In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo : " Amictum nube, " id est, indutum humana carne : per nubem enim intelligitur humana natura in Christo. Isa. XIX, 1: Ecce Dominus ascendet super nubem levem, et ingredietur aegypium, id est, mundum. Nubem levem ascendit, quando carnem sine gravedine peccati assumpsit. Nube ergo amictus Angelus apparuit, quando carne indutos inter homines Filius Dei apparuit. De hac duplicem pluviam pluit : sanguinis ad redemptionem, et aquae in ablutionem. Joannis, XIX, 34: Exivit sanguis.
Sed si ascendit in incarnatione, quomodo hic dicitur descendere ? Responsio. Ascendit, quia humana natura fuit omnino subjecta divinitati, et caro spiritui. Descendit autem, cum se dignatione misericordiae suae inclinavit.
" Et iris in capite ejus. " Nota : Caput Christi est divinitas. I ad Corinth. XI, 3: Caput Christi Deus. Iris Graece, dicitur arcus Latine, qui diversis coloribus apparet in nube, et est signum reconciliationis inter Deum et homines . Et generatur iste arcus, cum radiis solis fuerit nubes aquosa illustrata. Sol enim est Dei Filius: natura humana est nubes aquosa: illustrata, quia gratiis plena. Hanc nubes illustravit, cum naturam humanam assumpsit. Et sic factus est arcus, id est, reconciliationis hominis. Unde per iridem notatur facta reconciliatio : quae dicitur esse in capite, quia potentia reconciliandi fuit in deitate, quae est caput Christi.
Est ergo sensus: " Et iris erat, " id est, virtus et potentia reconciliandi, " in capite ejus, " id est, in deitate, quae est caput Christi. Vel sic: " Iris erat, " id est, clementia et pietas, " in capite ejus, " id est, in intentione ejus.
" Et facies ejus erat ut sol. " Nota : Per faciem Angeli, Filii Dei incarnatio intelligitur. Nam sicut homo per faciem cognoscitur, sic ille per humanitatem assumptam. Item, " ut sol " dicitur: quia sicut iste sol visibilis Ortum habet et Occasum, et rursum Ortum post Occasum: sic Filius Dei ortum habuit in Nativitate, occasum in pretiosissima morte. Item, ortum in Resurrectione. Eccle. I, 5 : Oritur sol, id est, Christus in nativitate, et occidit, scilicet in morte, et ad locum suum revertitur, scilicet in Resurrectione, quando ex Passione mor- tis rediit ad gloriam Resurrectionis. Et ideo dicitur: " Et facies ejus, " id est, assumpta humanitas, " ut sol erat, " id est, illuminans mentes hominum et inflammans.
"Et pedes ejus tamquam columna ignis. " Nota : Per pedes Angeli Praedicatores intelliguntur. Act. IX, 15 : Vas clectionis est mihi iste, ut portet nomen meum, etc. Et sicut per pedes corpus portatur, sic per Praedicatores Christus. Item, dicuntur Praedicatores columnae, quia aedificium Ecclesiae portant. Ad Galat. ii, 9 : Jacobus, et Cephas, et Joannes, qui videbantur columnae esse, dextras dederunt mihi. Psal. lxxiv, 4 : Ego confirmavi columnas ejus: quod fuit, quando Spiritum sanctum misit in specie columbae, et in gratia Dei sunt confirmati .
Est ergo sensus : c Et pedes ejus, " id est. Praedicatores, " tamquam columnae ignis, " quia Spiritu sancto accensi alios inflammant ad amorem, et lucent per exemplum et doctrinam. Joan. v, 35 : Joannes erat lucerna ardens et lucens.
" Et habebat in manu sua libellum apertum : et posuit pedem suum dextrum supra mare, sinistrum autem supra terram:
Et clamavit voce magna, quemadmodum cum leo rugit: et cum clamasset, locuta sunt septem tonitrua voces suas.
Et cum locuta fuissent septem tonitrua voces suas, ego scripturus eram. "
Hic ostenditur, quod per ipsum facta est veritatis manifestatio.
Et dicuntur hic quatuor. Primo, quod per Christum obscuritas Scripturarum est reserata. Secundo, quod per ipsum est ubique manifestata, ibi, " Et posuit pe-dem suum. " Tertio, quod prius veritatem manifestavit, ibi, v. 3: " Et clamavit. " Quarto, quod ad similitudinem istius ordo Praedicatorum exiit ad praedicandum, ibidem, " Et cum clamasset. "