176 COMMENTARIUM

Qui vero de religione non tractant, a theologis catholicis iussu Episcoporum et Inquisitorum examinati et approbatiy permittuntur. Reg. II. Versiones scriptorum etiam ecclesiasti- cortim, quae hactenus editae suat a damnatis auctoribus, modo nihil contra sanam doctrinam contineant permittuntur. Reg. III.

Eamdem ergo humanitatem legislator noster censuit adhi- bendam, atque expressisse quod voluit censendus est.

His haud inutiliter adiungi posset in libro acatholici ex pro- fesso de religione tractante, difficillimum esse, ne dicam impos- sibile, ut errores contra fidem obiter ponantur , et veluti aliud agendo ; sunt enim aut principia, aut corollaria, quae ad theses propugnatas relationem habent, easque aut subvertunt, aut de- monstrant; si quis ex gr. acatholicus de Romani Pontificis in- fallibilitate locuturus, argumenta omnia a catholicis allata scri- ptoribus congereret, connecteretque, in fine vero affirmaret ea vel nullimode vel parum esse demonstrad va, atque de Romani Pontificis infallibilitate non constare, (atque idipsum de quo- cumque alio Ecclesiae dogmate dicatur), universi intelligunt, propositiones eiusmodi dogma catholicum subvertere, neque ut obiter positas esse considerandas.

E contra libri de quibus agitur in § 4, cum ex professo de religione non tractent, optime concipi, in eis possunt pro-

• positiones obiter ab auctoribus scriptae, quae cum contextu relationem saltem strictam non habeant, quaeque damnum il- lud legentibus non inferant, quod timendum est ex libris ex professo de religione tractantibus, in quibus difficillime error veluti a contextu divulsus considerari potest.

Retorta hinc ratio corruit, cum casus de quo agitur in utraque paragrapho sit omnino diversus, et eiusdem substantiae libros non afficiat.

42. Prima quaestio quae sese offert, enucleanda est: quinam sint illi iidem auctores quorum libri ex professo de religione non tractant. Etenim in superioribus paragraphis recensentur apostatae, haeretici, schismatici, acatholici; dictum est autem, acatholicorum nomine non venire apostatas, incredudos, Iu- daeos, paganos.

Itaque indubitanter tenendum est, vocabulis eorumdem auctorum unos acatholicos designari; cum enim citata verba sint relativa, ad proximum antecedens sunt profecto referenda; antecedens autem proximum sunt acatholici; ergo etiam in hac