APPENDIX I . 1 2 7

non totum pretium est usura, intrat enim in pretium etiam capitale mutuatum, quod forte erit maior pars pretii; videtur quod, quamvis talis emptio et venditio sit iniusta, erit tamen valida, dummodo eius iniustitia non sit infra dimidium iusti pretii.

Unde interrogo, an propter istam rationem et propter leges huius Imperii, in quo mandarini approbant talem contractum, talis emptio venditio sit valida, ita ut usurarius acquirat dominium talis fundi aut agri? et ita ut quamvis teneatur restituere usuras, non tamen fructus ex agro aut fundo perceptos, quasi perceptos ex suo fundo, supra quem habet dominium? - Ex resolutione huius dubii dependet decisio alterius dubii, nempe an si aliquis postea a tali usurario emat, iustum pretium solvendo, talem agrum aut fundum, iste emptor acquirat le- gitimum dominium. Si enim primus contractus emptionis venditionis, ut dixi, a mandarinis reputatur validus, quanto magis iste secundus reputabitur validus? Si enim isti secundi emptores non acquirunt do- minium, multi manebunt illaqueati sine ulla defensione suae indemni- tatis ; quia nullus eis restat recursus ad recuperandum pretium solu- tum. Si enim recurrunt ad officium Iudicis, in vanum erit, litem enim perdent in iudicio mandarinorum. Quid ergo dicendum de istis secun- dis emptionibus? An molestan debeant pro usuris et fructibus resti- tuendis de agro et fundo iusto pretio empto? Unde quaeritur:

I. Quomodo se gerere debeat missionarius, si aliquis infidelis ha- bens agros aut fundos praefato modo per usuras acquisitus, petat Ba- ptismum ; aut aliquis fidelis petat Confessionem : an debeat eos obli- gare non solum1 ad restitutionem usurarum, sed etiam fructuum per- ceptorum, ut possint admitti ad Baptismum, vel Confessionem?

II. Quomodo se gerere debeat missionarius cum infidelibus petenti- bus Baptismum, aut fidelibus petentibus Confessionem, qui emerunt agros aut fundos praefato modo ab usurariis acquisitus : an molestandi sint super illis bonis venditis ab usurariis, ut ea restituant cum fru- ctibus perceptis, et obligandi sint ad restitutionem faciendam sub ne- gatione Baptismi vel Confessionis?

R. Respondendum iuxta Instructionem a Suamet Sanctitate exa- randam, cuius hic tenor est :

Quoad 1 dubium. Contractum mutui cum conventione usurarum ac assignatione fundi pro assecuratione sortis et fenoris, adiecto pacto quod, non solutis usuris, si earum summa iuncta summae mutuatae attigerit iustum fundi valorem, mutuatarius teneatur eum vendere mu- tuanti, secundum ea quae proponuntur, et quatenus nullus intervenerit legitimus titulus exigendi aliquid ultra sortem, esse usurarium et illi-