COMMENTARIUM 197

« cum statutum illis sit, populos universos conscientiae seu «potius erroris libertate donare , ex qua, veluti ex suo fonte, « politica etiam libertas cum publicae ad ipsorum sensum « prosperitatis incremento dimanet; nihil tamen sibi posse vi- « dentur, nisi pr imum apud Italos Romanosque cives aliquid « profecerint, eorum deinceps auctoritate atque studiis penes « reliquas gentes magnopere usuri. Atque id facile se assecu- « tu ros confidunt, cum tot ubique terrarum Itali sint diversis « in locis degentes, indeque in patriam haud levi numero re- « meantes, quorum non paucos vel novarum rerum studio « s u a iam sponte incensos, vel corruptos moribus, aut inopia « afflictos nullo fere negotio ad nomen societati dandum, vel « saltem ad suam operam pretio illi vendendam alliciant. Eo «igitur curas suas converterunt, ut horum manibus undique « conquisitis vulgaria corruptaque biblia huc advehantur, et in « m a n u s fidelium clanculum ingerantur; itemque ut distribuan- « tur una simul pessimi alii libri, libellique, ad mentem legen- « tium ab Ecclesiae sanctaeque huius Sedis obsequio abalie- « nandam, Italorum eorumdem ope compositi, aut in patrium « sermonem translati ex aliis auctoribus; inter quos Historiam «Reformationis a Merle d 'Aubigny conscriptam, et Memor a- « bilia super Reformatione apud Italos Ioannis Cric praecipue « designant. Ceterum de toto hoc l ibrorum genere, quale futu- « rum sit vel ex eo intelligi potest, quod societatis statuto « praescriptum fertur circa peculiares quorumdam coetus li- « brorum delectui destinatos, videlicet ut numquam in hos ne « duo quidem unius eiusdem religiosae sectae viri conveniant.

10. « Haec ut pr imum relata ad nos sunt , non potuimus « equidem non contristan graviter in consideratione periculi, « quod nedum per remota ab Urbe loca, sed prope ipsum ca- « tholicae unitatis centrum, incolumitati religionis sanctissimae « a sectariis parari cognovimus. Quamvis enim timendum mi- « nime sit ne deficiat umquam Petri Sedes, in qua inexpugna- « bile Ecclesiae suae fundamentum a Christo Domino positum « est, non ideo tamen cessare nos licet ab illius auctoritate « tuenda; et quo insuper supremi Apostolatus officio admone- « mur severissimae rationis, quam reposcet a nobis divinus « Pastorum princeps ob succrescentis in Dominico agro zizania, « si quae ab inimico homine nobis dormientibus superseminata « fuerint, atque ob creditarum ovium sanguinem quae nostra « hinc culpa perierint.