COMMENTARIUM 163

primum insectetur, postea capiat, captum detineat, detentum percutiat , mutilet, interficiat: Num dicemus eum tot excom- municationes incurrisse quot vetitas commisit actiones ? Demum auctor sub conceptu impressoris non cadit.

Publicare est opus vetitum in notitiam hominum deferre, venale exponere, aut in vulgus quomodocumque spargere.

Retinere idem est ac librum vetitum apud se conservare. Dare est efficere ut libri proscripti in aliorum manus quo-

cumque titulo perveniant, ex. gr. donationis, commodati etc. Defendere non id significare existimandum est, ne liber

vetitus aut destruatur, aut Ecclesiae Praefectis tradatur; hoc enim potius conceptu retentionis concluditur; sed perniciosam doctrinam laudare argumentisque tueri. Profecto dum de do- ctrina agitur, hanc significationem verbum defendere praeferre, nedum plurimis exemplis, quae allegare possemus, sed. ex ipsa Constitutione Sollicita Benedicti XIV, paragrapho X. evidentis- sime constat.

Inquirendum similiter est: an libri in novo iure eodem sensu ac in veteri sumantur ; pro voluminibus scilicet quae octo, no- vem, aut decem foliis constent. (Cf. Schmalzgrueber Lib. V. Tit. VII. n. 55, atque alios canonum SS. tractatores). Atque in eiusmodi dubitationem coniicimur, ex quo in Constitutione Of- ficiorum proscripta videamus cap. VIII. Diaria, Folia et libellos periodicos.

Attamen distinctionem eamdem et in novo iure esse reti- nendam plura suadent. Et I o . Quod de immutato sensu nullum in novo iure vestigium appareat, sed absolute Legislator de li- bris loquatur iuxta obvium sensum, quo illa vox communiter adhibetur. 2°. Quia nonnullas paragraphos, in quibus libri vox continetur, ex veteri iure in novum transtulit, quin aliquid ad- diderit, quo de vocabuli illius etiam ad libellos, folia etc. ex- tensione moneamur. 3°. Quia aperte distinguit utriusque gene- ris scripta; ex. gr. § 17 recenset Libros Indulgentiarum, sum- maria, libellos, folia; § 20 libros aut libellos precum; § 29 li- bros aliaque scripta. Hinc inferendum est, Cap. VIII. Tit. I. quo prohibentur Diaria, Folia et Libelli periodici constituere legem specialem, qua perniciei eorum causa invalescenti occurrere posset. Etenim nullimode necessarium fuisset eiusmodi Caput expresse constituere, si sub librorum nomine etiam diaria, folia, libellos Legislator complexus fuisset. Quod ergo et hoc seri-