Lectio 1

Glossa. Quia supra evangelista ostenderat quomodo Pharisaei christi miracula calumniabantur, concives autem eius haec admirantes, christum tamen contemnebant, refert nunc quam opinionem ex auditis miraculis Herodes de christo conceperat: unde dicitur in illo tempore audivit Herodes tetrarcha famam iesu.

Chrysostomus in Matth.. Non absque causa hic tempus evangelista designat, sed ut discas tyranni superbiam et negligentiam: neque enim a principio didicit ea quae erant de christo, sed post plurimum tempus: sic etiam multi qui in potestatibus sunt multa elatione circumdati, huiusmodi tarde addiscunt, quia non multam horum faciunt curam. Augustinus de cons. Evang.. Dixit autem matthaeus in illo tempore, non: in illo die, vel ipsa hora: nam et marcus quidem hoc eodem modo dicit, sed non eodem ordine; sed postquam discipulos ad praedicandum misit; nulla tamen facta necessitate, qua hoc consequenter gestum esse intelligeretur. Lucas etiam narrandi eum ordinem tenet quem et marcus; nec ipse tamen rerum gestarum ordinem fuisse eumdem credi cogit. Chrysostomus in Matth.. Vide ergo quam magnum quid est virtus: nam et defunctum ioannem Herodes formidavit, et de resurrectione philosophatur: et ideo sequitur et ait pueris suis: hic est ioannes baptista: ipse surrexit a mortuis, et ideo virtutes operantur in eo. Rabanus. Sed quanta est invidia Iudaeorum, ex isto loco docemur.

Ioannem enim a mortuis potuisse resurgere nullo attestante Herodes alienigena pronuntiavit; Iudaei vero christum quem prophetae praedixerant, non resurrexisse, sed furtim ablatum esse credere maluerunt. In quo insinuatur, quod promptior est animus gentium ad credulitatem quam Iudaeorum. Hieronymus.

Quidam autem ecclesiasticorum interpretum quaerit quare Herodes ista sit suspicatus, ut putet ioannem a mortuis resurrexisse: quasi alieni erroris nobis reddenda sit ratio, aut ex his verbis habeat occasionem haeresis metempsychoseos, quae post multos annorum circulos in diversa corpora dicit animas insinuari: cum eo tempore quo ioannes decollatus est, dominus triginta annorum esset. Rabanus. Bene autem de resurrectionis virtute omnes senserunt, quod maioris potentiae sunt sancti futuri cum a mortuis resurrexerint, quam fuere dum adhuc carnis infirmitate gravarentur: propterea dicit et ideo virtutes operantur in eo. Augustinus de cons. Evang..

Lucas autem dicit: et ait Herodes: ioannem ego decollavi. Quid est iste de quo audio talia? quia ergo haesitantem Lucas commemoravit Herodem, intelligendum est, aut post hanc haesitationem confirmasse in animo suo quod ab aliis dicebatur, cum dixit pueris suis, sicut hic matthaeus narrat, hic est ioannes baptista; aut ita pronuntianda sunt haec verba ut haesitantem adhuc indicent: utroque enim modo pronuntiari potest: ut aut confirmatum eum ex aliorum verbis accipiamus, aut adhuc eum haesitantem, ut Lucas commemorat.

Remigius. Forte autem quaeret aliquis quare dicat matthaeus in illo tempore audivit Herodes, cum longe superius dicat, quod mortuo Herode, reversus est dominus ex Aegypto. Sed haec quaestio solvitur, si intelligatur duos fuisse Herodes: mortuo namque priore Herode, successit ei Archelaus filius eius, qui post decem annos relegatus est exilio apud viennam urbem Galliae. Deinde caesar augustus iussit dividi illud regnum in tetrarchias, et tres partes dedit filiis Herodis. Iste ergo Herodes qui ioannem decollavit, est filius maioris Herodis, sub quo dominus natus est; et ut hoc ostenderet evangelista, addit tetrarcha.

Glossa. Quia vero dixerat de opinione resurrectionis ioannis, cum nihil de morte dixisset, ideo revertitur, et narrat qualiter obierit. Chrysostomus in Matth..

Et hanc historiam nobis evangelista non principaliter inducit, quia totum studium fuit ei dicere de christo, et nihil aliud, nisi ad hoc conferre deberet.

Dicit ergo Herodes tenuit ioannem et alligavit eum. Augustinus de cons. Evang..

Lucas quidem non eodem ordine recordatur, sed circa baptismum quo dominus baptizatus est; unde hoc praeoccupasse intelligitur, ut narret quod multo post factum est. Cum enim commemorasset ioannes verba de domino, quod ventilabrum in manu eius sit, continuo hoc subiecit, quod non continuo factum esse ioannes evangelista exponit, cum commemoret, postea quam baptizatus est iesus, iisse eum in Galilaeam, et post rediisse in Iudaeam, et ibi baptizasse circa iordanem, antequam ioannes in carcerem missus esset.

Sed nec matthaeus nec marcus eo ordine de ioanne in carcerem misso in sua narratione posuerunt: quod factum apparet in eorum scriptis: nam et ipsi dixerunt, tradito ioanne dominum iisse in Galilaeam; et post multa quae fecit ibi, ex occasione famae venientis ad Herodem de christo, narrant omnia quae de ioanne fuerunt incluso et occiso. Causam autem quare positus sit in carcerem, ostendit cum dicit propter Herodiadem uxorem fratris sui. Dicebat enim illi ioannes: non licet tibi habere eam. Hieronymus. Vetus narrat historia, Philippum Herodis maioris filium, fratrem huius Herodis, duxisse uxorem Herodiadem filiam arethae regis Arabum; postea vero socerum eius, exortis quibusdam contra generum simultatibus, tulisse filiam suam, et in dolorem prioris mariti, Herodis inimici eius nuptiis copulasse.

Ergo ioannes baptista, qui venerat in spiritu et virtute eliae, eadem auctoritate qua ille Achab corripuerat et iezabel, arguit Herodem et Herodiadem, quod illicitas nuptias fecerint, et non liceat fratre vivente germano, uxorem eius ducere; malens periclitari apud regem, quam propter adulationem esse immemor praeceptorum dei. Chrysostomus in Matth.. Non tamen uxori loquitur, sed viro eius, quoniam principalior erat hic; forsan enim legem Iudaeorum tenebat; et ideo ioannes eum ab adulterio prohibuit.

Sequitur et volens eum occidere timuit populum. Hieronymus. Seditionem quidem populi verebatur propter ioannem, a quo sciebat turbas in iordane plurimas baptizatas; sed amore vincebatur uxoris, ob cuius ardorem etiam dei praecepta neglexerat.

Glossa. Timor enim dei corrigit; timor hominum differt, sed voluntatem non aufert: unde et avidiores reddit ad crimen quos aliquando suspendit a crimine.