DUBIA,

HIC est dubium de quibusdam verbis Commentatoris, quae sunt haec : " Non " contingit arbitrari magnum Dionysium " virtutes intelligibiles, id est, spirituales "more accidentium, quemadmodum et " in nobis ipsis fuerint, dixisse, ut aliud " in alio subjecto, et ac si qualitatem " quamdam esse dixerit : accidentis enim " illic esse depressum est : si enim hoc " esset,non utique viveret in semetipsa " harum essentia, neque deificari per " se, quantum foret possibile, valuisset. " Habitudines ergo earum atque virtu" tes quae in eis sunt, essentiales sunt " propter immaterialitatem. " Videtur ergo dicere, quod non sint in eis habitus accidentales, sed essentiales. Et ideo primo quaeritur de veritate hujus. Secundo, si sint in eis habitus, utrum sint in eis aliquando ut dispositiones?

Circa primum proceditur sic.

1. Videtur enim, quod verum dicat, sicut dicit Boetius in libro de Trinitate, " Substantia simplex nulli potest esse

" subjectum : " sed Angeli sunt substantiae simplices et immateriales : ergo non possunt esse subjectum alicujus accidentis.

2. Praeterea, De forma accidentali dicitur in VI de Principiis, quod est compositioni contingens. Cum igitur Angeli non sint compositi, non erunt in eis accidentia.

3. Praeterea, Sicut dicit Philosophus : " Compositio accidentalis reducitur ad " compositionem subjecti ut ad causam, " sicut etiam unitas et entitas accidentis " causantur a substantia. " Cum igitur in Angelis non sit compositio substantiae, videtur quod in eis etiam non sit compositio ex accidente et subjecto.

Ad oppositum.

1. Sicut dicit Philosophus in II de Generatione, " Idem secundum idem " non facit diversa : " sed Angeli habent diversas operationes : ergo oportet quod reducantur ad multitudinem accidentium, cum substantia uniuscujusque sit una.

2. Ad idem, Sicut dicit Boetius in libro de Trinitate : " In omnibus quae sunt " citra primum, quod vere est unum in " quo nullus est numerus, est hic et " hoc : " ergo cum Angeli sint citra primum, erit in eis aliqua compositio : et sic poterunt subjici accidentibus.

Solutio. Dicimus, quod compositio essentialis est duplex, scilicet ex actu et potentia, id est, ex materia et forma : vel ex potentiali et actuali, in quibus proprie non est materia in qua acquiratur forma per motum : haec autem quae est ex potentiali et actuali, est duobus modis, aut ita quod potentiale et actuale sint altera natura, aut ita quod utrumque sit natura una habens potentialitatem, in quantum admiscetur alteri, et actualitatem secundum id quod de ipsa remanet non immixtum, sicut lux corporalis quae secundum aliquid commiscetur combustivo in igne, et secundum aliquid remanet non immixta : unde etiam actio ejus extenditur ultra actionem combustivi.

Similiter qui dicunt animam esse simplicem, distinguunt hoc modo potentiale in ipsa secundum quod commiscetur corpori, et ex illa parte consequitur eam possibilis intellectus : actuale vero secundum id quod de ipsa remanet non admixtum, et ex hac parte inest ei agens intellectus. In Angelis autem non potest sic dici, curm sint omnino separati, non conjuncti mobilibus, ut ponunt Philosophi : et ideo oportet dicere, quod id quod est in eis potentiale et actuale, non est natura una : ubicumque enim est vere significare universale et particulare, est aliquid principium communicabilitatis, quod est actuale in ipso, et aliquid principium incommunicabilitatis, per quod individuatur, est potentiale in ipso, sicut dicitur in primo Caeli et Mundi, quod cum dico caelum, dico formam : cum dico hoc caelum, dico materiam : et sic in Angelis est compositio ex potentiali et actuali, cum vere significentur in eis universale et particulare. In accidentibus autem non est aliquod verum individuum, sed individuantur in individuo substantiae : et fit haec albedo per hoc quia est hujus albedo.

Similiter si anima sit simplex sicut pura forma, erit haec anima non per se, sed quia est hujus : sed Angelus per se est vere hic Angelus : ei ideo potest per se esse subjectum accidentis. Sed accidens est duplex, scilicet speciei, ut propria passio, et individui, et hoc est duplex, quoddam quod acquiritur per motum et alterationem, et hoc vere est accidens in natura, et tale excluditur ab Angelis propter immaterialitatem, ut dicit Commentator, eo quod ubi non est materia, non est passio neque alteratio : quoddam vero accidens est quod acquirendo non alteratur aliquis, sed perficitur et subito accipit, propter quod sine motu acquiritur, sicut generatio et illuminatio non sunt motus, sed termini motus, quia subito inducitur forma et lumen, et hujusmodi accidentia sunt habitus perficientes animam secundum intellectum, ut dicitur in VII Physicorum. Non tamen in Angelis sunt termini motus, licet in nobis sint termini motus ; et haec accidentia non sunt vero entia, sed sicut ens in anima, et sicut intentiones quaedam, et sic non removentur a natura sicut composita, ut est Angelus. Commentor autem intelligit de accidentibus quae sunt per motum acquisita.

Quod alitem dicit, quod sunt habitudines essentiales, intelligendum est ob hoc quod perficiunt ad finem essentiae, sicut etiam virtutes dicuntur naturales, non quia sint de perficientibus essentiam. .

Ad primum ergo dicendum, quod substantia omnino simplex (sicut est Deus) nulli omnino subjectum est: sed ea quae deficiunt a simplicitate ejus, subjiciuntur accidentibus speciei, sicut etiam unitas subjicitur suis proprietatibus et accidentibus quae sunt perfectiones sine motu acquisitafe.

Ad secundum dicendum, quod forma accidentalis (quae simpliciter est ens in natura) exigit compositionem formae et materiae : sed ei quae est ut intentio in anima, sufficit compositio ex potentiali et actuali. Et per hoc patet solutio ad tertium. Alia duo concedimus.

Circa secundum sic proceditur.

1. Videtur enim, quod in Angelis sint habitus aliquando ut dispositiones : habitus enim relinquitur ex dispositionibus : si igitur in Angelis sint aliqui habitus, oportet ut prius fuerint dispositiones.

2. Praeterea, Ex una actione non efficitur habitus, sed ex multis, quarum una respectu praecedentium tollit totam difficultatem potentiae : et ante illam non est habitus, sed dispositio : ergo in Angelis sunt dispositiones.

3. Praeterea, Ex potentia pura in actum purum oportet esse viam mediam : sed via inter potentiam et habitum perficientem ipsam est dispositio : ergo videtur quod in Angelis sint dispositiones quibus mediis veniatur de potentia ad habitum.

Ad oppositum.

4. Nihil est medium inter potentiam et actum, nisi motus qui est actus imperfectus, aliquid habens de potentia, et aliquid de actu : sed habitus Angelorum non acquiruntur per motum, ut supra dictum est: ergo non sunt in eis dispositiones mediae.

Solutio. Dicimus, quod dispositiones non praecedunt habitus innatos et infusos propter perfectionem agentis quod uno actu inducit habitum, sed solum habitus acquisitos praecedunt dispositiones propter difficultatem operationis qua acquiritur virtus, et propter debilitationem medii quo accipitur scientia. In Angelis autem omnes habitus sunt naturales vel infusi : et ideo in eis nullae sunt dispositiones.

Et per hoc patet solutio ad primum : quoniam non omnes habitus consequuntur dispositiones.

Et similiter etiam dicendum ad secundum, quod verum est de habitibus acquisitis, quod non acquiruntur uno actu, quamvis in his etiam, si agens sit forte, uno actu inducit habitum, sicut per

unam demonstrationem propter firmitatem medii acquiritur scientia.

Ad tertium dicendum, quod via dicit continuitatem medii : unde etiam in hominibus non est media via de potentia ad habitum, cum intelligibilia non continuentur, sed sunt ibi vices in accipiendo unum post aliud quousque perficiatur habitus. Si autem esset continuitas medii, oporteret esse motum, cujus continuitate transirentur infinita in potentia quae essent in medio continuo. In Angelis autem neque sunt vices mediae, neque via continua, cum uno actu educantur ad habitum.

Et per hoc patet solutio ad ultimum quod falso concludit : quia sic etiam in hominibus non essent dispositiones ad habitus acquisitos sine motu.

4