COMMENTARIUM 161

Acta, Tom. XXX. fase. CCCLI. 11

dum scienter legentes libros apostatarum et haereticorum etc. haeresim propugnantes , sed etiam eosdem libros retinentes, imprimentes et quomodolibet defendentes (Cap. II. Excom. I. Classis) in cit. Const. Officiorum praetermittuntur, ut etiam in aliis paragraphis; demum quia in nonnullis paragraphis da- mnantur etiam qui libros edunt, legunt, retinent, ut in § 12, in aliis minime; qua de causa censendus est Legislator in singu- lis paragraphis expressisse quae voluit, noluisse tquae non ex- pressit.

Attamen prohibitionem idem significare eademque comple- cti in novo iure ac in veteri, pr imum argumento demonstratur quod ex fine legis latae petitur; etenim idcirco noxii libri pro- hibentur, ne eorum lectione fides et mores hominum depra- ventur. At si prohibitio in novo iure unam lectionem exclude- ret, et de cetero noxii libri possent imprimi, publicari, retineri, commodari , eorum lectioni plurima, eaque amplissima aperi- retur via, et lata lex inutilis prorsus, vel fere redderetur.

Non est autem necessarium ut in singulis Decreti paragra- phis , ea quae generaliter vult exprimat Legislator; sed satis est si in aliqua mentem voluntatemque suam manifestet. At Leonem XIII eodem sensu prohibitionem sumere ut in veteri iure satis manifeste constat ex § 12 Nefas esto libros edere, legere et retinere etc.; ex § 13, qua proscribuntur libri qui narrant novas apparitiones, si absque legitima facultate publi- cati fuerint; proscriptio igitur includit publicationem; ex § 14, qua prohibentur pariter libri qui duellum, suicidium, divortium licita statuunt; prohibitio igitur haec, etiam alia superius vetita includit, cum hi libri eodem modo prohibeantur. Sed praecipue constat ex § 47, qua excommunicatione speciali modo R. Pon- tifici reservata plectuntur scienter legentes sine auctoritate Sedis Apostolicae libros apostatarum et haereticorum haeresim pro- pugnantes etc. eosdemque libros retinentes, imprimentes , et quomodolibet defendentes. Eiusmodi porro paragraphus mani- festam habet relationem ad § 2 tit. I. At si hoc in loco prohi- bitio non complecteretur retinentes, imprimentes, defendentes, quomodo hi excommunicatione percelli possent in § 47 ? Quan- doquidem lege exclusi dicendi essent. Atque insuper credi posset Pontifex per § 2 tit. I. abrogasse caput II. Constit. Apo- stolicae Sedis, quo excommunicatione feriuntur eosdem libros retinentes, imprimentes, et quomodolibet defendentes; instau-