcere per quadraginta iam fere annos abdiderat, apud beatum Franciscum gratiam promeruit specialem . Nam cum die quadam pro rebus opportunis solarium suae cellulae conscendisset, et impulsione phantastica corruens, confractum haberet pedem cum crure et humerum a positione debita sequestralum; apparuit ei benignissimus Pater, vestimentis gloriae candidatus, dictibusque affatibus alloqui coepit eandem : " Surge, inquit, filia benedicta, surge, ne timeas ", et apprehensa manu ipsius, allevans eam, disparuit. Ipsa vero per cellulam suam huc atque illuc se convertens, putabat, se visum videre usquequo ad clamorem ipsius apportate iam lumine, perfecte se sentiens per servum Dei Franciscum esse sanatam, cuncta, quae acciderant, per ordinem narravit.
sig. IX. De non observantibus festum et inhonorantibus Sanctum .
1. In Pictaviae partibus, in villa, quAESymo dicitur, sacerdos quidam, Reginaldus nomine, beato Francisco devotus, festum ipsius parochianis suis indixerat solemniter celebrandum. Unus autem de populo, ignorans Sancti virtutem, sui parvipendit sacerdotis mandatum. Egressus autem foras in agrum, ut ligna succideret, cum se praeparasset ad opus, vocem audivit hujusmodi ter dicentem: " Festum est: operari non licet a. Verum, cum nec imperio sacerdotis nec supernas vocis oraculo servilis temeritas frenaretur, addidit divina virtus ad gloriam Sancti sui sine mora miraculum et flagellum. Mox enim, ut furcam una manu iam tenens, alteram cum ferreo instrumento levavit ad opus; sic divina virtute utraque manus utrique instrumento cohaesit, ut ad neutrius dimissionem digitos aliquatenus relaxare valeret. Ex quo stupefactus nimis, et quid ageret, nesciens, ad ecclesiam, multis undique ad videndum prodigium concurrentibus , properavit. Ubi mente compunctus ante altare, quodam ex assistentibus sacerdote monente
plures quippe ad festum vocati convenerant sacerdotes
beato Francisco humiliter se devovit, tria, sicut ter vocem audierat, vota vovens, quod scilicet festum ipsius coleret, quod ad illam in qua tunc erat ecclesiam in festo veniret et quod Sancti corpus personaliter visitaret. Mirum certe relatu ! Uno emisso voto, unus de digitis factus est liber, ad secundi emissionem solutus est alius, sed tertio facto voto, laxatns est tertius et postmodum tota manus nec non et altera subsequenter, populo, qui iam multus advenerat, Sancti clementiam devotissime implorante. Sic homo pristinae redditus libertati , per se ipsum instrumenta deposuit, cunctis laudantibus Deum virtutemque Sancti mirificam, qui tam mirabiliter percutere poterat et sanare. Ipsa vero instrumenta usque hodie coram altari ad honorem beati Prancisci fabricato ibidem in memoriam facti dependent.
Plura quoque illic et in locis vicinis patrata miracula et Sanctum in caelis ostendunt eximium et festum ipsius in terris venerabiliter excolendum.
2. In civitate quoque Cenomanensi, dum in solemnitate sancti Francisci mulier quaedam manus ad colum extenderet et digitis apprehenderet fusum, obrigescentibus manibus, coeperunt digiti magnis ardoribus cruciari. Igitur poena docente, Sancti recognoscens virtutem, corde compuncta cucurrit ad Fratres. Cumque pro salute ipsius devoti filii sancti Patris clementiam precarentur, incolumis effecta est statim, nec aliquid laesionis remansit in manibus, nisi ad facti memoriam solum vestigium combusturae.
Simili etiam modo in Campania maiori mulier quaedam, et in villa Oletti mulier altera, et in castro Pilei tertia, dum beati Patris festum celebrare contemnerent, praevaricantes primum mirabiliter sunt punitae, sed postmodum poenitentes per sancti Francisci merita sunt mirabilius liberatae.
3. Miles quidam de Burgo , in provincia Massae, beati Francisci operibus et miraculorum signis impudentissime detrahebat. Inferebat multa opprobria peregrinis ad ipsius memoriam venientibus et contra Fratres publica garriebat insania. Cum autem semel Sancti Dei gloriam impugnaret, addidit super peccata sua blasphemiam detestandam: " Si verum est, inquit, quod Franciscus iste sit sanctus, gladio cadat hodie corpus meum: si vero sanctus non est, evadam incolumis ". Non distulit ira Dei condignum inferre supplicium, cum iam facta fuisset eius oratio in peccatum . Mora enim modica interiecta, dum blasphemus nepoti suo inferret iniuriam, accepit ille gladium et patrui visceribus cruentavit. Eodem die mortuus est sceleratus, inferni mancipium et filius tenebrarum, ut ceteri discerent miranda Francisci opera non blasphematoriis verbis impetere, sed devotis laudibus honorare.
4. Index quidam, nomine Alexander, dum a beati Francisci devotione, quos poterat, venenata lingua retraheret, divino iudicio lingua privatus, per sex annos obmutuit. Qui cum in eo quo peccaverat, torqueretur , alta poenitudine revocatus, dolebat, se contra Sancti miracula oblalrasse. Itaque non perstitit misericordis indignatio Sancti, sed poenitentem ac se humiliter invocantem, restituta loquela, recepit ad gratiam. Ex tunc linguam blasphemam consecravit laudibus Sancti, devotionem simul et disciplinam recipiens per flagellum.
sig. X. De quibusdam aliis miraculis diversimodi generis .
1. In castro Galiani Valvensis dioecesis mulier quaedam erat, Maria nomine, quae Christo Iesu et beato Francisco famulatu devoto subiecta, una dierum aestivo tempore exiit, ut manibus conquireret propriis necessarium victum. Cum igitur, fervente nimium aestu, sitis deficere coepisset ardoribus, omni privata beneficio poculi, pro eo quod in monte arido sola esset, quasi exanimis humi prostrata, patronum suum sanctum Franciscum invocabat pio mentis affectu. Dum autem perseveraret mulier in affectuosa et humili prece, labore, siti et aestu fatigata quam plurimum, paululum obdormivit. Et ecce, sanctus Franciscus adveniens et eam vocans ex nomine: " Surge, inquit, et bibe aquam, quae divino munere tibi ac pluribus exhibetur ". Ad huius vocis auditum surrexit mulier a somno, non modicum confortata, et accipiens filicem , quae iuxta se erat, radicitus evulsit a terra, effodiensque ligno parvulo circumquaque, viventem reperit aquam, quae cum primo videretur parvula stilla, subito divina virtute crevit in fontem. Bibit itaque mulier et satiata oculos lavit, quos cum longa prius haberet aegritudine obumbratos, nova ex tunc sensit luce perfusos. Festinavit ad domum mulier, tam stupendum miraculum ad gloriam sancti Francisci denuntians universis. Concurrerunt undique multi ad miraculi famam, experientia magistra discentes mirabilem illius aquae virtutem, dum ad ipsius contactum, confessione praemissa, a variis morborum cladibus plurimi liberabantur. Perseverat usque hodie fons ibi perspicuus , et in honorem beati Francisci ibidem oralorium est constructum.
2. In Hispania apud sanctum Facundum viri cuiusdam cerasum arefactam ad virorem frondium, florum et fructuum contra spem mirabiliter revocavit.
Incolas quoque terrae apud Vilesios a vermium peste corrodentium vineas circumquaque miraculoso suffragio liberavit.
Sacerdotis cuiusdam iuxta Palentiam horreum quoddam, quod vermibus frumentariis repleri quolibet anno solitum fuerat, sibi fideliter commendatum penitus expurgavit.
Terram quoque domini cuiusdam de Petramala in regno Apuliae sibi suppliciter commendatam ab odiosa peste bruchorum penitus servavit indemnem, cum tamen in circuitu omnia essent praedicta pestilentia devorata.
3. Vir quidam, Martinus nomine, cum longe a castro suo boves minasset ad pascua, crus unius bovis casu quodam sic fuit desperate confractum, ut nihil esset sibi de remedio aliquo cogitandum. Dum autem pro decoriatione foret sollicitus et instrumentum, cum quo id faceret, non haberet, domum reversus, beato Francisco bovis curam reliquit ipsumque fideli Sancti custodiae fiducialiter commendavit, ne ante suum reditum devoraretur a lupis. Summo itaque mane ad bovem in silva relictum cum excoriatore reversus, pascentem ipsum ita reinvenit incolumem, quod nequaquam crus fractum ab altero discernebat. Gratias egit bono pastori, qui diligentem de bove suo curam habuit et medelam donavit. Succurrere novit humilis Sanctus omnibus invocantibus ipsum nec quantumcumque parvas necessitates hominum dedignatur. - Nam viro cuidam de Amiterno iumentum restituit furto sublatum. Mulieri cuidam de Interduco catinum novum in multas partes casu divisum integre reparavit. Viro etiam cuidam de monte Ulmi in Marchia consolidavit vomerem in frusta confractum.
4. In Sabinensi dioecesi vetula quaedam octogenaria erat, cuius filia moriens lactentem infantulum dereliquit. Cum igitur anus paupercula plena esset inopia et vacua laete, nullaque esset mulier, quae sitienti parvulo lactis stillicidium, iuxta quod exigebat necessitas, erogaret, quo se verteret, vetula penitus ignorabat. Debilitato vero infantulo, nocte quadam omni humano destituta subsidio, ad beati Patris Francisci auxilium implorandum, lacrymarum imbre perfusa, tota se mente convertit. Affuit statim innocentis amator aetalis: " Ego , inquiens, sura Franciscus, o mulier, quem cum tantis lacrymis invocasti. Pone, ait, mammas tuas in ore pueruli , quoniam abundanter tibi lac Dominus dabit ". Implevit anus Sancti mandatum, et statim octogenariae mammae laetis copiam effuderunt. Innotuit omnibus mirabile Sancti donum, multis tam viris quam mulieribus accelerantibus ad videndum. Et quia quod testabantur oculi lingua impugnare non poterat, excitabantur omnes ad laudandum Deum in Sancti sui virtute mirabili et amabili pietate.
3. Apud Spoletum vir et uxor, unicum habentes filium, quotidie illum velut hereditarium opprobrium deplorabant. Brachiis siquidem collo connexis, iunctisque genibus pectori, et pedibus alligatis natibus , non hominis proles, sed monstrum quoddam potius videbatur. Vehementiori mulier ex hoc afflicta dolore, crebris gemitibus clamabat ad Christum sancti Francisci auxilium invocando, ut infelici sibi et in tali opprobrio constitutae succurrere dignaretur. Nocte igitur quadam, cum propter hujusmodi tristitiam tristis eam somnus arriperet: apparuit ei sanctus Franciscus, piis eam affatibus mulcens insuper et suadens, quod ad locum propinquum suo nomini dedicatum deferret puerum, ut ex aqua putei loci illius in nomine Domini superfusus, plenam reciperet sospitatem. Negligente autem illa Sancti adimplere mandatum, secundo replicavit id ipsum. Tertio quoque apparens, mulierem cum puero usque ad ianuam dicti loci praeambulo ducatu perduxit. Supervenientes autem nobiles quaedam matronae devotionis causa ad locum praedictum, eis a muliere praefata diligenter exposita visione, una cum ipsa puerum Fratribus praesentarunt, et haurientes aquam de puteo, earum nobilior propriis manibus lavit infantem. Statim puer, omnibus membris ad sua loca perductis, sanus apparuit, et magnitudo miraculi omnibus admirationem induxit .
6. In castro Chore Ostiensis dioecesis vir quidam sic crus ex toto perdiderat, ut nullo modo progredi vel movere se posset. Positus itaque in angustia vehementi et auxilio desperatus humano, coepit nocte quadam, ac si praesentem cerneret beatum Franciscum, talem coram eo assumere materiam querelandi : " Adiuva me, sancte Francisce, recolens meum servitium et devotionem tibi impensam. Nam in asino meo te portavi, sanctos pedes tuos et sanctas manus tuas osculatus Fui, semper tibi devotus, semper benevolus exstiti, et ecce, morior doloris huius durissimo cruciatu ". His pulsatus querelis, statim affuit beneficiorum memor, devotioni gratus et vigilanti viro cum uno Fratre apparuit. Ad vocationem eius se venisse dixit et tulisse remedia sanitatis. Tetigit locum doloris cum baculo parvulo, qui figuram thau in se habebat, et fracto mox apostemate, perfectam tribuit sanitatem. Et, quod mirabilius est, sacrum signum thau impressum super locum sanati ulceris ad miraculi memoriam dereliquit. 7. Hoc signo sanctus Franciscus suas consignabat litteras, quoties caritatis causa scriptum aliquod dirigebat . Sed ecce, dum per diversa miracula gloriosi Patris Francisci mens narrationis varietate distracta decurrit, promerente ipso crucis glorioso signifero, in signum salutis thau non sine divina directione pervenit, ut ex hoc possimus advertere, quod sicut crux militanti post Christum fuit sublimitas meriti ad salutem, sic et triumphanti cum Christo facta est firmitas testimonii ad honorem. 8. Hoc quippe crucis mysterium magnum et mirum, in quo charismata gratiarum et merita virtutum et thesauri sapientiae et scientiae tam alta profunditate velantur, ut a mundi sapientibus et prudentibus sit occultum, tam plene fuit huic Christi parvulo revelatum , ut omnis vita ipsius non nisi crucis vestigia sequeretur, non nisi crucis dulcedinem saperet, non nisi crucis gloriam praedicaret. Vere namque in suae conversionis principio dicere cum Apostolo potuit: Mihi autem absit gloriari nisi in cruce Domini nostri Iesu Christi. Non minus etiam vere in conversationis progressu addere valuit: Quicumque hanc regulam secuti fuerint, pax super illos et misericordia. Verissime autem in consummatione potuit subinferre: Stigmata Domini Iesu in corpore meo porto. Sed et illud nos quotidie desideramus ab ipso audire: Gratia Domini nostri Iesu Christi cum spiritu vestro, Fratres. Amen.
9. Gloriare igitur iam secure in crucis gloria, i Christi signifer gloriose, quoniam a cruce incipiens, secundum crucis regulam processisti et tandem in cruce perficiens, per crucis testimonium, quantae gloriae sis in caelo, cunctis fidelibus innotescis. Secure iam te sequantur qui exeunt ex Aegyplo, quia, per baculum crucis Christi mari diviso, deserta transibunt, in repromissam viventium terram , Iordane mortalitatis transmisso, per ipsius crucis mirandam potentiam ingressuri: quo nos introducat verus populi ductor et Salvator, Christus Iesus crucifixus, per merita servi sui Francisci, ad laudem et gloriam unius Dei et trini, qui vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen.
expuciunt miracula post transitum beati Francisci ostensa .