DUBIUM.

HIC est dubitatio de numero ordinum.

1. Videtur enim, quod debeant esse tantum tres, In Deo enim qui est exemplar et principium totius ordinationis, distinguuntur tantum tres personae : exemplatum autem debet concordare exemplari. : ergo et in Angelis debent esse tantum tres ordines.

2. Si dicatur, quod ea quae sunt in principio ut unum, multiplicius sunt in principiatis. Contra : In corporali creatura, quae magis distat a prima unitate, non exemplatur Trinitas increata, nisi secundum partes vestigii : ergo nec in Angelis debet relucere nisi in tribus ordinibus.

3. Ad idem, Non est sapientis artificis magis multiplicare quae minus divisibilia sunt: corporalia autem magis sunt divisibilia spiritualibus, dividuntur enim forma et materia et quantitate : cum igitur corporalium non sint novem ordines, sunt enim corpora incorruptibilia et corruptibilia, simplicia et mixta, inanimata et animata, secundum tres gradus : ergo spiritualium substantiarum non erunt novem ordines,

4. Ad idem, Sicut dicit Gregorius, " Ordines Angelorum distinguuntur se-" cundum dona gratiarum : " sed gratuita dona non extenduntur usque ad novem, sive accipiantur virtutes quae perficiunt potentias ad agendum quae non sunt nisi septem, quatuor cardinales, et tres theologicae. Similiter dona q tur in adjutorium potentiarum in opera excellentia, sunt solum septem. Similiter beatitudines quantum ad praemium sunt septem, quantum ad meritum sunt octo. Ergo videtur, quod non sunt novem ordines.

5. Ad idem, Homines assumuntur ad beatitudinem secundum sortes Angelorum, sicut dicitur in Cantico Deut. XXXII, 8 : Constituit terminos populorum juxta numerum filiorum Israel, " Angelorum "Dei, " secundum aliam translationem : sed cum charitas quae diversificat mansiones in genere, distinguatur per tres gradus, ut dicit Augustinus, scilicet incipiens, perficiens, et perfecta, non assumuntur homines nisi secundum tres gradus : ergo tres tantum sunt ordines.

Sed contra.

6. Videtur, quod plures sint quam novem : Philosophi enim posuerunt ad minus decem ordinibus substantias separatas : hujusmodi autem sunt Angeli : ergo deberent esse decem ad minus, maxime cum numerus novenarius sit imperfectus et denarius perfectus : quod patet, quia solvens decimam novem, designat se indigere propter suam imperfectionem ab alio perfici, ut dicit Augustinus, et Hugo de sancto Victore.

1. Praeterea, Motus caelestium corporum sunt plures quam novem, et similiter mobilia plura quae non reducuntur in unum : ergo etiam ex hac parte debent esse ordines plures.

8. Praeterea, Si ordines Angelorum distinguuntur secundum spiritualia ministeria, cum inconveniens sit dicere solum novem ministeriis serviri in caelis, cui etiam in terris multo plura exhibentur obsequia, videtur quod non sint tantum novem ordines Angelorum.

9. Praeterea, Illi qui numerantur, videntur distingui per plura, sicut si virtutes obviant legibus naturae, multum distantis virtutis est indicium in operibus supra leges naturae, quorum tamen semina sunt in natura, et in his ad quae nullo

modo extendi potest virtus naturae, ut in resuscitatione mortui : et similiter potestas qua resistitur malignitati daemonis, multum distat ab ea qua resistitur malignitati hominis : et similiter de aliis : ergo videtur, quod sint multo plures quam novem.

Solutio. Dicimus, quod sunt tantum novem ordines Angelorum, cum distinguantur tantum per tres hierarchias, quarum quaelibet dividitur in tres ordines, ut suo loco de singulis patebit.

Ad primum ergo dicendum, quod propria et appropriata personis circumstant primum artificem in unoquoque opere, curn una sit operatio trium personarum ex potentia, sapientia, et bonitate divina procedens : et ideo illa tria non distinguunt unam creaturam ab alia, sed repraesentatur suo modo in qualibet creatura una. Et per hoc patet solutio ad. secundum.

Ad tertium dicendum, quod divisio ordinum non est per divisionem naturae, sed per distinctionem officiorum quibus serviuntur Deo, quae quia in generali sunt novem, ideo roven sunt ordines Angelorum.

Ad quartum dicendum, quod dona secundum quae distinguuntur ordines, sunt quibus constituuntur in divinis officiis, quae in genere sunt novem : dona autem Spiritus sancti quae perficiunt in vita activa et contemplativa, propter quod sunt septem, quia si in contemplativa, aut aperit oculos, et sic est intellectus : aut simul cum hoc saporare facit, et sic est sapientia. Si vero in activa, aut quantum ad recessum a malo, et sic est timor : aut quantum ad operationem boni vel in praeceptis, et sic ut dirigens est scientia, ut exsequens pietas : aut in consiliis, et sic ut dirigens est consilium, ut exsequens est fortitudo.

Ad quintum dicendum, quod secundum tres gradus charitatis assumentur ad intimos, vel medios, vel supremos : tamen quia charitas distinguit in omnibus virtutibus, distinguuntur in unoquoque gradu in diversis mansionibus etiam secundum alias.

Ad sextum dicendum, quod Philosophi venerunt ad numerum substantiarum separatum per numerum mobilium. Cum enim sint septeni orbes planetarum, et unus stellarum fixarum, in quo consideraverunt duos motus, scilicet orbis et stellarum, quorum utrumque reduxerunt ad alterum. Qui vero novem, orbem priorem, scilicet motum orbis ad orbem motus diurni et motus stellarum ad caelum signorum, posuerunt decem motores, cum unus istorum motuum non reducatur ad. alterum. Qui vero noven orbes, posuerunt decimam movere sphaeram activorum et passivorum. Alii etiam posuerunt eos secundum numerum stellarum. Alii vero secundum plures motus istorum orbium posuerunt plures etiam motores, ut quadraginta octo, et alii aliter tamquam conjecturis loquentes. Nos autem distinguimus ordines secundum officia quibus obsequuntur Deo : unde si poneremus aliquos Angelos in motu orbium servire Deo. sicut dicit Cancellarius Parisiensis, et sicut dicit Hieronymus super principium Ecclesiastes, omnes essent de inferiori ordine, licet non possimus ponere sicut Philosophi, qui posuerunt eos conjunctos mobilibus ut formas, ex quarum conjunctione sortiuntur animas et virtutes eorum determinatas ad motum, adeo quod si esset majus corpus vel plures stellae in uno corpore, non possent movere, ut dicit Philosophus in secundo Caeli et Mundi. Et per hoc patet solutio ad septimum.

Ad octavum dicendum, quod sunt plura officia in speciali quibus servitur Deo, sed non sunt plura in genere.

Ad nonum dicendum, quod propter illam distantiam virtutis vel potestatis non ponuntur in diversis ordinibus, cum illa virtus vel potestas sit ad unum in genere, sed propter hoc in eodem ordine quidam sunt superiores aliis, et ita illuminant alios, ut supra dictum est.

5