186 COMMENTARIUM

Anno 1698 instituta fuit Societas, cui munus competeret propagandi christianismi.

Anno 1701 originem habuit Societas pro Evangelii apud exteras nationes propagatione.

Anno 1709 Societas Scotica pro divulganda notitia christia- nae religionis.

Anno 1750 Societas, qua promoveretur progressus cognitio- num religiosarum inter pauperes.

Anno 1780 Societas Biblica pro militibus qui in regno An- gliae terra marique militiam agerent.

Anno 1785 Societas, cuius erat auxilia praebere atque promo- vere scholas, quae die Dominico agebantur. Ex Henrion H. E. Tom XII, pag. 191. Milano IMI.

Verum hae omnes Societates veluti absortae fuere a magna Societate Biblica Londini instituta die 7 Martii an. 1804, cuius munus praecipuum esset Sacras Scripturas in quaecumque idiomata linguasque con vertere et undique diffundere. Ab an- no 1804 ad annum 1889 aut integra Biblia, aut per partes trans- tulerat in biscenta septuaginta quinque idiomata, atque exempla- ria confecta assurgunt ad centum vigintiquatuor decies centena millia 124,000,000.

Romani Pontifices pluries eiusmodi Biblicas Societates con- fectasque ab iis Bibliorum vulgares versiones condemnaverunt. Opportuna documenta Moderatores Periodici Acta S. Sedis anno 1877 collegerunt et evulgarunt {a) ab Innocentio III ad Gregorium XVI; ea quae prorsus ad Societates Biblicas refe- runtur huic Commentariolo partialiter inserenda existimo.

Itaque Pius Papa VII. Ignatio Archiepiscopo Gnesnensi, qui S. Sedem certiorem reddiderat de conatibus Societatum Bibli- carum in rei catholicae detr imentum, consiliumque expetierat quid sibi esset agendum, die 4 Iunii 1816 inter alia respondit : « Interest quippe summopere communis salutis omni spe et « opera conspirare ad ea propulsanda quae in sanctissimae re- « ligionis nostrae perniciem ab eius hostibus parantur ; et pro- « inde episcopalis muneris est nef arii in primis consilii mali- « tiam ab oculos fidelium ponere, i l ludque, ex Ecclesiae prae- « scriptionibus pro ea qua polies eruditione et sapientia edicere:

(a) Documenta Romana Societates Biblicas nuncupatas respicientia. Ex Typo- graphia Polyglotta S. C, de Propaganda Fide 1877.