In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo : " Et vidi, " supple, sicut dixerat, " et ecce equus albus, " secundum Bedam, id est, Ecclesia in baptismo abluta. Psal. L,9 : Lavabis me, et super nivem dealbabor. Vel, " Equus albus, " id est, Praedicatorum primorum caetus, qui dicuntur equus propter fortitudinem, audaciam, et hinnitum praedicationis. Job, XXXIX,19: Numquid praebebis equo fortitudinem, aut circumdabis collo ejus hinnitum? Item, propter currendi velocitatem. Habacuc, I, 8 : Leviores pardis equi ejus. Item, propter patientiam. Psal. XCI, 15, 16 : Bene patientes erunt ut annuntient. Dicuntur etiam albus, propter gratiam baptismalem qua sunt abluti. Item, propter majorem claritatem cognitionis. Albedo enim inter omnes colores plus participat de lumine, et ipsi plus de lumine cognitionis habuerunt. Matth. v, 14 : Vos estis lux mundi.
"Et qui sedebat super illum, " id est, Christus qui est dux et rector eorum, " habebat arcum, " id est, sacram Scripturam quae arcus dicitur, quia castrum Domini, id est, Ecclesiam defendit, et inimicos ejus occidit, si tamen manu teneatur, id est, opere.
Nota : Arcus fit ex duobus : ex chorda, et ligno duro, et chorda lignum flectit. Lignum durum Vetus Testamentum est: chorda flectens Novum : Testamento enim novae legis Veleris Testamenti duritia emollitur. De hoc, Genes. LX, 13 : Arcum meum ponam in nubibus, id est, in praedicatoribus qui sunt elevati per contemplationem, aquosi per compunctionem, lucidi per bonam conversationem, pluentes et terram foecundantes per praedicationem. Iste arcus tot habet sagittas, quot eloquia. Hunc arcum Christus habebat, quia ipsum acceperat de dextera sedentis in throno.
" EI. data est ei, " id est, Christo, " corona, " multitudo fidelium qui ei adhaeserunt ut corona capiti. Isa. lxii, 3 : Et eris corona gloriae, et diadema regni in manu Dei tui. Vel, " Corona " fuit caro Christi, qua divinitas fuit vestita, ut caput corona. Caput coronam portat, et corona caput vestit: sic divinitas portat humanitatem, et humanitas vestit divinitatem. Cantic. III, 11 : Egredimini et videte, filiae Sion, regem Salomonem in diademate quo coronavit illum mater sua, id est, Virgo beata, in die desponsationis illius, id est, incarnationis, quando humanitas est desponsata divinitati.
" Et exivit vincens ut vinceret. "
" Et exivit, " scilicet a Patre in uterum, et de utero in mundum. Vel, " Exivit " de angustia Judaeae, " vincens, " scilicet paucos de Judaeis convertendo ad fidem, " ut vinceret, " scilicet in Gentibus per Apostolorum praedicationem convertendo eos ad fidem. Vel sic : " Exivit, " scilicet de utero in mundum, a vincens " naturam : quia in uterum clausum introivit, et clauso exivit: " ut vinceret, " scilicet, diabolum per humilitatem, carnem per virginitatem, mundum per paupertatem. " Et data est ei corona. " Glossa, po- testas quae sic dicitur propter aeternitatem. Daniel. VII, 14 : Potestas ejus potestas aeterna.
a Et exivit " a Patre in mundum, " vincens " diabolum in se, " ut vinceret, " scilicet in membris suis. Et sic notatur duplex Christi victoria qua vicit diabolum in se per suam Passionem. Sapient. x, 12 : Certamen forte dedit illi ut vinceret, et sciret quoniam omnium potentior est sapientia. Alia qua vincit quotidie in membris suis, de qua, Luc. XXI, 15 : Dabo vobis os et sapientiam, cui non poterunt resistere et contradicere omnes adversarii vestri.
Vel, " Data est ei corona, " ad litteram spinea, " et exivit, " scilicet, de Jerusalem, " vincens " Judaeos et Pilatum per patientiam, " ut vinceret " diabolum, et mortem.
" Et cum aperuisset sigillum secundum, audivi secundum animal dicens: Veni, et vide. "
Haec est secunda pars, in qua agitur de tribus sigillis, in quibus bellum triforme ostenditur contra Ecclesiam. Primo enim impugnavit diabolus Ecclesiam per inordinationem potentiae, quando per potentes saeculi martyres occidebantur, quod manifestatur in apertione hujus sigilli. Secundo, per apparentiam sapientiae, quando multi haeretici mittebantur, qui per equum nigrum signantur in apertione tertii sigilli. Tertio, impugnavit .eam per apparentiam bonitatis, mittens hypocritas qui impugnant Ecclesiam sub specie sanctitatis, et signantur per equum pallidum. Hoc manifestatur in apertione sigilli quarti.
In parte autem prima, ubi agitur de apertione secundi sigilli, dicuntur tria. Primo, dicit se vidisse sigillum apertum. Secundo, dicit se vocatum ab uno ani- malium ad videndum, ibi, " Audivi secundum animal. " Tertio, exprimit visum, ibi, v. 4 : " Et exivit alius equus rufus. "