In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo :
" Post haec vidi quatuor Angelos, " id est, quatuor daemones. Diabolus enim dicitur hic Angelus, missus et a Deo ad probationem bonorum, et a principe diabolo ad subversionem cunctorum. i Nota : Sicut dicit Haymo, Angeli stantes super quatuor partes terrae sunt daemones praepositi quatuor regnis principalibus, scilicet, Assyriorum, Medorum, Persarum, Graecorum, et Romanorum. Per quatuor ventos intelligitur quadruplex praedicatio ad convertendum terrenos. Una est recolendo beneficia gratiae, quae nobis continue oriuntur, et signantur per ventum Orientis. Alia est recolendo beneficia gloriae, quae dabuntur in futuro quae signantur per ventum Australem. Tertia est recolendo multiplicem lapsum peccati, et signatur per ventum Occidentis. Quarta est recolendo acerbitatem paenae et durationem ejus, et signatur per ventum Aquilonis.
Est ergo sensus talis: " Post haec vidi. " Illud post non notat diversitatem visionum, sed ordinem visorum juxta ostensionem Angeli, et narrationem Joannis. " Quatuor Angelos, " id est, quatuor daemones praepositos aliis: vel daemones universos, qui bene per quatuor signantur : quia numerus iste maxime divisibilis est, et ipsi intendunt facere divisionem. Vel, dicuntur quatuor, quia quatuor Evangelia annihilare intendunt.
" Stantes super quatuor angulos terrae, " id est, in quatuor principalibus regnis commorantes. Vel, " Super quatuor angulos terrae, " id est, super cupiditatem, et vanitatem, libidinem, et voluptatem. Vel, " Super quatuor angulos, " quia laborant ut ponant hominem in angulo, id est, in sordibus, vel in angulo duplicitatis.
" Tenentes quatuor ventos terrae, "id est, Praedicatores, qui quadruplicem praedicationem debent praedicare : peccata quae debemus fugere, bona quae debemus facere, paenas quas debemus timere, et gaudia quae debemus sperare vel appetere. Vel dicuntur quatuor, quia de fontibus Salvatoris, id est, de quatuor Evangeliis debent quidquid praedicant haurire. Genes, II, 10: Fluvius egrediebatur de loco voluptatis. Vel, quia debent habere quatuor virtutes. Vel, quia debent praedicare per quatuor climata mundi.
" Ne flarent super terram, "id est, terrenorum amatores qui peccant concupiscentia oculorum, " neque super mare, " id est, superbos qui peccant per superbiam vitae, " neque in ullam arborem, " id est, luxuriosos qui peccant per concupiscentiam carnis : et tales dicuntur arbores, quia trahunt humorem suum a terra, ut arbores.
" Et vidi alterum Angelum ascendentem ab ortu solis, habentem signum Dei vivi : et clamavit voce magna quatuor Angelis, quibus datum est nocere terrae et mari,
Dicens. "
Supra ostendit tribulationem Ecclesiae quae erit tempore Antichristi, hic ostenditur consolatio Ecclesiae.
Et dividitur pars ista in tres. In prima ponitur consolatio gratiae in praesenti. Secundo, consolatio gratiae in futuro, ibi, v. 11: " Post haec vidi turbam magnam, etc. "Tertio, ostenditur via per
.quam venitur ad consolationem gloriae a consolatione gratiae, ibi, v. 13 : " Et respondit unus de senioribus. "
In prima parte dicuntur tria. Primo, videtur Christus hujus consolationis nuntius, ibi, " Et vidi alterum Angelum. " Secundo, auditur vox ipsius, ibidem, " Et clamavit voce magna. " Tertio, ponitur consolatio gratiae quae facta est ad clamorem ejus, ibi, v. 3 : " Nolite nocere. "