CAPUT II.

Maria thronus.

Thronus. Unde, III Reg. x, 18-20: Fecit etiam rex Salomon thronum de ebore grandem, et vestivit eam auro fulvo nimis. Qui habebat sex gradus : et summi-tas throni rotunda erat in parte posteriori : et duae manus hinc atque inde tenentes sedile, et duo leones stabant juxta manus singulas : et duodecim leuncu-

Ii stantes super sex gradus hinc atque inde : non est faciam tale opus in universis regnis.

Maria dicitur thronus : quia firmiter et aperte compactus. Et beata Virgo insolubili internarum virtutum concatenatione compacta erat, quae connexae mutuo se roborabant. Haec sunt virginitas, simplicitas, solitudo, sed et omnes cardinales vel theologicae virtutes, juxta illud Job, x, 11 : Ossibus ei nervis compegisti me.

Regem a statione ad sessionem quasi humiliatum recipit. Et beata Virgo regem aeternum, qui cum in forma Dei esset, exinanivit semetipsum, in carne humiliatum in incarnatione suscepit : in ea enim Christus formam servi assumpsit, in qua judiciariam potestatem exercebit.

Solum principem in se suscipit, quoslibet et quantoslibet habeat assessores. Sic beata Virgo solum Christum in utero, juxta illud Ezechielis, xliv, 2 et 3: Porta haec clausa erit, etc. : princeps ipse sedebit in ea. Quasi diceret, ipse non alius.

Deorsum clausus. Et beata Virgo deliciis, divitiis, terrenis voluptatibus, et superfluitatibus, et maxime immunditiis, supra omnes puros homines clausa fuit, ut supra. Porta haec clausa erit, etc.

Sursum patulus. Sic Maria jugiter suspirans ad caelestia corde patulo hauriebat dona perfecta a Patre luminum descendentia .

A parte anteriori humilior, a posteriori sublimior. Sic beata Virgo ante humillima paupertate et contemptu saeculi, supra homines et Angelos posterius exaltata.

Fecit sibi rex Salomon, etc. Primo assignandum est quare Christus per Salomonem designetur, istud invenies infra titulo de throno morali. Cum autem. Salomon fuerit trinomius, videndum est quare potius hoc nomine quod interpre- tatur pacificus, designetur, cum ei factura throni adscribitur. Christus enim vere est pacificus qui dicit, Jerem.XXIX, 11 : Ego cogito super vos cogitationes pacis, etc. Tunc enim Dominus efficaciter cogitavit de pace, quando sibi thronum praeparavit uterum virginalem. Unde dicit, Zachar. VIII, 14 et 15 : Sicut cogitavi ut affligerem vos, etc. : sic conversus cogitavi, in diebus istis, ut benefaciam domui Juda et Jerusalem. Fecit ergo pacificus thronum ut pacem faceret : quia mediante filio hominis paciticati sumus Deo patri. Mediante etiam matre veri pacifici pacem apud Filium, quoties volumus, possumus invenire.

Adscribitur etiam hoc opus Salomoni: quia aeternae sapientiae quae est Christus. Unde, Proverb. IX, 1 : Sapientia aedificavit sibi domum. Et bene dicitur, fecit: quia beata Virgo speciale opus est illius. artificis, qui fabricatus est auroram et solem, qui in isto opere hujus throni principaliter suam ostendit sapientiam : ipsa est enim vas admirabile, opus Excelsis Psal. CXVII, 23 : A Domino factum est istud, ei est mirabile in oculis nostris. Bene etiam dicitur, fecit sibi : quia sic solus rex Salomon sedebat in hoc throno, sicut solus Christus sedit in Virgine gloriosa. Unde, Ezechiel. xliv, 3 : Princeps ipse sedebit in ea. Princeps ipse quasi non alius. Fecit ergo sibi, non alii, non carni, non mundo, non diabolo, non Baccho, non Veneri, non Mercurio, non Marti, sed sibi : nihilominus tamen et nobis hominibus et etiam Ipsis Angelis, sed aliter et aliter.

Thronum de ebore. Siquidem usque ad beatam Virginem non habuerat Christus thronum de ebore, sed quasi sedem plebeiam et communem : sed in ipsa thronum de ebore habuit, quae prima virginitatem vovit. Et ipsa quae fuit thronus grandis, celsior factus est secundum throni celsitudinem: quod innuit verbum

illud Mariae : Magnificat anima mea Dominum , qui quasi oblitus virginitatis, licet eam super omnia diligeret, benedicebat fecunditati. Unde. Genes. IX, 1 : Benedixit illis Deus, dicens : Crescite, et multiplicamini, etc. Maria vero quae prima votum virginitatis emisit, regem filium regis magni sublimiter exaltavit, et in corde et utero virginali velut in throno eburneo grandi collocavit, et super omnes reges mirabiliter magnificavit, sicut Salomon super omnes reges terrae magnificatus est, ex quo fecit sibi thronum grandem et in eo consedit, sicut dicitur, III Reg. x, 18 et seq.

Thronum de ebore. Notandum, quod ad hoc quod materia hujus throni inveniretur, ebur scilicet, oportebat quod elephas moreretur, ut de ossibus ejus ebur haberetur.

Proprietas autem elephantis est, quod innititur roboribus arboris volens requiescere : quia non habens flexibiles juncturas, ad terram non potest procumbere. Unde signat superbiam Judaeorum qui fuerunt populus durae cervicis : sed iste elephas mortuus est spiritualiter, quando veniente tempore gratiae ceremonialia recesserunt. Et bene per ossa elephantis significatur Maria : quia fortitudo elephantis et nobilitas consistit in ossibus. Similiter nobilitas et pretium Judaeae in Maria : alii quasi caro elephantis, ipsa os elephantis : alii quasi spina, ipsa rosa, Unde : " Sicut spina rosam, " etc.

Elephas dicitur a quodam Graece quod est AdminBookmark , et interpretatur mons, eo quod elephas propter magnitudinem corporis praeferat formam montis. Apud ludos vero dicitur barro, a voce quae barritus dicitur, Maria vero propter magnitudinem suae excellentiae comparatur monti Libano : in ipsa est ille mons in quo be-

neplacitum fuit a Deo habitare in eo : Quaere titulo de monte.

Bestia est spectabilis : et Maria inter omnes creaturas summe mirabilis.

Mirae magnitudinis. Tales fuerunt patres beatae Virginis, scilicet Abraham, Isaac, Jacob, David, etc, quorum de stirpe descendit, quos omnes supergressa est in qualibet gratia et virtute.

Immensae fortitudinis. Sic et ipsa per charitatem quae omnia sustinet , quae fuit in ea fortis ut mors . Istud invenies paulo infra de ebore.

Naturae frigidissimae, ita ut sanguis ejus incendium serpentini virus dicatur exstinguere. Sic et gloriosa Virgo serpentinum virus quod serpens antiquus, Heva mediante, humanae naturae infuderat, consumpsit et ex.stiox.it , quando juxta Joannem Damascenum de purissimis ejus sanguinibus humanitatem Christus assumpsit, qui etiam felle et aceto potatus in cruce, dictum venenum plene evacuavit, et ad hoc amarissimo poculo dignatus est potari. Unde dicit : In siti mea potaverunt me aceto .

Draconi inimicus : et beata Virgo serpenti antiquo qui seduxit Hevam. Unde in figura Mariae . dictum est eidem serpenti, (lenes. III, 15 : Inimicitias ponam inter te et mulierem, etc. Quaere titulo, quod Maria mulier, expositionem.

Valde odit ventum, ut dicitur. Sic et Maria humillima ventum superbiae et fastus mundanos. Designatur per Esther reginam, Esther, XIV, 14-16, dicentem Domino in oratione sua : Domine, qui habes omnium scientiam, nosti quod oderim gloriam iniquorum..., et abominer signum superbiae et gloriae meae, quod est super caput meum..., et detester illud quasi pannum menstruatae, et caetera multa.

Odit etiam draconem, id est, luxuriam venenantem : quod bene tunc apparuit, quando prima votum virginitatis emisit. Valde parvam habet linguam, et sic in

ore aseonditam, ut vix aliquoties videatur. Sic et beata Virgo paucissima verba creditur habuisse. Unde non nisi septem verba ejus in quatuor Evangeliis describuntur.

Animal, ut dicitur, magnae sapientiae. Sic et Maria. Quaere titulo de sapientia ejus.

Pascit se naribus, et eis utitur in omnibus veluti instrumento, et cum eis etiam arbores eradicat. Nares quibus gloriosa Virgo Spiritum sanctum attrahebat, contemptus terrenorum sinistra, ut describitur lunam habens sub pedibus , et dextera fervens desiderium aeternorum, quae duo pascebant ipsius animam omni edulio spirituali.

Inveniens hominem errantem reducit eum ad viam, sicut dicitur. Et beata Virgo errantes per devia errorum, saepissime reducit ad. viam fidei, et ad viam quae ducit ad vilam. Joan. XIV, 6 : Ego sum via, etc. Errantes etiam per devia viliorum suis orationibus, meritis, et exemplis reducit quantum in se esl ad virtutes oppositas, per quas venitur in caelum. Unde dicit : In me gratia omnis viae et veritatis .

Castissimum est animal, et significat triplicem castitatem, conjugalem, quia temperate utitur sua conjuge : vidualem, quia ad modum turturis post mortem sui compararis dicitur se numquam alii copulare : virginalem quantum ad ossa candida et frigida, quae si comburantur et pulverizetur, pallorem oculorum exterminant : quoniam hepar juvant, Candor signat virginitatem, incensio charitatem, pulverizatio humilitatem. Et talis virginitas purgat oculos interiores, ut regem gloriae in decore suo valeant intueri . Matth. v, 8 : Beati mundo corde, etc. Et Maria tam conjugata quam vidua semper virgo permansit.

Turrem ligneam cum militibus portat et armaturis, sicut legitur, I Machab.VI, 37. Et totum Catholicae Ecclesiae aedificium per preces Mariae, patrocinia, et exempla sustentatur in gratia et virtute, quod maxime apparuit in tempore Dominicae sepulturae, quando fidei ipsius tota innixa est Ecclesia, cum a fide et spe deficeret omnis sanctus, vel ad minus aliquantulum titubaret. Unde Thomas dicit, Joan. xx, 25 : Nisi videro in manibus ejus fixuram clavorum, etc, non credam. Et alii quasi desperantes dixerunt. Luc. XXIV, 21 : Nos sperabamus, etc.

Viso sanguine non timet mori, sed magis acuitur in praelium, sicut legitur, 1 Machab.VI, 34. Et beata Virgo viso sanguine Filii effuso in cruce, mori cum ipso non timuit, sed magis optavit : et si animam pro ipso non posuit, tamen. quod potuit, fecit.

Naturaliter diligit liberatorem suum, et ei semper obedit. Dicitur enim, quod captus a venatore, gravissime verberatur, et accedens alius qui vult ipsum habere obedientem sibi, liberat eum de manibus verberantis : quod advertit elephas, et in.manibus ejus mansuescit, et eum. diligit, et ei semper obedit, et suum liberatorem recognoscit. Homo vero innaturabilior elephante, qui Christum nec liberatorem suum recolit , nec eum diligit, nec ipsi obedit, de cujusmodi homine dicitur : Ingratus sensu derelinquet liberantem sc .

Maria eburnea : quia ebur est os elephantis, qui apud Indos appellatur barro, a voce quae dicitur barriius : et inde ebur a barro. Sicut quidam dicunt si verum est, prius obscurum, sed quibusdam instrumentis elimatum artificiose, redditur candidum et lucidum. Sic Maria quando concepta est, obscura fuit per originale, sed subtili sancti Spiritus artificio can- dida et lucida facta est in sanctificatione :

et tunc.data est ei gloria Libani, qui interpretatur candor vel candidatio ,

Sine carne, id est, sine vitiositate carnis humanae : nam in carne vixit praeter carnem : unde non caro, sed anima appellatur. Proverb, xxv, 25 : Aqua frigida animae sitienti, id est, Mariae, et nuntius bonus, scilicet Gabriel missus ad eam, de terra longinqua, hoc est, de caelo. Item, sine carne, id est, sine carnali affectione.

Sine pelle, quia numquam gloriata est in pellibus, id. est, in hujus mundi exterioribus : nam gloriam mundi sprevit perfecte humilis, hoc quoad pellem, et castissima omnem carnalem abdicavit affectum, hoc quoad carnem : et sic a carne et a cute prorsus exstitit aliena, et per hoc ebori congrue comparatur.

Sine pilis, id est, sine superfluitatibus, per quas signantur fatui respectus, risus indiscreti, verba otiosa, contactus illiciti, discursus erronei, et hujusmodi. Vel, superfluitates temporalium, cum fuerit pauperrima.

Siccum : quia in sanctificatione et Spiritus sancti superventione, qui ignis est, nihil in ea relictum est humoris noxii, nihil caloris adversi, nec concepit ex semine viri. Propter hoc congrue praefigurata per virgam Aaron , quae nec radicata plantatio, nec defossa sarculo, nec animata succo, nec fecundata semine, sicut dicit Augustinus, floruit, fronduit, et peperit nuces.

Durum. Quia fuit impenetrabilis omnibus jaculis inimici, et faciem suam posuit in petram durissimam in Filii passione, duram ad damna, duriorem ad verba, durissimam ad. verbera, quae patiebatur in Filio flagellato.

Frigidum. Quia sine incentivo concupiscentiae : cum enim aliae mulieres universae in calore concipiant, ipsa in Spiritus sancti obumbratione, et refrigerio concepit, virginitatis gloria permanente.

Solidum : et ipsa solida per virginitatis propositum, a quo numquam mutavit. Haec etiam soliditas optime convenit parturienti : nam licet ejus uterus evacuaretur, Filium pariendo, sigillum pudicitiae non amisit. Et ideo ter dicitur porta clausa , quia ante partum, et in partu, et post partum. Propter hoc dicitur etiam sine dolore peperisse, id est, sine naturalium laesione : quia dolor est continuorum divisio. Non sic peperit Thamar, nec sic natus est Phares, Genes. xxxviii, 29, de quo dixit mulier : Quare divisa est propter te maceria ? Vel, haec soliditas est animi constantia in bono.

Candidum, ut candor referatur ad sanctificationem, ut supra dictum est. Vel, candidum interius per innocentiam, et animi puritatem, exterius per perfectissimam castitatem. Titulo de pulchritudine ejus invenies melius de candore.

Lucidum, bonorum exemplorum diffusione confortantium intuentes praeceptum Filii, Matth. v, 16 : Luceat lux vestra coram hominibus, etc. Vel, haec luciditas ad litteram potest referri ad luciditatem vultus virginei, cum Filium Dei portaret in ventre. Quaere titulo de pulchritudine ejus corporali.

Rubicundum ex vetustate. Unde, Thren.IV, 7 : Rubicundiores ebore antiquo. Per hunc ruborem figurari potest Mariae charitas, vel martyrium cordis ejus quod passa est propter charitatem, cum alii martyres passi fuerunt propter fidem. Et hoc martyrium quo sic facta est rubicunda, passa est cum jam esset quasi quadraginta septem annorum, ut creditur, et hujusmodi aetas vergit in antiquitatem.

Forte et robustum : et ipsa est mulier fortis quaesita a Salomone, sed inventa a Christo et ab ipso Gabriele. Quaere titulo de fortitudine ejus, ubi appellatur mulier fortis.

Durabile per perseverantiam in omni gratia et virtute : quia non defecit fides ejus in passione Filii, licet tunc deficeret omnis sanctus. Propter hoc de ipsa dictum fuerat illud quod dicitur, Proverb. XXXI, 18 : Non exstinguetur nocte Dominicae sepulturae lucerna ejus, id est, fides. Vere tunc facta est nox, quando Sol justitiae per mortem occubuit.

Idoneum vasis fabricandis ad sanctuaria reponenda. Et ex hoc ebore fabricavit Spiritus sanctus artifex vas illud admirabile, opus Excelsi , in quo repositum est illud sanctuarium Dominici corporis, de quo Dominus dicit, Levit XXVI, 2 : Favete ad sanctuarium meum. Et, Isa. xxxvii, 32 : De Jerusalem, id est, beata Virgine, exibunt reliquiae, et salvatio de monte Sion : quod fuit quando peperit Salvatorem. Et ad hoc signandum adhuc reponitur corpus Christi in pyxide eburnea, et hostiae de quibus coniiciendum est.

Suave et leve, quando bene circum- politum est competentibus instrumentis : et Mariam non inveniunt scrupulosam devote ad eam accedentes, quam Spiritus sanctus studiosissime expolivit.

Pannum sibi superpositum et adstrictum servare dicitur incombustum. Sic Maria sibi adstrictos amore et servitio ab incendio vitiorum.

Regi Salomoni afferebatur de Tharsis, quod interpretatur exploratio gaudii, sicut legitur, III Reg. x, 22, quia qui sollicitus est circa inventionem aeterni gaudii, et ad. hoc explorat illud, sollicitudinem gerit circa observantiam castitatis, quae non obtinetur de facili, nisi per gratiae inventricem.

Combustum et pulverizalum dicitur tollere pallorem oculorum, ut supra dictum est de proprietatibus elephantis.

Beata ergo Virgo thronus est Salomonis : nam in ea verus pacificus corpo- raliter novem mensibus sedit et quievit. Unde, Isa. XI, 10, ubi nos habemus: Erit sepulcrum ejus gloriosum, dicit alia translatio : Erit requies ejus gloriosa, id est, gloriosa Domina erit requies ejus. Cum autem anima justi sit sedes sapientiae, beata Virgo singulari privilegio thronus dicitur, id est, sedes regia, quae regem concepit et peperit: quod nulli alii reginae concessum est. Ideo specialiter de Christo dictum est, Matth. II, 2: Ubi est qui natus est rex? Alii enim postquam nati sunt de matre, possunt coronari in reges, sed non nascuntur reges : sed Christus in die qua conceptus est a matre, coronatus est in regem. Unde, Cantic.III, 11, dicitur: Egredimini et videte, filiae Sion, regem Salomonem in diademate quo coronavit illum mater sua. Hoc invenies sufficienter expositum in duodecim praerogativis Mariae .

Igitur thronum hunc fecit sibi rex Salomon de ebore, cum in Virginis castitate sibi complacuit. Vestitus autem fuit thronus hic auro fulvo nimis, id est, decoratus sapientia, verecundia, obedientia, patientia, puritate, charitate, pretiositate, medicinalitate, et exemplorum fulgore, et singulis aliis virtutibus, quarum magna multitudo notatur in proprietatibus auri.

Et in hoc throno principaliter notantur tria. Primum, quies : quia factus est a Salomone, qui interpretatur pacificus, Secundum, munditia: quia factus de ebore. Tertium, magnitudo: quia hic thronus fuit grandis. Prius enim in nullo quietem invenerat: quia in nullo sedati erant tumultus, scilicet concupiscentiae carnalis contra spiritum, praeterquam in Maria, quae sola dicerepotu.it : Qui creavit me, requievit in tabernaculo meo , non solum in tabernaculo animae, sed et corporis mei. In nullo invenit munditiam :

quia de ipsa sola dici potest: Tota pulchra es, amica mea, et macula non est in ie . In nullo alio invenit grandem, sed angustum et arctum, et quasi non plenam sedem, sed in ea invenit grandem per humilitatem, quae sola capax Dei est, qui dicit, Isa. lxvi: Quis est iste locus quietis meae ? Et paulo infra, v. 2 : Ad quem respiciam, nisi ad pauperculum ei contritum spiritu, et trementem sermones meos ? Quanto enim minor erat in oculis suis, tanto erat major in oculis Domini. Quanto etiam minus appretiebatur ab amatoribus mundi, tanto charior erat in oculis Dei, Sicut enim quod hominibus altum est, abominabile est apud Deum , ''ita quod hominibus abjectum est propter Deum, altum est apud Deum.

Item, Notandum quod quidam licet sint casti, superbi tamen sunt, vel austeri, virtutem unam habentes sine alia si hoc sit possibile : et tales non sunt throni grandes. Sed beata Virgo virtutes singulas habens in superlativo, sola inventa est, et facta a Deo thronus grandis. Ideo dicitur : Fecit sibi rex Salomon thronum de ebore grandem .

Maria thronus grandis, materiae pretiositate : quia fabricata ex auro et ebore quod utrumque pretiosum valde.

Artificiositate : quia non est factum tale opus in universis regnis, scilicet caelestium, terrestrium, et infernorum ,

Durabilitatis aeternitate. Unde : Thronus tuus, Deus, in saeculum saeculi . Item, Thronus ejus sunt dies caeli, qui aeterni sunt.

Insedentis majestate : quia qui incircumscriptibilis erat secundum deitatem, ibi voluit circumscribi per assumptam humanitatem. Unde Maria dicit, Eccli. XXIV, 8 : Gyrum caeli circuivi sola. Quia comprehendit incomprehensibile, cir- cumdedit immensum gremio uteri sui, et intra casta viscera continuit omnia continentem. Propter hoc canitur ipsi Mariae : " Quem totus non capit orbis, in tua se clausit viscera factus homo. " Propter hoc etiam figuratus est Christus per Gedeonem qui interpretatur circuiens in utero. Nam in utero Virginis quoad humanam circumscriptus naturam, nihilominus per incircumscriptam divinae potentiae naturam omnia circuibat.

Giganteas quantitatis retentibiiitate. Christus enim dicitur gigas geminae substantiae, et ipse non est regulus, sed rex magnus super omnes deos, id est, homines et Angelos. Propter hoc thronus hic soli comparatur, qui terrae eccentricus est, et octies dicitur totius terrae excedere quantitatem.

Speciali praesidentis dignitate : quia thronum hunc fecit sibi rex Salomon, sicut supra expositum est.

Claritatis immensitate : quia factus de auro fulvo nimis, quod est coloris optimi et fulgoris eximii. Item, propter claritatem hanc dicit Pater loquens de Filio : Thronus ejus sicut sol in conspectu meo . Quamvis enim Virgo forte apud homines quasi subobscura appareret, tamen in conspectu Dei clara apparebat ut sol, qui est pulcherrima creatura.

Justissimi judicis auctoritate. Unde dicitur illi: Sedisti super thronum, qui judicas justitiam . Item, Paravit in judicio thronum suum : et ipse judicabit orbem terrae in aequitate , etc. Et hoc ideo pertinet ad Mariam : quia in humanitate quam assumpsit ex ea, in judicio apparebit. Item, quod judicabit, accepit a matre. Unde ipse dicit, Joan. v, 22, 27 : Pater non judicat quemquam, sed potestatem dedit Filio judicium facere, quia Filius hominis est.

Trium principalium virtutum quasi infinita quantitatem nulla enim virginitas suae puritati, nulla modicitas suae humilitati, nulla dilectio suae charitati potuit comparari.

Summae dignitatis ineffabilitate : quia in hoc throno insigni, summus imperator leges clementiae suae perpetuo roboravit.

Medicinalilate. Unde factus est ex ebore efc auro : quod utrumque medicinale est. Quaere titulis suis.

Beneficiorum innumerositate. Ideo dicitur, ad Hebr. IV, 16: Adeamus cum fiducia ad thronum gratiae, etc. Hoc invenies infra expositum.

Sequitur : Et vestivit eum auro fulvo nimis, etc. Ebur castitas, ut supra dictum est, aurum humilitas. Ebur auro vestiebatur : .quia castitas per humilitatem decoratur, etc.

Et nota, quod ebur auro tegebatur quod plus apparebat, sicut plus apparet vestis quam corpus : in quo notatur, quod plus respexit Deus in beata Virgine humilitatem quam virginitatem. Unde ipsa dicit : Respexit humilitatem ancillae suae : ex ea enim parte plus eam diligebat: et ubi amor, ibi oculus. Sic debent virgines plus speculari quod in eis infirmum est, quam quod forte vel candidum. Bene autem humilitas auro comparatur, et auro fulvo nimis, quod est metallum pretiosissimum et mundissimum : virginali siquidem humilitate nulla virtus mundior, nulla pretiosior, sicut in Maria. Munditia pertinet ad virginitatem, pretiositas ad humilitatem.

Et vestivit eum auro fulvo nimis. Unde alibi de ea dicitur : In vestitu deaurato , etc. Vestitus Mariae de auro, hoc est, de sole . Et bene dicitur, vestivit. Anima enim Mariae et corpus quasi de ebore per virtutem integerrimam virginitatis, virtutes ejus corpus. ejus adornantes quasi aurum. Sicut enim auro

inter metalla nullum pretiosius, sic virtutibus Mariae nihil creatum gloriosius. Et sicut aurum colorat caetera metalla, sic virtutes Mariae caeterorum sanctorum colorant et . insigniunt virtutes. Unde Hieronymus : " Nihil speciositatis, nihil gloriae et candoris quod ex ipsa non resplendeat, nullum pretiosius sic virtutibus Marite, nihil creatum gloriosius. "

Item, Aurum pulcherrimum metallorum : caetera metalla, caeterae virgines, vel caeteri sancti, de quibus format Dominus vasa gloriae, quos omnes colorat et insignit pulchritudo virtutum Mariae. Aliter, II Paralip.IX, 17, dicitur solium, quod idem est quod thronus, vestitum fuisse auro mundissimo . Et ponitur superlativus gradus , qui optime convenit beatae Virgini. Est enim aurum mundum carere peccato mortali. Est mundius carere veniali, si tamen hoc aliquandiu fieri possit : licet enim in baptismo remittantur omnia peccata, nemo tamen vivit sine veniali: quia nemo mundus a sorde. Mundissimum aurum est carere fomite peccati, quod nullus habuit praeter beatam Virginem, Unde congrue attribuitur ei superlativus gradus.

Vel, Per aurum fulvum nimis significatur Christus qui est summa sapientia: Maria enim terra est Hevilath ubi nascitur aurum optimum , id est, Christus, quo vestita est et decorata Maria. Unde dicitur : Amicta sole , id est, Christo.

Aurum dicitur ab aura, hoc est, a. splendore : eo quod repercusso aere plus fulgeat: naturale est enim ut metallorum splendor plus fulgeat luce alia repercussus.

Clarum per caelestem sapientiam, quae clara est et numquam marcescit, et

facile videtur ab his qui diligunt illam , etc. Eodem, vii, 25, dicitur de sapientia., et congrue intelligitur de Maria: Ema natio quaedam est claritatis omnipotentis Dei sincera : et ideo nihil inquinatum in eam incurrit. Quaere de hac claritate titulo de puritate ejus.

Fulgidum per exemplum, quo non solum homines, sed et Angelos irradiat. I Machab. VI, 39 : Refulsit sol, scilicet divinitatis, in clypeos aureos. Clypei isti, Christus et Maria, qui protegunt fideles Ecclesiae, et resplenduerunt montes ab eis, montes, id est, Angeli et justi. Vel, fulgidum et coruscans per virtutem miraculorum : tale enim aurum appellatur obrizum, sic dictum, eo quod splendore obradiet: est enim coloris optimi, quod Hebraei, aptis, Graeci ciron vocant : et ex his secundum Isidorum componitur obrizum. Alii dicunt, quod obrizum Graece dicitur AdminBookmark ab AdminBookmark quod est bonum, et AdminBookmark quod est radix: aurum

enim charitas est: bonam enim radicem habet quidquid ex radice charitatis procedit.

Purum per immunitatem peccati, nec sordes colligit ex immundo loco si ibi ponatur. Sic nec Maria quae nata est ex Judaeis: quia

Sicut spina rosam genuit Judaea Mariam.

Unde et secundum hoc soli comparatur, quem nulla immunditia possit aliquatenus inquinare. Aurum ergo purum, est aurum sine faecibus et mixtura.

Rubicundum. Et Maria rubicunda per verecundiam virginalem, pulchritudinem naturalem, patientiam singularem., intensissimam charitatem. (Quaere titulo de rosa.) Item, Aurum quanto rubicundius, tanto melius. Et quia Maria in his et aliis universis virtutibus praecellebat omni sancto, ideo pretiosior coram Deo.

Ponderosissimum per timorosam hu- militatem et auream gravitatem. : quod apparuit in angelica salutatione, quando ad promissum Angeli non se movit a proposito suo et statu, dicens: Quomodo fiet istud 2 ? et nominans se ancillam. Vel, quia praeponderat omni sancto abundantia charismatum : quia non ad mensuram datus est ei Spiritus sanctus : sed totum datum est ei quidquid dari poluit purae creaturae. Unde beatus Bernardus : " Quantumcumque donum alicui sancto sit datum, tantae Virgini non credimus esse negatum. "

Solidum per mentis constantiam in bono, quod apparuit in Filii passione, ubi nec irritavit aliquem, nec potuit irritari aut provocari ad iram. Similiter in Filii sepultura, quando numquam desperavit, neque dubitavit de ejus resurrectione, sicut fecerunt discipuli.

Tractabile et ductile per obedientiam quae notatur, ibi, Ecce ancilla Domini . Quasi diceret: Quidquid ei placuerit, faciet de ancilla sua : ecce tractabilitas.

Pretiosum, cujus pretium Christus. Unde, Proverb.XXXI,10: Procul et de ultimis finibus pretium ejus. Ultimi fines, caeli caelorum. (Quaere titulo, ubi appellatur mulier.)

Imputribile per luxuriam quoad carnem, per invidiam quoad mentem : et quia corpus ejus non fuit resolutum in quatuor elementa. Augustinus : " Credimus, quod numquam caro computruerit in terris, cujus pars glorificata est in caelis. "

Non aeruginat per malitiam. Unde dicitur ei :

Virgo singularis Inter omnes mitis, etc.

Percussum non murmurat sicut aes. In hoc signatur Virginis patientia in Filii passione, quae coram tondentibus et percutientibus se in Filio obmotuit, nec aperuit os suum. Qualem enim se exhi- buit avuus, id est, Filius, talem se exhibuit mater agni.

Percussionibus dilatatur : quod apparuit in Filio patiente, quando dixit: Pater, dimitte illis , etc. : quod et matrem fecisse pium est credere. Tunc enim Filius latroni petenti memoriam sui, promisit paradisum. ideo vere potuit dicere Patri Filius, et mater Filio : In tribulatione dilatasti mihi ,

Regibus convenit, id est, Patri et Filio, de quibus dicitur : Deus, judicium tuum regi da, id est, filio : et justitiam tuam filio regis , id est, Christo filio Dei Patris.

Visum confortat. Ipsa est enim ille sol de quo dicitur, Eccle, XI, 7 : Dulce lumen et delectabile est oculis videre solem.

Vitam prolongat, vitam scilicet gratiae et gloriae, et miraculose aliquibus vitam naturae. Unde dicit: In me omnis spes vitae , etc. : et est istud omnis ''diasyrmicum.

In fornace probatur, id est, in Filii passione. In hanc fornacem pura intravit, exivit purior, sicut pueri in fornace Babylonica .

In auro et ex auro theca formatur, ubi gemma collocatur. Per gemmam Christus, per thecam Maria) humilitas , in qua collocatus est Christus gemma pretiosissima, et sedit ibi sicut lapis in auro. Eccli. xxxii, 7: Gemmula carbunculi in ornamento auri, etc. Vel, per gemmas intellige Mariae virtutes, quarum repositorium fuit ejus humilitas, quae signatur per thecam.

In sole positum flammescit et rutilat, et scintillas videtur emittere. Et Maria in sole posita per unionem carnis quam de ipsa sol accepit justitiae, flammescebat per ardorem desiderii caelestis, scintillabat per rutilantiam gratiae multiplicis, refulgebat, ut dictum est, per bona opera et exempla.

Rarum est et ideo pretiosum. Nam ipsa est unica Virgo et mater. Unde dicitur Virgo singularis, et sola mater innupta : et ideo, procul et de ultimis finibus pretium ejus . Quaere titulo, quod ipsa mulier bona.

Medicinale : quia valet contra lepram et melancholiam. Et Maria contra triplicem concupiscentiam, quae notatur in lepra, et mundanam fatuitatem quae in melancholia. Pulverizatum etiam dicitur valere contra scabiem.

Calidae naturae est secundum platearium., in quo charitas tam Virginis quam justorum figuratur.

Ponderosius in duplo quam argentum, vel aes.

Pretiosius, temperamus, tractabimus, ductibus, durabilius, coloratius, omni metallo. Sic et Maria omni justo.

Vulnus ex auro factum tumore dicitur non corrumpi.

Aliter de auro. Auram tres virtutes, principaliter signat, sapientiam, charitatem, obedientiam. Fuit enim Maria tota aurea per sapientiam : habuit enim sapientiam a sapore, et sapientiam a sapere. A sapere : quia conservabat omnia verba, quae de Filio dicebantur, in corde suo . Hanc autem sapientiam contulit ei Spiritus sanctus, qui superveniens in eam abstulit ab ea cordis ignorantiam. Unde et ipsa docuit Apostolos. A sapore. Est autem sapientia sapore virtutum condita scientia. Hanc habuit ipsa prae omnibus. Unde de ipsa legitur, Proverb.XXXI, 18 : Gustavit, et vidit quia bona est negotiatio ejus. Quaere titulo de humilitate Mariae expositionem. Humilitas ergo Mariae aurum, et aurum fulvum nimis, scilicet or fin,

Gallice. Siquidem humilitas ejus omnem gradum humilitatis excessit, quod quanto fuit virtutibus praeeminentior, tanto mirabilior et pretiosior. Humilitas enim aliorum sanctorum pallidum fuit, et non purum aurum in comparatione ejus. Unde, Posteriora dorsi ejus in pallore auri . Valde enim minoris pretii est aurum pallidum quam rubicundum. Aurum fulvum nimis, Gallice or tres esmere. Fuit etiam Maria aurea per charitatem, quae fulgorem praestat caeteris virtutibus, sicut aurum caeteris metallis. Quaere titulo de charitate Mariae. Fuit etiam aurea per obedientiam. Quaere titulo de obedientia Mariae.

Sequitur: Qui habebat sex gradus, qui sunt sex operationes Spiritus sancti, quatuor ex parte corporis, duae ex parte animae. Ex patre corporis, prima est carnis assumendae purgatio. Secunda, decisio. Tertia, formatio. Quarta, unio. Et licet unum istorum sit prius altero, naturaliter simul fuerunt tempore. Duae operationes ex parte animae, cum anima constet ex intellectu et affectu, plenissima illuminatio intellectus quantum ad veritatem, et affluentissima faecunditas affectus quantum ad bonitatem. Unde, Plenum gratiae et veritatis . Veritas ad intellectum, gratia pertinet ad affectum.

Aliter potest etiam istud intelligi. Sex. gradus quos habebat thronus per quos Salomon ascendebat in thronum, sex virtutes beatae Virginis possunt intelligi, per quas Christus ascendit in Virginem : etsi enIm in eam descendisse dicatur, in eam tamen ascendit: quia per eam apparuit hominibus. Haec sex virtutes notantur, Luc. I, 29 et seq., in tribus binariis combinatae. Duae primae in affectu et cogitatione signantur cum praemittitur: Turbata est, et cogitabat qualis esset ista salutatio. Quatuor aliae in sermone. Duae primae ibi, quod turbata est, et cogitabat qualis esset ista salutatio, Quod turbata

ad affectum, quod cogitabat ad intellectum, Prima est ergo verecundia quae notatur in turbatione. Quaere titulo de verecundia Mariae, etc. Secunda, prudentia. Unde, Et cogitabat qualis esset ista salutatio. Et bene post verecundiam subditur prudentia : quia quandoque prae turbatione verecundiae quidam audita minus discrete discutiunt, alii ex prudentia praesumentes fiunt improperi ad loquendum. Tertia, modestia sermonis, quae notatur cum ait : Quomodo fiet istud, quoniam virum non, cognosco ? ubi et tarde prorupit in verbum, et breviter locuta est, cum jam Angelus eam bis fuisset allocutus. Quod bene post prudentiam ejus notatur, contra id quod prudentia multos solet facere ad loquendum improperes, et in sermone prolixos. Quarta, immobile propositum castitatis, quod nec ad promissionem Angelicam titubavit: quod notatur, cum ait: Quoniam virum non cognosco. De quatuor istis virtutibus dicitur, Eccli.XXVI, 18 et 19: Mulier sensata ei tacita, etc. Item, ibidem: Gratia super gratiam mulier sancta et pudorata. Fuit enim Maria pudorata in turbatione, tacita in responsionis dilatione et brevi responsione, sensata in salutationis discussione, sancta, id est, firma in proposito virginitatis conservandae. Quinta, humilitas, quae notatur, ibi, Ecce ancilla Domini, etc. Sexta, fidei magnanimitas, quod notatur, ibi, Fiat mihi secundum verbum tuum. Potest notari consensus ipsius: ad. hoc enim quod Salvatorem conciperet non tantum tenebatur credere futurum esse quod promittebatur, sed etiam consentire ut fieret. Quae duo, scilicet fides et consensus, requiruntur a parvulo baptizando cum dicitur: " Credis in Deum Patrem omnipotentem, etc. " Et post: " Vis baptizari? " Ideo etiam, Genes.XXIV, 57 et 58, exigitur consensus Rebeccae, priusquam adducatur ad Isaac.

Vel, sex gradus isti perfectam Indicant humilitatem Mariae, cujus merito ascendit in eam Christus, ut supra dictum est. Habet enim humilitas sex differentias, quarum tres pertinent ad proximum, scilicet sponte subjicere se majori, pari, minori. Tres ad seipsum, loqui de se humiliter, sentire de se humiliter, velle sentiri de se humiliter.

Sequitur: Et summitas throni rotunda erat in parle posteriori. Cum magna fuerit Maria genere, quia de semine Abrahae, de tribu Juda, de stirpe David : major, quia naturalibus donis insignita : maxima, quia gratia plena: summitas throni, quod mater Dei. Rotunda autem erat in parte posteriori : quod enim rotundum est, ab eodem in eodem terminatur, quasi in circulo : et figura circularis significat aeternitatem. Pars vero throni anterior status Virginis ante partum, posterior status post partum. Aliquando antem luit, quod mater non fuit: sed quandocumque fuit, semper virgo fuit : et ita a virginitate per foecunditatem redit ad virginitatem. Unde et dicitur porta clausa . Igitur in summitate throni Mariae maternitas, in rotunditate aeterna virginitas, in posterioritate gloriae aeternitas figuratur, quae videlicet gloria sequitur posterior. Unde, I Petr.I, 11 : Praenuntians eas quae in Christo sunt passiones et posteriores glorias.

Vel, summitas throni rotunda quantum ad Christum, cujus caro dicitur thronus, cujus throni summitas passio, ubi. dixit: Consummatum est . Vere rotunda: quia quo mense conceptus, eodem et passus, contra illud praeceptum Exodi, xxiii, 19 : Non coques haedum in lacte matris suae. Vel, quoad sacramentum Eucharistiae quod primum fecit Melchisedech in pane et vino, et quasi circulariter factus est reditus ad illud. Unde dicitur Christo : Tu es sacer-

dos in aeternum secundum ordinem Melchisedech .

Vel aliter, summitas throni rotunda erat in parte posteriori. Forma rotunda signat aeternitatem. Per hanc summitatem throni significatur intellectus Mariae, qui est in anima superior aeternorum capax, et eorum quae sursum sunt, nihil quaerens nisi aeterna. Et bene pars posterior : quia nondum apparet quid erimus. Rotundum enim ex omni parte aequale est, sine angulis, sine principio, sine fine :. erat enim Maria rotunda divinitate, cujus erat domicilium, illustrata : et in Deo, ut ita dicam, deificata, particeps facta divinae aeternitatis, sine duplicitate et angulis. A parte posteriori quae est finis corporis : quia non in hac vita perfectae fuit felicitatis, sed post mortem quae sequitur posterior. Sic in mente vel intellectu in nobis divinae imaginis similitudo reluceret quoad voluntatem, memoriam, rationem.

Sequitur: Et duae manus hinc atque inde tenentes sedile. Sedile tranquillitas et pax mentis virgineas, ubi requievit illa sapientia quae in omnibus requiem quaerens in tabernaculo ejus, novem mensibus requievit: quia ibi factus est in pace locus ejus . In hoc sedili susceptus est Filius Dei a statione ad sessionem humilitatis, quando habitatio ejus facta est in Sion, id est, in speculo, hoc est, Maria.

Duae erant manus hinc atque inde tenentes hoc sedile : quia per manus signatur operatio caelestis sapientiae, et Spiritus sancti gratiae sunt operationes. His duobus attribuitur tota hujus adiflcii fabrica sapientiae. Unde, Proverb. IX, 1 : Sapientia aedificavit sibi domum, scilicet gratiae : quia quidquid in ea et de ea factum est, gratiae attribuitur, non meritis. Unde dicit cum Apostolo, I ad Corinth. XV, 10 : Gratia Dei sum id quodsum. Hae duae manus tenebant Mariani in omni virtute.

Aliter : In throno isto, id est, in Maria sunt quasi duae manus. Una qua justos continet ne corruant in profundum. Alia qua peccatores erigit ad gratiam. Vel, secundum Joannem Damascenum, duae manus, duae in ea operationes Spiritus sancti. Una qua purgavit illam a fomite. Alia qua potentiam deitatis Verbi receptivam reparavit simul et generativam.

Aliter: Duae manus tenentes sedile hinc atque inde, conceptio sine culpa, et partus sine paena, quibus sublata est Maria a maledictione Hevae . Quae duo bene dicuntur tenere sedile : quia virginitas non exclusit foecunditatem, nec e converso : et sic ex nulla parte thronus lapsus est. Et hoc est quod novus Adam positus est in paradiso beatae Virginis, quando mulier circumdedit virum, ut operaretur in ea foecunditatem et custodiret virginitatem, Non fuerunt, ibi manus dissipantes thronum, scilicet virilis operatio. Unde, Daniel. ii, 34,dicitur Christus lapis excisus de monte, id est, Maria, sine manibus, id est, sine opere nuptiali, sicut exponit Augustinus. Sed illae manus de quibus dicitur. Cantic. v, 14: Manus illius tornatiles, scilicet duplex operatio Spiritus sancti in conceptu et in partu. Tornatiles propter subtilem operationem, aureae propter sapientiam, plenae hyacinthis. Hyacinthus fugat pravam suspicionem : ideo desponsata fuit ut diabolo celaretur mysterium. Et habet hyacinthus gratiam impetrandi : ipsa Maria est enim Esther, cui dixit Assuerus, id est, Christus : Pete a me quod vis .

Sequitur : Et duo leones stabant juxta singulas manus. Duo isti leones, Ioannes Baptista, et Joannes Evangelista. Leo habitat in deserto et rugit,

Baptista in deserto Judaeae ad litteram, Evangelista in deserto spirituali quod deseruit Angelus. Unde dicit, Apocal. I, 10 : Fui in spiritu in dominica die. Baptista emisit duplicem rugitum quoad duplicem adventum. Primo exterrens fatuos inquisitores, Unde, Cujus ego non sum dignus ut solvam ejus corrigiam calceamenti , id est, explicare unionem Verbi. Altero exterrens praesumptuosos in opere. Unde, Genimina viperarum , etc. Alius Joannes simul rugit dupliciter. Primo de generatione aeterna: In principio erat Verbum , etc. Secundo de temporali: Verbum caro factum est . Non dicuntur hi tangere manus, sed simpliciter stare. De Baptista dicitur: Amicus sponsi stat, et audit eum . De alio : Stabant juxta crucem , etc. Non tangunt manus : quia modum operationis non exponunt. Non longe stant: quia ab operatione manuum non recedunt.

Aliter, Duo leones isti Gabriel et Joannes Evangelista a dextris et a sinistris. Joannes principaliter ad sinistram, cui commissa est cura corporis Dominicae matris, quando dictum est discipulo: Ecce mater tua : ei in temporalibus providens, et virginitatis ejus fidelissimus testis. Gabriel custos dextrae, id est, anima), custos scilicet interior ferventissima et sanctissima ejus desideria nuntians Altissimo, quod est officium Angelorum, qui interpretatur fortitudo Dei : satanam fugans et sternens, ne virginitatem ejus valeret explorare: Mariae in omnibus spiritualibus obsequiis assistens.

Sequitur : Et duodecim leunculi stantes super sex gradus hinc atque inde, Hi sunt patres antiqui unde orta est Maria, duodecim propter duodecim tribus Israel ex quibus omnes sancti Testamenti Ve- teris processerunt. Et bene describuntur in gradibus throni: quia per eos venitur ad thronum, id est, Virginem, quae. fuit de stirpe eorum secundum carnem, et etiam secundum spiritum, dum expressit et excessit merita singulorum, Unde dicitur: Multae filiae congregaverunt divitias , etc. Dicuntur autem leunculi conparatione Christi, qui fuit magnus leo de tribu Juda. Et bi leunculi genuerunt leonem, cum fieri soleat e contrario. Stabant in gradibus throni tamquam parvuli innixi meritis ejus, admirantes super ascensionibus illius et clamantes : Quae est ista quae ascendit , etc. ?

Aliter: Duodecim leunculi, id est, duodecim Apostoli. Diminutivum notat humilitatem. Quod stabant ante thronum, cum stare obsequentis sit et ministrantis, significat quod ipsi obsequentes erant beatae Virgini in omnibus. Quod in gradibus stabant et scabellis, significat quod licet essent sanctissimi, tamen non attingebant tantam sanctitatem. Qui bene dicuntur leunculi, propter fortitudinem patientiae, et rugitum praedicationis in deserto mundi. Filii illius magni leonis de tribu Juda, qui ipsos genuit in passione. Quod stabant in ascensionibus throni, significat quod mundi erant et humiles, et ipsam licet a longe in virtutibus imitantes.

Sequitur : Non est factum tale opus in universis regnis. Tale, id est, similis pretiositatis, similis subtilitatis, similis admirationis, similis sanctitatis, similis famositatis, similis formositatis, similis gloriae et honoris, sicut est beata Maria, etc. Tria regna, caelestium, terrestrium, et infernorum. Per hoc notatur, quod non invenit similem sedem in universa creatura: quia nec primam similem visa est nec habere sequentem. Vel, duo re-

gna, Ecclesia militans et triumphans, in quibus regnat Filius Dei, qui est Rex regum et Dominus dominantium . Quia Maria non habuit similem in actione, nec similem in contemplatione. Vel, tria regna pertinent ad triplicem statum salvandorum, in quibus regnat Deus, scilicet Noe, Daniel, et Job . Job conjugati, Noe continentes regentes arcam corporis in diluvio peccatorum, Daniel virgines. Quia nec in statu conjugatorum talis sponsa, nec talis vidua, nec talis virgo. Et ideo non fuit factum tale opus in universis regnis.

Et notandum, quod thronus est sedes judiciaria. Unde, Paravit in judicio thronum suum . Et illud : Sedes super thronum qui judicas justitiam . Cujusmodi sit

hic judex, describitur in Psalmo VII, 12 : Deus judex, justus, fortis, et patiens, numquid irascitur per singulos dies ? Deus, qui omnia scit, non homo qui potest decipi. Unde, Scrutans corda et renes Deus . Justas, qui non potest corrumpi, nec injuste parcere. Proverb. VI, 34 : Zelus et furor, etc. Haec duo saepe corrumpunt alios judices. Fortis, qui quod juste judicaverit, fortiter prosequetur, nec poterit impediri ab exsecutione. Job, IX, 13 : Deus, cujus irae nemo resistere potest. Patiens, quia non statim punit, sed exspectat ad paenitentiam usque ad diem ultionis. Sapient.XI,24 : Dissimulas peccata, elc . Eccli. v, 4 : Altissimus est patiens redditor : et quos diutius exspectat, districtius judicabit : quia noluerunt se judicare. Thren. I, 15 : Vocavit adversum me tempus, etc. Et durius excruciabat .Ad Romam II, 4: An ignoras, etc.

Numquid irascetur per singulos dies ? Quasi diceret: Non. Alia littera expressius dicit: " Numquid adducet iram per sin- gulos dies ? " quia non in ipso est ira qua punit, sed in Angelis malis quibus punit, sed non quotidie.

Et nota, quod in hoc versu in Christo ostenduntur esse quatuor cardinales. Prudentia : unde dicitur judex : quia ad prudentiam pertinet discernere et judicare. Justus, ecce justitia. Fortis, ecce fortitudo. Patiens, ecce temperantia. Quae quatuor in quolibet judice requiruntur. Prudentia, ne decipiatur: justitia ne flectatur: fortitudo, ne terreatur : patientia vel temperantia, ne impetu ducatur, vel ad iram moveatur. Quia ergo Filius Dei de ipsa carnem assumens, in. illa carne apparebit in judicio, et tunc videbunt reprobi in quem confixerunt , recte thronus dicitur: magnum enim solatium erit justis, quia videbunt eum in carne in qua redemit eos : magna desolatio impiis qui ex hoc agnoscent quantum amiserant.

In hoc throno sedet Christus judicans orbem terrae in aequitate. Quod enim judicabit, accepit a matre : quia sicut dicitur, Joan. v, 22, 27 : Pater non judicat quemquam, etc, sed potestatem dedit Filio judicium facere, quia Filius hominis est. Patri attribuitur potentia, Filio sapientia : cedere autem debet potentia sapientiae in judicio faciendo. Judicat Christus in aequitate, quando peccata nostra licet infinita ex una parto, et carnem suam quam assumpsit ex matre, ex altera videns, remissio ejus de jure excedit nostra commissa. Dicitur ergo Maria thronus, id est, sedes regia. Dicitur etiam thronus gratiae : quia ibi sedet, ibi regnat gratia, quae plenum habet in Maria dominium. Ibi etiam invenitur gratia quam jugiter parit et emittit in lucem. Unde et dicitur mater gratiae. Ibi invenitur misericordia, id est, remissio peccatorum. Ibi gratia quae parit et educit omne bonum. Unde, Sapient.XVI, 25, dicitur Domino :

Omnium nutrici gratiae tuae describebat. Ibi invenitur auxilium optimum contra tentationes. Ex his tribus sequitur gloria in futuro. Et his quatuor utilius nihil in est vita hominibus . Et hoc totum dicit Apostolus in una auctoritate, ad Hebr. IV, 16 : Adeamus cum fiducia ad thronum gratiae, ut misericordiam consequamur, et gratiam inveniamus in auxilio opportuno. Sic construe : Adeamus cum fiducia, idest, fiducialiter, licet peccatores simus : quia compatiens et misericors est et placabilis super malitiam . Non dico ad tribunal judicis, sed ad thronum gratiae, id est, Mariam plenam gratiae, quae est ille thronus in quo quievit fons gratiae, ut eam consequamur gratiam, id. est, remissionem peccatorum praecedentium, et de reliquo inveniamus gratiam in auxilio opportuno, id est, inveniamus gratiam non vacillantes et infirmi, per quam auxilietur, ne tentati reddamus in peccatum, et misericordiam consequamur nos lapsi, id est, remissionem peccatorum.

Accedamus ergo ad hunc thronum. Dilectione : quoniam ipsa dicit, Proverb. VIII, 17: Ego diligentes me diligo. Qui autem a matre diligitur, diligitur et a Filio, et per consequens a tota curia caelesti. Vigilia. Unde sequitur in auctoritate : Et qui mane vigilant ad me, invenient me. (Quaere causa septima expositionem.) Affectione, ut mereamur audire ab ea : Transite ad me omnes qui concupiscitis me , etc. Cultu, mancipati servitio ejus: nam qui operantur in ea, non peccabunt, id est, qui opera faciunt ad cultum et gloriam ejus. Devotione : quia spiritus ejus super mel dulcis . Laude : quia qui eam elucidant, dignitatem ei et praerogativas manifestando, vitam aeternam habebunt. Oratione: quia potens est invocantibus se in omnibus necessitatibus subvenire. Unde dicit : In Jerusalem superna potestas mea .

De hoc throno dicit Pater loquens de Filio : Thronus ejus sicut sol , quia mater misericordiae solatium est justorum qui sunt dies : quia solem fecit Deus in potestatem diei. In conspectu meo, quia de prope eam cerno : sed homines qui vident eam a remotis, judicant eam stellam. Et sicut luna, ut illustret noctem, id est, peccatores, refugientes ad. eam. Perfecta. Ipsa vere est luna perfecta : quia lucet in principio noctis, id est, iocipi.enti.bus tentari, et in medio, id est, existentibus in peccato, et in fine, id est, exeuntibus a peccato et evadentibus a peccatorum tentatione : tune enim dicitur luna perfecta quando lucet tota nocte. Primos enim juvat Maria ne succumbant, secundos ut resurgant, tertios ne recidivent. In aeternum : quia misericordia et pietas ejus durabunt in perpetuum.

Aliter I Thronus ejus, dicit Pater de Filio, sicut sol qui splendet et ardet: in quo notatur stola gemina, quam utramque pie creditur jam habere in conspectu Dei, ut splendeat ei fulgeat sicut sol, secundum stolam corporis, et amore perfecto ferveat secundum stolam animae, et sicut luna perfecta in aeternum, non sicut modo in defectu discurrens. Innocentius Papa: " Sicut rationabiliter asserunt qui. de naturis rerum edisserunt, luna frigida est et humida. Quia frigida, designat virginitatem : quia humida, humilitatem. Ignis enim de quo venit siccitas, naturaliter petit sublimia. Aqua de qua procedit humiditas, quasi gravis naturaliter petit humilia. Frigiditas ergo et humiditas lunae, virginitas et humilitas est Mariae : quia frigida fuit contra aestum luxuriae, humida contra fastum superbiae. Quia vero semper perseveravit in virginitate et humilitate, et in gloria etiam apparet ejus humilitas et virginitas, ideo bene dicitur, quod est in conspectu Dei luna perfecta in.aeternum, quae scilicet numquam patitur detrimentum, "

Sequitur : Et testis in caelo fidelis. Ipsa enim orat ibi pro peccatoribus, et testatur, quod Filius Dei pro eis factus est homo. Ostendit enim Filio pectus et ubera, sicutbeatus bene. Ideo dicitur Christo, Jerem.XIV, 21 : Solii gloriae tuae recordare, etc. Beata ergo Virgo thronus, sol, luna, et testis. Quia thronus est, continet judicem. Quia sol, producit terrae nascentia. Quia luna, noctis tenebras discutit. Quia testis, causas absolvit. Si peccator es et times judicem, ipsa tenet eum. Si paenitens cupis de terrenis curis exire, haec calorem solis producit. Si nox aduersitatis vel ignorantiae te premit, luna est. Si autem vexaris a spiritibus immundis, vel desideriis importunis, vel morte impetens, testis tibi erit si eam invocasti ad videndum opera tua et vitam. Unde in generali confessione dicitur: ((Confiteor Deo et beatae Mariae, etc. " Unde, Osee, , 12 : Judas autem testis descendit cum Deo, et cum sanctis fidelis. Nec tantum testis est, sed testis fidelis. Videas ergo, quod habeas bonam causam : quia pro te non mentietur. Proverb.XIV, 5 : Testis fidelis non mentitur.

Ligna, sedile,manus, ebur, aurum, brachia, stannum, Argentum, leo, rex, purpura, pigna. gradus.

Nota, quod hic simul agitur de throno et ferculo. Thronus enim solium et ferculum idem ad litteram. Ligna Libani, infra de ferculo. Haec ligna cedri ad. litteram quae crescunt in Libano, quae fortia sunt et imputribilia, et significant fortitudinem et perseverantiam. Et forte alia ligna quam cedrina, in throno qui est Maria, sunt moraliter.

Sedile, pax. et tranquilitas : quia in pace factus est locus ejus, id est, Christi.

Manus tenentes sedile, charitas. Unde, Cantic.III, 10 : Media charitate constavit. Charitas enim operatur ea quae pertinent ad dilectionem Dei et proximi, ecce dinae manus. Vel, duae marius opera pri.viiegi.aia humilitatis et pietatis. Ebur, aurum. Haec duo materia throni

grandis : quia fuit hic thronus grandis in ebore, id est, continentia, quia in ea fuit exstinctus fomes : grandis in auro, id est, in sapientia et charitate.

Brachia longa, ad defectionem nostram, et ad dandum longe positis, id est, peccatoribus, a quibus longe est salus . II Paralip.IX, 18: Brachiola duo altrinsecus, quibus Christus puer amplexabatur eam.

Stannum, id est, scabellum aureum . Per divitias virtutum et aurum sapientiae, quibus duobus pedes ejus, id est, affectus utebantur : quia divitias terrenas et sapientiam de terrenis conculcavit pedibus suis. Apocal, XII, 1: Mulier amicta sole, ei luna sub pedibus ejus.

Argentum quoad ferculum eloquentia : quia nostra est advocata. Cantic.III, 10 : Columnas ejus fecit argenteas : quia terram tangebat, id est, peccatores.

Leo. Quatuordecim leones erant in throno. Leo animal terribile, et ipsa est terribilis daemonibus ut castrorum acies ordinata, et hominibus male viventibus, ut Juliano apostatae. Quatuordecim leones, septem virtutes ejus, id est, fides, spes, charitas, justitia, prudentia, fortitudo, temperantia, et septem dona Spiritus sancti, quorum odore terret serpentem veterem, et conterit caput suum. Ad Iitteram facti erant leunculi ad appodiandum.

Rex qui solus sedet in throno, et solus Christus in Virgine gloriosa. Ezechiel. xliv, 3 : Princeps ipse sedebit in ea, ipse, quasi non alius.

Purpura quoad ferculum : quia fuit martyr in anima. (Quaere decimo privilegio.)

Pigna, id est, reclinatorium aureum et rotundum. Haec est summa perfectio sine angulis et scrupulis. Vel quia pu- rissima luit quoad aurum et rotunda, scilicet adspirans ad gloriam aeternitatis. Item, ipsa est reclinatorium divinitatis tempore Dominicae incarnationis facta, aureum, id est, purum coitus foeditate, et rotundum, quia compositum Spiritus sancti operatione, etc.

Gradus sex quibus ad eam ascenditur, sex partes venerationis quae ei debentur, scilicet reverentia et devotio ex corde, salutatio et glorificatio, id est, gratiarum actio ex ore, obsequium et praestatio ut largiter tribuatur pro honore ejus ex opere. Et in quolibet gradu debet sedere timor qui significatur per leonem : quia timor Dei super omnia se superposuit . Non est factum tale opus : quia, ut dicitur, Jerem.XXXI, 22 : Creavit Dominus novum super terram : quia nec primam similem visa est, etc.

Moraliter fecit sibi rex Salomon thronum de ebore grandem. Salomon qui interpretatur pacificus, sicut dicitur, Paralip.XXII, 9. Christus qui pacificavit nos in cruce. Unde, ad Ephes. ii, 14 : Ipse est pax nostra, qui fecit utraque unum. Salomon interpretatur pacificus, sicut dictum est. Vel, retributor. Unde, Eccli. v, 4 : Altissimus patiens est redditor. Sive, pacificans maerentes. Unde, Isa. lvii, 18 et 19 : Lugentibus ejus creavi fructum labiorum pacem, dicit Christus. Aut, retribuens iniquis. Unde retribuet abundanter facientibus superbiam, Quae videlicet ejus retributio significata fuit in tribus quos occidit Salomon, scilicet Adonia, qui voluit habere Abisag . Hi sunt qui volunt satisfacere suae sensualitati. Joab qui interfecit Abner et Amasan applaudendo eis, et fingebat se diligere eos . Qui scilicet Joab interfectus est a Salomone . Hi sunt falsi amici adulando fraudulenter nocentes aliis,

sicut detractores. Semei qui David fugientem Absalom persequebatur maledictis, improperans ei peccata sua in domum Saulis , quem Salomon interfecit , Hi sunt blasphemi jurantes Deum membratim, egredientes de Jerusalem contra praeceptum. Et sicut his nemo potuit subvenire, sic nec talibus in judicio poterit subveniri, etc. Et nota, quod qui vult cum Domino facere pacem, debet in se occidere peccatum voluntatis, quod significatur in Adonia, et locutionis, quod per Semei, et operis, quod per Joab homicidam: Peccatum autem occidi cur quando finitur.

Item, Salomon trinomius, Christus scilicet pacificus, hoc in cruce, Ecclesiastes sive concionator, hoc in judicio exigens rationem, Idida vel ydidoth, hoc est, dilectus Domini, hoc. in regno. Sic enim vocavit eum Nathan propheta . In exsilio mansuetus et amabilis. In judicio justus et terribilis. In regno gloriosus et mirabilis.

Fecit ergo rex Salomon, id. est, Christus Dei virtus et Dei sapientia. Matth. XII,

42, et Luc.XI, 31 : Ecce plusquam Salomon hic. Sibi thronum de ebore. Thronus de ebore, anima vera continens. Fecit, inquam : quia nemo ex se potest continentiam habere, sed donum Dei est. Unde, Sapient, vili, 21 : Ut scivi, etc. Sibi, non diabolo aut idolo, ut supra. Sed multi committunt sacrilegium. Fecit sibi, et bene sibi : quia totus vult totam animam possidere, et totus ab anima possideri, quae tantae est amplitudinis, quod potest comprehendere incomprehensibilem, et quia ita ampla est, ab alia re quam a Deo non potest impleri. Unde dicunt Gregorius et beatus Bernardus : " Animam Dei capacem quidquid eo minus est, non implet, " Alio autem respectu tam angusta est, quod in ipsa Deum cum diabolo, vel diabolum cum Deo impossibile est hospitari : quia non est conventio Christi ad Belial . Isa. xxviii, 20 : Coangustatum est stratum, id est, anima in qua cubo et habito, ita ut alter decidat, Christus scilicet sponsus, vel diabolus adulter. Ideo de sponso dicit fidelis sponsa, Cantic. ii, 16 : Dilectus meus mihi, et ego illi. Quasi diceret Gallice : Il me veut avoir tout scul, et je ne veux autre que lui. Augustinus de Christo et anima fideli: ".Ideo tanti emit ut solus possideret. " .

Fecit sibi : quia solus vult in anima hospitari ille cujus deliciae sunt esse cum filiis hominum . Fecit sibi, et hoc in plasmatione corporis et infusione animae. Rex Salomon, sine cujus gratia nemo potest regnum suum regere, id est, seipsum, de quo regno dicitur : Regnum Dei intra vos est ,

Thronum de ebore. Ebur os elephantis, pelle carens et carnibus, durum et solidum, etc, hoc est perfecta et vera continentia veri claustralis.

Justus, ebur sine pelle, id est, temporalium possessione. Unde : Turbabuntur pelles terrae Madian .

Sit etiam sine carne, id est, sine carnali affectu.

Firmum per propositum castitatis et voti observandi.

Solidum contra tentamenta diaboli.

Sine cute, id est, exteriori apparentia, et nitore corporeo, vel cultu superfluo.

Sine carne propria, domestica, aliena, ut sit bene excarnatus, ut in eo possint inscribi, ut in pergameno, mandata Dei.

Sine pelle, scilicet ne glorietur in pellibus, id est, in exterioribus mundi, ne fiat imitator Herodis, qui interpretatur gloria pellis, vel in pellibus glorians.

Sit etiam sine pilis, id est, superfluitatibus, qui sunt fatui respectus, contactus illiciti, verba otiosa, et hujusmodi.

Candidum interius per innocentiam, quae nemini turbat pacem suam, exterius per sanctimoniam. Unde, ad Hebr. XII, 14 :Pacem sequimini cum omnibus, ei sanctimoniam.

Solidum per stabilitatem animi in bono : quia qui instabilis, non. potest esse castus. Exemplum de Dina .

Siccum per paenitentiam quae desiccat ab humoribus gulae et luxuriae. Gregorius : " Lignum in fabrica competenter non ponitur, nisi prius vitiosa ejus viriditas desiccetur. "

Durum per patientiam et constantiam, ne valeat transformari sagittis diaboli : et quanto durius, tanto magis idoneum subtilibus operibus faciendis.

Frigidum per abstinentiam, ut in eo refrigescat carnales concupiscentiae et incentiva vitiorum. Hieronymus : " Ardentes diaboli sagittae, jejuniorum et vigiliarum frigore restringendae sunt. "

Lene, quando bene politum est, et hoc per benignitatem, ne dicatur : Noli me tangere . Vel, lene, ne murmuret contra Deum si ipsum velit polire mittendo tribulationes. Quidam enim, quo magis intendit eos polire Dominus, murmurando per impatientiam magis fiunt scrupulosi

Forte per patientiam adversorum. Unde, Apostolus ad Philippenses, IV, 13 : Omnia possum in eo qui me confortat. Et perpetrationem virilium operum. Unde : Viriliter agite , etc. : et illud Apostoli, ad. Hebr. XI, 34 : Fortes facti sunt in bello.

Limis et feriis sculpitur. Limae istae, observantiae regulares, quae poliunt scrupulos vitiorum, vigiliae somnolentiam, labor otium, et hujusmodi. Vel, limae istae, linguae detractorum. Vel, limae, tribulationes diversae.

Idoneum ad facienda vasa in quibus reponantur sanctuaria, vel corpus Christi, vasa scilicet gratiarum, vasa sanctificationis.

Antiquum rubescit. Unde, Thren.IV, 7 : Rubicundiores ebore antiquo. Diuturnitas enim castitatis et paenitentiae aequipollet martyrio. Candor etiam castitatis in juventute : rubor charitatis in senectute, quando senectus est in misericordia liberi. Congrui colores sunt in viro justo vel religioso. Hanc proprietatem habent illi qui. etsi in principio conversionis minus calidi sint, semper tamen crescunt et proficiunt in fervorem, quibus contrarii sunt qui cum in principio sint ferventes, tepidiores fiunt in fine : et quia tales non sunt eburnei, non sedet in eis Christus Dominus. Prius obscurum, limis et feriis fit lucidum. Sic justus prius obscurus per peccati rubiginem, si patienter sustineat tribulationes et agat paenitentiam, lucidus fit per vitae puritatem et boni exempli diffusionem. Unde, Matth. v, 16 : Luceat lux vestra. Et illud : Fulgebunt justi , etc.

Sequitur : Grandem. Capacitas justi, humilis charitas vel charitativa humilitas. Unde : Latum mandatum tuum nimis . Charitas enim se extendit ad inimicitiam, et facit thr otium grandem. Grandem : quia Christus non est regulus, sed rex magnus super omnes deos, id est, homines et Angelos. Non facit thronum qui se non judicat in praesenti, ut infra habebis in titulo de solio. Non facit grandem, qui non moderatur in. se interiora, id est, memoriam, rationem, intellectum, et tres potentias animae, et exteriora, id est, quinque sensus. Quidam enim dominantur renibus, sed non gulae. Quidam oculis, sed non auribus, et sic de aliis. Grandem ergo facit universale regnum, Genos. xli, 44, dictum est

Joseph: absque tuo imperio non movebit quisquam manum aut pedem in omni terra aegypti. Item, grandem facit gaudium spiritus, quod est dilatatio cordis, sicut tristitia coangustatum.

Sequitur : Et vestivit eum auro fulvo nimis. Singuli throni Christi, singuli viri justi, in quibus sedet Dominus : quia anima justi sedes sapientiae. Vestiti auro, id est, charitate, quae est vestis nuptialis, qua quisquis in morte non fuerit vestitus inventus, ligatis manibus et pedibus projicietur in tenebras exteriores : et si non fuerint operta peccata hac veste quae operit multitudinem peccatorum, singula ejus peccata patebunt ad vindictam. Aurum, vir justus, propter supra dictas auri proprietates. Homo siquidem quantum ad creationem fuit quasi aurum purissimum, scilicet fulvum nimis. Unde, Genes, I, 31 : Vidit Deus cuncta quae fecerat, et erant valde bona : quia sicut aurum metallorum pretiosissimum, sic homo dignissima creaturarum : quia creatus ad imaginem et similitudinem Dei, quae est summa dignitas. Sed peccando totum factum est fcetulentum, et ei admixtae sunt multiplices immunditiae : unde postea nisi purgatum fuisset, impossibile erat ut inde fabricarentur vasa gloriae. Nec potuit fieri ut inde per se purgaretur : aurum enim sic purgatur uno modo, videlicet cum latere desiccato per virtutem ignis et pulverizato, et cum. sale combusto et valde sicco. Oportuit ergo ut ille caelestis faber qui fabricatus est auroram et solem, assumeret laterem et admisceret sali. Ezechiel.IV, 1, dicit pater Filio : Fili hominis, sume tibi laterem, etc. Later propter quinque significat carnem Christi, quam sumpsit de Virgine et univit sibi, qui est sapientia Patris quae per sal significatur. Unde dicitur puero : " Accipe sal sapientiae, etc, "

Caro Christi later : quia fit de terra tenaci : et Christus secundum humanitatem factus est de Virgine immaculata, quae fuit tenax in proposito virginitatis conservandae.

Quodammodo foratur : et Christus fossus est in passione clavis et lancea. Unde dicit : Foderunt manus meas et pedes meos , etc.

Decoquitur in fornace, ubi recipit quemdam ruborem. Sic Christus in fornace passionis sanguine proprio rubricatus, quasi decoctus est.

Roboratur in fornace, et humanitas Christi in passione. Unde dicit post resurrectionem : Aruit tamquam testa virtus mea , ''etc.

Domum tegit et eos qui sunt in domo, id est, Ecclesiam, et filios Ecclesiae, et hic suspensus, ala late Gallice, id est, virtute suspendii sui in cruce. Vas in quo facta fuit haec admixtio, scilicet de latere desiccato et pulverizato, commolito et contrito, id est, humana Christi natura in fervore passionis contrita, et desiccata sale sapientiae in quo divina Christi natura, signat unam personam ex duabus naturis.

Justus est aurum: quia pretiosissimum metallum : quia pretioso sanguine Christi redemptum, sicut dicitur, I Petri, I, 18 : Non corruptibilibus , etc.

Obrisum, in igne tribulationis non minuitur, purum intrat et exit purius, sicut dicit Hieronymus in prologo Habacuc de tribus pueris in fornacem missis .

In propria natura calidum et humidum, per dilectionem scilicet, et humorem gratiae.

Secundum scyphum rex metallorum sicut sol siderum, et nobilius omnibus metallis, nec ab aere, nec ab aqua, nec ab humore corrumpi potest, nec ab igne, nec a sulphure, quod comburit alia corpora, et signat luxuriam, et in eo qua- tuor elementales naturae completae sunt, scilicet calidum, siccum, frigidum, et

humidum : et hoc aequaliter, et ideo corrumpi non potest.

Tractabile per patientem obedientiam, quae patitur malleationem, obedientia facit tractabilem.

Ponderosum per timorem qui deprimit cor ne se erigat contra Deum, vel evanescat per illicitum gaudium : et est timor cognatus humilitatis quae demittit ipsum cor, quia omne ponderosum tendit ad centrum.

. Ionsionibus producitur et dilatatur.

Unde : In tribulatione dilatasti mihi .

Tribulatio tonsio et productio profectus.

Caeteras auri proprietates quaere retro de beata Virgine, et adapta viro justo.

Sequitur: Qui habebat sex gracilis. Nota, non fit homo thronus Salomonis, id est, veri pacifici per quamlibet virtutem, sed per pacem : quia in pace factus est locus ejus, ad quam quasi sex gradibus ascenditur, qui numerantur, Matth. v, 9, ante illud verbum : Beati pacifici, quorum primus paupertas, secundus mansuetudo, etc.

Vel, sex gradus ; sex partes quae spectant ad vitam justi, scilicet cogitare bonum, velle bonum, desiderare bonum, loqui bonum, facere bonum, exercere se in bono. Unde : Exerce teipsum ad pietatem. Perseverare in bono .

Vel, sex opera misericordiae quibus ascenditur ad thronum caelestem. Materia hujus throni ebur, id est, continentia, et aurum in quo virtutes caeterae designantur, consummatio, pax. Unde, ad Hebr. XII, 14, dicitur de his duobus: Pacem sequimini cum omnibus, et sanctimoniam, etc.

Sequitur: Et summitas throni ro-

tunda erat in parte posteriori. Pars anterior in praesenti cognitio aenigmatica, in futuro perfecta, quando videbimus eum sicuti est. Vel, pars inferior activa, superior contemplativa, quae continet lectionem, meditationem, orationem. Summitas ergo rotunda oratio pro aeternis.

Sequitur: Et duae manus tenentes sedile hinc et inde. Haec sunt cognitio et dilectio, quibus Dominus apprehenditur et tenetur, cognitione veritas, amore bonitas : firmior dextera quam sinistra, quia firmius adhaeremus Deo amore quam cognitione. Unde charitas dicitur vinculum perfectionis . Vel, duae manus duplex operatio bona, corporalis et spiritualis, quae tenent animam in qua Christus sedet in gratia et virtute.

Sequitur : Et duo leones, etc. Leo Christus, leo diabolus. Uterque timendus. Ille, ne deserat: iste, ne rapiat. Vel, duplex timor istorum duorum leonum. Leo a dextris diabolus , qui maxime tentat per prosperitatem virtutum interius de inani gloria, per prosperitatem rerum exterius de gula et luxuria : leo enim a sinistris Christus qui consolatur nos in omni tribulatione nostra: per sinistram enim adversitas figuratur. .

Sequitur: Et duodecim leunculi, etc. Ut in omnibus sectemur doctrinam duodecim Apostolorum et duodecim patriarcharum filiorum magni leonis de tribu Juda. Vel, duodecim leunculi, contritio, confessio, lacrymae, labores, jejunia, vigiliae, disciplinae, meditatio, memoria mortis, ciborum vilitas, vestium asperitas, pedum nuditas. Haec omnia more leonum persequuntur feras vitiorum, et suscitant mortuos per peccatum.