184 COMMENTARIUM

Profecto eiusmodi editiones proscriptae censendae s ant, nedum ob disposita in praesenti paragrapho, qua praescribitur ut Vulgaria Biblia edantur sub vigilantia Episcoporum : sin minus omnino prohibentur ; sed etiam ob sancita in pa rag ra - pho 48, qua interdicitur Sacrarum Scripturarum libros impri- mere sine Ordinarii approbatione.

Quid 2. si adnotationes saltem aliquae, desumptae non fue- rint nec e Sanctis Ecclesiae Patribus, nec ex doctis catholicis- que viris, sed ex eruditis heterodoxis quibuscumque?

Cui quaestioni haec danda responsio est. Si eiusmodi ad- notationes respiciant notiones geographicas, ethnographicas, to- pographicas, archeologica s, aliasque quae pertinent ad scientias naturales, versiones non videntur prohibitae, dummodo editae fuerint sub vigilantia Episcoporum; etenim non de huius in- dolis adnotationibus sermo est in lata lege, sed de his quae ad fidem moresque pertinent. Putandus est enim novus Legislator his adnotatoribus illas regulas praescribere, quas Patres Tri- dentini Sess. IV. Sacrorum librorum interpretibus praescripsere; ne scilicet suae prudentiae innixi interpretari auderent divinas Scripturas in iis quae ad fidem et mores pertinent: «Ad coër- « cenda petulantia ingenia decernit, ut nemo suae prudentiae « innixus, in rebus fidei et morum ad aedificationem doctrinae « christianae pertinentibus Sacram Scripturam ad suos sensus « contorquens, contra eum sensum quem tenuit et tenet Sancta « Mater Ecclesia, cuius est iudicare de vero sensu et interpre- « tatione Scripturarum Sanctarum, aut etiam contra unani- « mem consensum Patrum ipsam Scripturam Sacram interpre- « tari audeat ». Non est autem Leo XIII supponendus eiusmodi Tridentinum decretum etiam ad alia extendere voluisse, quae ad doctrinam fidei et morum non referuntur. De cetero ob nova monumementa in Assyria, Syria, Palaestina, Aegypto, aliisque in locis detecta, plura in Sacris Scripturis declarari nostra possunt aetate, quae antea pene erant inexplicabilia; haec autem monumenta illustrata plerumque ab acatholicis re- periuntur.

Si vero adnotationes adiectae ab acatholicis desumptae, do- ctrinam fidei et morum respiciant, confectae Bibliorum vulga- rium editiones proscriptae habendae sunt, cum Legislator aperte praescribat eas esse ab viris catholicis desumendas.

Inutile non erit postremo loco, circa proscriptionem Sacro-