Τάδε ἔνεστιν ἐν τῇ πρώτῃ τοῦ κατὰ πασῶν αἱρέσεων ἐλέγχου: Τίνα τὰ δόξαντα τοῖς φυσικοῖς φιλοσόφοις καὶ τίνες οὗτοι: καὶ τίνα τὰ τοῖς ἠθικοῖς καὶ τίνες

 Οὐδένα μῦθον τῶν παρ' Ἕλλησιν ὠνομασμένων παραιτητέον: πιστὰ γὰρ καὶ [πιθανὰ] τὰ ἀσύστατα αὐτῶν δόγματα ἡγητέον διὰ τὴν ὑπερβάλλουσαν τῶν αἱρετικῶν μα

 [1] Λέγεται Θαλῆν τὸν Μιλήσιον, ἕνα τῶν ἑπτὰ σοφῶν, πρῶτον ἐπικεχειρηκέναι φιλοσοφίαν φυσικήν. οὗτος ἔφη ἀρχὴν τοῦ παντὸς εἶναι καὶ τέλος τὸ ὕδωρ: ἐκ

 [2] Ἔστι δὲ καὶ ἑτέρα φιλοσοφία οὐ μακρὰν τῶν αὐτῶν χρόνων, ἧς ἦρξε Πυθαγόρας, ὃν Σάμιόν τινες λέγουσιν. ἣν Ἰταλικὴν προσηγόρευσαν διὰ τὸ τὸν Πυθαγόρα

 [3] Ἐμπεδοκλῆς δὲ μετὰ τούτους γενόμενος καὶ [αὐτὸς] περὶ δαιμόνων φύσεως εἶπε πολλά, [καὶ] ὡς ἀναστρέφονται διοικοῦντες τὰ κατὰ τὴν γῆν, ὄντες πλεῖστ

 [4] Ἡράκλειτος δὲ φυσικὸς φιλόσοφος ὁ Ἐφέσιος τὰ πάντα ἔκλαιεν, ἄγνοιαν τοῦ παντὸς βίου καταγινώσκων καὶ πάντων ἀνθρώπων, ἐλεῶν τε τὸν τῶν θνητῶν βίον

 [5] Μετὰ τούτους ἐγένοντο καὶ ἕτεροι φυσικοί, ὧν οὐκ ἀναγκαῖον ἡγησάμεθα τὰς δόξας εἰπεῖν, μηδὲν τῶν προειρημένων ἀπεμφαινούσας. ἀλλ' ἐπεὶ καθόλου οὐ

 [6] Θαλοῦ τοίνυν Ἀναξίμανδρος γίνεται ἀκροατής: Ἀναξίμανδρος Πραξιάδου Μιλήσιος. οὗτος ἀρχὴν ἔφη τῶν ὄντων φύσιν τινὰ τοῦ ἀπείρου, ἐξ ἧς γίνεσθαι τοὺς

 [7] Ἀναξιμένης δέ, καὶ αὐτὸς ὢν Μιλήσιος, υἱὸς δὲ Εὐρυστράτου, ἀέρα ἄπειρον ἔφη τὴν ἀρχὴν εἶναι, ἐξ οὗ [τὰ γινόμενα [καὶ] τὰ γεγονότα καὶ τὰ ἐσόμενα κ

 [8] Μετὰ τοῦτον γίνεται Ἀναξαγόρας Ἡγησιβούλου ὁ Κλαζομένιος. οὗτος ἔφη τὴν τοῦ παντὸς ἀρχὴν νοῦν καὶ ὕλην: τὸν μὲν νοῦν ποιοῦντα, τὴν δὲ ὕλην γινομέν

 [9] Ἀρχέλαος τὸ μὲν γένος Ἀθηναῖος, υἱὸς δὲ Ἀπολλοδώρου. οὗτος ἔφη τὴν μίξιν τῆς ὕλης ὁμοίως Ἀναξαγόρᾳ, τάς τε ἀρχὰς ὡσαύτως, αὐτὸς δὲ τοῦ νοῦ ἐνυπάρχ

 [10] Ἡ μὲν οὖν φυσικὴ φιλοσοφία ἀπὸ Θάλητος ἕως Ἀρχελάου διέμεινε: τούτου γίνεται Σωκράτης ἀκροατής. εἰσὶ δὲ καὶ ἕτεροι πλεῖστοι διαφόρους δόξας προεν

 [11] Καὶ γὰρ καὶ Παρμενίδης ἓν μὲν τὸ πᾶν ὑποτίθεται ἀίδιόν τε καὶ ἀγένητον καὶ σφαιροειδές, οὐδ' αὐτὸς [δὲ] ἐκφυγὼν τὴν τῶν πολλῶν δόξαν πῦρ λέγει κα

 [12] Λεύκιππος δὲ Ζήνωνος ἑταῖρος οὐ τὴν αὐτὴν δόξαν διετήρησεν, ἀλλά φησιν ἄπειρα [τὰ ὄντα] εἶναι καὶ ἀεὶ κινούμενα, καὶ γένεσιν καὶ μεταβολὴν συνεχῶ

 [13] Δημόκριτος δὲ Λευκίππου γίνεται γνώριμος: Δημόκριτος Δαμασίππου Ἀβδηρίτης, πολλοῖς συμβαλών, γυμνοσοφισταῖς ἐν Ἰνδοῖς καὶ ἱερεῦσιν ἐν Αἰγύπτῳ καὶ

 [14] Ξενοφάνης δὲ ὁ Κολοφώνιος Ὀρθομένους υἱός: οὗτος ἕως Κύρου διέμεινεν. οὗτος ἔφη πρῶτος ἀκαταληψίαν εἶναι πάντων, εἰπὼν οὕτως: εἰ γὰρ καὶ τὰ μάλισ

 [15] Ἔκφαντός τις Συρακούσιος ἔφη μὴ εἶναι ἀληθινὴν τῶν ὄντων λαβεῖν γνῶσιν, ὁρίζει[ν] δὲ [ἕκαστον] ὡς νομίζει[ν]. τὰ μὲν [γὰρ] πρῶτα ἀδιαίρετα εἶναι

 [16] Ἵππων δὲ [ὁ] Ῥηγῖνος ἀρχὰς ἔφη ψυχρὸν τὸ ὕδωρ καὶ θερμὸν τὸ πῦρ. γεννώμενον δὲ τὸ πῦρ ὑπὸ [τοῦ] ὕδατος κατανικῆσαι τὴν τοῦ γεννήσαντος δύναμιν συ

 [17] Ταῦτα μὲν οὖν ἱκανῶς δοκοῦμεν παρατεθεικέναι: διὸ δοκεῖ λοιπὸν αὐτάρκως διαδραμόντων ἡμῶν τὰ τοῖς φυσικοῖς δόξαντα ἀναδραμεῖν ἐπὶ Σωκράτην καὶ Πλ

 [18] Ὁ μὲν οὖν Σωκράτης γίνεται Ἀρχελάου τοῦ φυσικοῦ ἀκροατής: ὃς τὸ «γνῶθι σαυτὸν» προτιμήσας καὶ μεγάλην σχολὴν συστήσας ἔσχε πάντων τῶν μαθητῶν ἱκα

 [19] [Πλάτων] Ἀρχὰς εἶναι τοῦ παντὸς θεὸν καὶ ὕλην καὶ παράδειγμα: θεὸν μὲν τὸν ποιητὴν καὶ διακοσμήσαντα τόδε τὸ πᾶν καὶ προνοούμενον αὐτοῦ: ὕλην δὲ

 [20] Ἀριστοτέλης τούτου γενόμενος ἀκροατὴς εἰς τέχνην τὴν φιλοσοφίαν ἤγαγεν καὶ λογικώτερος ἐγένετο, τὰ μὲν στοιχεῖα τῶν πάντων ὑποθέμενος οὐσίαν καὶ

 [21] Στωϊκοὶ καὶ αὐτοὶ μὲν ἐπὶ τὸ συλλογιστικώτερον τὴν φιλοσοφίαν ηὔξησαν καὶ σχεδὸν ὅροις περιέλαβον, ὁμόδοξοι γενόμενοι ὅ τε Χρύσιππος καὶ [ὁ] Ζήνω

 [22] Ἐπίκουρος δὲ σχεδὸν ἐναντίαν πᾶσι δόξαν ἔθετο. ἀρχὰς μὲν τῶν ὅλων ὑπέθετο ἀτόμους καὶ κενόν_κενὸν μὲν οἷον τόπον τῶν ἐσομένων, ἀτόμους δὲ τὴν ὕλη

 [23] Ἄλλη δὲ αἵρεσις φιλοσόφων ἐκλήθη Ἀκαδημαϊκὴ διὰ τὸ ἐν τῇ Ἀκαδημίᾳ τὰς διατριβὰς αὐτοὺς ποιεῖσθαι. ὧν ἄρξας ὁ Πύρρων, ἀφ' οὗ Πυρρώνειοι ἐκλήθησαν

 [24] Ἔστι δὲ καὶ παρὰ Ἰνδοῖς αἵρεσις φιλοσοφουμένων ἐν τοῖς Βραχμάναις. οἳ βίον μὲν αὐτάρκη προβάλλονται, ἐμψύχων δὲ καὶ τῶν διὰ πυρὸς βρωμάτων πάντων

 [25] Δρυΐδαι [δὲ] οἱ ἐν Κελτοῖς τῇ Πυθαγορείῳ φιλοσοφίᾳ κατ' ἄκρον ἐγκύψαντες, αἰτίου αὐτοῖς γενομένου ταύτης τῆς ἀσκήσεως Ζαμόλξιδος δούλου Πυθαγόρου

 [26] Ἡσίοδος δὲ ὁ ποιητὴς καὶ αὐτὸς περὶ φύσεως οὕτω λέγει ἀκηκοέναι παρὰ Μουσῶν. Διὸς δὲ εἶναι τὰς Μούσας θυγατέρας: ἐννέα γὰρ νύκτας ὁμοῦ καὶ ἡμέρας

 [ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΠΑΣΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ Δ] [1] ** [ὅρια δὲ ἀστέρων προσαγορεύουσιν ἐν ἑκάστῳ ζῳδίῳ, ἐν οἷς ἕκαστος τῶν ἀστέρων ἀπὸ ποστῆς] (μ)οί(ρ)ας ἐπ(ὶ) π

 [2] Τούτοις χρησάμενοι Εὐφράτης ὁ Περατ(ικὸς) καὶ Ἀκεμβὴς ὁ Καρύστιος καὶ ὁ λοιπὸς τούτων χορός, τῷ λό(γ)ῳ τ(ῷ) τῆς ἀληθείας ἐπονομάσαντες, αἰώνων στά

 [3] Ἀρχὴ μ(ὲν) οὖν καὶ ὥσπερ θεμέλιος [τῆς Χαλδαϊκῆς] ἐστι στῆναι τὸν ὡροσκόπον: ἀπὸ τούτου γὰρ τὰ λοιπὰ τῶν κέντρων λαμβάνεται, τά τε ἀποκλίματα καὶ

 [4] Τούτῳ τῷ λόγῳ ἀδύνατόν ἐστιν ἐκ τῆς συλλήψεως στῆσαι τὸν ὡροσκόπον. ἀλλ' οὐδ' ἐξ ἀποτέξεως. πρῶτον μὲν γὰρ ἄπορόν ἐστ(ι) τὸ πότε ῥηθήσεται ἀπότεξι

 [5] Οὕτως ἀσύστατος [ἐ]δείχθη εἶναι ἡ κατὰ Χαλδαίους τέχνη. εἰ δὲ ἐξ ἐπερωτήσεων φάσκοι τις τοῦ πυνθανομένου σκοπεῖσθαι τὴν γένεσιν [ἡ] περὶ οὗ ἐπερωτ

 [6] Ἀλλ' ἐπεὶ καὶ περὶ τῆς τῶν ζῳδίων ἐνεργείας λόγον ποιοῦνται, οἷς φασι προσομοιοῦσθαι τὰ ἀποτικτόμενα, οὐδὲ τοῦτον παραλείψομεν: οἷον τὸν ἐν Λέοντι

 [7] [Οὕ]τως καὶ ταῦτα οὐκ ἄξια τοσούτου πόνου δείκνυται τοῖς εὖ φρονεῖν προῃρημένοις καὶ μὴ προσέχουσι τῇ τῶν Χαλδαίων ἐμφυσιώσει, οἳ καὶ βασιλεῖς ἐξα

 [8] Ἱκανὸν οὖν λογίζομαι ἐξειπεῖν τὰ ὑπ' αὐτῶν τερατολογούμενα: διὸ τοῖς ἐπιτόμοις χρησάμενος ὧν αὐτοὶ λέγουσιν, ἐπὶ τὰ ἕτερα τραπήσομαι. λέγουσι δὲ τ

 [9] Τὰ μέν[τοι] ἀπ' ἀλλήλων διαστήματα τῶν κύκλων καὶ τῶν σφαιρῶν βάθη [ἑ]τέ[ρως] ὑπὸ τ(οῦ) Ἀρχιμήδους ἀποδίδοται. τοῦ γὰρ ζῳδιακοῦ τὴν περίμετρον λαμ

 [10] Τὰ μὲν οὖν ἀποστήματα καὶ βάθη τῶν σφαιρῶν οὕτως Ἀρχιμήδης ἀποδίδωσιν, ἑτέρως δὲ ὑπὲρ αὐτῶν Ἱππάρχῳ εἴρηται καὶ ἑτέρως Ἀπολλωνίῳ τῷ μαθηματικῷ. ἡ

 [11] Οὗτοι δὴ οἱ λόγοι ὅ τε πλείω[ν] ἢ [ἐννεαπλάσιος καὶ] ἐλάττων ἢ ἥμισυς καὶ πλείων ἢ διπλάσιος καὶ ἐλάττων ἢ ἐπιτέταρτος καὶ πλείων ἢ ἥμισυς καὶ ἐλ

 [12] Τίς οὐ θαυμάσει τὴν τοσαύτην φροντίδα μετὰ τοσούτου πόνου γεγενημένην οὐκ ἀχρεῖος δέ μοι οὑτοσὶ ὁ Πτολεμαῖος ὁ τούτων μεριμνητὴς δοκεῖ, τοῦτο δὲ

 [13] Τούτοις ἐν μέρει ἐπισχόντες τινές, ὡς μεγάλα κρίναντες καὶ λόγου ἄξια νομίσαντες, αἱρέσεις ἀμέτρους καὶ ἀπείρους συνεστήσαντο: ὧν εἷς μὲν Κολάρβα

 [14] Οἱ μὲν οὖν διὰ ψήφων τε καὶ ἀριθμῶν, στοιχείων τε καὶ ὀνομάτων μαντεύεσθαι νομίζοντες ταύτην ἀρχὴν ἐπιχειρήσεως τοῦ κατ' αὐτοὺς λόγου ποιοῦνται,

 [15] Οἶμαι δὲ ἐκδήλως ἐκτεθεῖσθαι καὶ τὴν τῶν ἀριθμητικῶν ἐπίνοιαν, δι' ἀριθμῶν καὶ ὀνομάτων τὸ ζῆν διακρίνειν νομιζόντων. τούτους δὲ κατανοῶ σχολὴν ἄ

 [16] Οἱ δὲ ἐν Ταύρῳ τύπῳ ἔσονται τῷδε: κεφαλῇ στρογγύλῃ, τριχὶ παχείᾳ, μετώπῳ πλατεῖ τετραγώνῳ, ὀφθαλμοῖς μέλασι καὶ ὀφρύσι μεγάλαις, ἐν τῷ λευκῷ φλέβ

 [17] Ἐν Διδύμοις τύπος: προσώπῳ κοκκίνῳ, μεγέθει οὐ λίαν μεγάλῳ, μέρεσιν ἴσοις, ὀφθαλμοῖς μέλασιν ὡς ἠλειμμένοις, μήλοις καλοῖς γεγενημένοι, στόματι π

 [18] Ἐν Καρκίνῳ τύπος: μεγέθει οὐ μεγάλῳ, τριχὶ ὥσπερ κυνείᾳ, χρώματι ὑποπύρρῳ, στόματι ὀλίγῳ, κεφαλῇ στρογγύλῃ, μετώπῳ ὀξεῖ, ὀφθαλμοῖς ὑπογλαύκοις, ἱ

 [19] Ἐν Λέοντι τύπος: κεφαλῇ στρογγύλῃ, τριχὶ ὑποπύρρῳ, μετώπῳ μεγάλῳ ῥυσῷ, ὠτίοις παχέσι, τραχηλιώδεις, ἐν μέρει ὑποφάλακροι, πυρροί, ὀφθαλμοῖς γλαυκ

 [20] Ἐν Παρθένῳ τύπος: ὁράσει καλῇ, ὀφθαλμοῖς οὐ μεγάλοις, ἐπαφροδίτοις, μέλασιν, ὀρθοῖς, συντεθειμένοις, ἱλαροῖς, κολυμβῶσιν: εἰσὶ δὲ λεπτοὶ σώματος

 [21] Ἐν Ζυγῷ τύπος: τριχὶ λεπτῇ, προαλεῖ, ὑποπύρρῳ, ὑπομήκει, μετώπῳ ὀξεῖ, ῥυσῷ, ὀφρύσι καλαῖς, συντεθειμέναις, ὀφθαλμοῖς καλοῖς, κόραις μέλασιν, ὠτίο

 [22] Ἐν Σκορπίῳ τύπος: προσώπῳ παρθενικῷ, εὐμόρφῳ, † ἀλυκω, † τριχὶ ὑπομέλανι, ὀφθαλμοῖς εὐμόρφοις, μετώπῳ οὐ πλατεῖ καὶ ῥώθωνι ὀξεῖ, ὠτίοις συντεθειμ

 [23] Ἐν Τοξότῃ τύπος: μήκει μεγάλῳ, μετώπῳ τετραγώνῳ, ὀφρύσι μεσταῖς, συγκρατουμέναις, τριχ[ὶ] συντεθειμένῃ, προαλεῖ, ὑποπύρρῳ. οἱ αὐτοὶ φύσεως: προσχ

 [24] Ἐν Αἰγοκέρῳ τύπος: σώματι ὑποπύρρῳ, τριχὶ ὑποπολίῳ, προαλεῖ στόματι στρογγύλῳ, ὀφθαλμοῖς ὡς ἀετοῦ, ὀφρύσι συντεθειμέναις, μετώπῳ ἠνοιγμένῳ, ὑποφά

 [25] Ἐν Ὑδροχόῳ τύπος: μεγέθει [οὐ μεγάλῳ, μετώπῳ] τετραγώνῳ, στόματι ὀλίγῳ, ὀφθαλμοῖς ὀξέσι, λεπτοῖς, γοργοῖς, [ὀφρύσι μεγάλαις.] ἐπιτάκτης, ἀχάριστο

 [26] Ἐν Ἰχθύσι τύπος: μήκει μέσῳ, ὡς ἰχθύες μετώπῳ ὀξεῖ, τριχὶ δασείᾳ, πολλάκις πολιοὶ ταχέως γίνονται. οἱ αὐτοὶ φύσεως: ψυχῇ μεγάλῃ, ἁπλοῖ, ὀργίλοι,

 [27] Ἐπεὶ καὶ τούτων τὴν θαυμαστὴν σοφίαν ἐξεθέμεθα τήν τε πολυμέριμνον αὐτῶν δι' ἐπινοίας μαντικὴν οὐκ ἀπεκρύψαμεν, οὐδ' ἐν οἷς σφαλλόμενοι ματαιάζου

 [28] ** λαβὼν καταγράψαι τὸν πυνθανόμενον ἀξιοῖ [ὅ] τι ἂν πυθέσθαι τῶν δαιμόνων θέλῃ * μόνον. εἶτα συμψήσας τὸν χάρτην, τῷ παιδὶ δοὺς ἀποπέμπει καυθησ

 [29] Ὠὰ δὲ [δύο] διάφορα ἐπιδείκνυνται τὸν τρόπον τόνδε: κορυφὴν τρυπήσας ἐξ ἑκατέρων καὶ τὸ λευκὸν ὑπεξαγαγών, αὖθις βάψας ἔμβαλε τῷ μὲν τῆς Σινωπίδο

 [30] Τοῖς δὲ ἀμνοὺς ἀποτέμνεσθαι τὰς κεφαλὰς ἑαυτῶν ποιοῦσιν οὗτος ὁ τρόπος. κρύβδην καυστικῷ φαρμάκῳ χρίσας τὸν φάρυγγα ἐᾷ παρατιθεὶς τὸ ξίφος: ὁ δὲ

 [31] Αἰγῶν δὲ κἂν ἐπιπ[λ]άσῃ τις κηρωτῇ τὰς ἀκοάς, φασὶ θνῄσκειν μετ' ὀλίγον, ἀναπνεῖν κωλυομένας: ὁδὸν γὰρ αὐταῖς ταύτην εἶναι λέγουσι τοῦ δι' ἀναπνο

 [32] Βροντὴ [δὲ] γίνεται τρόποις πλείοσι: λίθοι τε γὰρ πλείονες καὶ μείζονες κατὰ κρημνῶν φερόμενοι [πεποιημένων] διὰ σανίδων ἐπικαταπίπτουσι χαλκοῖς

 [33] Ἐπὰν δὲ χλευάζων λήξῃ, φαίνεται κατὰ τοῦ ἐδάφους πυρώδης Ἀσκληπιός. εἶτα θεὶς ἐν μέσῳ λεκάνην πλήρη ὕδατος, πάντας καλεῖ τοὺς θεοὺς καὶ παραγίνον

 [34] Ἐπεὶ μὲν οὖν [παρὰ] τῶν παρ' αὐτοῖς ἀπορρήτων μαθημάτων συντόμως τὰς δυνάμεις ἐξεθέμεθα εὔκολόν τε τὴν [τῶν] κατ' αὐτοὺς κατάγνωσιν ἐδείξαμεν, οὐ

 [35] Ἀλλ' οὐδὲ τὴν λεκανομαντείαν αὐτῶν οὖσαν πανούργημα σιωπήσομαι. οἴκημα γάρ τι κεκλεισμένον σκευάσαντες καὶ κυάνῳ τὸν ὄροφον χρίσαντες, εἰς δὴ τὸ

 [36] Ταῦτ' εἰπόντος αὐτοῦ πῦρ δι' ἀέρος βλέπεται φερόμενον, οἱ δὲ φρίξαντες τὸ παράδοξον τῆς θέας, καλύψαντες τοὺς ὀφθαλμοὺς ἐπὶ γῆς ῥιπτοῦνται ἄναυδο

 [37] Σελήνην δὲ ἐν ὀρόφῳ φαίνεσθαι δεικνύουσι καὶ ἀστέρας τοῦτον τὸν τρόπον: ἐν μέσῳ τῆς ὀροφῆς μέρει προσαρμόσας κάτοπτρον, τιθεὶς λεκάνην ὕδατος μεσ

 [38] Ἀστέρας δὲ εἶναι δοκεῖν ποιοῦσι θρισσῶν [ἢ] ἱππούρου φολίδες, ὕδατι μετὰ κόμ[μ]εως δεδευμέναι καὶ προσπεπλασμέναι τῷ ὀρόφῳ κατὰ διαλείμματα.

 [39] Σεισμοῦ δὲ φαντασίαν ποιοῦσιν, ὡς δοκεῖν πάντα κινεῖσθαι, [τοῦτον τὸν τρόπον]: κόπρον ἰχνεύμονος ἅμα τῇ σιδηραγωγούσῃ λίθῳ ἐπ' ἀνθράκων πυρουμένη

 [40] Ἧπαρ δὲ δοκ[οῦν] εἶν[αι] ἐγγεγραμμένον δεικνύουσι [τούτῳ τῷ τρόπῳ]: τῇ μὲν ἀριστερᾷ χειρὶ ἐπιγράφει ὃ βούλεται, πρὸς τὴν πύστιν ἁρμοσάμενος: τὰ δ

 [41] Κρανίον δὲ λαλ[εῖν δοκ]οῦν ἐπὶ γῆς θέντες ἐπιτελοῦσι τούτῳ τῷ τρόπῳ: αὐτὸ μὲν πεποίηται ἐπιπλόου βοείου, [ὃ] πεπλασμένον κηρῷ Τυρρηνικῷ καὶ γύψῳ

 [42] Ταῦτα μάγων ἔργα καὶ τοιάδε μυρία, ἃ τῇ τῶν ἐπῶν συμμετρίᾳ καὶ τῶν ἀξιοπίστως δρωμένων ἔργων φαντασίᾳ πείθει τοὺς ἄφρονας. ὧν τὴν τέχνην καταπλαγ

 [43] Πᾶσι τοῖς κατὰ τὴν οἰκουμένην φιλοσόφοις καὶ θεολόγοις ζητήσασιν οὐ συνεφώνησε περὶ τοῦ θεοῦ, τί ἐστιν ἢ ποδαπός: οἱ μὲν γὰρ αὐτὸν λέγουσιν εἶναι

 [44] Τῇ οὖν μονάδι ἀγαθοποιῷ οὔσῃ [ὁμοίως τὰ] εἰς τὸν [ἀ]περίζυγον ἀριθμὸν λήγοντα ὀνόματα ἀνωφερῆ [τε καὶ ἀρσενικὰ καὶ] ἀγαθοποιὰ εἶναι παρατηρούμενα

 [45] Ἱκανῶς οὖν δοκεῖ ἡμῖν καὶ ταῦτα ἐκτεθεῖσθαι. ἀλλ' ἐπεὶ νομίζω μηδεμίαν δόξαν τῆς ἐπιγείου καὶ χαμαιπετοῦς σοφίας παραλελοιπέναι, οὐκ ἄχρηστον δὴ

 [46] Ἱκανῶς οὖν τὰ [τούτοις] δόξαντα ἐκθέμενοι, λοιπὸν ἐπὶ τὴν τοῦ προκειμένου πραγματείαν χωρήσομεν, ὅπως ὃ τετάγμεθα περὶ τῶν αἱρέσεων ἐπιδείξαντες,

 [47] Πολέας φησὶν εἶναι τοὺς κατὰ τὸν οὐρανὸν ἀστέρας_τουτέστι στρεπτούς_διὰ τὸ περιέρχεσθαι ἀπὸ ἀνατολῆς εἰς δύσιν καὶ δύσεως εἰς ἀνατολὴν ἀπαύστως,

 [48] Παρατ(ε)τάχθαι δέ φησιν αὐτῷ ἑκατέρωθεν_λέγω δὴ τῷ Ἐν γόνασι _Λύραν καὶ Στέφανον, αὐτὸν δὲ γόνυ κλίνειν [καὶ] ἐκτετακότα ἀμφοτέρας τὰς χεῖρας, οἱ

 [49] Ὁ Κηφεύς, φησίν, αὐτοῦ ἐστι πλησίον καὶ ἡ Κασ[σ]ιέπεια καὶ [ἡ] Ἀνδρομέδα καὶ ὁ Περσεύς, μεγάλα τῆς κτίσεως γράμματα τοῖς ἰδεῖν δυναμένοις. Κηφέα

 [50] Τούτοις χρώμενοι τοῖς λόγοις ἀπατᾶν νομίζουσι πολλούς, ὅσοι περιεργότερον τοῖς ἀστρολόγοις προσέχουσιν, ἐντεῦθεν τὴν θεοσέβειαν συνιστᾶν πειρώμεν

 [51] Ἀλλ' ἐπεὶ σχεδὸν πᾶσα αἵρεσις διὰ τῆς ἀριθμητικῆς τέχνης ἐφεῦρεν ἑβδομάδων μέτρα καὶ αἰώνων τινὰς προβολάς, ἄλλων ἄλλως τὴν τέχνην διασπώντων καὶ

 ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΠΑΣΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ Ε Τάδε ἔνεστιν ἐν τῇ πέμπτῃ τοῦ κατὰ πασῶν αἱρέσεων ἐλέγχου: Τίνα οἱ Να[α]σσηνοὶ λέγουσιν, οἱ ἑαυτοὺς γνωστικοὺς ἀποκα

 [6] Πάνυ νομίζω πεπονημένως [ἡμᾶς] τὰ δόξαντα πᾶσι τοῖς καθ' Ἕλληνάς τε καὶ βαρβάρους [φιλοσόφοις] περί τε τοῦ θείου καὶ τῆς τοῦ κόσμου δημιουργίας ἐκ

 [7] Ταῦτά ἐστιν ἀπὸ πολλῶν πάνυ λόγων τὰ κεφάλ(αια), ἅ φασι παραδεδωκέναι Μαριάμμῃ τὸν Ἰάκωβον, τοῦ κυρίου τὸν ἀδελφόν. Ἵν' οὖν μήτε Μαριάμμη[ς] ἔτι κ

 [8] Τούτοις καὶ τοῖς τοιούτοις ἑπόμενοι οἱ θαυμασιώτατοι γνωστικοί, ἐφευρεταὶ καινῆς τέχνης γραμματικῆς, τὸν ἑαυτῶν προφήτην Ὅμηρον ταῦτα προφαίνοντα

 [9] Ἔτι δὲ οἱ Φρύγες λέγουσι τὸν πατέρα τῶν ὅλων εἶναι ἀμύγδαλον: οὐχὶ δένδρον, φησίν, ἀλλ' εἶναι ἀμύγδαλον ἐκεῖνον τὸν προόντα, ὃς ἔχων ἐν ἑαυτῷ τὸν

 [10] Ταῦτα μὲν οὖν ἐκ πολλῶν ὡς ὀλίγα παρεθέμεθα: ἔστι γὰρ ἀναρίθμητα [τὰ] τῆς μωρίας ἐπιχειρήματα, ὄντα φλύαρα καὶ μανιώδη. ἀλλ' ἐπειδὴ [τῇ] δυνάμει

 [11] Ταῦτα μὲν οὖν οἱ Ναασσηνοὶ ἐπιχειροῦσιν, ἑαυτοὺς γνωστικοὺς ὀνομάζοντες. ἀλλ' ἐπεὶ πολυκέφαλός ἐστιν ἡ πλάνη καὶ πολυσχιδὴς ἀληθῶς ὡς [ἡ] ἱστορου

 [12] Ἔστι γοῦν καὶ ἑτέρα τις [αἵρεσις, ἡ] Περατική, [ἧς ἀρχηγοὶ γεγόνασιν Ἀκεμβὴς ὁ Καρύστιος καὶ Εὐφράτης ὁ Περατικός,] ὧν πολλοῖς ἔτεσιν ἔλαθεν ἡ κα

 [13] Μάθωμεν [μὲν] οὖν πρῶτον πῶς ταύτην τὴν διδαχὴν παρὰ τῶν ἀστρολόγων εἰληφότες ἐπηρεάζουσι Χριστόν, ἐργαζόμενοι φθορὰν τοῖς ἑπομένοις αὐτοῖς ἐν τῇ

 [14] Δοκεῖ οὖν παρατάξαι μίαν τινὰ τῶν παρ' αὐτοῖς δοξαζομένων βίβλων, ἐν ᾗ λέγει: «Ἐγὼ φωνὴ ἐξυπνισμοῦ ἐν τῷ αἰῶνι τῆς νυκτός: λοιπὸν ἄρχομαι γυμνοῦν

 [15] Καταφανὴ[ς μὲν οὖν] σύμπασιν εὐκόλως γεγένηται ἡ τῶν Περατῶν αἵρεσις ἀπὸ τῆς τῶν ἀστρολόγων μεθηρμοσμένη, [ἐνηλλαγμένη] τοῖς ὀνόμασι μόνοις: τὸν

 [16] Καλοῦσι δὲ αὑτοὺς Περάτας, μηδέν[α] δύνασθαι νομίζοντες τῶν ἐν γενέσει καθεστηκότων διαφυγεῖν τὴν ἀπὸ τῆς γενέσεως τοῖς γεγενημένοις ὡρισμένην μο

 [17] Αὕτη ἡ παμποίκιλος σοφία [τῆς] Περατικῆς αἱρέσεως, ἣν ἐξειπεῖν πᾶσαν δυσχερές, οὕτως οὖσαν σκολιὰν διὰ τὸ ἐκ τῆς ἀστρολογικῆς δοκεῖν συνεστάναι.

 [18] Ἀλλ' ἐπεὶ καὶ τὴν Περατικὴν αἵρεσιν νομίζω φανερῶς ἐκτεθεῖσθαι καὶ διὰ πολλῶν ἔκδηλον πεποιηκέναι, [ὡσὰν ὕδραν] ἀεὶ λα[ν]θ[άν]ουσαν καὶ παντάπασι

 [19] Ἴδωμεν οὖν τί λέγουσιν οἱ Σηθιανοί. τούτοις δοκεῖ τῶν ὅλων εἶναι τρεῖς ἀρχὰς περιωρισμένας, ἑκάστην δὲ τῶν ἀρχῶν ἀπείρους ἔχειν δυνάμεις. δυνάμει

 [20] Ταῦτά ἐστιν ἃ λέγουσιν, ὡς δι' ὀλίγων ἔστιν εἰπεῖν, οἱ προστάται τῶν Σηθιανῶν λόγων. ἔστι δὲ ὁ λόγος αὐτῶν συγκείμενος ἐκ φυσικῶν καὶ πρὸς ἕτερα

 [21] Ταῦτ' ἔστιν ἃ λέγουσι καὶ τοιούτοις παραπλήσια ἐν ἀπείροις συγγράμμασι: πείθουσι δὲ [διὰ τοῦ] ἐντυγχάνειν τῷ περὶ κράσεως καὶ μίξεως λόγῳ τοὺς μα

 [22] Ἱκανῶς δοκεῖ ἡμῖν σεσαφηνίσθαι ἡ τῶν Σηθιανῶν γνώμη: εἰ δέ τις ὅλην τὴν κατ' αὐτοὺς πραγματείαν βούλεται μαθεῖν, ἐντυχέτω [τῷ] βιβλ[ί]ῳ ἐπιγραφομ

 [23] Ἰουστῖνος πάντῃ ἐναντίος τῇ τῶν ἁγίων γραφῶν γενόμενος διδαχῇ, προσέτι δὲ καὶ τῇ τῶν μακαρίων εὐαγγελι[στ]ῶν [γραφῇ ἢ] φωνῇ ὡς ἐδίδασκεν ὁ Λόγος

 [24] Ὄμνυε δέ, φησὶν Ἰουστῖνος, εἰ γνῶναι θέλεις «ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσεν οὐδ' ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου ἀνέβη», τὸν ἐπάνω πάντων, [τὸν] ἀγ

 [25] Ἡρόδοτος μὲν οὖν τὸν Ἡρακλέα φησὶν ἀπὸ τῆς Ἐρυθείας τοῦ Γηρυόνου τὰς βοῦς ἄγοντα εἰς τὴν Σκυθίαν ἐλθεῖν, κεκμηκότα δὲ ἀπὸ τῆς πορείας εἰς ἔρημόν

 [26] Οὗτός φησιν: ἦσαν τρεῖς ἀρχαὶ τῶν ὅλων ἀγέννητοι, ἀρρενικαὶ δύο, θηλυκὴ μία. τῶν δὲ ἀρρενικῶν ἡ μέν τις [ἀρχὴ] καλεῖται ἀγαθός, αὐτὸ μόνον οὕτως

 [27] Γέγραπται δὲ καὶ ὅρκος ἐν τῷ πρώτῳ [αὐτῶν] βιβλίῳ τῷ ἐπιγραφομένῳ Βαρούχ, ὃν ὁρκίζουσι τοὺς κατακούειν μέλλοντας τούτων τῶν μυστηρίων καὶ τελεῖσθ

 [28] Ἐπεὶ γοῦν καὶ τὰ Ἰουστίνου τοῦ ψευδογνωστικοῦ ἐπιχειρήματα ἐξεθέμεθα, δοκεῖ καὶ τὰς τῶν ἀκολούθων αἱρετικῶν δόξας ἐν ταῖς ἑξῆς βίβλοις ἐκθέσθαι μ

 [ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΠΑΣΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ Ϛ] Τάδε ἔνεστιν ἐν τῇ ἕκτῃ τοῦ κατὰ πασῶν αἱρέσεων ἐλέγχου: Τίνα τὰ Σίμωνι τετολμημένα, καὶ ὅτι ἐκ μαγικῶν καὶ ποιητι

 [6] Ὅσα μὲν οὖν ἐδόκει τοῖς ἀπὸ τοῦ ὄφεως τὰς ἀρχὰς παρειληφόσι καὶ κατὰ [ση]μείωσιν τῶν χρόνων εἰς φανερὸν τὰς δόξας [αὑτῶν] ἑκουσίως προενεγκαμένοις

 [7] Δοκεῖ οὖν καὶ τὰ Σίμωνος τοῦ Γειττηνοῦ, κώμης τῆς Σαμαρείας, [δόγματα] νῦν ἐκθέσθαι, παρ' οὗ καὶ τοὺς ἀκολούθους δείξομεν ἀφορμὰς λαβόντας ἑτέροις

 [8] Ἄψεθος ὁ Λίβυς ἐπεθύμησε θεὸς γενέσθαι: ὡς δὲ πολυπραγμονῶν πάνυ ἀπετύγχανε τῆς ἐπιθυμίας, ἠθέλησε κἂν δοκεῖν γεγονέναι. καὶ ἔδοξέ γε ὡς ἀληθῶς χρ

 [9] Οὕτως ἡγητέον [τοὺς] Σίμωνα τὸν μάγον ἀπεικάζοντας τῷ Λίβυϊ τάχιον [τούτου τοῦ] ἀνθρώπου γενόμενον [οὕτως] θεόν. εἰ δὲ ἔχει τὰ τῆς εἰκόνος ἀκριβῶς

 [10] Καὶ τοῦτό ἐστι, φησί, τὸ γεγραμμένον ἐν τῇ γραφῇ: «ὁ γὰρ ἀμπελὼν κυρίου Σαβαὼθ οἷ(κ)ος τοῦ Ἰσραήλ ἐστι, καὶ ἄνθρωπος τοῦ Ἰούδα νεόφυτον ἠγαπημένο

 [11] Τοιούτου δὲ ὄντος, ὡς δι' ὀλίγων εἰπεῖν, κατὰ τὸν Σίμωνα τοῦ πυρός, καὶ πάντων τῶν [μερῶν αὐτοῦ,] ὄντων ὁρατῶν καὶ ἀοράτων, ἐνήχων καὶ [ἀν]ήχων,

 [12] Πάντα γάρ, φησίν, ἐνόμιζε τὰ μέρη τοῦ π(υ)ρός, τὰ [ὁρατὰ καὶ τὰ] ἀόρατα, «φρόνησιν ἔχειν καὶ νώματος αἶσαν». Γέγονεν οὖν ὁ κόσμος ὁ γεννητὸς ἀπὸ

 [13] Τῶν δὲ ἓξ δυνάμεων τούτων καὶ τῆς ἑβδόμης τῆς μετὰ τῶν ἓξ καλεῖ τὴν πρώτην συζυγίαν, Νοῦν καὶ Ἐπίνοιαν, οὐρανὸν καὶ γῆν: καὶ τὸν μὲν ἄρσενα ἄνωθε

 [14] Μωσέως οὖν εἰρηκότος: «[ἐν] ἓξ ἡμέραις, ἐν αἷς ὁ θεὸς ἐποίησε τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν, καὶ [τῇ ἡμέρᾳ] τῇ ἑβδόμῃ κατέπαυσεν ἀπὸ πάντων τῶν ἔργων α

 [15] Ὁ οὖν ποταμός, φησίν, ὁ ἐκπορευόμενος ἐξ Ἐδὲμ εἰς τέσσαρας ἀφορίζεται ἀρχάς, [εἰς] ὀχετοὺς τέσσαρας, τουτέστιν εἰς τέσσαρας αἰσθήσεις τοῦ γεννωμέ

 [16] Ἀρκεῖ, φησί, [τὸ] λεχθὲν ὑπὸ τῶν ἐθνῶν πρὸς ἐπίγνωσιν τῶν ὅλων τοῖς ἔχουσιν ἀκο(ὰς) (ὑ)πακοῆς: τούτου γάρ, φησίν, ὁ γευσάμενος τοῦ καρποῦ [οὐ μόν

 [17] Ἔστιν οὖν κατὰ τὸν Σίμωνα τὸ μακάριον καὶ ἄφθαρτον ἐκεῖνο ἐν παντὶ [ἀνθρώπῳ] κεκρυμμένον δυνάμει, οὐκ ἐνεργείᾳ, ὅπερ ἐστὶν ὁ ἑστὼς στὰς στησόμενο

 [18] Γέγονεν οὖν ὁμολογουμένως κατὰ τοῦτον τὸν λόγον τοῖς ἀνοήτοις Σίμων θεός, ὥσπερ ὁ Λίβυς ἐκεῖνος [ὁ καὶ] Ἄψεθος: γεννητὸς μὲν καὶ παθητός, ὅταν ᾖ

 [19] Ταῦτα μὲν οὖν ὁ Σίμων ἐφευρὼν οὐ μόνον τὰ Μωσέως κακοτεχνήσας εἰς ὃ ἐβούλετο μεθηρμήνευσεν, ἀλλὰ καὶ τὰ τῶν ποιητῶν: καὶ γὰρ τὸν δούρειον ἵππον ἀ

 [20] Οἱ οὖν τούτου μαθηταὶ μαγεία(ς) ἐπιτελοῦσι καὶ ἐπαοιδαῖς [χρῶνται], φίλτρα τε καὶ ἀγώγιμα (κ)αὶ τοὺς λεγομένους ὀνειροπόμπους δαίμονας ἐπιπέμπουσ

 [21] Ἔστι μὲν οὖν ἡ Οὐαλεντίνου αἵρεσις Πυθαγορικὴν ἔχουσα καὶ Πλατωνικὴν τὴν ὑπόθεσιν. καὶ γὰρ Πλάτων ὅλως ἐν τῷ Τιμαίῳ τὸν Πυθαγόραν ἀπεμάξατο_τοιγα

 [22] Ἡ μὲν οὖν ἀρχὴ τῆς ὑποθέσεώς ἐστιν ἐν τῷ Τιμαίῳ τῷ Πλάτωνι σοφία Αἰγυπτίων: ἐκεῖθεν γὰρ ὁ Σόλων τὴν ὅλη(ν) ὑπόθεσιν περὶ τῆς [τοῦ] κόσμου γενέσεω

 [23] Πυθαγόρας τοίνυν ἀρχὴν τῶν ὅλων ἀγέννητον ἀπεφήνατο τὴν μονάδα, γεννητὴν δὲ τὴν δυάδα καὶ πάντας τοὺς ἄλλους ἀριθμούς. καὶ τῆς μὲν δυάδος πατέρα

 [24] Δύο οὖν κατὰ τὸν Πυθαγόραν εἰσὶ κόσμοι: εἷς μὲν νοητός, ὃς ἔχει τὴν μονάδα ἀρχήν, εἷς δὲ αἰσθητός: τούτου δέ ἐστι[ν ἀρχὴ ἡ] τετρακτύς, ἔχουσα ἰῶτ

 [25] οὕτω φησὶ καὶ τὸν κόσμον ἀριθμητικῷ τινι καὶ μουσικῷ δεσμῷ δεδεμένον ἐπιτάσει καὶ ἀνέσει, καὶ προσθήκῃ καὶ ἀφαιρέσει ἀεὶ καὶ διὰ παντὸς ἀδιάφθορο

 [26] Πυθαγόρου καὶ [ἐν] τούτῳ τῶν λόγων γενόμενος μαθητὴς [καὶ] ἐν οἷς λέγει [καὶ] δι' αἰνιγμάτων [καὶ τοιούτων λόγων]: «ἐκ τῆς ἰδίης ἐὰν ἀποδημῆς, μὴ

 [27] Ἀλλ' ἐπεὶ καὶ τὰ σκοτεινῶς ὑπὸ τοῦ Πυθαγόρου λεγόμενα π(ρ)ὸς τοὺς μαθητὰς δι' ὑποσυμβόλων ἐνήρ[γ]μεθα λέγειν, δοκεῖ καὶ τῶν ἑτέρων ὑπομνησθῆναι,

 [28] Ταῦτα μὲν οὖν καὶ τὰ τοιαῦτα οἱ Πυθαγόρειοι λέγουσιν, οὓς μιμούμενοι οἱ αἱρετικοὶ μεγάλα νομίζονταί τισι λέγειν. δημιουργὸν δὲ εἶναι τῶν γενομένω

 [29] Τοιαύτη τις, ὡς ἐν κεφαλαίοις εἰπεῖν ἐπελθόντα, ἡ Πυθαγόρου καὶ Πλάτωνος συνέστηκε δόξα, ἀφ' ἧς Οὐαλεντῖνος, οὐκ ἀπὸ τῶν εὐαγγελίων, τὴν αἵρεσιν

 [30] Ἰδὼν οὗν καὶ αὐτὸς ὁ Λόγος καὶ ἡ Ζωὴ ὅτι ὁ Ν(οῦ)ς καὶ ἡ Ἀλήθεια δεδόξακαν τὸν Πατέρα τῶν ὅλων ἐν ἀριθμῷ τ(ελ)είῳ, δοξάσαι καὶ αὐτὸς ὁ Λόγος μετὰ

 [31] Γενομένης οὖν ἐντὸς πληρώματος ἀγνοίας κατὰ τὴν Σοφίαν καὶ ἀμορφίας κατὰ τὸ γέν[ν]ημα τῆς Σοφίας, θόρυβος [καὶ φόβος] ἐγένετο ἐν τῷ πληρώματι [οἱ

 [32] Ἐπεὶ οὖν μία τις ἦν εἰρή(ν)η καὶ συμφωνία πάντων τῶν ἐντὸς πλ(η)ρώματος αἰώνων, ἔδοξ(εν) αὐτοῖς μὴ [ἀρκεῖν] μόνον κατὰ συζυγίαν δεδοξακέναι τὸν [

 [33] Ὥσπερ οὖν τῆς ψυχικῆς οὐσίας ἡ πρώτη καὶ μεγίστη δύναμις γέγονεν [ὁ δημιουργός, ἡ] εἰκὼν [τοῦ Πατρός, οὕτως τῆς ὑλικῆς οὐσίας ὁ] διάβολος, «ὁ ἄρχ

 [34] Ἔστιν οὖν [ἡ] κατὰ Οὐαλεντῖνον τετρακτύς, πηγὴ [τῆς] ἀενάου φύσεως ῥιζώματ' ἔχουσα, καὶ ἡ Σοφία, ἀφ' ἧς ἡ κτίσις ἡ ψυχικὴ καὶ ὑλικὴ συνέστηκε νῦν

 [35] Πάντες οὖν οἱ προφῆται καὶ ὁ νόμος ἐλάλησαν ἀπὸ τοῦ δημιουργοῦ, μωροῦ, λέγει, θεοῦ, μωροὶ οὐδὲν εἰδότες. διὰ τοῦτο, φησί, λέγει ὁ σωτήρ: «πάντες

 [36] Ταῦτα οὖν ἐκεῖνοι ζητείτωσαν καθ' αὑτοὺς καὶ εἴ τινι ἄλλῳ γενή[σε]ται φίλον ζητεῖν. ἀλλ' ἔτι λέγουσι: διώρθωτο μὲν [οὖν] τὰ κατὰ τοὺς αἰῶνας ἔσω

 [37] Διὰ πλειόνων [οὖν] νομίζω αὐτάρκως τὴν Οὐαλεντίνου αἵρεσιν Πυθαγόρειον οὖσαν ὑποτετυπῶσθαι: δοκεῖ δὲ καὶ δι' ἐλ(α)χί(στ)ων τὰ δοκοῦντα αὐτοῖς ἐκθ

 [38] Σεκοῦνδος μέν[τοι] τις, κατὰ τὸ αὐτὸ ἅμα τῷ Πτολεμαίῳ γενόμενος, οὕτως λέγει: τετράδα εἶναι δεξιὰν καὶ τετράδα ἀριστεράν, καὶ φῶς καὶ σκότος: καὶ

 [39] Ἄλλος δέ τις διδάσκαλος αὐτῶν, Μάρκος [τοὔνομα,] μαγικῆς ἔμπειρος, ἃ μὲν διὰ κυβείας δρῶν, ἃ δὲ καὶ διὰ δαιμόνων, ἠπάτα πολλούς. οὗτος ἔλεγεν ἐν

 [40] Ὃς καὶ ποτήριον πάλ[ιν] ἕτερον κιρνῶν ἐδίδου γυναικὶ εὐχαριστεῖν αὐτὸς παρεστώς: καὶ ἕτερον [ποτήριον] κρατῶν, ἐκείνου μεῖζον, κενόν, καὶ εὐχαρισ

 [41] Τοιαῦτα δὴ καὶ ἕτερα ἐπεχείρει ὁ πλάνος ποιεῖν: διὸ ὑπὸ τῶν ἀπατωμένων ἐδοξάζετο, καὶ ποτὲ [μὲν] αὐτὸς ἐνομίζετο προφητεύειν, ποτὲ δὲ καὶ ἑτέρους

 [42] Καὶ γὰρ καὶ ὁ μακάριος πρεσβύτερος Εἰρηναῖος, παρρησιαίτερον τῷ ἐλέγχῳ [αὐτῶν] προσενεχθείς, τὰ τοιαῦτα λούσματα καὶ ἀπολυτρώσεις ἐξέθετο, ἁδρομε

 [43] Τὰ δὲ ὀνόματα τῶν στοιχείων τὰ κοινὰ καὶ ῥητὰ αἰῶνας καὶ λόγους καὶ ῥίζας καὶ σπέρματα καὶ πληρώματα καὶ καρποὺς ὠνόμασε, τὰ [δὲ] καθ' ἕ[να] αὐτῶ

 [44] Ταῦτα δὲ σαφηνίσασαν αὐτῷ τὴν Τετρακτὺν εἰπε[ῖν]: «θέλω δέ σοι καὶ αὐτὴν ἐπιδεῖξαι τὴν Ἀλήθειαν: κατήγαγ(ον) γὰρ α(ὐ)τὴ(ν) ἐκ (τ)ῶν ὕπερθεν δωμάτ

 [45] Ταῦτα δὲ ταύτης εἰπούσης, προσβλέψασαν αὐτῷ τὴν Ἀλήθειαν καὶ ἀνοίξασαν τὸ στόμα λαλῆσαι λόγον: τὸν δὲ λόγον ὄνομα γενέσθαι, καὶ (τ)ὸ ὄνομα εἶναι

 [46] «Ταῦτα [οὖν] τὰ παρ' ὑμῖν εἰκοσιτέσσαρα γράμματα ἀπορροίας γίνωσκε ὑπάρχειν τῶν τριῶν δυνάμ(εων) [(καὶ)] εἰκ(ον)[ικ]άς, τῶν ἐμπεριεχουσῶν τὸν ὅλο

 [47] Τούτου τοῦ λόγου καὶ τῆς οἰκονομίας ταύτης καρπόν φησιν «ἐν ὁμοιώματι εἰκόνος» πεφηνέναι ἐκεῖ(νον) τὸν μετὰ τὰς ἓξ ἡμέρας τέταρτον ἀναβάντα εἰς τ

 [48] Κέχρηται δὲ διακόνῳ τῷ τῶν ἑπτὰ ἀριθμῶν μεγέθει, ἵνα τῆς αὐτοβουλήτου [βουλῆς] φανερωθῇ ὁ καρπός. τὸν μέντοι ἐπίσημον [τοῦτον ἀριθμὸν] ἐπὶ τοῦ πα

 [49] Καὶ περὶ τούτων μὲν οὕτως: περὶ δὲ τῆς τῶν εἰκοσιτεσσάρων στοιχείων γενέσεως οὕτως λέγει: τῇ Μονότητι συνυπάρχειν Ἑνότητα, ἐξ ὧν δύο προβολαί, Μο

 [50] Ὁ δὲ Ἰησοῦς ταύτην [μὲν] ἔχει, [φησί,] τὴν ἄρρητον γένεσιν: ἀπὸ γὰρ τῆς μητρὸς τῶν ὅλων, τῆς πρώτης τετράδος, ἐν θυγατρὸς τόπῳ προῆλθεν ἡ δευτέρα

 [51] Περὶ δὲ τῆς τούτου δημιουργίας ο(ὕ)τως λέγει: ἀπὸ τῆς τετράδος τῆς δευτέρας δυνάμεις ἀπορ[ρ]υεί(σ)α(ς) δεδημιουργηκέναι τὸν ἐπὶ γῆς φανέντα Ἰησοῦ

 [52] Ταῦτα μὲν οὖν πρόδηλα εἶναι πᾶσιν ἐλπίζω τοῖς ὑγιαίνοντα νοῦν κεκτημένοις ὄντα ἄκυρα καὶ μακρὰν τῆς κατὰ θεοσέβειαν γνώσεως [ἀπεμφαίνοντα], ὄντα

 [53] Πρῶτον μὲν τὰ τέσσαρα στοιχεῖά [ἃ] φασιν_πῦρ, ὕδωρ, γῆν, ἀέρα_ εἰκόνα προβεβλῆσθαι τῆς ἄνω τετράδος: τάς τε ἐνεργείας αὐτῶν συναριθμοῦντες, οἷον

 [54] Πρὸς δὲ τούτοις, θελήσαντά [φασι] τὸν δημιουργὸν τῆς ἄνω Ὀγδοάδος τὸ ἀπέραντον καὶ αἰώνιον καὶ ἀόριστον καὶ ἄχρονον μιμήσασθαι, καὶ μὴ δυνηθέντα

 [55] Ταῦτα μὲν οὖν οἱ ἀπὸ τῆς Οὐαλεντίνου σχολῆς περί τε τῆς κτίσεως καὶ περὶ τοῦ παντὸς λέγουσιν, ἑκάστοτε καινότερόν [τι] ἐπιγεννῶντες: καὶ τοῦτο κα

 ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΠΑΣΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ Ζ Τάδε ἔνεστιν ἐν τῇ ἑβδόμῃ τοῦ κατὰ πασῶν αἱρέσεων ἐλέγχου: Τίς ἡ δόξα Βασιλείδου, καὶ ὅτι τοῖς Ἀριστοτέλους δόγμασι

 [13] Πελάγει κλυδωνιζομένῳ ὑπὸ βίας ἀνέμων ἐοικότα [ὁρῶντες] τὰ τῶν αἱρετικῶν δόγματα ἐχρῆν τοὺς ἀκροατὰς [ὁρμῶντας] παραπλεῖν, ἐπιζητοῦντας τὸν εὔδιο

 [14] Ἐπειδὴ οὖν ἐν ταῖς πρὸ ταύτης βίβλοις ἓξ ἐκτεθείμεθα τὰ [τοῖς] πρότερον [δοκοῦντα], δοκεῖ νῦν [καὶ] τὰ Βασιλείδου μὴ σιωπᾶν [ὄν]τα Ἀριστοτέλους τ

 [15] Ἀριστοτέλης μὲν οὖν τὴν οὐσίαν διαιρεῖ τριχῶς: ἔστι γὰρ αὐτῆς τὸ μέν τι γένος, τὸ δέ τι εἶδος [ὡς], τὸ δέ τι ἄτομον. ἄτομον δὲ οὐ διὰ σμικρότητα

 [16] Λέγομεν εἶναι ζῷον ἁπλῶς, οὐχὶ τὶ ζῷον: ἔστι δὲ τοῦτο τὸ ζῷον οὐ βοῦς, οὐχ ἵππος, οὐκ ἄνθρωπος, [οὐ θεός,] οὐκ ἄλλο τι τῶν ὁτιδήποτε ἔστι δηλοῦν,

 [17] Εἰ δὲ οὐκ ἔστι τούτων οὐδὲ ἓν ἐκεῖνο τὸ ζῷον, ἐξ οὐκ ὄντων [γε] γέγονεν κατ' Ἀριστοτέλην ἡ τῶν γεγενημένων ὑπόστασις. [ἐκεῖνο] γὰρ τὸ ζῷον, ὅθεν

 [18] Ἐπειδὴ [δ'] ἔστιν ἡ οὐσία τριχῇ [διῃρημένη], ὡς ἔφην, [εἰς] γένος, εἶδος, ἄτομον, καὶ ἐθέμεθα τὸ ζῷον εἶναι γένος, τὸν δὲ ἄνθρωπον εἶδος, τῶν πολ

 [19] Ἀλλὰ περὶ μὲν τῆς οὐσίας ἀρκέσει τὰ λεγόμενα [τὸ] νῦν. οὐ μόνον δὲ ἡ οὐσία καλεῖται [τὸ] γένος, εἶδος, ἄτομον, ἀλλὰ καὶ ὕλη καὶ εἶδος καὶ στέρησι

 [20] Βασιλείδης τοίνυν καὶ Ἰσίδωρος, ὁ Βασιλείδου παῖς γνήσιος καὶ μαθητής, φασὶν εἰρηκέναι Ματθίαν αὐτοῖς λόγους ἀποκρύφους, οὓς ἤκουσε παρὰ τοῦ σωτῆ

 [21] Ἐπεὶ [οὖν] οὐδέν, [φησίν, ἦν,] οὐχ ὕλη, οὐκ οὐσία, οὐκ ἀνούσιον, οὐχ ἁπλοῦν, οὐ σύνθετον, οὐ νοητόν, οὐκ αἰσθητόν, οὐκ ἄνθρωπος, οὐκ ἄγγελος, οὐ

 [22] Πάντα οὖν ὅσα ἔστιν, [φησίν,] εἰπεῖν ἢ ἔτι μὴ εὑρόντα παραλιπεῖν, ὅσα τῷ μέλλοντι γενέσθαι ἀπὸ τοῦ σπέρματος κόσμῳ ἔμελλεν ἁρμόζειν, ἀναγκαίως κα

 [23] Ἐπεὶ οὖν γέγονε πρώτη καὶ δευτέρα ἀναδρομὴ τῆς υἱότητος καὶ μεμένηκεν αὐτοῦ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον τὸν εἰρημένον τρόπον, στερέωμα τῶν ὑπερκοσμίων καὶ

 [24] _Αὕτη [δ'] ἔστιν ἡ κατ' Ἀριστοτέλην σώματος φυσικοῦ ὀργανικοῦ ἐν(τ)ελέχεια, ψυχὴ ἐνεργοῦσα τῷ σώματι, ἧς δίχα τὸ σῶμα ἐργάζεσθαι οὐδὲν δύναται με

 [25] Ἐπεὶ οὖν τετέλεσται κατ' αὐτοὺς ὁ κόσμος ὅλος καὶ τὰ ὑπερκόσμια, καὶ ἔστιν ἐνδεὲς οὐδέν, λείπεται δὴ ἐν τῇ πανσπερμίᾳ ἡ υἱότης ἡ τρίτη, ἡ καταλελ

 [26] Ἦλθεν οὖν τὸ εὐαγγέλιον [πρῶτον] ἀπὸ τῆς υἱότητος, φησίν, διὰ τοῦ παρακαθημένου τῷ [μεγάλῳ] ἄρχοντι υἱοῦ τὸ [πρῶτον] πρὸς τὸν ἄρχοντα, καὶ ἔμαθεν

 [27] Ὅταν οὖν [ἀν]έλθῃ, φησί, πᾶσα [ἡ] υἱότης καὶ ἔσται ὑπὲρ τὸ μεθόριον [τὸ] Πνεῦμα, τότε ἐλεηθήσεται ἡ κτίσις: «στένει γὰρ μέχρι τοῦ νῦν καὶ βασανίζ

 [28] Σατορνεῖλος δέ τις, συνακμάσας τῷ Βασιλείδῃ κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον, διατρίψας δ' ἐν Ἀντιοχείᾳ τῆς Συρίας, ἐδογμάτισε τοιαῦτα ὁποῖα καὶ Μένανδρος.

 [29] Μαρκίων δὲ ὁ Ποντικός, πολὺ τούτων [ὢν] μανικώτερος, τὰ πολλὰ τῶν πλειόνων [γραφῶν] παραπεμψάμενος, ἐπὶ τὸ ἀναιδέστερον ὁρμήσας δύο ἀρχὰς τοῦ παν

 [30] Ἐπειδὰν οὖν Μαρκίων ἢ τῶν ἐκείνου κυνῶν τις ὑλακτῇ κατὰ τοῦ δημιουργοῦ, τοὺς ἐκ τῆς ἀντιπαραθέσεως ἀγαθοῦ καὶ κακοῦ προφέρων λόγους, δεῖ αὐτοῖ(ς)

 [31] Ἡ μὲν οὖν πρώτη καὶ καθαριωτάτη Μαρκίωνος αἵρεσις, ἐξ ἀγα(θ)οῦ καὶ κακοῦ τὴν σύστασιν ἔχουσα, Ἐμπεδοκλέους ἡμῖν εἶναι πεφανέρωται: ἐπεὶ δ' ἐν τοῖ

 [32] Καρποκράτης τὸν μὲν κόσμον καὶ τὰ ἐν αὐτῷ ὑπὸ ἀγγέλων πολὺ ὑποβεβηκότων τοῦ ἀγεν[ν]ήτου Πατρὸς γεγενῆσθαι λέγει, τὸν δὲ Ἰησοῦν ἐξ Ἰωσὴφ γεγεν[ν]ῆ

 [33] Κήρινθος δέ τις, [καὶ] αὐτὸς Αἰγυπτίων παιδείᾳ ἀσκηθείς, ἔλεγεν οὐχ ὑπὸ τοῦ πρώτου [θεοῦ] γεγονέναι τὸν κόσμον, ἀλλ' ὑπὸ δυνάμεώς τινος [πολὺ] κε

 [34] Ἐβιωναῖοι δὲ ὁμολογοῦσι τὸν [μὲν] κόσμον ὑπὸ τοῦ ὄντως θεοῦ γεγονέναι, τὰ δὲ περὶ τὸν Χριστὸν ὁμοίως τῷ Κηρίνθῳ καὶ Καρποκράτει μυθεύουσιν. ἔθεσι

 [35] Θεόδοτος δέ τις, ὢν Βυζάντιος, εἰσήγαγεν αἵρεσιν καινὴν φάσκων τὰ μὲν περὶ τῆς τοῦ παντὸς ἀρχῆς σύμφωνα ἐκ μέρους τοῖς τῆς ἀληθοῦς ἐκκλησίας, ὑπὸ

 [36] Διαφόρων δὲ γενομένων ἐν αὐτοῖς ζητήσεων [ἐ]πεχείρησέ τις, καὶ αὐτὸς Θεόδοτος καλούμενος, τραπεζίτης τὴν τέχνην, λέγειν δύναμίν τινα τὸν Μελχισεδ

 [37] Κέρδων δέ τις, καὶ αὐτὸς [τὰς] ἀφορμὰς ὁμοίως παρὰ τούτων λαβὼν καὶ Σίμωνος, λέγει τὸν ὑπὸ Μωσέως καὶ προφητῶν κεκηρυγμένον θεὸν μὴ εἶναι πατέρα

 [38] Ἀπελ[λ]ῆς δέ, καὶ [αὐτὸς] τούτων [μαθητὴς] γενόμενος, οὕτως λέγει: εἶναί τινα θεὸν ἀγαθόν, καθὼς καὶ Μαρκί(ων) ὑπέθετο: τὸν δὲ [τὰ] πάντα κτίσαντ

 [ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΠΑΣΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ] Η Τάδε ἔνεστιν ἐν τῇ ὀγδόῃ τοῦ κατὰ πασῶν [τῶν] αἱρέσεω(ν) ἐλ(έγ)χου: Τίνα τοῖς Δοκηταῖς τὰ δοκοῦντα, καὶ ὅτι ἐκ φυσ

 [8] Ἐπεὶ [οἱ] πολλοί, τῇ τοῦ κυρίου συμβουλίᾳ μὴ χρώμενοι, τὴν δοκὸν ἐν τῷ ὀφθαλμῷ ἔχοντες [ἄλλους ποιεῖν] ὁρᾶν ἐπαγγέλ[λ]ονται τυφλώττοντες, δοκεῖ ἡμ

 [9] Καὶ τοῦτο εἶναι δοκοῦσιν οὗτοι τὸ λελεγμένον ὑπὸ τοῦ σωτῆρος: «ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι» καὶ «[τὸ] πεσὸν εἰ(ς) τὴν γῆν τὴν καλὴν καὶ ἀγαθὴν ἐ

 [10] Οὗτος οὖν ὁ πυροειδὴς (θεός), ὁ πῦρ ἀπὸ φωτὸς γενόμενος, πεποίηκε τὸν κόσμον οὕτως ὥς φησι Μωϋσῆς, αὐτὸς ὢν ἀνυπόστατος, σκότος ἔχων τὴν οὐσίαν [

 [11] Ταῦτα μὲν οὖν αὐτάρκη νομίζω εἶναι τοῖς εὖ πεφρονηκόσι πρὸς ἐπίγνωσιν τῆς τῶν Δοκητῶν πολυπλόκου καὶ ἀσυστάτου αἱρέσεως. οἳ περὶ [ὕ]λης μὴν ἀβάτο

 [12] Μονόϊμος ὁ Ἄραψ (οὐ) μακρὰν τῆς τοῦ μεγαλοφώνου ποιητοῦ δόξης γεγένη(τ)αι, (τ)οιοῦτόν τινα τὸν ἄνθρωπον νομίσας, ὁποῖον ὁ ποιητὴς τὸν Ὠκεανόν, οὕ

 [13] Ἔστιν οὖν, φησίν, ἡ [μία] μονάς, ἡ μία κεραία, καὶ δεκάς: δύναμις γὰρ αὕτη το[ῦ] ἰῶτα, τῆς μιᾶς κεραίας, [ἐν ᾗ ἐστιν ἡ παντὸς ἀριθμοῦ ὑπόστασις:

 [14] Γέγονεν οὖν [ὁ] κόσμος, ὥς φησι Μωϋσῆς, ἐν ἓξ ἡμέραις, τουτέστιν ἐν ἓξ δυνάμεσι, ταῖς [κατειλημμέναις] ἐν τῇ μιᾷ κεραίᾳ τοῦ ἰῶτα: [ἡ δὲ] ἑβδόμη,

 [15] Τοιγαροῦν Μονόϊμος αὐτὸς ἐν τῇ πρὸς Θεόφραστον ἐπιστολῇ διαρρήδην λέγει: «[Εἰ θέλεις ἐπιγνῶναι τὸ πᾶν,] καταλιπὼν ζητεῖν θεὸν κατὰ κτίσιν καὶ τὰ

 [16] Τατιανὸς δὲ καὶ αὐτός, γενόμενος [μὲν] μαθητὴς Ἰουστίνου τοῦ μάρτυρος, οὐχ ὅμοια τῷ διδασκάλῳ ἐφρόνησεν, ἀλλὰ καινά τινα ἐπιχειρήσας ἔφη αἰῶνας [

 [17] Ἑρμογένης δέ τις, καὶ αὐτὸς νομίσας τι καινὸν φρονεῖν, ἔφη τὸν θεὸν ἐξ ὕλης συγχρόνου καὶ ἀγενήτου [τὰ] πάντα πεποιηκέναι: ἀδυνάτως γὰρ ἔχειν τὸν

 [18] Ἕτεροι δέ τινες, φιλόνεικοι τὴν φύσιν, ἰδιῶται τὴν γνῶσιν, μαχιμώτεροι τὸν τρόπον, συ[νι]στάνουσι δεῖν τὸ πάσχα τῇ τεσσαρεσκαιδεκάτῃ τοῦ πρώτου μ

 [19] Ἕτεροι δέ, καὶ αὐτοὶ αἱρετικώτεροι τὴν φύσιν, Φρύγες τὸ γένος, προληφθέντες ὑπὸ γυναίων ἠπάτηνται, Πρισκίλ[λ]ης τινὸς καὶ Μαξιμίλλης καλουμένων.

 [20] Ἕτεροι δέ, ἑαυτοὺς ἀποκαλοῦντες Ἐγκρατίτας, τὰ μὲν περὶ τοῦ θεοῦ καὶ τοῦ Χριστοῦ ὁμοίως [καὶ] τῇ ἐκκλησίᾳ ὁμολογοῦσι, περὶ δὲ [τὴν] πολιτείαν πεφ

 [ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΠΑΣΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ] Θ [Τ]άδε ἔνεστιν ἐν τῇ ἐννάτῃ τοῦ κατὰ πασῶν αἱρέσεων ἐλέγχου: Τίς ἡ Νοητοῦ βλάσφημος ἀφροσύνη, καὶ ὅτι [τοῖς] δόγμα

 [6] Πολλοῦ τοίνυν τοῦ κατὰ πασῶν αἱρέσεων γενομένου ἡμῖν ἀγῶνος, μηθέν γε ἀνεξέλεγκτον καταλιποῦσι, περιλείπεται νῦν ὁ μέγιστος ἀγών, ἐκδιηγήσασθαι κα

 [7] Γεγένηταί τις ὀνόματι Νοητός, τῷ γένει [ὢν] (Σ)μυρναῖος: οὗτος εἰσηγήσατο αἵρεσιν ἐκ τῶν Ἡρακλείτου δογμ(ά)των. οὗ διάκονος καὶ μαθητὴς γίνεται Ἐπ

 [8] Ἀλλ' ἐπεὶ τῆς γενεαλογίας αὐτῶν τὴν διαδοχὴν ἐπεδείξαμεν, δοκεῖ λοιπὸν καὶ τῶν δογμάτων [αὐτῶν] τὴν κακοδιδασκαλίαν ἐκθέσθαι, πρότερον [μὲν] τὰ Ἡρ

 [9] Ἡράκλειτος μὲν οὖν φησιν εἶναι τὸ πᾶν διαιρετὸν ἀδιαίρετον, γενητὸν ἀγένητον, θνητὸν ἀθάνατον, λόγον αἰῶνα, πατέρα υἱόν, θεὸν δίκαιον: «οὐκ ἐμοῦ ἀ

 [10] Οὕτως [οὖν] Ἡράκλειτος ἐν ἴσῃ μοίρᾳ τίθεται καὶ τιμᾷ τὰ ἐμφανῆ τοῖς ἀφανέσιν, ὡς ἕν τι τὸ ἐμφανὲς καὶ τὸ ἀφανὲς ὁμολογουμένως ὑπάρχον: [ἔσ]τι γάρ

 [11] Ταύτην τὴν αἵρεσιν ἐκράτυνε Κάλλιστος, ἀνὴρ ἐν κακίᾳ πανοῦργος καὶ ποικίλος πρὸς πλάνην, θηρώμενος τὸν τῆς ἐπισκοπῆς θρόνον. [ὃς] τὸν Ζεφυρῖνον,

 [12] Οἰκέτης ἐτύγχανε Καρποφόρου τινός, ἀνδρὸς πιστοῦ ὄντος ἐκ τῆς Καίσαρος οἰκίας. τούτῳ ὁ Καρποφόρος, ἅτε δὴ ὡς πιστῷ, χρῆμα οὐκ ὀλίγον κατεπίστευσε

 [13] Τούτου [οὖν] κατὰ πάντα τὸν κόσμον διηχηθείσης τῆς διδασκαλίας, ἐνιδὼν τὴν πραγματείαν ἀνὴρ δόλιος καὶ ἀπονοίας γέμων, Ἀλκιβιάδης τις καλούμενος,

 [14] Οὗτος [τὴν τοῦ] νόμου πολιτείαν προβάλλεται δελεάσματος δίκην, φάσκων δεῖν περιτέμνεσθαι καὶ κατὰ [τὸν] νόμον ζῆν τοὺς πεπιστευκότας. ἀποσπᾷ [δέ]

 [15] Τὸ μὲν οὖν [δεύτερον] βάπτισμα τοῖς ἀπ' αὐτ(οῦ) (γενομ)ένοις οὕτως παραδίδωσι, τοιάδε λέγων τοῖς ἀπατωμένοις: «εἴ τις οὖν, τέκνα, [ἐ]πλησίασεν οἱ

 [16] [Καὶ] ἕτερα δὲ πλεῖστα φλυαρεῖ, ταὐτὰ καὶ ἐπὶ φθισικῶν ἐπιλέγειν διδάσκων, καὶ βαπτίζεσθαι ἐν ψυχρῷ τεσσαρακοντάκις ἐπὶ ἡμέρας ἑπτά, [καὶ] ὁμοίως

 [17] Ταῦτα τοίνυν τ(ὰ) μεγ(ά)λα κ(α)ὶ ἀπόρρητα μυστήρια ἄλογον ἡγούμενος καταπατεῖσθαι ἢ εἰς πολλοὺς π(α)ραδίδοσθαι, συμβουλεύει ὡς πολυτελεῖς μαργαρί

 [18] Ἰουδαίων μὲν ἀρχῆθεν ἓν ἦν ἔθος: εἷς γὰρ ὁ τούτοις δοθεὶς παρὰ θεοῦ διδάσκαλος Μωσῆς (κ)αὶ εἷς ὁ διὰ τούτου [δοθεὶς] νόμος, μία δὲ ἔρημος χώρα κα

 [19] Καταφρονοῦσι δὲ πλούτου καὶ τὸ πρὸς τοὺς δεομένους κοινωνεῖν οὐκ ἀποστρέφο(ντ)αι, ἀλλ' οὐδέ τις παρ' αὐτοῖς ὑπὲρ τὸν ἕτερον πλουτεῖ. ν(ό)μος γὰρ

 [20] Μία δὲ αὐτῶν οὐκ ἔστι πόλι(ς), ἀλλ' ἐν ἑκάστῃ μετοικοῦσι πολλοί. καὶ εἴ τις ἀπὸ ξένης παρῇ τῶν αἱρετιστῶν, πάντα αὐτῷ κοινὰ ἡγοῦνται, καὶ οὓς οὐ

 [21] Παραμένουσι δὲ εὐτάκτως καὶ ἐπιμόνως εὐχόμενοι ἕωθεν, μηδὲν πρότερον φθεγξ(ά)μενοι εἰ μὴ τὸν θεὸν ὑμνήσωσι: καὶ οὕτω, προ[σ]ελθόντες ἕκ(α)στοι ἐφ

 [22] Πάντες μὲν οὖν τῷ προεστῶτι προσέχουσι καὶ ὅς' ἂ[ν] κελεύσῃ ὡς νόμῳ πείθονται. ἐσπουδάκασι δὲ πρὸς τὸ ἐλεεῖν καὶ βοηθεῖν τοῖς καταπονουμένοις. πρ

 [23] Τοῖς δὲ βουλομένοις τῇ αἱρέσει μαθ(η)τεύ(ειν) οὐκ εὐθέως τὰς παραδόσεις ποιοῦνται, εἰ μὴ πρό(τ)ερον δοκ(ι)μάσωσιν: ἐπ' ἐνιαυτὸν γὰρ [αὐτοῖς] τὰς

 [24] Τοιούτοις οὖν ὅρκοις δεσ(μεύο)υσι τ(οὺς) προσερχομένους. εἰ δέ τις ἐν ἁμαρτήματί τιν(ι) (μεγάλῳ ληφθ)ῇ, ἀποβάλλεται τοῦ δώματος, ὁ δὲ ἀποβληθεὶς

 [25] Περὶ δὲ τὰς κρίσεις ἀκριβέστατοι καὶ δίκαιοι: δικάζουσι δὲ συνελθόντες οὐκ ἐλάττους τῶν ἑκατόν, τὸ δὲ ὁρισθὲν ὑπ' αὐτῶν ἀκίνητον. τιμῶσι δὲ τὸν ν

 [26] Διῄρηνται δὲ (κ)ατὰ (χρ)όνον καὶ οὐχ ὁμοίως τὴν ἄσκησιν φυλάττουσιν, εἰς τέσσ(αρ)α μέρη διαχωρισθέντες. _ἕτεροι γὰρ αὐτῶν τὰ ὑπὲρ τὸ δέον (ἀ)σκοῦ

 [27] Ἔρρωται δὲ παρ' αὐτοῖς καὶ ὁ τῆς ἀναστάσεως λόγος: ὁμολογοῦσι γὰρ καὶ τὴν σάρκα ἀναστήσεσθαι καὶ ἔσεσθαι ἀθάνατον, ὃν τρόπον ἤδη ἀθάνατός ἐστιν ἡ

 [28] (Ἔ)στι μὲν οὖν καὶ ἕτερον Ἐσ[σ]ηνῶν τάγμα: [οἳ] τοῖς μὲν αὐτοῖς ἤθεσι καὶ διαίτῃ χρώμενοι, ἑνὶ δὲ τούτων ἐνδιαλ[λ]ά(ττ)ουσι, [(τ)οὺ(ς)] (τ)ῷ γαμε

 [29] Ταῦτα μὲν οὖν καὶ Φαρισαῖο(ι). Σαδδουκαῖοι δὲ τὴν μὲν εἱμαρμένην ἀν(αι)ροῦσι (καὶ) τὸ(ν) (θ)εὸν μηδέν τι κακὸν δρᾶν ἢ ἐφορᾶν ὁμολογοῦ(σι)ν, εἶναι

 [30] Ἐπεὶ τοίνυν καὶ τὰς παρὰ Ἰουδαίοις διαφορὰς ἐκτεθείμεθα, εὔλογον δοκεῖ καὶ τὴν ἄσκησιν τούτων τῆς θεοσεβείας μὴ παρασιωπᾶν. ἔστι μὲν οὖν κατὰ πάν

 [31] Δοκεῖ μὲν [οὖν] ἡμῖν ἱκανῶς τὰ πάντα Ἑλλήνων τε καὶ βαρβάρων δόγματα ἐκτεθεῖσθαι μηδέν τε ἀπολελοιπέναι μ(ή)τε τῶν φιλοσοφουμένων μήτε τῶν ὑπὸ αἱ

 [ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΠΑΣΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ] Ι [1] Τάδε ἔνεστιν ἐν τῇ δεκάτῃ τοῦ κατὰ πασῶν αἱρέσεων ἐλέγχου: [2] Ἐπιτομὴ πάντων τῶν φιλοσόφων. [3] Ἐπιτομὴ πασῶν

 Τὸν λαβύρινθον τῶν αἱρέσεων οὐ βί(ᾳ) διαρρήξαντες, ἀλλὰ μόνῳ ἐλέγχῳ [καὶ] ἀληθείας δυνάμει διαλύσαντες, πρόσιμεν ἐπὶ τὴν τῆς ἀληθείας ἀπόδειξιν. τότε

 [6] Συμπεριλαβόντες τοίνυν τὰ πάντων τῶν παρ' Ἕλλησι σοφῶν δόγματα ἐν τέσσαρσι βίβλοις, τά τε τοῖς αἱρεσιάρχαις [δόξαντα] ἐν πέντε, νῦν τὸν περὶ ἀληθε

 [7] Ἐκ πλειόνων δὲ καὶ ἀριθμ[ητ]ῶν, δυεῖν μέν, γῆς τε καὶ ὕδατος, τὰ ὅλα συνεστηκέναι φησὶ [ν] ὁ ποιητὴς Ὅμηρος, ὁτὲ μὲν λέγων: Ὠκεανόν τε θεῶν γένεσι

 [8] Πεπεισμένοι τοίνυν ὅτι πᾶσι τούτοις ὁμολογουμένως ἄπορος εὑρίσκεται ὁ τῆς φυσιολογίας λόγος, αὐτοὶ περὶ τῶν τῆς ἀληθεία(ς) παραδειγμά(τ)ων, ὡς ἕστ

 [9] Ἀλλ' ἐπεὶ οὕτως δοκεῖ, ἀρξώμεθα πρῶτον ἀπὸ τῶν τοῦ ὄφεως λειτουργῶν. Ναασ[σ]ηνοὶ [οὖν] ἄνθρωπον καλοῦσι τὴν πρώτην τῶν ὅλων ἀρχήν, τὸν αὐτὸν [δὲ]

 [10] Οἱ δὲ Περάται, Ἀδέμης ὁ Καρύστιος καὶ Ε[ὐ]φράτης [ὁ] Περατικός, λέγουσιν ἕνα εἶναι κόσμον τινά_οὕτως καλοῦντες τοῦτον_, τρ(ι)χῇ διῃρημένον. ἔστι

 [11] [Τ]οῖς δὲ Σηθιανοῖς δοκεῖ ὅτι τῶν ὅλω(ν) εἰσὶ τρεῖς ἀρχαὶ περιωρισμέναι, ἑκάστη δὲ τῶν ἀρχῶν [ἀπείρους ἔχει δυνάμεις. δυνάμεις δὲ αὐτῶν λογιζέσθω

 [12] Ὁ δὲ πάνσοφος Σίμων οὕτως λέγει: ἀπέραντόν [τινα] εἶναι δύναμιν, ταύτην [δὲ] ῥίζωμα τῶν ὅλων εἶναι. ἔστι δέ [φησιν] ἡ ἀπέραντος δύναμις, τὸ πῦρ,

 [13] Ὁ δὲ Οὐαλεντῖνος (κ)αὶ οἱ ἀπὸ τῆς τούτου σχολῆς εἶναι λέγουσι τὴν τοῦ π(α)ντὸς ἀρχὴν Πατέρα. καὶ ἐναντίᾳ δὲ δόξῃ προσφέρονται: οἱ μὲν γὰρ αὐτῶν μ

 [14] Βασιλείδης δὲ καὶ αὐτὸς λέγει εἶναι θεὸν οὐκ ὄντα, πεποιηκότα κόσμον ἐξ οὐκ ὄντων οὐκ ὄντα, οὐκ ὂν καταβαλόμενόν τι σπέρμα, ὡσεὶ κόκκον σινάπεως

 [15] [Ἰ]ουστῖνος δὲ καὶ αὐτὸς ὅμοια τούτοις τολμῶν οὕτως λέγει: τρεῖς εἶναι ἀρχὰς τῶν ὅλων ἀγεννήτους, ἀρρενικὰς δύο, θηλυ[κὴ]ν μίαν. τῶν δὲ ἀρρενικῶν

 [16] Οἱ δὲ Δοκηταὶ τοιαῦτα λέγουσιν: εἶναι τὸν πρῶτον θεὸν ὡς σπέρμα συκῆς, ἐκ δὲ τούτου ἐληλυθέναι τρεῖς αἰῶνας, ὡς τὸ πρέμνον καὶ τὰ φύλλα καὶ τὸν κ

 [17] Οἱ δὲ περὶ [Μο]νόϊμον τὸν Ἄραβά φασιν εἶναι τὴν τοῦ παντὸς ἀρχὴν [τὸν] πρῶτον ἄνθρωπον καὶ υἱὸν [τοῦ] ἀνθρώπου: καὶ τὰ γενόμενα [πάντα], καθὼς Μω

 [18] Τατιανὸς δὲ παραπλησίως τῷ Οὐαλεντίνῳ καὶ τοῖς ἑτέροις φησὶν αἰῶνας εἶναί τινας ἀοράτους, ἐξ ὧν ὑπό τινος [τῶν] κάτω τὸν κόσμον δεδημιουργῆσθαι κ

 [19] [Μ]αρκίων δὲ ὁ Ποντικὸς καὶ Κέρδων ὁ τούτου διδάσκαλος καὶ αὐτοὶ ὁρίζουσιν εἶναι τρεῖς τὰς τοῦ παντὸς ἀρχάς: ἀγαθόν, δίκαιον, ὕλην. τινὲς δὲ τούτ

 [20] Ἀπελλῆς δέ, ὁ τούτου μαθητ(ή)ς, ἀπαρεσθεὶς τοῖς ὑπὸ τοῦ διδασκάλου εἰρημένοις, καθὰ προείπομεν, ἄλλῳ λόγῳ ὑπέθετο τέσσαρας εἶναι θεούς, ὧν ἕνα φά

 [21] Κήρινθος δέ, ὁ ἐν τῇ Αἰγύπτῳ ἀσκηθείς, [καὶ] αὐτὸς οὐχ ὑπὸ τοῦ πρώτου θεοῦ τὸν κόσμον γεγονέναι ἠθέλησεν, ἀλλ' ὑπὸ δυνάμεώς τινος ἀγγελικῆς, πολὺ

 [22] Ἐβιωναῖοι δὲ τὸν μὲν κόσμον ὑπὸ τοῦ ὄντως θεοῦ γεγονέναι λέγουσι, τὰ δὲ [περὶ τὸν] Χριστὸν ὁμοίως Κηρίνθῳ. ζῶσι δὲ [τὰ] πάντα κατὰ [τὸν] νόμον Μω

 [23] Θεόδοτος (δὲ) ὁ Βυζάντιος εἰσηγήσατο αἵρεσιν τοιάνδε, φάσκων τὰ μὲν ὅλα ὑπὸ τοῦ ὄντως θεοῦ γεγονέναι, τὸν δὲ Χριστόν, ὁμοίως τοῖς προειρημένοις γ

 [24] Ἕτεροι δὲ [καὶ] ἐξ αὐτῶν πάντα τοῖς προειρημένοις [Θεοδοτιανοῖς ὁμοίως] λέγουσι[ν], [ἐν] ἑν[ὶ δὲ] μόνῳ ἐνδιαλλάξαντες, ἐν τῷ τὸν Μελχισεδὲκ ὡς δύ

 [25] Οἱ δὲ Φρύγες, ἐκ Μοντανοῦ τινος καὶ Πρισκίλλης καὶ Μαξιμίλλης τὰς ἀρχὰς τῆς αἱρέσεως λαβόντες, προφήτιδας τὰ γύναια νομίζουσι καὶ προφήτην τὸν Μο

 [26] Ἕτεροι δὲ [ἐξ] αὐτῶν, τῇ τῶν Νοητιανῶν αἱρέσει προσκείμενοι, τὰ μὲν περὶ τὰ γύναια καὶ [τὸν] Μοντανὸν ὁμοίως δοκοῦσι, τὰ δὲ περὶ [τὸν] τῶν ὅλων π

 [27] Ὁμοίως δὲ καὶ Νοητός, τῷ μὲν γένει ὢν Σμυρναῖος, ἀνὴρ [δὲ] ἀκριτόμυθος καὶ ποικίλος, εἰσηγήσατο τοιάνδε αἵρεσιν_ἐξ Ἐπιγόνου τινὸς εἰς Κλεομένην χ

 [28] [Ἑ]ρμογένης δέ τις, καὶ αὐτὸς θελήσας τι [καινὸν] λέγειν, ἔφη τὸν θεὸν ἐξ ὕλης συγχρόνου [καὶ ἀγενήτου] καὶ ὑποκειμένης τὰ πάντα πεποιηκένα(ι): ἀ

 [29] Ἕτεροι δέ τινες, ὡς καινόν τι παρεισάγοντες, ἐκ πασῶν αἱρέσεων [μύθους] ἐρανισάμενοι, ξένην βίβλ(ον) [ἐ]σκευάσαντο, [ἀπὸ] Ἠλχασαΐ τινος ἐπονομαζο

 [30] [**] [κελεύσαντος] τοῦ θεοῦ μετοικεῖ ἐκ Μεσοποταμίας πόλεως Χαρρὰν εἰς τὴν νῦν μὲν Παλαιστίνην καὶ Ἰουδαίαν προσαγορευομένην χώραν, τότε δὲ Χαναα

 [31] Ἀλλ' ἐπεὶ οὐκ ἄλογον [ἐ]δόκει ἐπιδεῖξαι ταῦτα τὰ περὶ σοφίαν ἠσχολημένα ἔθνη μεταγενέστερα ὄντα τῶν θεὸν σεβασάντων, εὔλογον [κρίνομεν νῦν] εἰπεῖ

 [32] Θεὸς εἷς, ὁ πρῶτος καὶ μόνος καὶ ἁπάντων ποιητὴς καὶ κύριος, σύγχρονον ἔσχεν οὐδέν: οὐ χάος ἄπειρον, οὐχ ὕδωρ ἀμέτρητον, οὐ γῆν στερράν, οὐκ ἀέρα

 [33] Οὗτος οὖν [ὁ] μόνος καὶ κατὰ πάντων θεὸς Λόγον πρῶτον ἐννοηθεὶς ἀπογεννᾷ: οὐ [δὲ] Λόγον ὡς φωνήν, ἀλλ' ἐνδιάθετον τοῦ παντὸς λογισμόν. τοῦτον [οὖ

 [34] Τοιοῦτος ὁ περὶ τὸ θεῖον ἀληθὴς λόγος, ὦ ἄνθρωποι Ἔλληνές τε καὶ βάρβαροι, Χαλδαῖοί τε καὶ Ἀσσύριοι, Αἰγύπτιοί τε καὶ Λίβυες, Ἰνδοί τε καὶ Αἰθίοπ

Chapter III.—Sketch of Aristotle’s Philosophy.

Aristotle, then, makes a threefold division of substance. For one portion of it is a certain genus, and another a certain species, as that (philosopher) expresses it, and a third a certain individual. What is individual, however, (is so) not through any minuteness of body, but because by nature it cannot admit of any division whatsoever. The genus, on the other hand, is a sort of aggregate, made up of many and different germs. And from this genus, just as (from) a certain heap, all the species of existent things derive their distinctions.786    Or, “dispositions.” And the genus constitutes a competent cause for (the production of) all generated entities. In order, however, that the foregoing statement may be clear, I shall prove (my position) through an example. And by means of this it will be possible for us to retrace our steps over the entire speculation of the Peripatetic (sage).

[15] Ἀριστοτέλης μὲν οὖν τὴν οὐσίαν διαιρεῖ τριχῶς: ἔστι γὰρ αὐτῆς τὸ μέν τι γένος, τὸ δέ τι εἶδος [ὡς], τὸ δέ τι ἄτομον. ἄτομον δὲ οὐ διὰ σμικρότητα σώματος ἐκεῖνος λέγει, ἀλλὰ [τὸ] φύσει τομὴν ἀναδέξασθαι μηδ' ἡντιναοῦν δυνάμενον. τὸ δὲ γένος ἐστὶν οἱονεὶ σωρός τις, ἐκ πολλῶν καὶ διαφόρων καταμεμιγμένος σπερμάτων, ἀφ' οὗ γένους οἱονεί τινος σωροῦ πάντα τὰ τῶν γεγονότων εἴδη διακέ[κρ]ιται. καὶ ἔστι τὸ γένος ἓ(ν) ὂν πᾶσι τοῖς γεγενημένοις ἀρκοῦν. ἵνα δὲ σαφὲς ἔσται τὸ λεγ(ό)μεν(ο)ν, δείξω διά του παραδείγματος, δι' οὗ ἐπὶ τὴν ὅλην τοῦ Περιπάτου θεωρίαν ἀναδραμεῖν ἔσται.